Herinneringen aan Mellona in Santpoort
J. de Meza Jr. en Hans Visser
Ruim 50 jaar was ik betrokken bij 'Mellona', een halve
eeuw tussen de bijen en de pro
ducten van deze nijvere beestjes
en de kostelijke nectar Mello
na-honing. In 1916 begon de late
re oprichter van Mellona, zelf een
groot liefhebber van planten en
dieren, aan de bijensport. Zijn
eerste zwerm was een vluchteling,
die hoog in een acaciaboom hing.
Om die te vangen waren acrobati
sche toeren nodig. Maar... hij
wérd gevangen. De gelukkige
nieuwe eigenaar werd daarmee tevens bevangen door
deze wondere insectenwereld, die zijn hele denken en
doen in beslag zou blijven nemen. Het was zo ernstig,
dat zijn huisgenoten zeiden: "Hij heeft de bijenkolder".
Een ziekte, die wij later bij duizenden enthousiaste ama
teur-imkers eveneens vaststelden. Niemand zou daarbij
gedacht hebben, dat deze liefhebberij zich zou ontwik
kelen tot een bedrijf van respectabele afmetingen.
Al spoedig werd de liefhebberij uitgebreid en groeide de
bijenstand meer en meer in de door Johan de Meza zelf
vervaardigde bijenkasten. Wat als sport begonnen was
ontwikkelde zich tot een welkome bijverdienste. Korte
tijd daarna rijpte bij De Meza dan ook het plan om in
dit bedrijf een bestaan te vinden.
Santpoort was vanouds in de imkerswereld bekend als
de bakermat van de moderne bijenteelt. Dit aangezien
één van de eerste grootimkers in Nederland, wijlen de
heer F.A.Kelting, hier (In "De Biezen") zijn bedrijf uit
oefende. Door gebrek aan opvolging werd deze zaak op
geheven. Dat was reden voor De Meza om met beperkte
middelen een deel van de inventaris over te nemen, en
een schuchtere poging te doen om een bedrijf op te bou
wen.
Het vinden van een mooi klinkende naam maakte ook
een punt van overweging uit. Toen verscheen in het
tuinbouwblad 'Floralia' een verhaaltje over de fee Mel
lona. Zij dwaalde door het woud en ontmoette daar een
door misoogst en tegenslag zwaarmoedig gestemde
houtvester. 'Ga mee", sprak ze, en bracht hem bij een
holle boom, waar bijen in- en uitvlogen. Toen sprak zij:
'Leg u toe op de cultuur der bijen'. En zo geschiedde.
De Meza, ofschoon niet zwaarmoedig, meende zich toch
ook dit advies ter harte te moeten nemen en begon in de
bijencultuur; zijn stand gaf hij de zinrijke naam 'Mello
na'.
werd in maart 1922 in Santpoort 'Mellona' geboren.
Dit dankzij de medewerking van mr. H. Tuymelaar,
die zich als oud-patroon van De Meza ook levendig in
teresseerde voor het jonge bedrijfje. Ook door zijn toe
doen werd in samenwerking met de heren H.H.G.P.J.
Beccari, A. Bertling, P. Lammerts van Bueren, Kessler
en Stoop (allen uit de naaste omgeving) het bedrijf van
J. de Meza per 19 maart 1925 omgezet in een N.V. en
de oprichter tot directeur benoemd. Zo ging de nieuwe
onderneming het bijenpad op.
De eerste jaren verliepen maar zeer matig - de grote cri
sis begon het zakenleven geducht te bemoeilijken - en
het artikel honing was nog maar een stiefkind onder de
consumptieartikelen. Maar dank
zij het vertrouwen en de hartelijke
medewerking van eerdergenoem
de heren kwam Mellona over de
moeilijkheden heen en begon te
groeien tot een onderneming, die
in haar soort betekenis kreeg.
Langzaam begon Mellona-honing
populair te worden.
Met zeer beperkte middelen
moest reclame worden gemaakt. Eén vorm daarvan was
etalagereclame: duizenden goed geslaagde honingetala-
ges werden verzorgd en de animo voor het artikel nam
toe, mede dankzij de prettige medewerking van onze af
nemers. Onze specialiteithoning in de raat, werd in een
aantrekkelijke verpakking geëxposeerd. Hierbij wordt
een gehele raat inclusief de bijenwas in plakjes gesne
den voor consumptie. Op menige plaats stonden in de
periode september-oktober de etalages in het teken van
de 'Mellona'- en 'Adelshoeve' -honing.
