VOLOP VRUCHTEN! HEERLIJK!
Het Fruithuis van Heemstede.
Stoom-, Wasch- en Strijkinrichting
25 cent per kilogram.
Zweedsch - Deensch - Noorsch
HEEMSTEEDSCHE BEDRIJVEN.
A. A. MOOREN
Zandvoortschelaan 155
POPULAIRE RUBRIEK.
PENNEKRASSEN.
HANDWERKLESSEN AANGEBODEN
Mevr. v. d. Laaken, Tuinwijklaan 35.
lepenlaan 8 Heemstede
Laat uw WASCH behandelen door de
firma L. CORSTEN Jzn.,
TRICOT JONGENSPAKJES.
DE'jEERSTE HEEM8TEEDS0HE COURANT.
3
HET GEMEENTELIJK GAS- DUINWATER- EN ELECTRICITEITSBEDRIJF.
Van kolen tot gas.
I
Wanneer wij nagaan, wat ons leven gemakke
lijker doet zijn, dan dat van onze over-overgroot
vaders, dan mag in de eerste plaats wel genoemd
worden de aanwezigheid van gas, waterleiding en
electriciteit in de woningen.
Gas, waterleiding en electriciteit, het zijn zulke
gewone zaken voor ons geworden, dat wij het
genot en het gemak, dat wij er van hebben, slechts
waardeeren, als wij het door een of andere
oorzaak moeten missen. Als het licht plotseling
uitgaat, de waterleiding of de gastoevoer tijdelijk
afgesloten wordt, zoodat wij ons op aartsvader
lijke wijze met petroleumstellen en kaarsen
moeten behelpen en honderd keer misgrijpen
naar de kraan, dan eerst dringt het tot ons dooi
hoe geriefelijk de tegenwoordige woningen overal
zijn ingericht, waar een gas-, water- en electri-
citeitsbedrijf in de gemeente aanwezig is.
Bij de waardeering van het gemak, dat een
dusdanig bedrijf voor de ingezetenen oplevert
voegt zich dan allicht eenige nieuwsgierigheid,
hoe een en ander geproduceerd wordt. Zeker, een
kind weet, dat gas uit steenkolen wordt ver
kregen, maar op welke wijze dat nu precies in
zijn werk gaat zal niet aan iedereen in finesses
bekend zijn. En toch is dit zeer interessant.
Teneinde onze kennis in dezen wat aan te
vullen, verzochten wij
den directeur van het
Gasbedrijf te Heem
stede, Ir. W. J. A.
Duynstee, een bezoek
te mogen brengen aan
dit bedrijf, wat ons
met de grootst moge
lijke welwillendheid
werd toegestaan. De
heer Duynstee leidde
ons persoonlijk rond
en gaf daarbij een
duidelijke uiteenzet
ting van den geheelen
Ir. W. J. A. DUYNSTEE, gang van zaken in
Directeur van het Gas-, Duin- het bedrijf,
water- en Electriciteitsbedrijf „We zullen bij
te Heemstede. het begin beginnen,"
sprak onze gids, en voerde ons allereerst naai
de haven, waaraan de opslagplaats voor de kolen
is gelegen. De haven is gedeeltelijk ten behoeve
van het gasbedrijf aangelegd, daar het vervoer
van de kolen in verband met de ligging van het
terrein uitsluitend te water moet geschieden. Dit
brengt mee, dat de opslagplaats van de kolen
van ruime afmeting moet zijn, daar des
winters door de vorst het vervoer wel eens weken
stil ligt. Dat dit goed gezien is, is in den af-
geloopen winter gebleken. Ondanks den langen
tijd, dat het verkeer gestremd was, kon het
gasbedrijf zonder stagnatie doorwerken.
