N ieu wsberichten.
DE GESTOLEN KLOK,
berekend zijn op den tegendruk van het
water, werden eensklaps van dien steun
ontheven en vielen over de helft hunner
hoogte blootde zee liep over de zeehoof
den en deed een ontzaggelijke zuiging langs
deze kustwerken ontstaan. De onlangs vol
tooide havenwerken moesten een proef door
staan zooals nimmer van een bouwwerk
gevorderd isvolgens de ontvangen tele-
grafiesche berichtenheeft de haven echter
geen noemenswaardige schade geleden
zelfs de kaaimuren hebben aan de daarop
uitgeoefende krachten kunnen weerstand
bieden. De ramp is thans geschieden een
onschatbaar verlies aan menschenlevens
voegt zich bij de groote stoffelijke schade
welke geleden ishet arme landdat sedert
de laatste drie jaren door aanhoudende
rampen is geteisterd geworden, is thans
door een ODheil geteisterdgrooter dan al
de andere. Nadat de veestapel door ziekte
nagenoeg geheel verloren was, sleepten
hevige koortsen een groot deel der bevol
king wegdaarna eischte de cholera hare
slachtoffersen nuterwijl de sterk gedunde
bevolking weder een weinig tot voorspoed
kwam, trad de zee buiten haar oevers,
werden de eigendommen verslonden en von
den duizende menschen in den vloed hun
dood. Doch ook hiermede houdt de ramp
niet opde aschregen heeft alle kultures
vernietigdmislukking van den rijstoogst
en dientengevolge hongersnoodstaat voor
de deur. Laten wij daarom de hoop voeden
dat Nederland ook thans zal toonen het
land der weldadigheid te zijn. Voorzeker
kau toch slechts door een algemeene en
krachtige financieele hulp West-Java voor
hongersnood behoed worden.
Een telegram van den Gro'everneur-Gene-
raal aan den Min. van Kol. meldt o.a.dat
Telok Betong onbereikbaar, doch waar
schijnlijk geheel verwoest is, en dat in
Tjiringin 10.000 menschen verdronken
zijn. Het Handelsblad ontving van een
Indieschen medewerker een telegram van
den volgenden inhoud: „De toestand in
be Lampongs is vreeselijk. Tot vijf mijlen
binnen's lands is alles verwoest. De dooden
tellen bij duizenden, 't Is onmogelijk te
naderenomdat de inlanders woedend zijn
en den Hollanders de schuld van de ver
woestingen gevenwegens Atjeh."
Er zal zich eene kommissie samenstellen
tot inzameling van giften voor de ramp
in Indiëmet den Prins van Oranje aan
het hoofdwaarvan o. a. als leden zullen
optreden: de hh. Jhr. Mr. v. Reenen
vice-prezident van den Raad van State
Fransen van de Puttelid van de Eerste
Kameroud-Minister van KolonieënJhr.
Mr. v. Eijsingavoorzitter der Eerste en
Mr. van Reesvoorzitter van de Tweede
Kamer; Mr. de Yos van Neder veen Cnp-
pel, prezident van den Hoogen Raad,
luit.-gen. Bouwmeester, oud leger-kom-
mandant in IndiëMr.Patijn, burgemees
ter van de rezidentiede Roy van Zuide
wijn voorzitter van de Rekenkamer.
Het stoffelijk overschot van den
Graaf van Chambord is te Gorz naast dat
van zijn Grootvader Karei X bijgezet.
De prinsen van Orleans hebben niet willen
deelnemen aan de lijkplechtigheid, omdat
de weduwe van den overledene er op stond,
dat bij die plechtigheid niet de Graaf van
Parijsmaar Don Carlos den voorrang zou
innemen. De verdeeldheid, die zich open
baart tusschen de beide takken der oude
Koningsfamiliekomt ongetwijfeld op-
't oogenblik der Republiek ten goedemaar
heeft ook den Graaf van Parijs nit eene
moeilijke pozitie bevrijd.
Bij besluit van den Koning van
Spanje dd. 31 Aug. is het dekreet opge
heven waarbij de „konstitutioneele waar
borgen" werden geschorst. Z. M. 's reis
naar Dnitschland gaat doormaar om geen
jaloerschheid te wekken heeft de Koning
op een feestmaal een toost uitgebracht op
de eendracht tusschen Frankrijk en Spanje,
't Begint er naar te lijkendat een oorlog
tusschen Frankrijk en China niet meer te
keeren zal zijn. De onderhandelingen zijn
mislukt en op niet zeer vriendelijke wijze
afgebroken. Een Chineesch legerkorps van
15.000 man moet bij Mongkoi over de grens
van Tonkin getrokken zijn en voortrukken
in de richting van Haid-Zwong, waar
de Fransche bezetting in versterkt gewor
den. Ook te Ta wordt een Chineesch korps
bijeen getrokken en te Uhampaa leggen zij
vestingwerken aan.