Aan tentoonstellingen nam het bedrijf zoveel mogelijk
deel. Een radiolezing over het leven van de bijen en het
imkerbedrijf, de eerste die op dit gebied door de ether
kwam en werd gehouden door onze directeur, gaf ook
aan Mellona de nodige bekendheid. Lezingen en film
avonden voor het algemene publiek en voor winkeliers
voltooiden het reclamebeeld. En zo konden wij in 1930
dan ook verklaren, dat 'Mellona-honing het meest over
de tong ging
et bedrijf, begonnen in een bloembollenloods van een
type zoals dat in Kennemerland destijds veel voor
kwam was hard toe aan
een meer aan de eisen des
tijds beantwoordend en
vooral hygiënischer ge
bouw. In 1931 werd be- Ifel J
sloten om een goed inge- Ir HONING
richte fabriek te bou
wen,waarin met moderne
machines en outillage aan
deze eisen kon worden
voldaan. Op 24 oktober
1931 kon de fabriek wor
den geopend. De oude
schuur - destijds gekocht
van de bekende N.V.
Binnenlandse Exploitatie
Maatschappij van Onroe
rende Goederen te Bloe-
16
•MELL&Mft
mendaal - werd verhuurd.
In het achterste gedeelte
kwam een opslag ruimte
voor bouwmaterialen van
de aannemer, die destijds
de woningen aan de Bru
no Klauwersstraat bouw
de; in het voorste deel
bouwde iemand een voor
malige roeiboot om tot
jacht. Toen de boot gro
tendeels voltooid was,
werd er een oude automo
tor in geplaatst als aan
drijving, Helaas echter
ontplofte deze bij het
proefdraaien, waarbij de
gehele schuur in vlammen
opging.
Vanaf de ingebruikne
ming van het nieuwe
gebouw ging het crescen
do. In 1933 werd het van
ouds bekende bijenpark
'Adelshoeve' te Apel
doorn overgenomen,
waardoor de omzet be
langrijk steeg en daarmee
ook de algemene naamsbekendheid van Mellona.
Mellona bewoog zich niet alleen op het gebied van
bijenproducten, maar ook de fabricage van bijenwoning
en en van gereedschappen op het gebied van de bijen
teelt nam een niet gering deel van de werkzaamheden in
beslag, Alles wat maar enigszins met de bij te maken
had lag op het arbeidsveld van onze onderneming. 'Mel-
lona'-bijenwoningen en gereedschappen werden steeds
meer gevraagd. De cultuur van bijenvolken en geselec
teerde koninginnen gaf steeds meer handen werk.
Schriftelijke cursussen bijenteelt werden in de oorlogs-
Oude bollenschuur, waar in 1922 het bedrijf Mellona is begonnen; ten gevolge van een
ongeluk is deze schuur in februari 1935 volledig afgebrand.
jaren met veel succes georganiseerd, en in deze donkere
jaren hebben zij duizenden cursisten in de geheimen van
het interessante bijenvolk ingewijd. De bijenstal, inmid
dels uitgebreid tot 500 standvolken - in de zomer tot 800
a 1000 opgevoerd - geeft volop werk. Het bijenpark,
ongetwijfeld één van de mooiste in Nederland, heeft
door de jaren heen ettelijke duizenden bezoekers van al
lerlei herkomst getrokken, die na deskundige rondlei
ding vol bewondering waren voor dit zo bijzondere en
interessante bedrijf. Onder hen waren ook duizenden
winkeliers, die overgingen tot de detailverkoop van
Voormalig bollenteeltland van Van den Bronk; daarna
bebouwd met de Da Costaschool, kweekschool voor on
derwijzers. Op de achtergrond het fabrieksgebouw uit
1931. Op de plaats van de kweekschool kwam daarna
de IJmond-MTS, later Novacollege genoemd.
De fabriek en het bijenpark omstreeks 1965. Het fraaie
gebouw is ontworpen door architect Ooms en gebouwd
door aannemer Boerrigter.
17
It<
EN
N.V. BIJENSTAND
«MELLONA •- ADELSHOEVE»
SANTPOORT
•J Ml. IVMI-i.