De kolenschepen worden gelost door middel
van een transporteur met grijper, die de lading
hap voor hap opslokt en vallen laat, waar men
de kolen wil hebben. Geweldige voorraden liggen
in en buiten de overdekte betonnen opslagplaats
opgehoopt. Opvallend is, dat het geen groote
bonken zijn, zooals men zou verwachten, doch
geheele bergen van het fijnste gruis. Zwarte
duinen van steenkolenstof! Het zijn de gewas-
schen fijnkolen, die in moderne installaties
d.w.z. met kamerovens, zooals het gasbedrijf te
Heemstede veel worden gebruikt, wegens het
voordeel van den geringeren prijs, daar deze
kolen voor huisbrand ongeschikt zijn.
Deze fijnkolen nu worden door middel van een
Jacobsladder een baggermolen op het droge!
gevoerd naar den voorraadbunker, gelegen
boven in het stook gebouw.
Hier staan de kamerovens opgesteld, die, wat
inrichting betreft, aanmerkelijk van de vroeger
gebruikelijke schuinliggende retorten verschillen.
Ook de stookwijze is geheel anders bij dit
systeem, waarover straks nader.
Het principe is echter nog steeds hetzelfde:
in een afgesloten ruimte retort of kameroven
wordt een hoeveelheid steenkolen sterk ver
hit. Doordat geen lucht kan toetreden, kunnen
deze niet verbranden. De hitte drijft het gas uit
de steenkolen, die in cokes veranderen. Ziedaar
in korte trekken het verloop van het proces.
De kamerovens, die een hoogte hebben van
eenige meters, zijn niet rond, doch plat van
vorm. Naast elkaar zijn er tien in een rij ge
plaatst. Behalve deze beschikt men nog over
een zelfde aantal reserve-ovens. De ovens hebben
aan de bovenzijde twee vulopeningen. Door
middel van een wagentje, dat op rails over de
ovens kan rijden en dat uit de voorraadbunker
wordt gevuld, worden de ovens van steenkolen
voorzien. De openingen in den bodem van het
wagentje correspondeeren met de openingen van
den oven, zoodat het vullen vlug in zijn werk
gaat.
Daar de overt; een temperatuur van 1000° C.
heeft, wordt tijdens het vullen reeds eenig gas
gevormd, dat boven de opening met een groote
vlam verbrandt. De oven, eenmaal gevuld, wordt
gesloten, en het deksel wordt met een papje van
klei dichtgestreken, ter voorkoming van gas-
verlies. Vierentwintig uur blijven de kolen in
den oven, alvorens deze wordt geledigd. In een
volgend artikel zullen wij den verderen loop van
het proces nagaan.
Ja, wat is er heerlijker als vruchten, ten
minste goede rijpe vruchten, en die kunt U ten
allen tijde koopen in
Wij hebben in voorraad zes soorten van de aller
fijnste Pruimen, 4 soorten van de lekkerste Peren,
Perziken, Druiven, Appelen, Meloenen, dubb.
Bessen, enz., enz., alles het allerbesteen zeer
billijk. Komt zien en U koopt.
Aanbevelend, ROOYAKKERS,
BINNENWEG 27. Telefoon 28161.
Bezorging door de geheele gemeente en beide Hout
parken. met twee wagens en van uit de winkel.
voor meisjes in clubjes van 5 6, een les per week.
Lesuren Maandag van 4.J6 uur.
Woensdag 113
Donderdag 8 9J
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiii
Pillier Kykstoezirht gedipl. SCHOENHHRSTEI.I.ER
Bekrooud op de Viiktcntoonstelling 1927
te Rotterdam
Scheepmakersdijk 35/37 - HAARLEM
OPGERICHT 1865
TELEFOON 14147 - POSTREKENING 142121
Alle wasehgoedcren, keurig gewassehen met
absoluut zacht water en [irimajwaschinatc-
rialen. Gesteven zooals het behoort. Het
huishoudgoed keurig gemangeld.
Minimum 6 K.G. per zending.
Voor opgemaakte Wasehgoederen wordt prijs op
aanvrage gaarne verstrekt.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Les aangeboden door Zweedsche Dame.
Br. fr. onder No. 50, aan het bur. van dit blad.
