HAARLEMSCH
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN
Negende Jaargang.
van ZATERDAG 17 December 1887.
op ZONDAG 18 Dec. 1887.
No. 101.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf ,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommera 3 centen per stuk
Pry's per Adrertentie ran 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertmtiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden, geplaatst.
Groote Kerk.
Voorm. 10 nre, Moeton.
Nam. 2 nre, Snethlage. 25e Zondag.
's Avonds 6 ure, Escher.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 nre, Smeding.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 nre, Burger.
Woensdag 'sav. 7 ure, lloog.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Snethlage.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 nre, Bourlier, paet. a la Haye.
Christelijk Gereform. Gemeente.
(Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 nre, 'aAv. 5 ure, Mulder.
Woensdag 'sav. 1% ure. Mulder.
(Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure's Av. 5 ureSchotel.
Donderdag 's avonds 7 ure, Schotel.
Lnthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, van Loenen Martinet,
pred. te Santpoort.
Kerk der YereenigdeDoopsgezinden
Voorm. 10 ure, de Fries.
's Avonds 6 nreCr aan dijk.
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Tideman.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
Donderdag 's av. 8 ureWeiss. Psalm 46.
Chr. bewaarschool, L. Heerenvest.
Maansdag 'sav. 8 ure, Moeton. Bijbellez.
Lucas 4 31 vv.
Lokaal in de Oranjestraat.
Dinsdag 's av. 8 ure, Snethlage. Bijbellez.
Lokaal der Jongelings-Yereeniging.
Geen Bijbellezing.
Ds. Escher heeft in dank ontvangen van
N.N. f 1.voor de school voor on- en
minvarmogenden
Nederd. Herv. Kerk.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, G. A. Hoog,
Pred. te Haarlem.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, C. Boon,
Doopsbediening.
Evang. Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, J. Sepp.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, J. D. van Arkel.
Nam. 21/2 uw, J. D. van Arkel.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, E. E. Daulanton,
Woensdagavond geen dienst.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 ure, G.J. Brutel de la Eivière,
Nam. 6 ure, G. J. Brutel de la Riviere.
Sandpoort.
Voorm. 10 ure, M. J. Mees,
Pred. te Haarlem.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, H. J.
Velsen.
Voorm. 10 ure, D. J. Heldring.
's Avonds, geen dienst.
Zandvoort.
Voorm. 10 ure, L. Heldring.
Nam. 2 ure, L. Heldring.
Mijnheer de Redacteur.
Kunt IT mij ook inlichten, of er ter
dezer stede nog een liberale kiesvereeniging
wordt opgericht; zoo ja,'waar of die dan
toch blijft?
Een kiezer.
Iu antwoord op bovenstaand deelen
wij mede, dat ernstige voorbereidende
maatregelen worden genomen, om in deze
iets tot stand te brengen. Binnen kort
zullen wij waarschijnlijk in staat gesteld
zijn, hieromtrent een en ander te berichten.
De redactie.
Hillegom.
Voorm. 10 ure, geen dienst.
Nam. 6 ure, M. Buchli Eest.
Haarlem 16 Dec. 1887.
Mijnheer de Redacteur,
Over vijf dagen, Woensdag 21 Decem
ber is de termijn verstreken, waarop
zij die kiezers willen worden en dat alleen
kunnen wordeD, wanneer zij zich daar
voor aanmelden, dat ten Stadhuize moeten
hebben gedaan. Dag- en weekbladen hebben
reeds gewaarschuwd, maar toch zullen
er zeker nog velen zijn, die het vergeten,
tegen de moeite opzien, of niet recht
weten, hoe zij zich moeten aangeven. Voor
hen diene dit schrijven.
Vooral voor hen, die als huurders van
kamers in een huis van (hier te Haarlem)
110 gulden geschatte huurwaarde wonen.
Want zij, die wegens het betalen van 10
galden grondbelasting het kiesrecht ver
krijgen en daarvoor in bijzondere
gevallen een formulier ten Stad
huize moeten afhalen, zullen allicht
uit eigen beweging daartoe overgaan.
