HAARLEMSCH
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN
No. 61.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Zevende Jaargang
van ZATERDAG 1 Augustus 1885.
op Zondag 2 Aug. 1885.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 eenten per stuk.
Prys per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentim worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Noord-Zuidhollandsclie Stoomtramweg-MaatschappijHaarlemLeiden. 1 Juni 1885.
Haarlem, Hillegom en Leiden 4.—-j-, 10.20 'smorgens, 1.2.40*, 5.5, 7.35,'smid.
Haarlem—Hillegom 9.'smorgens, 4.15 (totHeemstede)9.15, 10.15 'savonds.
-j- Alleen des vrijdags. Vervoert ook goederen.
•Haarlemsche Tramway-Maatschappij. Van 'tStation 7.30 'smorgens tot 10.30 'savonds.
Uit den Hout 7.50 'smorgens tot 10,50 'savonds.
Tertrcknren der Spoortreinen vnn Haarlem. 1 Juni 1885. Naar Amsterdam6.528.8*,
8.218.55*, 9.25', 11.56, 11.30-j-, 11.49* 'smorgens, 12.59", 2.38j-, 3.48*, 4.15', 4.34,
4.50*, 5.33, 7.5, 7.33f, 8.56*, 9.30*, 9.43, 9.57, 10.20*, 10.59f 'savonds.
Van Amsterdam: 6.—, 7.—, 7.35-}-, 8.10*, 8.40, 9.40', 9.50*. 11.5, 11.55-}-'s morgens, 12.20,
1.5*, 1.45*, 3.25*, 3.55, 4.30*, 4.45*, 4.55*, 5.20f, 6,15*, 7.45, 8.35", 9.55*, 11.— 's avonds.
Naar Rotterdam: 6.31, 7,57-}-, 8.33*, 9.13, 10.13', 's morgens, 12.17f, 12.58, 2.8*, 3.49*,
4.27, 5.11, 5.43+, 8.14, 10.18* 'savonds.
"Van Rotterdam: 6.— 8.10*, 9.45, 10.15+, 11.3'smorgens, 1.23-}-, 2.45*,3.35, 5.10,6.23f,
7.25', 7.55, 8.50", 9.50-f 'savonds. De met gemerkte treinen zijn sneltreinen. De
met zijn exprestreinen alleen le en 2e klasse.
Naar den Helder: 6.34, 10.8 'smorgens, 1.32 tot Alkmaar, 4.57, 9.1 'savonds.
Naar IJmuiden: 6.10, 6.34, 8.17, 10.8 'smorgens, 1.32, 4.57, 9.1 'savonds.
Van IJmuiden: 7.51, 9.36, 11.16 'smorgens, 3.16, 4.1, 9.7, 9.40 'savonds.
Naar Zaudvoort: (H. S.) 6.33, 8.5 8.S9, 10.15, 11.33 'smorgens, 12.19, 1.34, 3.47,
5.17, 5.45, 6.41, 8.16, 10.11*, 10.20 'savonds.
Van Zandvoort: 7.45, 8.34, 9.3, 11.08 's morgens, 12.36, 2.16, 3.25, 4.29, 6.10, 7.10,
9.09, 9.20, 9.57, 10.37*, 10.47 'savonds. Alleen Zondags.
Omnibus van Bloemendaal. 7.40, 8,15, 8.45, 9.30, 10.50, 12.10,1.25,1,55,3.05,3.35,4.50,
5.55, 6.50, 8.10, 9.10.— Van 't Station, 8.30, 9.6, 10.4, 10.10, 11.30, 12.50, 2.5, 2.38,
3.45, 4.21, 5.41, 6.39, 8.11, 8.58, 10,15. Des Zondags op bijna alle treinen.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Juni 1885. Openstelling van het kantoor:
Dagelijks van 8 'smorgens tot 9>4 uur 'savonds. Voor de storting en uitbetaling van
postwissels en de invordering van gelden op kwitantiën alleen op werkdagenvan 9 uur
's morgens tot 3 uur 's avonds. Voor de Spaarbank van 's morgens 9 tot 9 uur 'savonds
Voor de Postpakketten alleen op werkdagen, van 's morgens 8 tot 9K uur 's avonds
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen7.30,10. 's morgens, 1.30, 3.30, 7.9. |s avonds
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen: 7.30 's morgens, 1.30, 7.'savonds
Lichting der hulpbrievenbussen: Zuiderstraat hoek Oudegracht, Gr, Houtstraat, Zijlvest,
Parklaan, Kaasplein7.—*, 10.—* 's m„ 2.30, 6.8.30 's av. Plorapark, Kampersingel,
LeidschevaartSchootersingel6.45*, 9.45* 'smorgens, 2.15. 5.45', 8.15 'savonds.
Lichting aan het Station: Richting Amsterdam 8.3, 11.25 'smorgens, 2.33, 5.28, 7.28
'savonds. Richting Rotterdam 7.52, 9.6 'smorgens, 12.12, 4.22, 5.38, 10.13
'savonds. Richting den Helder 6.29, 10.3 'smorgens, 1.27, 4.52, 8.56 'savonds.