MAGAZIJN „DE LEIDSCHE VAART"
TELEFOON 26144
DE SCHURK.
De Amateur-detective.
Hij ontwaakte, zich flauw bewust van de
weerspannigheid waarmede zijn hersens zich
vanuit het droomenland naar de nuchtere
werkelijkheid hadden laten terugdwingen.
Langzaam-aan begon hij zich te herinneren,
wat aan zijn aangename rust in Morpheus
armen was voorafgegaan en plotseling stuitte
hij op de verklaring van de buitengewone on
willigheid van zijn gewoonlijk gedweeë hersens.
Hij had gefuifd en hoe!
Op de aangenaamste, gezelligste, correctste
wijze, van de wereld; van een kater kon geen
sprake zijn, maar tochchampagne was
gevaarlijk goedje, vooral voor wien er slechts
een dood-enkelen keer den smaak van op zijn
tong kreeg.
Zijn chef had een heerenfuif gegeven en hij
was één der genoodigden geweest!
Zijn chef was een rijkaard, bovendien een
aardige, joviale man, die zijn chefs-manieren in
zijn bureau achterliet en zich in de buiten-dienst
uren ontpopte tot een mensch van gelijke
bewegingen als zijn ondergeschikten!
Neen, van een kater kon geen sprake zijn.
Wie zou zich vermeten in het huis van zijn chef
de matigheid uit het oog te verliezen, zelfs al
was die chef het welwillendste exemplaar van
dat soort? Hij niet! Dat was zeker!
De doezeligheid van zijn hoofd was dan ook
eerder te wijten aan te korte nachtrust en aan
de reactie, die onvermijdelijk volgen moest op
zijn blijde opwinding over de vereerende invi
tatie, dan aan Bacchus geneugten!
m
Met een gewoonte-gebaar strekte hij zijn
hand uit naar zijn vest, dat aan een stoelknop
dicht naast zijn ledikant bungelde; hij grabbelde
naar zijn horloge om te kunnen uitrekenen, hoe
lang hij zijn loom lichaam nog kon laten rusten.
Hij grabbelde tevergeefs; het zakje waarin
zijn vingers tastten, was leeg.
Plotseling helder wakker, richtte hij zich op,
voelde nog eens, nog eens, ook in zijn
overige zakken hoewel hij wist dat dit over
bodig was en bleef als versteend in zijn onge
makkelijke houding zitten.
Zijn horloge was weg! Het ouderwetsche zeer
dunne platte gouden horloge, dat één zijner
kostbaarste bezittingen uitmaakte, was ver
dwenen
Het was hem ontstolen, dat stond onmiddellijk
vast! Van verliezen kon geen sprake zijn! Zoo
lang hij zich herinneren kon, droeg hij het oude
familiestuk los, zonder ketting, in zijn rechter-
vestzak en het had nimmer ook maar de flauwste
poging gedaan, om daaruit te deserteeren.
Hij was bestolen!
Maar door wien?
'Deze vraag bracht zijn altijd aanwezige
detective-neigingen met één slag tot volle werk
zaamheid.
Hij had een ontelbaar aantal detective
verhalen gelezen, er zelfs eenige malen een in
een weekblad gelanceerd; hij was een meester
in het „combineeren" en „déduceeren", bezig
heden waaraan iedere detective zich steeds met
hartstocht wijdde.
Als het verlies van zijn horloge hem niet als
een werkelijke ramp had getroffen, zou hij zich
erop hebben verheugd zijn theoriën thans aan
een concreet geval te kunnen toetsen.
Hij ging nauwkeurig al zijn handelingen van
den vorigen dag na.
Om zes uur had hij gedineerd, tegen acht uur
was hij naar zijn kamers gegaan, nog steeds in
het bezit van zijn horloge; hij had thee gedron
ken en het avondblad ingezien.
Neen, daarbij kon zijn eigendom hem niet
ontfutselt zijn!
