HAARLEMSCH
PREDIKBEURTEN
Eerste Blad.
F
No. 15.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Zevende Jaargang?-
van ZATERDAG 21 Februari 1885.
op Zondag 22 Eebr. 1885.
Nieuwsberichten.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. post 40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Prijs per Advertentie van 1 tot regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Koord-Znidhollandsche Stoomtramweg-MaatschappijHaarlemLeiden. 10 Oct. 1884.
Haarlem, Hillegom en Leiden 4.30+10.25 'smorgens, 1.10', 3.5 'smiddags.
Haarlem—Hillegom 9.'smorgens, 4.40, 7.35, 9.25 'savonds.
-j- Alleen des Vrijdags. Vervoert ook goederen,
ïlnarlemsclic Tramway-Maatscliappij. Van 'tStation 7.30 'smorgens tot 10.30 'savonds.
Uit den Hout 7.50 'smorgens tot 10.50 'savonds.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 15 October 1884. Naar Amsterdam6.52,
8.13*, 8.27, 9.9.30*, 11.14, 11.34-}-, 11.45 'smorgens, 1.4, 2.38-j-, 3.48', 4.15",
4.31, 5.33, 6.40', 7.5, 7.38+, 8.59*, 9.40, 10.23*, 10.59+ 'savonds.
Van Amsterdam: 6.25, 7.35+, 7.45*, 8.10", 8.40, 9.40", 9.50", 11.5, 11.55+ 'smorgens,
12.15. 1.10*, 1.30", 3.25', 3.50, 4.30*, 4.45*. 5.20+, 7.45, 8.35*, 9.55*, 11.— 'savonds.
Naar Rotterdam: 7.57+, 8.33*. 9.11, 10.13* 'smorgens, 12.17+, 12.44, 1.53', 3.49',
4.19, 5.11. 5.43+, 8.14, 10.18* 'savonds.
Van Rotterdam: 6.5, 7.55, 8.10', 9.15, 10.15+, 11.5 'smorgens, 1.23+, 2.45, 3.35, 4.10,
5.10, 6.23+, 7.25, 8.50, 9.50+ 'savonds. De met gemerkte treinen zijn sneltreinen.
De met zijn exprestreinen alleen le en 2e klasse.
Naar den Helder: 6.55, 10.8 'smorgens, 1.37 tot Alkmaar, 4.58, 9.1 'savonds.
Naar IJmuiden: 6.30, 6.55, 10.8 'smorgens, 1.37, 4.58, 9.1 'savonds.
Van IJmuiden: 7.55, 11.13 'smorgens, 3.16, 3.59, 9.5. 9.40 'savonds.
Naar Zandvoort: (H. S.) 8.8, 10.16, 11.35 'smorgens, 1.39, 4.55 'savonds.
Van Zandvoort: 8.37, 10.48 'smorgens, 12.38, 4.5, 6.17 'savonds.
Omnibus van Bloemcndaal. 8.15, 9.30, 10.50, 1.10, 3.30, 6 55, 8.10*.— Van't Station
9.6, 10.10, 11.30, 1.50, 4.16, 8.11, 8.58*. Alleen Zondags.
Dienstregeling van het Postkantoor. 15 October 1884. Openstelling van het kantoor
Dagelijks van 8 'smorgens tot 9J4 uur 'savonds. Voor de storting en uitbetaling van
postwissels en de invordering van gelden op kwitantiën alleen op werkdagenvan 9 uur
's morgens tot 3 uur 's avonds. Voor de Spaarbank van 's morgens 9 tot 9 uur 'savonds
Voor ae Postpakketten alleen op werkdagen, van 's morgens 8 tot 9J4 uur 's avonds
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen: 7.30,10. 's morgens, 1.30, 3.30, 7.—, 9.— 's avonds
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen: 7.30 's morgens, 1.30, 7.'savonds
Lichting der hulpbrievenbussen: Zuiderstraat hoek Oudegraeht, Gr. Houtsiraat, Zijlstraat,
Parklaan, Kaasplein: 7.10.'s m., 2.30, 6.8.30 's av. ïlorapark, Kampersingel,
LeidschevaartSohootersingel6.45*, 9.45* 'smorgens, 2.15, 5.45*, 8.15 'savonds.
Lichting aan het Station: Richting Amsterdam 8.8, 11.33 'smorgens, 2.33, 5.28, 7.33
'savonds. Richting Rotterdam 7.52, 9.6 's morgens, 12.12, 4.14, 5.28, 10.13
'savonds. Richting den Helder 6.50, 10.3 'smorgens, 4.53, 8.56 'savonds.
Telegraafkantoor. Het kantoor is geopend op werkdagen van 'sm. 8 tot 'sav. 10 uur, op
Zon- en algemeen erkende Christelijke feestdagen van 'sm. 8 tot 'sav. 9 uur.
Binnenlandscke Telegrammen worden berekend tegen een vast recht van 15 Cents
beneveus 1 Cent per woord.
Groote Kerk.
