HAARLEMSCH
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN
No. 1.
Negende Jaargang.
van ZATERDAG 1 Januari 1887.
op ZONDAG 2 Jan. 1887.
1886.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. poet ,40. Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk. meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
Advertentün worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Groote Kerk.
Voorm. 10 ure, Escher.
Nam. 2 nre, Barger. Zondag 44.
"*s Avonds 6 nre, Hoog. Voorbereiding en
bevestiging van nieuwe leden.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 ure, Schuurman Stekhoven,
tbeol. cand. (voor Snethlage).
Jans-Kerk.
Voorm. 10 nre, Smeding.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Moeton.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 nre, Gagnelin.
Installation d'nn Diaore.
Christelijk Gereform. Gemeente.
(Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 nre, 'sAv. 5 ure, Mulder.
Klein Heiligland).
Voorm. 10 nre, 'sAv. 5 ure, Schotel.
Donderdag 'sav. 7Va nre, Schotel.
Luthersche Kerk.
Voorm. 10 nre, Poolman.
Kerk der VereenigdeDoopsgezinden
Voorm. 10 ure, Oraandijk.
's Avonds 6 nrede Lanog.
Remonstrantsclie Kerk.
Voorm. 10 nre, Tideman.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
Chr. bewaarschool L. Heerenvest.
Maandag 3 Januari geen bijbellezing.
WEEK DER GEBEDEN.
Maandag 3 Jan. Lof en dank.
Janskerk 's avonds 8 uur Escher en Moeton
Dinsdag 4 Jan. Verootmoediging.
Kerk der Broedergemeente 's avonds 8 uur
Snethlage en Barger.
Woensdag 5 Jan. Gebed voor de kerk.
Janskerk 's avonds 8 uur Weiss en Smeding
Donderdag 6 Jan. Gebed voor huisgezin
en school.
Janskerk 's avonds 8 uur Hoog en Escher.
Vrijdag 7 Jan. Gebed voor de zending.
Kerk der Broedergemeente 's avonds 8 uur
Creutzberg en Barger.
Zaterdag 8 Jan. Gebed voor de Natiën.
Janskerk 'sav. 8 uur Smeding en Snethlage.
Chr. Geref. Gemeente.
(Ged. Oudegracht)
Maandagavond 7 A uur Ds. Kapteijn van
Amstelveen
Dinsdagavond 7 A uur Ds. Bonner v. Leiden.
"YVoensdagav. 7 A uur Ds. Beuker v. Leiden.
Dondesdagavond 7A uur Ds. Mulder.
"Vrijdag lA uur Ds. Doorn van den Haag.
De Kerkeraad der N'. H. Gemeente maakt bekend
dat in alle Godsdienstoefeningenvan af hetoogen-
blik waarop de predikant op den kansel is, alle
plaatsen in de kerk vrij zijn; voor de vrouwen
in de stoelen, en voor de mannen in alle banken,
uitgenomen in die voor den Kerkeraadde Kerk
voogden en de dusgenaamde regeringsbanken.
Ds. Escher zal zijne catechisatie van Maandag
avond half acht deze week houden Dinsdag op
hetzelfde uur.
De Heer Bremer kan Maandagavond niet
catechisceren.
Ds. Smeding zal Maandag 3 Jan. zijne cate
chisanten des avonds niet kunnen afwachten.
De collecte 25 Dec. gehouden voor de school
voor on- en minvermogenden heeft opgebracht
189,05.
Voor dezelfde school van dé Haarl. Znsterver-
eeniging ontvangen ƒ5,
Onder de vele spreekwoorden, die een
groote onwaarheid bevatten, behoort o.a.
bet bekendeAls gij den vrede wenseht,
bereid u voor den krijg.
Europa heeft den vrede gewenscht en
zich voorbereid tot den krijg, maar onder
vindt thans de waarheid van het gezegde
van Napoleon UI dat men met bajonetten
alles kan doen, behalve er op gaan zitten.
In Griekenland en Bulgarije meende men
reeds in dit jaar het naderen van den
storm te vernemen, die zoo onheilspellend
ons werelddeel bedreigt. Toch bleef bet
evenwicht nog ongestoord en het machtige
woord van den Duitscben keizer schonk
onlangs een oogenblib verademing aan hen
die de toekomst bezorgd te gemoet gingen.
Hoe lang zal het nog duren, dat Europa
de oude politiek volgt, in plaats van zieh
te gedragen naar het loffellijke voorbeeld
harer jongere zuster Amerika, die haar
in elk opzicht overtreftmaar vooral
hierin, dat ze zich door niets laat storen
in de werken des vredes.
De Romantiek, ten troon verheven in
den persoon van Koning Bodewijk van
Beieren, zag 1886 als een fata morgana
verdwijnen in den treurigen nacht van
den waanzin.