Telegraafkantoor. Het kantoor is geopend op werkdagen van 's m. 8 tot 's av. 10 uur, op
Zon- en algemeen erkende Christelijke feestdagen van 's m. 8 tot 's av. 9 uur. Binnenl.
Telegrammen worden berekend tegen een vast recht van 15 Cts. benevens 1 Ct. p. woord.
Groote Kerk.
Vroegpreek 7 ure, Moeton.
Voorm. 10 ure, Moeton.
Nam. 2 ure, Brutel cle la Rivière.
40e Zondag.
's Avonds 6 ureG. J. Brutel de la Rivière,
pred. te Houtrijk en Polanen.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 ure, Bnitel de la Rivière.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, J. van Heer depred. te
Brenkelen (voor Escher).
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ureBremer, godsdienstonderw.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 nre, Daubenton, past. a Zwolle.
Christelijk Gereform. Gemeente.
(Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder.
Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, 'sAv. 5 nre, Schotel.
Woensdag's av. 8 nre, M. Keulemans
pred. te Middelburg.
Donderdag, 's av. 8 ure, Schotel.
luthersche Kerk.
Voorm. 10 nre, Poolman.
Kerk der Yereenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 nre, de hanoij.
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 nre, geen dienst.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Hartgerink,
pred. te Monnikendam.
Ds. Brutel de la Rivière zal in deze en
de volgende week alleen cateohiseeren op
Maandag 3 Augustus ten 9 nre.
Ontvangen bij de gewone collecte Zondag
26 Juli in de Nieuwe Kerk 25 cents
voor de chr. vereeniging voor de verpl. van
lyders aan vallende ziekte te Haarlem.
Mijnheer, de Redacteur!
In het advertentieblad van Woensdag
22 April komt onder het opschrift»Openh.
burgerschool voor jongens en meisjes» een
stukje voor, dat eenigszins mijne aandacht
heeft getrokken.
Schrijver van genoemd artikel verwon
dert zich, dat de school, bij besluit van
den Gemeenteraad van Deo. 1884 te stich
ten, nog niet js opgericht, terwijl m?n
met zulk een spoed het besluit om eene
overtollige brug over de Nieuwe Gracht
aan te leggen, ten uitvoer brengt.
Het is mijn voornemen niette onder
zoeken of de brug overtollig is of niet, het
gemeentebestuur is mijns inziens alleszins
bevoegd hierover te beslissendoch schrij
ver schijnt niet te wetendat het besluit
van den Gemeenteraad om eene nieuwe brug
over de N. Gracht aan te leggen van veel
vroeger dagteekening is dan dat om de
nieuwe school op te richten.
Wat de nieuwe school betreftwij hou
den het er voor, dat de Gemeenteraad,
al is tot de oprichting beslotenaarzelt al
weder over te gaan tot het in het leven
roepen van eene kostbare inrichting van
onderwijs. De diseussiën hierover dan ook
in de gemeenteraadszitting in Dec. gehou
den bewezendat men ook daar niet ten
volle overtuigd is van hare noodzakelijk
heid. Waarom wil men anders eerst eene
proef nemen in ongeschikte lokalen immers
met geen ander doel dan te zien of de
school levensvatbaarheid bezit.
Ook wij meenen, dat soortgelijke in
richting niet noodig is en gaan nog verder
door te bewerendat zulk eene school op
dit oogenblik althans te Haarlem zelfs geen
recht heeft van bestaan.
Bevat artikel 16 in de Wet op 't lager
onderwijs van 1878 niet het volgende
In elke gemeente wordt voldoende lager
onderwijs gegeven in een genoegzaam aan
tal scholendie voor alle kinderen zonder
onderscheid van godsdienstige gezindheid
toegankelijk zijn. Het onderwijs omvat de
vakken vermeld onder a A en daarwaar
genoegzame behoefte aan uitbreiding be
staat, één of meer der vakken vermeld
onder l t.
Nu bestaat onzes inziens in deze ge
meente geen genoegzame behoefte aan nog
meer uitgebreid lager onderwijs. Hoeveel
gelegenheid is er niet tot het bekomen
van goed teekenonderwijszoowel op de
burgeravondschoolals op de teekenschool
voor kunstnij verheid en wel tegen een laag
schoolgeld. Bovendien kan dit onderwijs
veel degelijker en grondiger wezen, dan
wanneer hieraan op de dagschool als bijvak
14 2 uren per week worden gewijd.
Bestaat er voor den handwerksstand geen
gelegenheid tot het bekomen van onderricht
in het Fransch in Weten en Werken?»
Zou aan de tussohenscholen geen avond
cursus verbonden kunnen worden, waar
onderwijs gegeven werd in het Fransch en
daardoor op de minst kostbare wijze worden
te gemoet gekomen aan sommiger verlan
gen naar meer uitgebreid onderwijs? Zou
den daardoor misschien de enkelenwien
een schoolgeld van f 40 of ƒ30 te hoog
is, niet worden gehaat?