Maar voor de kamerbewoners is de zaak
iets ingewikkelder. Zij kunnen het kies
recht verkrijgen, wanneer het door hen
gehuurde gedeelte van eene woning, als
hierboven omschreven, ongemeubeld op
eene huurwaarde van 55 gulden geschat
wordt. Wie nu denkt, dat zijne kamers
op die huurwaarde geschat zullen wor
den, melde zich ten Stadhuize aan. Bij
voorbeeld: Iemand die gemeubelde ka
mers bewoont, waarvoor hij acht of
tien gulden per maand betaalt, zal
naar alle waarschijnlijkheid gerekend wor
den in de termen te vallen van kiezer te
zijn. Misschien valt de schatting anders
uit; misschien worden zijne kamers (onge
meubeld) op 55 gulden per jaar geschat,
al betaalt hij daarvoor (gemeubeld) minder
dan acht gulden per maand. Dat is na
tuurlijk onzeker, zoolang zij niet geschat
zijn. Maar dat hindert niet; de bewoner
beginne met zich aan te melden vóór 21
December, anders is het te laat. Hij zal
daarna wel hooren of hij al dan niet op
de kiezerslijsten gebracht is.
Alzoo: wie er prijs op Btelt kiezer te
worden en op grond van het bovenver
melde ook maar eenigzins daarvoor in
di termen meent te vallen, hale ter secretarie
van het Stadhuis alhier een formulier,
vuile het in en breDge het uiterlijk
Woensdag 21 December op het Stadhuis
terug; het behoeft hem niets te kosten,
want de eerste schatting is voor rekening
der gemeente.
U dank zeggende voor de plaatsing
dezer regelen,
Hoogachtend,
Xfw Dv.
A. C. WALLEK.
De Nutslezing.
In de tweede buitengewone vergadering
met dames vau het Departement Haarlem
der Maatschappij tot Nut van't Algemeen
trad als spreker op de heer Dr. Dyserinck
van Botterdam.
Het eerste gedeelte van de lezing had
tot onderwerp: Spotternij. Spreker stelde
op den voorgrond twee uitspraken omtrent
den spot, een van Van der Palm en een
van Busken Huet. Waar de eerste den
spot veroordeelt, prijst de tweede dien
aan, doch het verschil is slechts schijn
baar; Van der Palm trekt te velde tegen
onheiligen spot, die natuurlijk door ieder
wordt gewraakt, als jngrijpende in al wat
waar, schoon en goed is, terwijl Busken
Huet bedoelt het op geestige wijze laken
van gebreken en ondeugden op velerlei
gebied. Deze laatste soort heeft echter
zijne grenzen en oy overschrijding ervan
kan die gevaarlijk worden.
Spreker gaf vervolgens enkele voor
beelden, zooals een paar doodberichten uit
couranten, waar de stellers zich in alle
opzichten aan de schromelijkste overdrij
ving schuldig maken en hierdoor aanlei
ding tot spotternij geven. Spreker gaf in
zijne omschrijvingen en ontleding alle
blijken, dat de gepaste scherts niet alleen
wei geplaatst, maar ook geestig kan zijn.
Ook enkele deelen uit kanselredenen kwa
men ter sprake en aangetoond werd, hoe
ook deze soms zulke vermakelijke bom
bast kunnen bevatten, dat men wezenlijk
de wereld eene weldaad bewijst, als men
door gepaste spotternij hierin het juiste
spoor weet aan te toonen. De dichters,
die in hunne hoogdravendheid soms din
gen zeggen, die bij nader bezien u in
lachen doen uitbarsten, te bespottenwie
zal het laken.
Onder de Nederlandsche prozaschrijvers,
die het juiste midden wisten te houden
in de kunst van verkeerde toestanden te be
spotten, noemde Spreker Justus van Effen,
van wiens gevatheid in deze, nog eene
anecdote werd medegedeeld.
Wie denkt, wanneer dit terrein betre
den wordt, niet aan Desiderius Erasmus,
wiens „Lof der zotheid" eigenlijk eene
aaneenschakeling is van fijne hekelingen
der toestanden op velerlei gebied en wie
plaatst nevens dien grooten Kotterdammer
niet den Vorst onzer dichters, Joost van
Vondel, in wiens hekeldichten de gepaste
spotternij uitkomt. Spreker citeerde een
gedeelte van het decretum horrible om
aan te toonen, dat Vondel, een meester in
het hekelen, zich niet te buiten ging in
den onheiligen spot, maar op de gepaste
spot een hoogst ernstig slot liet volgen, dat
bewees hoe ook Vondel begreep waar de
grens was.
