HAARLEMSCÏÏ
PREDIKBEURTEN
Eerste Blad.
£\o. 10
Uitgave van DE EBVKN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86
144.
Tiende Jaargang.
van ZATERDAG 4 Februari 1888.
op Zondag 5 Februari 1888.
Groote Kerk.
TKlEPHOONNUilMÏIl
TELEPHONISCHE VEKBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden,25.
franco p. post 40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 35 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advcrtentien worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 13 ure, die alsdan zoo mogelijk nog veordeii gephxitst.
Voorm. 10 ure, Moeton.
Nam. 2 ure, Snethlage. 28e Zondag.
's Avonds 6 ureEscher.
Nederd. Herv. Kerk.
Bennebroek.
Voorm. 10 nre, D. J. C. Heldring,
Pred. te Velsen.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10
ureSmeding.
Jans-Kerk.
Voorm. 10
nre, Snethlage.
Woensdag
s av. 7 nre Hoog.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 nre, Brute1 de la Rivière.
YVaalsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Bouillatdélégué de la
Société évangelique de France.
Christelijk Gereform. Gemeente.
(Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 's At. 5 ure, Mulder.
Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure's Av. 5 ureSchotel.
Honderdag 's avonds 7J£ nre Schotel.
Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, 1'ooiman.
's Avonds 6 ureMees.
Kerk der VereenigdeDoopsgezinden
Voorm. 10 ure, Graaniijk.
's Avonds 6 urede Vries.
Kenionstrantsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Tideman.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, JVeiss.
Honderdag 's av. 8 ureZendingsbidstond.
Spreker: V. Bieger, beroepen als zen
deling naar Savoe.
Chr. bewaarschool, L. Heer en vest.
Maandag's av. 8 ure, Moeton. Bijbellez.
Lucas 6 12 vv.
Lokaal in de Oranjestraat.
Hinsdag 's av. 8 ure, Snethlage. Bijbellez.
Lokaal der Jongelings-Vereeniging.
L. Annastraat.
Honderdag 's av. 8 ure, Geen Bijbellezing,
wijl Ds. Geril van Wijk uit 's Hage
spreekt voor de Unie: „de school met
den Bijbel."
De collecte voor hetGodsd.-onderwijs op
den vorigen Zondag gehouden, heeft opge
bracht f 98,22 en die voor het Java-
Comité op Woensdagavond in de Janskerk
f 35,04=.
Nog niet in deze week maar in ie volgende
op Dinsdag 14 dezer hoopt Ds. Hoog al
zijne catechisatiën te hervatten.
De Kerkeraad der Doopsgez. Gemeente
bericht, dat in dit jaar het huisbezoek niet
vóór Paschen, maar in Juni zal worden
Bij Ds. Snethlage in dank ontvangen van
Mej. T. f 3,50 voor de zending onder de
inlanders te Suriname en 2.50 voor de
evangelisatie in de Oranjestraat.
Met dauk bij den Heer J. Bierens de
Haan, penningmeester der Chr. School
voor on- en minvermogenden, ontvangen
6 maanden Stuiverscollecte f 20,40, batig
saldo der collecten in de Chr. Ger. Kerk
(G. O. G.) gehouden in de week der ge-
heden f 16,48.
Beverwijk.
Voorm. 10 nre, C. Boon
Evang. Luthersche Kerk.
Voorm. 10 nre, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 nre, J.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, J. H. van Arkel,
Nam. 2 nre, J. H. van Arkel.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, F. E. Haubanton,
Hillegom.
Voorm. 10 nre, M. Buchli Fesl,
Houtrijk en Polanon.
Voorm. 10 nre, G.J. Bruteldela Rivière,
Doopsbediening.
's Avonds 6 ure, G. J. Brutel de la Rivière.
Sandpoort.
Voorm. 10 nre, J. van Loenen Martinet.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, H. J. Bergenia.
Donderdagavond 7 uur, II. I.
V eisen.
Voorm. 10 nre, geen dienst.
Nam. 21/2 nre, I). J. C. Heldring
Doopsbediening.
Zandvoort.
Voorm. 10 ure, L. Heldring.
Geachte Redactie
Ik
zijne
eene
ven.
dank den heer Waller zeer voor
terechtwijzing, en betreur het,
onjuistheid te hebben neêrgeschre-
Dit verplicht mij, nog even op de
zaak terug te komen.
