HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 10.
Uitgave van DE ERVEN LOÓSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Negende Jaargang.
van WOENSDAG 2 Februari 1887.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. post ,40.
Afzonderlijke nommers 3 eenten per stuk.
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertmtiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Noord-Zuidhollandsche Stoomtramweg-MaatschappijHaarlem—Leiden. 1 Jan. 1887.
Haarl., Hilleg. en Leiden 4.8.21,9.10.51,11.50* 's m., 1.48,3.5,4.32,6.22*, 7.5 's a.
Haarlem—Hillegom 9.35, 10.45 's avonds.
j- Alleen des Vrijdags. Vervoert ook goederen.
Bwlemsche Tramway-Maatsehappij. Van 't Station 7.30 'smorgeas tot 10.30 's avonds.
Uit dea Hout 7.50 's morgens tot 10.50 's avonds.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 1 October 1886. Naar Amsterdam: 6.52,
8.10*, 8,31,8.55% 9.26% 10.29* 11.57, 11.30+, 11.46* 'smorgens, 12.55,2.40*,3.36*,
4.16*, 5.34, 6.37*,6.47, 7.28+, 7.55*, 9.03*, 9.51*, 9.57, 10.21*, 10.59+ 's avonds.
Van Amsterdam: 6.15, 6.50*, 7.35-j-, 7.45% 8.20', 8.45, 9.15', 9.43*, 9.50*, 11.05,11.50*, 11,55.
•smorg. 1.05*, 1.20*, 3.25*, 4.25, 4.37*, 5.33+, 7.30*, 8.20, 8.40*, 10.—*, 11.— 'sav.
Naar Rotterdam: 7.17, 7.57+, 8.43*, 9.18, 10.13*, 'smorgens, 12.13*, 12.33, 1.46*, 3.49*,
4.57, 5.56+, 7.53*. 8.49, 10.23* 's avonds.
Van Rotterdam: 6.—, 7.55*, 9.45, 10.15+, 10.58 's morgens, 1.23', 2.45', 3.354.50,6.18+
7.32', 7.55, 8.50*, 9.50+ 's avonds. De met gemerkte treinen zijn sneltreinen. De
met zijn exprestreinen alleen le en 2e klasse.
Naar den Helder: 6.44, 10.15 'smorgens, 1.32, 5.04, 9.06 's avonds.
Naar IJmuiden: 6.15, 6.44, 10.15 'smorgens, 1.32, 5.04, 9.06 'savonds.
Van IJmuiden: 8.01, 11.13 'smorgens, 3.04, 6.05, 9.12, 9.50 'savonds.
Naar Zandvoort: 8.11, 10.17,11.33 'smorg., 1.34, 3.51, 4.52,5.58,8.51'savonds, tot 14 Oct.
Van Zandvoort: 8.34,11.08 'smorgens, 12.32, 3.13,4.18, 5.11,6.23,9,27'savonds, tot 14Oct.
Tram-Omnibus-Maatseliapplj. Bloemendaal—Overveen—Haarlem. 17 Oct. 1886.
Vertrekuren van Bloemendaal (Hotel Kennemerland)8.15, 9.30, 10.50 's morgens;
12.15, 2.—, 3.25, 4.10, 6.50, 8.—, 9.40, 10.15 'savonds.
Van Haarlem (Station). 7.55, 9.11, 10.10, 11.30, 's morgens, 1.28, 3.4.05, 4.50:
7.50, 9.03, 10.30 'savonds.
Het omrijden van de Kerk te Bloemendaal zal blijven plaats hebben.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Oct. 1886. Openstelling van heikantoor: Dag.
van 8 's morg. tot 9 uur 's av. Op Zondag van 's morg. 8 tot 10 en 's av. van 12 tot 4 nar.
Voor de storting en uitbetaling van postwissels en de invordering van gelden op kwitantiSn
alleen op werkdagenvan 9 unr 's morg. tot 3 uur 's av. Voor de Spaarbank van 's morg. 9
tot 9 uur 'sav., op Zondag van 8 tot 10 en van 12 tot 4 ure.Voor de Postpakketten
alleen op werkdagen, van 'smorgens 8 tot 9K uur 'savonds.