Om negen uur was hij zich gaan verkleeden
en jahij wist zich met absolute zekerheid
te herinneren dat hij zijn horloge vanuit zijn
daagsch-vestzakje had overgebracht naar het
extra diepe zakje van zijn smoking-vest.
Toen hij gekleed was had hij een boek ge
nomen en lezend het tijdstip afgewacht, waarop
hij zich begeven kon naar het voorname huis
op de deftige gracht, waar men dien avond zijn
komst verbeidde.
Een statige majordomus ontving hem; één
der minderen geleidde hem naar de garderobe,
waar hij hoed en jas deponeerde.
En verderjaverder bracht hij dei;
avond door met praten, lachen, luisteren, rooken,
eten, drinken, kaarten, dobbelen! Totdat hij...!
Ja, zekerop het moment, waarop voor
het eerst één der gasten over naar huisgaan
sprak, had hij op zijn horloge gekeken! Natuur
lijk. Hij had immers geconstateerd, dat het twee
uur was, en inwendig de opmerking gemaakt,
dat het een flauwe vent was, omdat hij om twee
uur reeds over naar huis gaan begon!
De man had behooren te weten, dat er op een
gezellig avondje geen gevaarlijker onderwerp
bestaat! Het „huisgaan"-idee werkt aanstekelijk.
Een half uur later had hij zich als één der
laatsten wat had hij gelachen om den lichte
lijk aangedanen jongeling, die bijna niet te be
wegen was, het gastvrije huis te verlaten! in
de garderobe bevonden, waar de statige
Plotseling sloeg hij met de vuist op de tafel,
zoodat het gereedgezette ontbijtgerei zenuw
achtig rinkelde.
De onrast van zijn geest was namelijk op zijn
lichaam overgeslagenonder het ernstig peinzen
was hij aangekleed en naar zijn zitkamer gegaan,
waar een blik op de klok hem had gezegd, dat
hij zich den tijd voor een kalm ontbijt kon
gunnen.
Hij sloeg met de vuist op tafel bij de herinne
ring aan de verdachte wijze, waarop de statige
majordomus om hem heen had gedraaid! De
Het verlaten Paradijs.
Er zijn tijden, dat in Groenendaal menschen
loopen.
Ik heb hier niet op het oog de jaarlijksche
invasie van woeste horden, die op den tweeden
Pinksterdag ons wandelbosch onveilig maken,
het in een vuilnisbelt herscheppen en na afloop
van de feestelijkheden onzen burgervader doen
struikelen over achtergelaten kleedingstukken,
in casu een paar afgedankte elastiekbottines, iets
wat hein noodzaakt een onaangenaam kwar
tiertje door te brengen met het uitvinden van
strenge maatregelen, welke hij in de goedheid
zijns harten vergeet aan den Raad voor te stellen.
Neen, Groenendaal beleeft ook kalme hoogtij
dagen.
Op Zondag komen des zomers verlangende
vreemdelingen uit Amsterdam en andere om
streken voor zoover ze niet liever gaan
pootje-baden op Zandvoort van het bosch
genieten.
Ze komen per auto, tram, bus en motorboot,
zijn al of niet voorzien van kinderen en mond
behoeften en voelen zich echte natuurliefhebbers.
Na het voederen der dieren in ons miniatuur-
hertenkampje verklaart moeder minstens twin
tig keer, dat ze hier best zou willen wonen, en
vader, die vindt dat het bier in het Vervei-
schingshuis lang niet slechts is, zegt goed
gemutst: „Over een paar jaartjes, als de zaken
goed gaan."
De zaken gaan goed en een paar jaartjes zijn
gauw voorbij. Dan trekt op een goeden dag de
heele familie met hutje en mutje naar Heemstee
en „komt, kijkt en koopt, waar allen komen,
kijken en koopen". Zoonlief verkent den omtrek
per motor en incasseert zijn eerste bekeuring op
den Heerenweg wegens harder rijden dan 10
K.M. per uur, dochterlief flirt met den eerste
jaars van „hiernaast", momenteel met vacantie
thuis, moeder kijkt verheugd naar haar gor
dijnen, die zoo netjes hangen, en vader, die
altijd „dol is geweest op beessies", schildert
eigenhandig een fonkelnieuw kippenhok keurig
groen, met wit afgezet. En allen zijn het er over
eens, dat „buiten wonen" toch maai- je ware is.