Het „verlichte despotisme" is zoo even
uitgevonden en heeft nog niet den toets
der ervaring kunnen doorBtaande meeste
beschaafde landen trachten door een par
lement zich zelf te regeeren, en slagen
daarin vrijwel, ten spijt van alle reacti-
onnairen.
Hier te lande werd de wagen van
Staat onder het bestnnr van onzen onmis-
baren Minister Heemskerk, veilig langs
den hobbeligen weg der ongunstige tijds
omstandigheden gestuurd.
Atjeh en de snibercrisis, de socialisten
en de palingtrekkers, de gedrukte toestand
van landbouwhandel en nijverheid
maakten die taak niet gemakkelijk, maar
met behulp der liberale party, die hoewel
onwillig en weerstrevend, nolens volens
zich aan zijn gezag onderwierp, bereikte
men toch het einde van het jaar zonder
in de binnenlandsche politiek eenigen maat
regel van ingrijpend belang te hebben
uitgevoerd, behalve het benoemen van
twee commissiën, de eene voor den land
bouw de andere voor den arbeidenden stand.
Een tram-omnibus, dat is het ideale
voertuig van onzen tijd. Die heeft geheel
het voorkomen van een tram, den naam,
de ruimte en het fatsoen, maar overigens
is het volmaakt gelijk aan een omnibns,
en heeft het groote voordeel dat het de
equipages niet schaadten de lieden die
het betalen kunnen niet verleidt, met
iedereen als zijnsgelijke mede te reizen,
omdat het volstrekt niet met stoom gaat.
Alle mogelijke, concessies aan den geest
des tijde, maar geen algemeen stemrecht,
geen algemeene dienstplicht, geen inkom
stenbelasting. De tram-omnibns
De socialisten werden in het begin van
het jaar, overal in hunne vergaderingen
nagespeurd en vervolgd, zoo zelfs dat de
Heer van Houten meende daarin een bevel
van hooger hand te ontdekken. Gelukkig
bleek uit het antwoord van den Minister,
dat in het land waar in de 17de eeuw
reeds een Descartes en een Spinoza werden
geduld, men nog zooveel eerbied had voor
de vrijheid van gedachte, en tevens genoeg
vertrouwen in het gezond verstand der
groote menigtedat men althans van
regeeringswege, geen bijzonder toezicht
had meenen te moeten voorschrijven. Toch
moest nog aan Domela Nieuwen huis ge
voelig te kennen worden gegeven dat de
groote fictie onzer eenw, de stelling „that
the king can do no wrong" niet ongestraft
kan worden aangetast.
Uit deze wrijving tusschen het open
baar gezag en de groote menigte ontstond
een spanning, die als een onweerswolk
onverhoeds zich ontlaadde, in het drama
van de Lindengracht.
De groote jury, waarbij Schiller de
wereldgeschiedenis vergelijkt, zal eenmaal
uitmaken, aan welke zijde de verantwoor
delijkheid voor dergelijke rampen schuilt.
Behalve het zeer realistiBobe feit der
conversie van onze schuld, waarbij de
Hollandsche natie zich, sohoorvoetende en
zelfs onder protest van enkele groote
bladen een millioen rente bespaarde, viel
er op praktisch terrein al zeer weinig
belangrijks voor.
Wij herdenken met weemoed het verlies
van den generaal onzer troepen in Atjeh,
en van twee aanvoerders in de wereld
der letteren, den Heer Bnsken Huet en
Mevrouw Bosboom-Toussaint. Eene natie,
die dergelijke leidslieden heeft, behoeft
voor den ondergang nog niet te vreezen,
en al zijn zij ook gestorven, wij knnnen
er zeker van zijn dat hun werken onder
ons 7, v tien blijven leven, dat zij zich zei ven
monumenten „hechter dan van ijzer"
hebben opgericht.
Nog twee merkwaardige verschijnselen,
verdienen hier onze aandacht. Nagenoeg
gelijktijdig verscheen het artikel van
Prof. Quack in de Gids, over de sociale
rechtvaardigheid, en het „bericht van
reformatie" van Dr. A. Kniper. Daarmede
zijn twee uiterste richtingen den Rubicon
overgetrokken. Evenals Willem II in
1848, schijnt de Gids plotseling te zijn
bekeerd tot de nieuwere denkbeelden, en
sluit haar vijftigjarig bestaan, met een
autodafé waaruit ze naar wij vertrouwen
als een Phoenix zal herrijzen.
Voor we nog van onze verbazing over
deze dingen bekomen zijn, wordt een
sociaal weekblad aangekondigd, dat hier
ter stede bij den heer Tjeenk Willink
zal verschijnen, en waarvan de meest
gevierde onder de liberale schrijvers als
redacteurs worden genoemd.
fegAan de andere zijde heeft Dr. A. Kuiper
den tocht in de woestijn aan vaard,doleerende
om de vleeschpotten van Egypte, maar
het oog gericht op het Beloofde land,
waar eenmaal souvereiniteit zal heersohen,
in eigen kring en het zal overvloeien van
melk en honing.
