In deze tijd ontwikkelde zich ook de bollenteelt (plm. 1870), die zich vooral concentreerde aan de west kant tussen straatweg en duinen. [)e echte groei van de dorpskern begon pas na afloop van de Eerste Wereldoorlog. Tussen 1920 en 1940 kwam, aansluitend aan het al eerder bestaande Kippen- buurtje, de Elta tot stand, kreeg de (inmiddels zo gehe ten) Bloemendaalsestraatweg in de nu officieel Santpoort genoemde woonkern zijstraten, die, evenals het zuidelijke deel van de nieuwe Van Dalenlaan,met laagbouw werden gevuld. Aan de Bloemendaalsestraat weg zelf werden, vooral na de demping van de vaart, de nog beschikbare ruimten snel met nieuwe huizen opge vuld. Ook het grootste deel van het Philipspark werd ge realiseerd en men maakte een begin met de ontwikkeling van het park 'de Neethof, waarvan de meeste bebouwing eerst in de jaren '50 gereed kwam. In de jaren '60 tenslotte werd de Van Dalenlaan geheel ontsloten en verrees de hogere bouw aldaar en aan het Van den Bergh van Eysingaplantsoen (voor de laatste moest de Elta wijken). £)e naar Santpoortse maatstaven stormachtige toene ming van het aantal inwoners tot meer dan driedui zend personen weerspiegelde zich ook in de bloeiende middenstand. Op het hoogtepunt telde de Bloemendaal sestraatweg met omgeving volgens informatie van de heer Waasdorp zo'n 75 winkels en bedrijven. Iedere in woner van Santpoort-Zuid weet, hoe het vervolg zich af speelde. Over de op- en neergang in de laatste tachtig jaren laten we hierna de ooggetuigen aan het woord. Bronvermelding: Voor het samenstellen van deze inleiding hebben wij o.a. gebruik hemaakt van de volgende publicaties: - Siebe Rolle, Gisteren...haast onherkenbaar(1982) - Joke van der Aar/Siebe Rolle, SANTPOORT;Twee dorpen in de schaduw van Brederode 1991 Hans Visser, 2004 Oude herinneringen van Bram Jonker {-[et verhaal van Bram Jonker reikt het verst terug; som mige van de door hem aangehaalde gebeurte nissen dateren al uit rond 1920, uit zijn la gere schooltijd. De in de tekst hier en daar tussen haakjes geplaatste huisnum mers zijn door de re dactie toegevoegd voor een snellere ori ëntatie door de lezer. 'Het officieel als 'Jan Gijzenvaart' aangeduide kanaal had een eigen bestemming. Het was een vaarwater voor de blekerijen en de brandstoffenhandel en liep van uit Haarlem tot aan de Kennemerweg in Bloemendaal. Er was ook een heel kleine buitenplaats die zijn vuile water op de vaart loosde. De algemene benaming voor de Jan Gijzenvaart was dan ook 'het Stinkerdje'. ^/[ijn vader woonde op de Jan Gijzenvaart 72, nader hand is dat nummer gewijzigd in 120. In die tijd is ook de naam Jan Gijzenvaart veranderd in Bloemen daalsestraatweg. De Jan Gijzenvaart is in gedeelten ge dempt, nooit in één keer. Waar nu de Dekamarkt staat, is hij het langst opengebleven. Alles wat zuidelijker lag, is op een bepaald moment gedempt; dat is in 1920 ge weest. Ik heb als kind nog in de klaarliggende rioolbui zen gespeeld. Van de rest is het stuk tussen het bloemenmagazijn van Jonker en de Dekamarkt het eerst gedempt; daarna kwam het stuk van de Dekamarkt tot aan de spoorlijn aan de beurt. Bij dat laatste werk is ook het pompstation gebouwd. De aannemer ging daaraan failliet, omdat hij de watertechnische problemen had on derschat. JAnks en rechts van de Jan Gijzenvaart lag agrarische grond. Aan de westelijke kant werden veel bloembol len geteeld, waarschijnlijk vanwege de kalkhoudende grond. Aan de oostelijke kant werd veel groente ge kweekt. Er zaten gerenommeerde tuinders, zoals Jan, Piet en André van den Bronk. Mudde was ook een groentekweker. Wat zij verbouwden, waaronder veel aardbeien, ging allemaal naar de veiling in Beverwijk. Als schooljongen moest ik soms al mee op de kar met aardbeien met Piet van den Bronk naar Beverwijk. Piet stond dan al voor de school te wachten met mijn pakje boterhammen. In Beverwijk paste ik op de kar, terwijl