In het laatst der vorige eeuw, toen
de dichtkunst ontaard was in een ergerlijk
streven naar zuiverheid in rijm, in het tijd
perk toen rijm en gedicht als woorden
van gelijke beteekenis beschouwd wer
den, waren er mannen, die hun spotlust
in deze botvierden. Spreker noemde als
zoodanig den dichter Hofkamp, terwijl
als een voorbeeld van denzelfden aard
een proza-poëzie-stuk van Prof. de Hoop
Scheffer op eenvoudig schoone wijze werd
voorgedragen-
Spreker kwam ten slotte tot de con
clusie, dat de spotternij in onheiligen zin
als afkeerwekkend niet genoeg kon be
streden worden; daarentegen de spot in goe
den zin behoort aangemoedigd te worden.
Na de pauze volgde een luimige voor
dracht, waartoe Spreker gekozen had de
locomotiefnamen bij de Hollandsche IJze
ren Spoorwegmaatschappij.
Eerst kregen wij een kort overzicht
omtrent de soort verdeeling der treintrek-
kers en vernamen, dat er gedurende de laat
ste twintig jaren dooreen genomen twintig,
tegen de vorige jaren een per jaar waren
gemaakt. Als wij de namen der trekkers
nagaan, maar wie denkt aan zulke
dingen dan bemertt men dat letteren
en kunst, kerk en staat hebben moeten
dienen om er namen uit te ontleenen voor
de stoomgevaarten. Sommige dezer zijn
hoogst belachelijk. Denk eens de namen
nachtegaal en leeuwerik, musch, tor, pa-
pegaii, duif, eend, otter, uil en zoovoort
voor zoo'n ijzeren vuur- en waterver-
slindende machine. Dan was Salamander
beter, maar met deze naam betreedt men
het terrein der fabelleer en doen 0. a. da
naman Aepno, Dlu.i»j O—
dienst.
Uit de omstandigheid dat locomotief
No. 98 Walhalla en No. 99 Xantippe
heet, weefde Spreker een alleraardigste
vergelijking. Hecla en Etna vonden genade,
maar spreker gaf voor de toekomst nog
eenige namen te beste als Onderwijs,
Wetenschap, Justitie. Spreker verdedig
de deze doopnamen als veel beter in de
tegenwoordige omstandigheden passende,
dan b. v. b. Poot, Jan Steen en Ostade
en wij vragen met Spreker wat er zou
terecht komen van de werken van deze
mannen als zij in dezen tijd van haast en
van stoom opgezet en afgewerkt moesten
worden.
Het vloekenop het gebied der
taal besloot den avond. Dit stukje is
een sterk pleidooi voor het gebruik der
woorden van onze rijke moedertaal. Het
vloeken in de taal verraadt armoede aan
gedachten en strekt dus tot verarming
der taal. Een paar met zorg gekozen voor
beelden bewezen ten volle, dat in dit
opzicht nog sterk gezondigd wordt, voor
namelijk door de heeren der schepping.
Tweede Bach-Concert.
Het tweede concert van de Hanrlemsche Bncli-
vereeniging, hetwelk Woensdagavond in de mu
ziekzaal der sociëteit „Vereeuiging" gegeven werd,
was in hooge mate merkwaardig door de mede
werking van den violist Prof. A. Brodsky van
Leipzig. Het optreden van dezen kunstenaar is
voor Haarlem eene muzikale gebeurtenis, welke
lang in herinnering zal blijven hij de ware muziek
liefhebbers. Zijn spel wekte bij allen zelfs bij de
traagste en onverschilligste hoorders, belangstel
ling. Zelden hoorden wij zoo spelen. Be heer
Brodsky vertegenwoordigt geen bepaald genre,
maar is een alzijdig ontwikkeld kunstenaar in den
breedsten zin van bet woord. Hij schittert zoowel
door bewonderenswaardige techniek, door virtuosi
teit, als door die boedanigheden, welke den kun
stenaar maken tot een priester, voor wien wij
gaarne ons hart openen, wanneer hij en de taal
der tonen tot ons spreekt van droefheid en vrengde,
van lijden en verblijden. Zijn programma bestond
uit- Andante" en Finale" uit hel vioolconcert van
Mendelssohn. -Chaconne" van Bacb, -Adagio"
uit het 9de concert van Sophr en «Spanischer
Tanz" van Sarasata. 't Zou ous moeielijk vallen
te zeggen, welk werk het beste voldeed, het mees
te indruk maakte. Bij den aanvang van het aan
doenlijke -Andante" werden allen terstond getroffen
door den schoonen toon van het instrument. In
de -Finale" trokken de staccato-passagen de aan
dacht. In de moeielijke -Chaconne" (verouderde