En zoo lekker dicht bij Groenendaalnu kunnen
ze er eiken dag naar toe, als ze willen
Och heerejee. Ziet U ze! Ik niet!
Wie op een doodgewonen-door-de-weekschen
dag door Groenendaal loopt in de verwachting,
daar troepen natuurliefhebbers te ontmoeten,
ontdekt weldra, dat een paar eekhoorntjes, een
bosch wachter en zijn eigen wenigkeit er de
eenige levende wezens zijn. En hij heeft weer
eens voor de zooveelste maal gelegenheid, op te
merken, dat alleen gewaardeerd wordt „dat wat
je niet hebt!"
Want de dagjesmeschen van vroeger, ze zitten
ovëral in Haarlem, in Amsterdam, in Zand
voort alleen nietin Groenendaal!
En het is goed, dat het ééns in het jaar
Koninginnedag is, anders waren we misschien
zoo-zoetjes-aan allemaal vergeten, dat we nog
zoo iets als een heusch bosch hebben, waarin
kostelijk en kosteloos is te wandelen!
man had hem hoed en jas gereikt, hem bij
het aantrekken van de jas geholpen, was daarna
dicht langs hem heen geschoven, hem vluchtig
met zijn arm beroerend, om zich te begeven
naar een anderen gast, die op zijn diensten
wachtte.
Twijfel was uitgesloten!
Die man was de schurk, die hem bestolen had
Voor alle zekerheid zette hij zijn herinne
ringen nog verder voort! Hij was wat haastig
weggeloopen, om zich te kunnen aansluiten bij
een juist vertrokken vriend, die gedeeltelijk
denzelfden huisweg moest gaan als hij.
Maar die vriend was reeds verdwenen, op
geslokt door het nachtelijk duister, toen hijzelf
buiten kwam!
Geheel alleen had hij door de stille straten
geloopen; hij had niemand ontmoet. Het was
een besliste onmogelijkheid, dat hij op straat
beroofd geworden was!
Hoe ongelooflijk het ook scheen, de statige
majordomus van zijn schatrijken, jovialen chef,
was een dief, een schurk van de allerlaagsten
soort.
Onder het mom van gedienstige behulpzaam
heid bestal hij de gasten van zijn meester, had
hij ten minste één hunner met weergaloozen
handigheid bestolen, waarbij de volslagen arge
loosheid van het slachtoffer hem een machtige
hulp was geweest!
Wat moest hij doen? Den schurk zijn buit
laten behouden? Dat verdraaide hij! Aan zijn
vriendelijken chef vertellen dat hij in diens huis
bestolen was geworden Qnmogelijk!
Hij moest een uitweg uit dit dilemma vinden!
Hij moest den schurk ontmaskeren, zonder mede
weten van diens meester! Maar hoe?
Koortsachtig werkten zijn hersens, terwijl
zijn tanden het ontbijt vermaalden; bij den
laatsten hap stonden zijn arglistige detective
plannen vast.
Een klopje op de deur bracht stoornis; op
zijn binnengeroep verscheen de schurk in eigen
persoon
Zijn adem stokte het theekopje ontgleed
aan zijn vingers, die zich kromden van begeerte,
om zich om den welgedanen hals van den schurk
te slaan; zijn oogen puilden uit.
Glimlachend, op den toon van iemand, die
zelf verlegen is met de door hem aangeroerde
zaak, sprak de schurk:
„Mijnheer.ik.ik kom U het horloge terug
brengen, dat U mij vannacht bij vergissing als
fooitje in de hand heeft gedrukt!" C. B.
mM