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen7.30,10. 's morgens, 1.15,3.30,7.9.'s avondi.
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen7.30 's morgens, 1.4.'s avonds.
Liohting der hulpbrievenbussen Zuiderstraat hoek Oudegracht, Gr. Houtstraat, Zijlvest.
Parklaan, Kaasplein7.—,10.— 's morg., 2.30,6.8.30 's av. Florapark, Kampersingel,
LeidschevaartSchootersingel6.45, 9.45 'smorgens, 2.15, 5.45, 8.15 'savonds.
Des Zondags: buitenwijken 's m. 6.45 en 's av. 3.15. binnenwijken 's m. 7 en 's av. 3.30.
Lichting aan het StationRichting Amsterdam 8.5,11.25 's morg., 2.35, 3.31*, 5.29*, 7.23* 'sav.
Richting Rotterdam 7.52,9.13 's morg., 12.8, 4.52*, 5.51,10.18* 's av.Richtingden Helder
6.39, 10.10 'smorg., 1.27*, 4.52, 9.1* 'savonds. De met worden Zondags niet gelicht.
Telegraafkantoor. 1 October 1886. Het kantoor is geopend op werkdagen van 's m. 8 tot 's av.
10 uur, op Zon- en algemeen erkende Christelijke feestdagen van 's m. 8—4 's av. 6—9 u.
Binuenl. Telegrammen worden berekend tegen 25 cents voorde eerste 10 woorden, voor
elk tweetal woorden daarboven 3 cents.
Overlading.
(Surmenage).
Onder de vele merkwaardige zaken die
Schorers Familienblatt telkens weder aan
biedt, trof ons een artikel met het opschrift
Gedenket eurer Kinder, zorgt voor uwe
kinderenwaarmede wij onze lezers
daartoe door den uitgever beleefdelijk in
staat gesteld, willen doen kennismaken.
Wat beteekent dit opschrift?
Het beduidt dat onder dezen titel ver
schillende uitspraken van aanzienlijke
autoriteiten van Duitschland, Oostenrijk
en Zwitserland met betrekking tot de
schoolhervorming ter kennisse zullen wor
den gebracht.
Het doel van deze publicatien is het
volgende
De algemeen gevestigde overtuiging,
dat het thans heerschende schoolsysteem
schadelijk werkt op de geestelijke en
lichamelijke gezondheid der kinderen, heeft
zich tot nog toe slechts hier en daar in
eenige vakbladen en verspreide stukken
geopenbaard en is daardoor niet ter ken
nisse van het groote publiek gekomen.
Vele vaders en moeders en vele kin
dervrienden, zijn van mening dat men
iets moet doen om dezen toestand te ver
anderen. Om dit gevoel, dit verlangen
nu in daden te doen overgaan, daartoe
nam Schorer's Familienblatt het initiatief,
want deze uitspraken der eerste autori
teiten zijn in hunne eenstemmige ver
oordeeling en in hunne ernstige raadge
vingen en voorstellen reeds eene daad.
Later kunnen nog andere wegen tot be
reiking van het doel worden ingeslagen.
Het blad stelt zich voor dat door deze
korte uitspraken grooteren indruk zal
worden gemaakt dan door langgerekte
theoretische artikelen. Om deze te ver
krijgen richtte de Redactie de navolgende
oproeping tot de voornaamste persoonlijk
heden op schoolgebied.
„Meer en meer wordt erkend, dat onze
jeugd door geestesarbeid te veel wordt
ingespannen en overprikkeld. De toene
mende zenuwachtigheid, de bleeke wangen,
de algemeene zwakte der jongelieden, dit
alles is te beschouwen als een stilzwijgende
aanklacht, die aan de moderne school
hare waarschuwende stem doet hooren.