Als een andere Mozes zal de heer
Elont dezen Aaron vergezellen. Wenschen
wij hun toe dat de kinderen Israels het
hun niet te lastig mogen maken op den
moeilijken toeht.
Wat gebeurde er in de stad onzer in
woning Het zielental steeg, verscheidene
nieuwe huizen werden gebouwd, en men
maakt aanstalten om hem, die de nieuwe
stad voor het grootste gedeelte stichtte
more majorum te kiezen tot regent. De
Melkbrug werd vernieuwd, en het oude
„Vleyshuys'' in eere hersteld. Niettegen
staande het subsidie voor de meisjes
scholen geweigerd bleef door 's Lands
regeering, meende de Raad voort te moeten
gaan uit eigen middelen deze instelling te
steunen. Wij willen niet meer terug, tot
de tijden dat er onder duizend nauwelijks
een verstandig was en daaronder niet ééne
vronw. „Wij zullen handhaven" in Kenau's
veste.
Een nieuwe burgerschool kwam tot
stand en verheugt zioh reeds aanvankelijk
in grooten bloei.
De kermis werd in haar bestaan bedreigd,
maar mocht het veege leven redden.
Twee plannen rijpten in den loop van
dit jaar, die zeker van grooten invloed
znllen zijn op Haarlems geschiedenis. Het
ontwerp voor de spoorwegovergangen, en
een nieuwe politieverordening werden in
gediend, beiden door den Heer Macaré.
Door het eene wordt een Hemmschuh uit
den weg geruimd, door het ander een nieuwe
aangelegd. Mocht de laatste niet al te eng
zijn geschoeid, en het eerste plan op rnime
schaal worden verwezenlijkt, dan kunnen
wij rnstig de toekomst te gemoet zien,
in het gelukkig bewustzijn dat het per
centage onzer belasting althans dit jaar
geen verhooging zal ondergaan.
En al wat er nn verder mocht zijn
geschied en in deze kroniek somB niet
mocht zijn opgeteekend, dat gelieve men
na te slaan in de bladen van de koningin
der aarde die alle deze dingen voor het
nageslacht bewaart.
De Industriëel van Pont-Avesnes.
Het Hollandsch tooneelgezelschap onder
Directie van den heer A. van Lier gaf
Donderdag op vereerend verlangenDe
Industriëel van Pont-Avesnes, tooneelspel
in 7 tafereelennaar den beroemden roman
van Ohnet; Le Maitre de forges, in onze
taal overgebracht door den heer Bigot.
Velen onzer lezers znllen zich den boeien-
den roman herinnerenin het overzicht
kan das de beknoptheid in acht genomen
worden.
Philippe Derblay is van burgerlijke
familie, doch heeft zich als industrieel
door vlijt en volharding rijk, door dege
lijkheid en een hartdat warm klopt voor
zijn medemensoh, bemind gemaakt.
De familie Beaulieu, zijn gebnur,
behoort tot de hoogste aristocratie en
Claire, de dochter des huizesis verloofd
met de Bligny, een hertog, een speler
die zioh ruïneert, zijn beminde vergeet
en om zich te redden zieh in de armen werpt
van de dochter eens rijken chocoladefabri-
kants. Liefde is in deze verbintenis niet
in 't spel, maar de hertog ziet zioh
gered, het meisje wordt hertogin. Derblay
heeft het oog laten vallen op Claire, de
Notaris Baohelin brengt de beide familien
met elkaar in kennisen Claire reikt
op het vernemen van de ontrouw van den
hertog, Derblay hare handniettegen
staande zij hem verafschuwt. Een paar
uur na het huwelijktoen Derblay zich
uitput in liefdesbetuigingen, vraagt zij,
als eenig bewijszijner liefde, hare vrijheid
terug. Hoewel met gebroken hart hierin
berustende, voldoet Derblay aan haar eisch.
Zijn geluk is verwoesthet hare bestaat
ook slechts in schijn, doch in haar hart
begint bezorgdheid te ontstaan omtrent
Derblay., die gevangen staat te worden
in de netten van de burgerlijke hertogin
terwij 1 de hertog Claire, zijne vroegere
beminde te vergeefs het hof zoekt te
maken. Nu wordt Claire's broeder, Octave,
nog verliefd op Derblay's zuster en Claire
wordt verzocht haar invloed op Derblay's
gemoed aan te wenden om dit paar ge
lukkig te doen worden. Uit den aard der
zaak weigert Derblay; hij wenseht niet
de oorzaak te zijn van nieuwe rampen
maar toch leert zij het waardig karakter
van Derblay meer en meer op prijs stel-
tellen. Een tweegevecht, door den hertog
uitgelokt, zal plaats hebben tusschen dezen
en Derblay. Claire op het punt haren man
te verliezen bekent zieh overwonnen, de
i