De schaar van burgers, die volgens
den schrijver de nieuwe school zullen
bevolken, kan, dunkt ons, niet zeer breed
zijn en de Gemeente mag toch niet ter
wille van een 25 misschien 50 tal inge
zetenen die meenen recht te hebben op
eene nieuwe school, hare beurs openen.
Men zon wel scholen kunnen bouwen, waar
van het schoolgeld telkens met f 5 opklimt.
Verder bestaan te dezer stede verschei
dene inrichtingen, die al zijn het geen
openbare scholenwel degelijk recht van
bestaan hebbenalwaar het onderwijs vol
gens bevoegden niet minder goed is dan
op de openbareen waarbehalve de
vakken van het gewoon lager- ook uit
gebreid onderwijs gegeven wordt tegen
een matig schoolgeld.
Nu erkent de wet niet alleen openbaar,
maar ook bijzonder onderwijs. Is het school
toezicht naar de wet niet even goed ge
roepen den bloei van het bijzonder on
derwijs te behartigen? Mag een bijzonder
onderwijzer niet rekenen op medewerking
en hijstand van wege de school-antori-
teiten Behoeven zijne belangen niet be
hartigd te worden
Hebben in onze stad tal van bijzondere
scholen, zoowel door vereenigingen op
gericht als voor eigen rekening gehouden,
niet eene reeks van jaren in bestaande
behoeften voorzien?
Dient men hiermede geen rekening te
houden Mogen die particuliere inrich
tingen, die natuurlijk noodig waren en
daarom zijn opgericht, waarvoor zooveel
is opgeofferd om ze te stichtenin stand
te houden en in bloei te doen toenemen
nu geheel worden opgeruimd en verdron
gen door het in de mode zijnde openbaar
onderwijs.
Neen, waarlijk niet, het bijzonder on
derwijs mag niet stelselmatig onderdrukt
en onmogelijk gemaakt worden. En dit
geschiedt toch meer en meer. Zoo de
nieuw op te richten openbare school eenige
leerlingen bekomt, geschiedt dit natuur
lijk weder ten koste der bijzondere scholen,
niet omdat het onderwijs daar minder
goed ismaar omdat uitgebreid openbaar
onderwijs wordt verstrekt voor een nog
lageren prijs. Zelfs zijn er onder de bij
zondere inrichtingen enkele, die geheel
het karakter hebben eener openbare, die
ook voor alle kinderen zonder onderscheid
van godsdienstige gezindheid toegankelijk
zijn. Wel degelijk dient men rekening te
houden met het bijzonder onderwijs en
zoo lang men op bijzondere scholenmet
een matig schoolgeld en waar het onder
wijs uit den aard der zaak natuurlijk in
den regel goed moet zijn nog niet behoeft
te klagen over plaatsgebrek (en dit be
hoeft men zeker niet) is dit een bewijs,
dat niet mag worden te gemoet gekomen
aan het verlangen van enkelen om nog
meer uitbreiding van openhaar onderwijs
tegen een laag schoolgeld.
De gemeentekas zon daardoor ten koste
der burgers noodeloos worden bezwaard
en eene eerlijke concurrentie tussohen
openbaar en bijzonder onderwijs is niet
meer mogelijk. De vrijheid van onderwijs,
in de grondwet gewaarborgdzon slechts
een hersenschim zijn en het bijzonder
onderwijs worden gedood.
Het is dus ook in het belang der Ge
meente, als het bijzonder onderwijs bloeit.
In het belang van Haarlemin het
belang der bijzondere onderwijzers ver
zoek ik U beleefdelijk tot de opname van
bovenstaande regelen.
X.
Wat te doen!
Wat moet men aanvangen met een
verdwaald of achtergelaten kind hetwelk
men op straat aantreft? Voor deze vraag
werd ik heden geplaatst doordien eene
mijner goede kennissen bij mij kwam met
een dergelijk kindeen meisje van omstr.
5 j., dat zij schreiende en om moeder
roepende öp straat aantrof, terwijl het
niet in staat was naam of woonplaats op
te geven.
Medelijden gevoelende met deze kleine
geleide zij haar naar het politiebureau
niet twijfelende of daar zou men de kleine
opnemen.
Op het bureau gekomen ontmoet zij den
inspecteur van Wolferen, die juist het
bureau afging, en maakte hem haar ver
langen kenbaar. Op minder aangenamen
toon voegde deze haar echter toe, „het
is hier geen kinderbewaarschooldat
kind nemen wij hier niet aan, neem
het zelf mee naar je huis" en zonder eenige
verdere inlichting of navrage omtrent
woonplaats liep hij de straat op.
Nadat het kind eenige uren hij mij
had doorgebracht heb ik mij persoonlijk
naar het bureau begeven doch ontving
van den toen aanwezigen inspecteur even
onvoldoende antwoorden o. a.: „degene die
zich dergelijk kind aantrekt moet het
maar bij zich honden tot er navraag
komt," en, men had op het bureau geen
geschikte plaats om haar op te nemen
niet anders dan een hok waar ieder oogen-