Voortdurend breidt zich de meening
uit dat het tegenwoordige schoolsysteem
niet minder dan de huiselijke opvoeding
geen waarborgen geeft voor de ontwikke
ling van een geestelijk zoowel als licha-
melijk gezond geslacht. Artsen zoowel
als schoolvakmannendringen steeds lui
der op schoolhervorming aan.
Wij geleoven daarom dat de tijd ge
komen is deze vraag in den zin eener
gezonde hervorming, uit de studeerkamers
van het geleerde onderzoek op de open
markt van de algemeene litteratuur te
brengen. Wij hopen daardoor de verstrooi
de stemmen tot een wijd klinkend accoord
te vereenigen en deze vraag zoo actueel
als maar immer mogelijk is te maken.
Geen opzienbarende agitatie willen wij
verwekkenmaar gedachten over deze ge
wichtige vraag bijeen zamelen, en in
alle kringen bekend maken.
Wat wij willen is het volgende: Alle
personen van gezag in Duitschland, Oos
tenrijk en Zwitserland, zonder onderscheid
van geslacht en stand, van geloofsbelijdenis
of politieke party, die denken als wy,
zullen hier de gelegenheid hebben, hun
oordeel over deze belangrgke aangelegen
heid uit te spreken.
Daarom richten wy aan allen die een
warm hart hebben voor het welzijn van
onze jeugd, het verzoek ons een eigen
handig geschreven nitspraak te willen
zenden betreffende deze vraag, benevens
hunne verdere medewerking aan deze
nationale zaak.
Op deze oproeping zijn de navolgende
autographiën ingekomen
Volhardt in den strijd tegen de vooroor-
deelen, al plukken ook eerst onze nazaten
de vruchten van dien strijd.
Esmarsch.
Kiel.
Het gymnasium met twee oude talen
is op den duur niet bestaanbaar, men
heeft slechts de keus om of het Grieksch of
het Latijn weg te laten.
Eduard von Hartmann.
De ware beschaving bestaat niet in
doode wetenschap en ydel geheugenwerk,
maar in de levende ontwikkeling van
gemoed, oordeelskracht en verstand.
Ernst Haeckel.
Ernstige bezorgdheid voor de goede
opvoeding der kinderen behoort tot de
deugden van het Duitsche volk.
Maar groot is de onzekerheid over het
doel en de juiste weg om er toe te ge
raken en tevens bestaat er weinig uitzicht
daaromtrent thans tot eenstemmigheid
te komen. Zoowel in het belang van
den enkeling als in dat van de maat-
schappij schijnt niets meer noodig hoe
moeieiy k dit ook in de moderne beschavings
periode en by de tegenwoordige eischen
van het openbare leven zydan een
terugkeer tot degelyke eenvoudigheid.
L. Wiese.
Potsdam.
Verzamel kundigheden om er uw voor
deel mee te doen, niet om te verzamelen;
niet op het weten, maar op het doen
komt het aan. Hasse.
Scholen moeten zyn ingericht naar de
behoeften der menschen. Oppolzer.
Wien.
Men heeft misschien al te zeer vergeten,
dat het woord Gymnasium, een worstel
perk beduidt. Lothar Bucher.
- Berlin.
Aan een Pedagoog.
Kwel en verpletter toch niet het kind met
schatten van kennis.
Gun 't levenwekkende woord ruimte tot wasdom
en groei.
Zie toch, deze akker draagt daarom slechts zwakke
en kommerlijke aren,
Wijl met te rijkelijke hand eertijds het zaad
werd gezaaid.
Julius Sturm.
Laat ons hopen dat eene hervorming
tot stand wordt gebracht, welke op ge
schiedkundigen grondslag gevestigd
menschwaardige ontwikkeling zich ten
doel Btelt, welke scholen grondvest, waarin
geen veelweters worden gekweekt, met
stompen geest en uitgeput lichaam maar
integendeel harmonische menschen worden
gevormd.
Ik beschuldig de school, my concur
rentie aan te doen, omdat zy niets dan
tweebeenige encyclopaediën het licht
doet zien.
Herman J. Meter.
