een groen veld zonder de gevreesde modder verkregen werd. Het
zandhalen werd als afzonderlijk recht op andermans grond ge
pacht, indien eigen grondbezit daarin niet voorzag.8 Uit een akte
van 1737 blijkt, dat de eigenaar van de hofstede Valckenburch het
recht had om uijt het molenduijn eenige wagens sant te
haaien". Dit zand werd als ophoging of grondverbetering van het
lager gelegen veen gebruikt. Voor zover het de omgeving van de
vallei betreft, lijkt het erop dat hier op zeer bescheiden schaal zand
gewonnen werd.
Toen de laatste telg uit het geslacht van Brederode in mannelij
ke lijn stierf, kwamen de rechten uiteindelijk nog in bezit van
Amelia Wilhelmina van Brederode. Enige jaren na haar over
lijden werd in 1722 overgegaan tot de verkoop van de heerlijkhe
den, ambachten en duinen, die toen onder het rentmeesterschap
van de domeinen van Brederode vielen. De kopers werden niet
verplicht tot het planten van helm. Deze verkoop had direct gevol
gen voor de duinen, want in 1739 wordt er geklaagd, dat sinds de
verkoop de duinen wederom volgeraakt zijn met konijnen en de
verstuiving dusdanig is toegenomen dat het merendeel in een zand
woestijn veranderd is.9 Toch kwamen de helmbeplantingen nog in
1762 ten laste van Meer en Berg. Pachters moesten enige koppels
konijnen extra opbrengen en enige morgen helm beplanten. Onder
scheid wordt gemaakt tussen de duinen en voorduinen onder Bloe-
mendaal gelegen. Met de voorduinen werden de Molenduinen
bedoeld. Deze duinen werden al eerder in erfpacht gegeven. De
percelen kregen namen als de voorduinen, het Netebosch, de Scha
penduinen etc.
Uit het voorgaande blijkt, dat de inlandige hoge steilrand vooral
op een natuurlijke wijze tot stand is gekomen. Door menselijk
ingrijpen is hij tot staan gebracht en heeft mogelijk een grote
re hoogte verkregen door beplanting met helm. Sinds 1750 heeft
men getracht de duinen te bebossen. De Molenduinen zijn pas in
de 18de eeuw verkaveld ten behoeve van blekerijen en buitenplaat
sen. Zij werden vooral met hakhout beplant.
Achter de hofstede Meer en Berg ligt de beboste Brederodeberg,
die zeer kenmerkend voor het gebied is. Het zuidelijke lagere deel
daarvan was ooit in gebruik als droogberg ten behoeve van de ble-
kerij Meer en Berg. Daarnaast en recht achter de hofstede ligt ook
een vrij hoog duin, (waarop) het uiteinde waarvan het vroegere
Chinese Tempeltje van het landgoed Meer en Berg heeft gestaan.
De vallei met het meer is ondanks bebouwing nog het meest gave
voorbeeld van het hele gebied. Op het terrein vlak voor het hoofd
gebouw is nog een natuurlijk stuk Molenduin behouden. De voet
van deze duinen is goed te herkennen aan het oplopende hoogte
verschil in oostelijke richting. Het Sleutelbos aan de andere kant
van de Brederodelaan is zelfs nog een oorspronkelijk gedeelte van
8 S.C. Regtdoorzee Greup-Roldanus,
Geschiedenis der Haarlemmer bleekerijen
- 1936 blz. 114
9 Consideratien en middelen om de duinen
te herstellen, en het depopuleeren der ko-
nynen bekwaam te maaken tot beweiden
met schaapen, gedrukt by Izaak en Johan
nes Enschede - 1739; RANH toegang 500
inv. nr. 1739-2
34