Bij de eerste verkiezing, herinnert de
heer Waller, bekwam de heer Farncombe
Sanders tien stemmen minder dan de
heer De Meyier, en bij de herkiezing
zevenendertig minder. Een ach
teruitgang dns van 27 stemmen. Het
verschil is niet groot, maar toch groot
genoeg om als argement te mogen dienen.
Wat ik meende met mijn hocns-poous
zal te gelegener tijd blijken. Hierin heb
ik „zwart op wit."
Maar mij dunkt, dat de bespreking van
een en ander, ook ten aanzien van den
heer De Bussy, voorloopig beter op hare
plaats is in eene vergadering.
Hoogachtend
Uw dienstw.
W. GOSLER.
P. S. Over het gisteren in «Volksbelang"
besprokene zal ik thans zwijgen. Ik kom
er echter nader, in een anderen vorm, op
terug.
G.
Voordrachten in Teyler's Stichting.
Dr. van der Ven toonde in de laatstge
houden voordracht zijnen hoorders aan hoe
het licht kan worden gepolariseerd.
Indien een voorwerp, b. v. een druppel,
valt in een veerkrachtig lichaam als het
water, plant zich de schok in alle rich
tingen voort, hoofdzakelijk in dezelfde
richting als waarin het voorwerp is geval
len. De golfjes en kringen, die we dan ook
in het genoemde voorbeeld zien ontstaan,
zich zien vermenigvuldigen en eindelijk
verdwijnen, zijn het gevolg van de stoot,
door het voorwerp op de onderliggende
waterlagen uitgeoefend.
Soortgelijke trillingen, als die bij deze
gelegenheid in het water worden teweeg
gebracht, merken we ook op in de lucht.
Daar dringen ze door tot ons gehoor en
komen als geluid tot ons bewustzijn.
Is nu voor het geluid de lucht onmis
baar, zooals ons bleek bij de onder de
klok geplaatste electrische schel, om
lichtbeelden te kunnen waarnemen, moet
de alomtegenwoordige aether in trilling
worden gebracht.
Trillingen van langeren duur geven ons
slechts warmte-gewaarwordingenwanneer
ze echter een zekere snelheid en tevens
een zekeren rythmus hebben verkregen,
ontstaat voor ons bewustzijn het licht.
Terwijl nn echter de trillingen van de
lucht zich bewegen in dezelfde richting
als die waarin het geluid wordt voort
geplant, zijn de aethertrillingen trans
versaal, zoodat zij, evenals bij de snaren
van de viool, loodrecht staan op de rich
ting van den lichtbundel zelf.
De stralen dringen door Bommige mid
denstoffen heen alsof zij onder verschil
lende hoeken waren doorgelaten. Door
gewoon glas schijnen de stralen allen in
dezelfde richting te dringen en op dezelfde
wijze te worden gebroken, zoodat daarvan
ook maar één beeld zieh op het doek
vertoont. Door een cubus van kalkspaath
echter worden twee beelden gevormd, zoo
dat men hier moet aannemen dat de licht
straal in twee stralen wordt gesplitst,
waarvan de trillingen in verschillende
vlakken zich bewegen.
Deze eigenschap is het eerst door
Huyghens in hare bizonderheden bestu
deerd.
Nadat Dr. van der Ven deze bijzonder
heid had aangetoond, liet hij ons zien hoe,
wanneer hij het licht door twee kalk-
spaathstukken had laten gaan, er vier
lichtbeelden ontstonden. Werd nu echter
een der beide kristallen omgedraaid dan
waren er twee standen, waarbij wederom
slechts twee beelden werden waargenomen.
Het laatstgenoemde verschijnsel verklaar
de men uit de polarisatie van het licht,
en dit was het hoofdonderwerp van 's
Sprekers betoog.
Vervolgens werden twee spiegels boven
elkander geplaatst, waarvan de eene het
licht onder een hoek van 35° 25'opving.
De bovenste weerkaatste het licht van den
laagsten, maar wanneer de eerste nu werd
omgedraaid, was er een oogenblik (wan
neer de vlakken van terugkaatsing lood
recht op elkander stonden) dat men het
licht zag verdwijnen. Deze eigenschap,
dat het licht onder een bepaalden hoek
opgevangen, (welke hoek niet voor alle
lichamen gelijk is) niet weer wordt
teruggekaatst door een tweeden spiegel,
wordt polarisatie genoemd en door proeven
werd nu aangetoond, dat een der beide
gebroken lichtstralen van het IJslandsch
kristal op dezelfde wijze is gepolariseerd
en dat men die op dezelfde wijze bij
terugkaatsing kan doen verdwijnen.