Uitgever van een Convers. Lexikon.
Wanneer volgens het thans gevolgde
leerplan kleine meisjes van 8 tot 9 jaren
zich niet alleen met de dynastiën der
aegyptische pharaonen maar gelykty dig ook
met de grieksche mythologie en de familie-
en andere betrekkingen tusschen Venus
en Amor, Zeus en Leda en andere olym
pische personen moeten bezighouden, zooals
ik met verbazing en bewondering heb
vernomen, schynt een bedenklyk hoofd
schudden inderdaad gerechtvaardigd en
niet ontydig te zyn. By alle hoogachting
voor den „schoolmeester" die by König-
gratz naar men zegt de overwinning heeft
behaald, en volkomen doordrongen van de
waarde eener algemeene beschaving, geloof
ik toch dat onze kinderen niet allen
schoolmeesters worden kunnen of moeten,
en dat eene meer menschelyke beschou
wing over datgene wat wy van de jeugd
kunnen eischen, en wat wy haar schuldig
zijn, in het nationaal belang bij ons ingang
moest vinden.
A. v. Werner.
Berlin.
Wordt venolgd.)
De Goochelaar
werd Vrydag 28 Januari opgevoerd door
het Hollandsch Tooneelgezelschap van de
Heeren Gebr. van lier. Nieuw is het stuk
niet, doch naar ons bescheiden oordeel
mag het gerekend worden tot de too-
neelwerken, die nimmer zullen verouderen
steeds waard zyn er naar te gaan zien.
Wel is de Goochelaar van Fransohe af
komst en verraadt het soms zgn landaard
door de eigenaardige uiting omtrent levens
opvattingen die er in voorkomen, doch
verschilt het door zyne meerdere degelyk-
heid van de stukken van Franschen bodem,
die zoo van tyd tot tyd onzen tooneelsmaak
komen bederven.
Men oordeele. De goochelaar Beaujelais
staat op een marktplein het publiek met
trompetgeschal uit te noodigen tot het
komen zien van zyne onnavolgbare toe
ren. De boeren staren verwonderd naar
de kunststukken, die de goochelaar op een
echt plastische wyze uitvoert.
Die Beaujelais is een type, die zich
tot alles leent. Van nature is hy uiterst
met zich zelf ingenomen en hy bezit alle
mogelyke eigenschappen van een man van
het vak. Hy is arm, geld te bezitten
lykt hem een genot, het genot dat men
er van hebben kan trekt hem aan, de
wyze om het te verkrygen is hem in zeker
opzicht onverschillig.
Van deze hebbelykheden maakt een jong
mensch, van aanzienlyken huize Raoul Dar-
mantiere gebruik om hem te doen doorgaan
voor den vader van een meisje, dat het aan
genomen kind is van den Graaf de Varennes.
De jonkvrouwHélène, is met het geheim
harer geboorte onbekend, doch de oude
Graaf, die van zyn neef Lucien de Mérens
een huwelyks aanzoek voor haar ontvangt,
ziet zich in de noodzakelykheid nu het ge
heim bekend te maken en van het plaats
hebbende onderhoud by deze gelegenheid
is genoemde Raoul, een deugnietdie zich
geruïneerd heeft, onwillekeurig getuige. De
laatste is een neef van den Graaf en zoo
Hélène niet bestond zou hij de erfgenaam
van diens bezittingen zijn. Hierop bouwt hy
zyne plannen, en zoo wordt Beaujelais zyn
werktuig. Valsche bewysstukken verkla
ren den laatsten tot vader van Hélène.
Op last van zyn meester voert hy het
meisje weg. Raouls booze plannen schynen
tot rypheid te zullen komen, doch daar
blykt, dat Beaujelais werkelyk de vader
is van Hélène. Zyn vaderhart spreekt en
schenkt hem kracht zich te verzetten
tegen de booze plannen van Raoul, dien
hy ontmaskert. Zijn kind staat hy weer
aan de vorige pleegouders af en Lucien
de Mérens wordt haar echtgenoot.