Dat het gezegde „stelen als de raven"
niet op een verdichtsel berust, is thans
weder te Beverstedt (Hanover) gebleken
waar men in een ravennestbehalve drie
bijna volwassen jonge raven, ook vondr.
twee gouden trouwringeneen aantal mes
lemmers en een zakmes.
De organizatie der Jezuïeten-orde is
slechts weinig bekenddaarom zal men met
belangstelling de volgende inlichtingen ver
nemen, welke de „Etoile" aangaande de-
samenstelling en de krachten dier orde
geeft, nit een katalogusdie dit jaar te
Brussel het licht heeft geziendoor de zor
gen van het genootschap zelf. Men ziet
daaruitdat de orde verdeeld is in 5 groote
provincieën I. Italiëwordt bediend door
1.558 Jezuïeten; H. Dnitschlandomvat
tende Oostenrijk-HongarijeBelgië, Gal-
licieDnitschland en de Nederlandentelt
2.875 Jezuïeten; III. Frankrijk met de
Fransche bezittingenwordt bediend door
2798 JezuïetenIV. Spanje en Mexico-
hebben 1933 discipelen van Loyolaen
eindelijk voor V. Engeland met de Ver.
Staten, 1894 Jezuïeten. Dit maakt voor
't jaar 1882 want daarover loopt de
katalogus een totaal van 11.058 Je
zuïeten priesters professoren, helpers enz.
Een betrekkelijk gering aantal, als men
denkt aan de macht en den invloeddie
het genootschapzij het ook minder dan
voorheennog in de wereld uitoefent. Men
moet echter niet vergetendat de geaffili-
eerden en de Jezuïeten „in korte kleêren"'
in deze statistiek niet zijn begrepen. Men
vindt bovendien opgeteekend dat in 1879-
de orde 10.229in 1880 10.494en in
1881 10.792 leden telde. België komt op
deze lijst, voor 1882, met 365 priesters
of Sacerdotes248 Scholastici of professo
ren, 187 Coadjutoren800 Universi of mis
sionarissen in't geheel 1600 leden voor..
De katalogus bevat de namen van alle
Jezuïeten. Onder dezen komt ook voor die
van pater Edouard Malouzoon van den
Belgieschen minister van Staatopgenomen
in de orde in't jaar 1869en thans hoog
leeraar in de Rhetorica aan het kollege te
Bergen in Henegouwen.
Een soort van Evangelizatie in Frank
rijk die goed schijnt te slagenbestaat
in een inrichtingden naam van „Bijbel-
recht, boete en de waarde van kilo
bewerkte stokken van riet (hengels om
te visschen), de een 14 mark 35 pf., de
ander 11 mark 70 pf.De welgekleede
heer, die H. M. op Oranje-Nassauoord
zon hebben aangesproken heet Stanislaus
Bothkiewitsch Vossuth en is veroordeeld
tot eene gevangenisstraf van twee maan
den de naam der millioenen-juffrouw is
gemakkelijker uit te spreken en te ont
houden, zijnde Jaantje Struik en die van
haar medeplichtigen minnaar Antonie
Hoetink, terwijl hunne zaak in October
weêr in booger beroep zal worden be
handeld tegen zekeren paardendief J. te
Arnhem, is een jaar cellulair geëischt
dito dito plus geldboeten tegen de Lange
Wendels en Snijders, die valsche inzen-
derskaarten voor t. T. hebben vervaardigd
en uitgegevende policie heeft te Nijme
gen hare hand gelegd op zeker iemand,
die quasi om zich te laten scheeren een
barbierswinkel binnentrad en er toevallig
niemand vindende al het voorhanden bar
biersgereedschap wegstal en verkocht;
desgelijks, maar niet te Nijmegen, neen!
te Leeuwarden op eenen man die zijne
vrouw zoodanig met een pot heeft op
't hoofd geslagen, dat de buren haar be
wusteloos en in haar bloed badende op
den zolder harer woning hebben gevonden.
Maar, maar, maarvan zeker schandaal
te Utrecht door eenige studenten gepleegd,
hoort men niets meerwat ZOU daar
van toch wel de reden zijn?