Spreker gaf van de verschillende proe
ven een korte toelichting en eindigde met
de belofte, in zijne volgende lezing te
zullen aantoonen, van welk belang de door
hem geschetste waarnemingen zijn voor
wetenschap en praktijk.
Volksbelang.
De aangekondigde vergadering werd giste
renavond door een 50tal leden bijgewoond.
Na de lezing der notulen nam de heer
Dr. Brongersma het woord, om den inhoud
van de bekende brochure „Treurig" eens
even, tenminste voor een gedeelte, aan
de authentieke waarheid (de handelingen werd
der Tweede Kamer) te toetsten, en be
wees dat het bedoelde geschrift niet
alleen halve waarheden, maar ook heele
leugens bevatte. Aan het einde zijner rede
kwam spreker op tegen Bommige krasse
uitdrukkingen van den Heer GoBler in
het Nummer van 28 Januari en beval
dien heer het leveren van feiten en be
wijsgronden aan voor zijne beweringen.
Hierop werd door den secretaris op
verzoek van Dr. Brongersma de corres
pondentie voorgelezen, gevoerd met de
HH. die nitgenoodigd zouden worden, voor
de vergadering hun politiek hart bloot
te leggen. Het bleek echter tot veler
spijt, dat geen dier heeren, uitgenomen
"den heer Heldt, (die nog niet geantwoord
had) vrijheid had gevonden, aan de uit-
noodiging gevolg te geven. De heer San
ders gaf in 't bijzonder te kennen, dat
hij zeer gaarne ertoe bereid zon zijn,
indien niet No. 9 van de gestelde vragen
(over nationalisatie van het grondbezit)
voor hem een onverkomelijk bezwaar
ware. De Voorzitter merkt op, dat dit
punt voor hem wel het credo zijner po
litieke en maatschappelijke geloofsbelijde
nis is, maar dat hij niettemin, indien het
veler wenseh was, den heer Sanders te
hooren, hij gaarne voor deze verkiezing
het wil laten bij de andere acht vraag
punten. De secretaris beeft dit den heer
Sanders ook reeds vermeld, en evenwel
is deze bij zijne weigering gebleven.
In een warme, bezielde rede betreurde
de heer Tideman den voorloopig minder
goeden uitslag der onderhandelingen, even
zeer als het twistgeschrijf van de laatste
weken.
Hij meende, dat het gevoelen der ver
gadering aangaande de nationalisatie van
den bodem, juist de hinderpaal voor den
heer Sanders, nog niet zuiver bekend was
en stelde daarom de volgende motie„de
Vereeniging „Volksbelang" verklaart de
nationalisatie van den bodem niet op te
nemen onder de vraagpunten voor de aan
staande verkiezing."
De heer Gallandat Huet greep deze
motie dadelijk met beide handen aan en
betoogde, dat de heer Sanders na eene
uiting der geheele vergadering in dien geest,
geen bezwaar meer zou maken, om over
te komen.
Hierop verhief de heer Mr. A. C. Waller
zijne stem, om op welsprekende wijze aan
te dringen op eendracht en samenwerking
in de liberale partij, alle scherpte moest
men vermijden dat had hij gedaan in
de courant en hij zou het ook nu doen,
want wie zouden groeien in onzen twist?
Alleen onze vijanden. In verzoenenden
geest lichtte hij den heer Gosler in aan
gaande het „zijn opdringen" van den heer
Sanders door de 9 kiezers, dat niets was
geweest dan de uiting van veler wensch.
Ze hadden zoo gehandeld bij gebrek aan
eene kiesvereeniging, om al te groote ver
deeldheid te voorkomen. De heer Waller
steunde eveneens de motie Tideman, die
ten slotte met overgroote meerderheid
(bijna eenstemmig) werd aangenomen.
Zoo is dus het punt, dat misschien bij
velen, evenals bij den heer Sanders, eeni-
gen schrik verwekt heeft, van het voor
loopig programma geschrapt en we mogen
hopen, dat die „velen" niet langer aarze
len zullen, zieh aan te Bluiten. Ieder kan
daar de gelegenheid vinden, van staats
zaken te hooren en met recht burger te
worden, meer dan in de dagelijkeche be
slommeringen van het leven.
Wat verder nog op de agenda stond,
uitgesteld, nadat bij de stemming
over een bestuurslid de heer Mr. de Haan
