tussen de Delft, de huidige Wüstelaan en de Bloemen- daalsestraatweg. Aan de andere kant van de Heerenwech lag de Wilder nis van Brederode die later de Moolenduinen werd ge noemd. Vanuit deze Wildernis stroomden beken en ge graven welsloten door de Leckpolder. Het water lekte als het ware vanuit deze Wildernis in de polder. Van daar de naamgeving. Ook de blekerij van Lambrecht ontleende zijn naam aan de landschappelijke situatie rond de blekerij, namelijk Leek en de Bergen. Met de bergen werden de duinen in de Wildernis bedoeld, die door de blekerijen als droog- bergen werden gebruikt. Lambrecht woonde zelf niet op de blekerij, hij had in 1583 een huis gekocht aan het Spaame in Haarlem.4 De blekerij zou onder de directe leiding van een meester- bleker staan. Na zijn overlijden werd de blekerij voortgezet door zijn weduwe Heijltgen Lodewijcx. In 1588 nam zij Hans Huijbertszoon Trompetter in dienst als meesterbleker. Met hem werd een akkoord gesloten op de volgende condities: Dat Hans Huybertsz. den bleyk sal aen voerden met sulcke bleykersgereetschappen, huysinge alsser Heylt- gen nu ter tijttoe heeft, met haere carré ende bovendien noch vier bedden, ijder een paer laekens ende een deken naert behoiren ende de voors. zes jaeren geëxpi- reert sijnde, zal Hans Huybertsz. weder met de deselve spetie leveren het voors. goet aen Heyltgen van Daele ende soe daer yet breeckt ofte ontrampe- neert wort, sal Hans Huy bertsz. tselve weder doen- maken ofte repareren tot gemene costen van bey- den.5 De Heijltgen van Doelens loot in de Wildernis. Tevens wordt ten zuidoosten een klein deel van de blekerij Spaar en Berg weergegeven. De woning ten noordoosten staat hier op de plaats waar nu de voormalige bewaarschool aan de Wüstelaan is gevestigd De woning behoorde bij de blekerij Zorgvrij. J Morren, naar de tekening van een wilder- Tso°7 A6" u ffn erfpafht Stomen door Barthout van Assendelft door P. Bruijns, Archiefdienst voor Kennemerland, Kennemer Atlas J-[ans Huijbertszoon bleef tot het eind van zijn contract in dienst van Heijltgen van Daelen die inmiddels de achternaam van haar overleden man had aangenomen. Hans stichtte in 1595 ten noor den van Leek en de Ber gen de blekerij Spaar en Berg. Van de blekerij Leek en de Bergen in zijn eerste periode is niet veel bekend. Na 1597 komen er weer gegevens beschikbaar over de blekerij. Ter hoogte van de blekerij stroomde geen beek uit de Wildernis die kon funge ren als watervoorziening voor de blekerij. Om toch een watertoevoer te ver krijgen werd in de Wilder nis een welsloot gegraven die voor de watertoevoer naar de blekerij moest zorgen. Deze welsloot wordt weergegeven op de kaart van een stuk erf- pachtland in de Wildernis tegenover de blekerij Spaar en Berg die dateert uit 1597. De welsloot wordt hierop de Heijltgen van Daelensloot genoemd. Deze welsloot werd in de 4 eerste helft van de 19e eeuw vergraven tot een landschapsvijver als on derdeel van het overbos van de hofstede Spaar en Berg. Bij deze vijver staat nu de villa Maris Stella aan de Wüstelaan.6 Qp 10 februari 1599 ver kocht Gerbrant Come- liszoon Keijser die in de Leckbuurt woonde, aan Lodewijck van Daelen uit Haarlem een crofte duijnland. De croft (hoger gelegen land) lag binnen zijn omwalling en werd in het noorden begrensd door de erfpachtduinlan- den van Heijltgen van Daelen. De croft lag dus ten zuiden van de eerder genoemde welsloot en zou gebruikt gaan worden als droogberg voor het drogen van het gebleekte linnen.7 De blekerij werd door meerdere leden van de fa milie Van Daelen be heerd. Dit blijkt uit een akte die door schout en schepenen van Velsen werd opgemaakt op 28 juli 1608. De blekerij was in bezit van Lodewijck van Daelen, Willem van Daelen, Jan van Daelen en Claes Jansoon Bruijn die getrouwd was met Magdalena van Daelen. De ge rechte part van Lodewijck werd verkocht aan Dirck Heijndricxzoon die de blekerij in gebruik had. Heijltgen van Daelen wordt niet meer genoemd als mede-eigena res en zal intussen overleden zijn.8 Jan van Daelen was koopman; hij woonde en hield kantoor in de stad San Sebastian in Biskaje, toen nog een gedeelte van het ko ninkrijk van Spanje. Hij had blijkbaar geen behoefte meer aan de beslommeringen rond de blekerij in het ver re Santpoort, want op 14 juni 1611 verkoopt hij zijn ge rechte part aan zijn broer Willem van Daelen. De bleke rij wordt dan als volgt omschreven: Een bleckerije met de huijsinge duijnen ende toebehoor- ten van dien genaempt Leek en de Bergen gelegen in de banne van Velsen belent aende noortzijde de goede (goederen) van Bartholt van Assendelft (eigenaar van de gronden van de blekerij Spaar en Berg) ende aende oostzijde de erfgename van Jacob Jans, aende zuijtzijde de erfgename van Kaijser en aende westzijde de gemeij- ne wech of te pat (de Heerenwech).9 Een gedeelte van de kaart van de blekerijen onder Bloemendaal en Santpoort. Door Pieter Bruijns, 1599. Rechtsboven de ruïne van Brederode. Daaronder vier blekerijen op een rij. De derde van rechts is de blekerij van Heijltgen van Daelen. Archiefdienst voor Kennemer land. Kennemer Atlas een aantal deelverkopen binnen de familie kwam echter een steeds groter deel van de blekerij (waaron der het eerder verkochte erfdeel uit 1608) toch weer in handen van Lodewijck van Dalen, die op zijn beurt in 1622 de blekerij nog weer uitbreidde door de aankoop van een stuk land ten zuiden van de blekerij van Garre- brant Comeliszoon uit Velsen. ]\ja het overlijden van Lodewijck ging de blekerij over naar de erfgenamen. Zijn weduwe Elisabeth Salo mons trouwde met Jaques de Larue; beiden gingen wo nen in Amsterdam.10 Jacques verkocht op 23 mei 1632 mede namens de overige erfgenamen de blekerij aan Comelis de Bruijn. De blekerij wordt dan als volgt om schreven: Een bleeckerije in de Leckbuert groot 2 morgen ge- naampt Leek en de Bergen. Ingelice de watering, droog- velden en duijn wooning hutten en gereetschappen, nog de paerden waegen, huijsraet, meubelen en de voorts al les wat eenigsins tot de voors bleijckerije gebruickt heeft. 5

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 2007 | | pagina 4