Voorm. 10 ure, TV. L. Welterpred. te
Heemstede (voor de vacat.)4e lijdenst
Nam. 2 ure, Brutel de la Riviere,
5e lijdenstekst,
's Avonds 6 ure, Escher6e lijdenst.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 ure, Smeding4e lijdenst.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, Barger.
Woensdag, 's Av. 6 ure, Brutel de la Riviere
7e lijdenstekst.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Snethlage.
Walsche Kerk.
Voorm10 ure, Pfender, past, a la Haye
Christelijk Gereforin. Gemeente.
(Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5'ure, Mulder.
Woensdag, 's Av. 7Vs ure, Mulder.
{Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, 'sAv. 5 ure, Schotel.
Honderdag. 's Av. 7V2 ure, Schotel.
Lutliersche Kerk.
Voorm. 10 ure, Mees.
"s Av. G ure, Poolman.
Honderdag. 's Av. 8 ureK. A. Gonlag
pred. te Beverwijk, lijdensprediking.
Kerk der Vereenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 ure, Craandijh.
'b Av. 6 ure, de Lanoij
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Tideman.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
Honderdag 's av. 8 ure. Weiss. Gethsemane
Lokaal in de Van Marumstraat.
Hinsdag. 's Av. 8 ure, Smeding. Bijbellez.
Lokaal in de Oranjestraat.
Hinsdag. 's Av. 8 ure, Escher. Bijbellez.
Lokaal der Jongelingsvereeniging
Honderdag. 'sAv. 8 ure, Barger. Bijbellez
Hebr. XI 8 vv.
Hs. Barger heeft in dank ontvangen voor
de ülrechtsche Zendingsvereenigingten
behoeve van de uitrusting van twee zendelin
gen van Mej. C. S. ƒ2.50.
Mynheer de Redacteur!
Bij alle waardeering van het door uwen
verslaggever geleverde overzicht van mijn»
voordracht in „Weten en Werken" op
Maandag j. 1. een overzicht te verdien
stelijker omdat het zonder behulp van
schriftelijke aanteekeningen werd opge
maakt wensch ik toch niet verantwoor
delij k gesteld te worden voor de beweringen,
1° dat de Romeinen het ijzer naar ons
land overbrachten2° dat de Oostersche
volken met de linkerhand zouden schrijven.
Wat het eerste betreft zeide ik alteen dat
de meer binnenwaarts wonende stammen
der Germanenin den tijd toen deze met
de Romeinen in aanraking kwamen, het
ijzer nog niet kenden, terwijl het bij hen,
die nader bij het Romeinsch-Grieksche
beschavingsgebied woonden, zeldzaam was.
Wat het tweede punt betreft, heb ik in
het geheel niets dergelijks gezegd.
Met de plaatsing dezer regelen zult u
zeer verplichten.
Uw Hw. Hienaar,
J. van der Vliet.
,,'t Nut".
Gelijk wij dat van Prof. Jorissen
gewoon zijngaf ZijnEd. 1.1. Dinsdag
wederom een merkwaardig stuk uit de
geschiedenis te hooren, ditmaal uit de
Vaderland8che geschiedenis en wel van
1713 tot 1751, namelijk van den vrede
te Utrecht, die een eind maakte aan den
Spaanschen snccessie-oorlog tot aan den
dood van den Stadhouder Willem IV.
Boos makenergeren moet men zich over
dien verfoeielijken pruikentijdgelijk men
hem terecht bestempeld heeft, 't Begin van
de achttiende eeuw is de bloeitijd der
patriciërs, maar een tijd van verval, van
schroomelijk verval voor 't land en 't volk.
Aan algemeene belangen werd niet ge
dacht; iedere stad had zijn regenten, die
alle winstgevende posten en postjes onder
elkander verdeelden en van de belastingen,
bij 't volk gehevenvloeide vaak het aan
zienlijkst deel in de kas dier heeren regen
ten. En wonderlijk genoeg, in 't begin
was ieder met een dergelijken toestand te
vreden. Men verlangde naar rust en die
rust scheen door niets verstoord te kunnen
•worden. Bij de burgerij heerschte onver
schilligheid voor de groote en algemeene
belangen van den staat en de familie-re-
geeriDgen trokken daaruit hun voordeel.
Wel maakten de heeren'die op 't kussen
gezeten waren elkander vaak de scherpste
verwijten en deden dit soms zoo openlijk,
dat iedereen 't weten kon, doch dit zelfs
scheen aan hun onbegrensde macht niets
te kort te knnnen doen. Troost, de schilder,
nog meer bekend als geestig teekenaar
dier dagen, leverde een plaat, waarop
enkele heeren regenten werden afgebeeld
in een door drank en weelde benevelden
toestand. Men lachte over de aardigheid
die niemand misschien de schilder zelfs
niet als een scherpe satyre beschouwde,
en Troost bleef bij de heeren den gevierden
schilder. Justus van Effen, die blijkbaar
bij den professor Jorissen minder goed
staat aangeteekendtrekt in zijn „Holland-
sche spectatorte velde, tegen allerlei
nationale ondeugden en gebreken, maar
dat er iets haperde aan de wijze waarop
stad* en land werden gelegeerd, schijnt
bij zelfs niet vermoed te hebben.