Piet (die niet getrouwd was) in de kroeg zat. Qok Klauwers, die de kegelbaan exploiteerde en de handboogschutterij tot zijn gasten rekende, had tuin derijen aan de overkant van het spoor; dat was waar nu het Van den Bergh van Eysingaplantsoen ligt. Hij kweekte ook veel bessen, ook zwarte, en charterde schoolkinderen om die te plukken. Hij verwerkte de bes sen in sterke drank, maar er gingen er ook naar de vei ling. Ook langs het Schoterkerkpad werden veel groenten gekweekt. /\an de westelijke kant van de Jan Gijzenvaart werden groenten, maar vooral ook bollen geteeld. Op het stuk voorbij de Dekamarkt bij de school waren dat veel hyacinten. Daar was een bekende kweker de heer Kuil, die ook het café (later café Dekker) exploiteerde. [-[et langst opengelaten stuk van de Jan Gijzenvaart lag precies, waar nu de Dekemarkt staat. [)e brandstoffenhandel Hartog kreeg in mijn jeugd over het water de turf aangevoerd. Geen steenkolen, die kwamen via het station. Hartog zat daar waar nu de ga rage van Immers is. Immers heeft de overgang gemaakt 36 Op de weg (wijdbeens) de brandstoffenhandelaar Hartog. Naast hem (met kar) melkboer Heeremansvoorganger van Hes. van rijtuigen naar auto's. Hij had eerst een stalhouderij, die later is omgebouwd tot stalling voor auto's en auto bussen. Hij knapte nogal wat tweedehands auto's op. Aan de oostelijke kant van de Jan Gijzenvaart liep de straatweg, en daaraan lagen de oude huisjes en de cafés. Gelukkig zijn er nog wat van die oude huisjes over, zoals bij de Rusburglaan. Die kant was altijd goed bewoond; aan de andere kant is altijd agrarische grond geweest. Er stond maar één oud huis, dat van de kruide nier Molenkamp. Het stond, waar nu de aan- en afvoer- oprit is van de Dekamarkt, maar veel verder naar voren op de weg. Daartegenover, waar nu de drogisterij is, wa ren de kleine schoenwinkel van Nieste, de tabakswinkel van Nieuwpoort en de manufacturenwinkel van Joosten (nrs 160, 158 en 154). Dan kwam het kleine winkeltje van de weduwe Eisner, en dan slager Vader (nr. 150). Dat was een gerenommeerde slager, hij bracht vlees naar Bloemendaal en omgeving. gij de brandstoffenhandel van Hartog waren twee woonhuizen. Hartog woonde met zijn vrouw aan de voorkant; langs de Jan Gijzenvaart, waar de turf gelost werd, woonden de twee gezusters Hartog. Zij hadden een klein schoenenwinkeltje. Je had lange turven van hoogveen om de kachel mee aan te maken, en korte tur ven van laagveen. Met die laatste werd o.a. de Doopsge zinde kerk in Haarlem verw armd. pussen de wasserette van nu (nr. 148 naast) en kapper Waasdorp staat een pand (nr. 146), waarin groenteboe ren hebben gezeten. Oorspronkelijk was het een post kantoor (er is ook een postkantoor op de Duinweg geweest). Groenteboer De Rooij heeft nooit de moeite genomen om het raamwerk met de loketten te verande ren. Als ik bij mevrouw De Rooij zuurkool moest halen, kreeg ik van mijn moeder een geldstuk mee en kreeg dan de zuurkool door het loket aangereikt. Na De Rooij is daar een zekere Hoogland gekomen. yoen de tabakswinkel eruit ging, is de vader van kap per Waasdorp daar een kapperszaak begonnen. Veel later is de zaak gesplitst in aan de ene kant een dames- en aan de andere kant een herenkapper YMaar de Chinees was, heeft de grote bakkerij van Ko- bus gezeten.Zijn zoon was een zeer bekende biljar ter. Ik speelde met een jongere zoon van Kobus. Als er niet gebakken werd, dan speelden wij in de oven. Heer lijk warm! De doorgang is er altijd geweest. [n dienst van Kobus was de heer Hertier, exploiteur op de villa Longwood. Daar was een restaurant. Er ston den stoeltjes in de tuin, en op zonnige dagen nodigde hij musici uit om daar te concerteren. Hertier had daar ook een kokerij voor uitzending van maaltijden. Ik heb de diners ook nog wel rondgebracht. Het restaurant is later

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 2004 | | pagina 20