Als deze vraag uw brein, neen uw hart
kwelt als 't onze, laat ons samen naar
't station gaan: retour Amsterdam! en
dan naar van Lier, waar ge avond aan
avond kunt zien: Mensch, erger je
niet
Dat de indrukteweeg gebracht door
de tijding van de vreeselijke rampdie een
gedeelte van Java en Sumatra heeft getrof
fen de stemming van velen in den lande
beheerschtspreekt van zelf. Allengs ko
men wg er meer van te wetenen alles
doet vermoedendateerst wanneer meer
bizonderheden van het gebeurde bekend
zullen worden, Nederland den omvang zal
kunnen beseffen van het onheil, dat zijne
kolonieën geteisterd heeft. Eenig denkbeeld
er van moge geven wat we in 't N. v. d. D.
vinden medegedeeld over en naar aanlei
ding van de vernietiging van het etablis
sement Merak. Dat etablissement werd
opgericht ten behoeve van den havenbouw
voor Batavia. De bestemming er van was
het leveren van de rotsblokken, noodig
voor den aanleg der groote zeehoofden van
de haven te Priok. Merak was omstreeks
3 Engelsche mijlen van Krakatau verwij
derd 'twas gelegen op den vasten wal,
aan de oevers van Straat Soenda. Nagenoeg
de geheele kust van Java langs deze straat
bestaat uit hoog landsteile trachiet-rot-
sengedeeltelijk begroeid met koraalvor
men de kust. In 1877 werden te Merak
groote steengroeven voor den havenbouw
geopendeen spoorweg werd aangelegd
ijzeren landhoofden werden langs de kust
gebouwdeen fabriek en kolossale maga
zijnen voor dynamiet en andere materialen
werden opgerichtwoningen van steen
hout en bamboe werden ten behoeve van
het Europeesch en inlandsch personeel
Eene dorpsgeschiedenis uit de Krivoscie,
(Naar het Servisch.)
1)
't Zal wel een dertig jaar geleden
zijn, toen op zekeren dag, en welbij
't aanbreken van den morgenop 't
oogenblik dat de nacht zich van den
dag begint te scheiden, een knaap van
de hoogte Panjkame in Pobore, bij
den ingang van 't dorp, riep:
„Hoor eens, Knes Vuce! Goeden
morgen, Knes Vuce!"
„Moge de morgen u geluk aanbren
gen Doch wat is er aan de hand
klonk het van de overzijde.
„Ik hoop dat er voor u niets ergers
isMaar kom hier en zie wat
er gebeurd ismen heeft de
klok uil de kerk weggehaald!"
En als een gek sprong Knes Vuk
bij dit bericht van zijne legerstede op
om alarm te slaan en de overige dorps
bewoners er bij te roepen. Binnen
weinige minuten waren zij allen op de
gebouwd.een groot aantal stoomkranen en
machinerieën werden aangevoerd, zoodat
een krachtig etablissement ontstond, dat
voor den havenbouw ongeveer miljoen
tonnen rotsblokken geleverd heeft. Duizen
den arbeiders werkten dagelijks te Merak
in deze steenmassa. Een groote kolonie van
Chineezen en andere vreemde Oosterlingen
werd spoedig voor de behoefte van het
etablissement geboren. De steengroeven te
Merak waren aangelegd in rotsendie een
hoogte van ongeveer 300 Rijnl. voet be
reikten de steenen woning en het bureau
van den ingenieur waren gebouwd op een
heuveldie 150 voet boven de zee verheven
was. De voltooiing van den havenbouw in
't begin van dit jaar had een inkrimping
van Europeesch personeel te Merak ten
gevolge, zoodat tijdens de zeebeving slechts
een betrekkelijk gering aantal Europeanen
aldaar aanwezig waren. De ingeneur Nieu-
wenhuijs was tijdelijk met zijn gezin te
Bataviade chef-mijnwerker Nauman met
echtgenootede werktuigkundige van Es
sen met vrouw en kinderen (dit huisgezin
was eerst sedert weinige weken in Neder-
lend aangekomen)de opzichter van Diest
met echtgenoote, de opzichter Kaal, de
magazijnmeester Towsend en familie en de
boekhouder Fechler vormden het personeel
dat tijdens de ramp te Merak vertoefde.
De uitbarsting en vulkaniesche werking
van den berg Krakatau had ten gevolge
dat het geheele etablissement in zee verdween.
Op de plaats waar de hooge rotsen zich
weinige dagen geleden eenige honderden
voeten boven het water verhievenvloeit
thans de zee. De woningende fabriekde
spoorwegende werktuigenalles is ver
zonken. Volgens de laatste telegrafiesche
berichtenwas niets van het etablissement
meer zichtbaar, alles was verdwenen. De
geheele bevolking, alle werklieden, alle
neringdoendenallen zijn te Merak door de
zee verzwolgen. Alleen de boekhouder
Pechler en twee inlanders hebben het leven
behouden. Het etablissement te Merak stond
op 1 Juni jl. voor noch slechts f 50.000
in de boeken der havenwerken genoteerd.