In alle kringen genoot men blijkbaar van
de rust, die allerwegen met de ergerlijkste
misbruiken gepaard ging. Voor den
schouwburg was het een gulden tijd
zoogenaamde letterkundige kringen werden
druk bezocht en de nieuwste nieuwigheid
het oprichten van koffiehuizen viel ook al
bizonder in den smaak. De overweging,
dat men vroeger te veel had gedaan,
voerde thans dikwerf tot het te weinig
doen. Men waande zich veilig achter de
papieren barrière van 1713 en de Euro-
peesche mogendheden onderhandeldenge
heel anders dan in vroegere tijdenzonder
zich om Nederland te bekreunen. Land
en Zeemacht werden verwaarloosd. In
1715 moest de kas der Generaliteit negen
maanden gesloten blijven en de Staat ver
speelde daardoor zijn krediet, zoodat Simon
van Slingelandtde bekwame thesaurier-
generaal de verzuchting slaaktedat het
inderdaad te verwonderen was, dat de
republiek nog bestond. Inmiddels begon
het volk wars te worden van het wille
keurig gezag en was langzamerhand het
getal der waardigheden toegenomenop
gedragen aan den spruit uit het huis
van Nassaulater onzen Willem IV, den
zoon van den Frieschen stadhouder Jan
Willem Friso, die, gelijk bekend is, in
1711 aan den Moerdijk verdronk. Over
dien Willem IV valt de spreker, in strijd
met sommige leerboeken, die een ver
goelijkend oordeel omtrent hem hebben
en vooral zijn minzaamheid en groote
geleerdheid prijzen, een hard vonnis, dat,
als men professor Jorissen nauwkeurig
volgt, ook allezins verdiend is.
„Zelden werd in ons land," zegt de
spreker ongeveer, „een souverein onder
gunstiger omstandigheden tot het Stad
houderschap geroepen, maar nooit heeft
iemand minder voldaan aan de verwach
tingen die men van hem gekoesterd had."
De misbruiken hieven onder zijn bestuur
voortduren. Was soms al een regent, die
zich zelf onmogelijk had gemaakt, van
het kussen getild, een of twee jaren later
werd aan zulk een man een dergelijke
betrekking opgedragen als diewelke hij
zoo onwaardig had bekleed. Geen wonder
voorwaardat men de in geestdrift vast
gehechte Oranje-kokarde, later met ver
heten woede losrukte en in het slijk
wierp. De aandachtige hoorders kregen
bij de lezing ook eenige merkwaardige
staaltjes te hooren van het leven aan het
Engelsehe hof onder George II, wiens
dochter Anna de gemalin werd van onzen
stadhouder. In 1747 scheen er geen eind
te kunnen komen aan de eerbewijzingen
en blijken van genegenheid waarmede de
nieuwe stadhouder overstelpt werdmaar
toen een viertal jaren later de dood het
ziekelijk lichaam van dezen Oranje-telg
kwam sloopenwas er, althans in de harten
der Nederlanders, weinig rouw over zijn
vroegtijdig verdwijnen van het wereld-
tooneel. Willem IV is nooit de man
van daden geweest maar van rustig afwach
ten en van schikken en plooien. De
omstandigheden hadden hem er toe moeten
leiden om krachtig op te tredendoch
dit scheen eene onmogelijkheid te zijn
geweest voor hem, die zijn hoogste geluk
erin steldeom het voorwerp van de liefde
en de hoogachtig te zijn van een vrij volk.
De Tweede Kamer der Staten-Generaal
heeft Maandag hare werkzaamheden hervat.
Zij heeft daarvan is de natie overtuigd
lang genoeg gerustom met grooten ijver
de vele werkzaamhedenwelke haar wach
ten onder handen te nemen. De heer
Dirks heeft zitting genomenna de ver-
eischte eeden te] hebben afgelegd. In
gekomen is o. a. een ontwerp tot wijziging
van de Hranhoet, strekkende, om bij
gekombineerde neringen den verkoop wèl,
maar bet schenken niet veroorloofd te
verklaren. De nieuwe afdeelingen zijn
8aamgesteld en hebben haar voorzitters en
ondervoorzitters gekozen. In die keuze
weerspiegelt zich de wijziging, welke de
laatste verkiezingen in de verhouding der
partijen gebracht heeft. Zoowel onder de
voorzitters als onder de ondervoorzitters
zijn nu maar twee liberalen.
In de zitting van Woensdag is het Al
gemeen Debat over de Staatsbegrooting
voor 1885aangevangen. De lezer zal zich her
inneren dat men zichtengevolge van een
onvermydelijke storing in den wetgevenden
arbeid, voorloopig met krediet-wetten heeft
moeten behelpen. De heer Oldenhuis Gra-
tama was 't eerst aan 't woorden keurde
af, dat de Regeering kiestabel-wijziging
voor grondwets-herziening wil laten gaan.
Zijns inziens had het Kabinet moeten af
treden. Verder bestreed deze spreker
krachtig de weigering van reohtpersoon-
lijkheid aan de Sociaal-democraten. Die
weigering moest eene verkeerde uitwerking
hebbenwant zij getuigde van vrees