De werkelijke waarde kan evenwel op min
stens f 200.000 geschat worden. Dit kapi
taal is voor den lande verloren, 't Voor
nemen was, het etablissement den l3tcl1 Sept.
op te heffen de havenbouw heeft daarom
door de ramp niet geleden. Hier tegenover
staat echterdatindien de uitbarsting een
week later had plaats gehadde werklieden
alsdan naar hunne woonplaatsen, te Bata
via zouden zijn teruggekeerd, waardoor hon-
derde menschenlevens zouden behouden ge
bleven zijn. De zeebeving, die de uitbar
sting vergezelde, moet blijkens de verschijn
selen te Batavia van ongekende afmetingen
geweest zijn. Eenige gevolgen van deze
zeebevingzooals het van de ankers weg
slaan van het dok te Onrastzijn bekend.
Te Tandjong Priok, d. i. op een plaats,
die 55 Engelsche zeemijlen van Merak
gelegen is, steeg het water tot een hoogte
van 2.25 M. boven Batavia's peil en daalde
tot 3.15 M. onder dat peil, een verschil van
waterstand dus van 5.40. M.terwijl het
dagelij ksch gemiddeld verval van water
slechts 0.85. M. is. 't Water stroomde door
de nauwe opening, die slechts 125 M. wijd
is, met eene snelheid gelijk een waterval
naar de buiten- en binnenhaven van Priok
ten einde deze groote bassins te vullenen
liep daarna weder met gelijke snelheid naar
zee. De 1500 meterslange kaaimuren, die
been en snelden gewapend naar het
kerkje van den heiligen Johannes
Chrysostomoswaar zij zich weldra
van de ongehoorden euveldaad kon
den overtuigen. Toen zij eenigszins
van hunne verbazing waren bekomen,
begonnen zij 't geval te onderzoeken
en na te gaan, wie toch wel de dief
zou kunnen zijn en vanwaar hij kon
zijn gekomen. Voetstappen echter noch
andere sporen konden bij het kerkje
ontdekt worden.
Terwijl de bij hel kerkje verzamelde
dorpsbewoners het ongehoord feit
bespraken, en nu eens zus dan eens
zoo gistenwie toch wel die daad
zou hebben kunnen begaanviel Knes
Vuk hen in de rede met den uil-
roep: „Daar hebt ge het nu: schade
en schande tegelijk, zooals 't nog nooit
iemand overkomen is! Een dief sloop
hierin en stal onsom zoo te zeggen
de klok voor den neus weg. De
Primorzen (strandbewoners) kunnen
met het volste recht beweren dat
wij nietsvvaardigen zijnwij die lafhar
tig in den schoot der vrouwen rusten,
't Ware beter geweest dat een bliksem
straal tien huisvaders had getroffen,
dan dat wij zulk eene schande moes
ten beleven. Toen onze voorouders
in den strijd op Kandiaom dit eiland
voor den Doge te verdedigen, bloed
den, en toen Mahmoed Pacha hen ge
plunderd en in slavernij had gesleept,
toen geschiedde dat niet op zulk eene
smadelijke wijzeen eerst na driemaal
vernieuwden strijd. Nu echter ver
dienen we het verwijt, dat we boe
zelaars dragen en hennep spinnen.
Gij echter Rasko, die om zoo te zeggen
in de schaduw der kerk slaapt, hoe
komt het, dat gij in dat noodlottig
oogenblik niet ontwaakt zijt en het
alarm niet gehoord hebt? t' Was voor
de dieven geen kleinigheid de klok
door dit enge dal weg te halen
Doch hoort eensliedenzoo lang wij
dezen diefstal niet op't spoor komen
zoo lang blijft de kerk gesloten; het
olielampje voor het Mariabeeld blijlt
niet branden, en er zal wijn noch offer
brood ingebracht worden, totdat ein
delijk de heilige Johannes Chrysosto
mos er zijn bekomst van krijgt, en hij
de dieven aanwijst en een wonder over
hen beschikt. Want mij dunkt, de
diefstal heeft niet plaats gehad zonder
hulp uit het dorp."
Na deze aanspraak greep Knes Vuk
de voor liefdegaven bestemde busdie
aan de kerkdeur gehecht wasen een
ander roerde zijnen elleboog aan, en
een derde dien van den tweede enz.
tot er om de kerk een kring gevormd
was, en de oudste uit het dorp met
luider stëm den eed herhaalde, die
door Knes Vuk was uitgesproken.
Allen bewaarden een diep stilzwijgen
terwijl dit voorviel; slechts Rasko,
wien 't verwijt van Knes in zijn binnen
ste gekrenkt hadwaagde het te zeg
gen:
„Ik heb gisteren den geheelen dag
in het kreupelbosch hout geveld en
toen ik naar huis ging, was ik zoo
vermoeid, dat ik 's nachts als een doode
geslapen heb, zonder me ook maar één
maal om te keeren, tot mij heden, bij 't
aanbreken van den morgen, het geroep
wakker maakte, 'tSchijnt wel alsof
er een wonder gebeurd is, want zoo
vast heb ik mijn leven noch niet ge
slapen. (Wordt vervolgd.)
