HAARLEMSCH
PREDIKBEURTEN
Eerste Blad.
IN o. 14.
Tiende Jaargang.
144.
van ZATERDAG 18 Februari 1888.
op Zondag 19 Februari 1888.
Groote Kerk.
Nieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86;
tSLEPHOONNlJMMKR
TELEPHOXISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. post ,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk
Prijs per Advertentie van I tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën wordm aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
Voorm. 10 ure, Hoog. 4e Lijdenstekst.
Nam. 2 ure, Moeton. 5e Lijdenstekst.
*8 Av. 6 nre, Dr. G. J. Brutel de la Riviere,
pred. te Houtrijk en Polanen.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 ure, Boon, pred. te Beverwijk.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, Escher.
Woensdag 's av. 7 ureSnethlage.
7e Lijdenstekst.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Smeding.
6e en 7e Lijdenstekst.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Debry.
Christelijk Gereform. Gemeente.
(Gtd. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 'sAv. 5 ure, Mulder.
Woensdag 'sav. T% ure, Mulder.
Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure's Av. 5 ureSchotel.
Donderdag 's avonds 1% ure Schotel.
Lnthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, Poolman.
's Avonds 6 ureMees.
Donderdag 's av. 8 nreMees.
Lijdensprediking.
Kerk der Vereenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 ure, Craandijk.
'sAvonds 6 ure, de Lanog.
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Tideman.
Met medewerking van het Zangkoor.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
Donderdag 's av. 8 ureWeiss.
„De Bgbel Gods Woord."
Chr. bewaarschool, L. Heer en vest
Maandag 's av. 8 ure, Moeton. Bybellez.
Lucas 6 37 vv.
Lokaal in de Oranjestraat.
Dinsdag 's av. 8 ure, Hoog. Bybellezing.
Lokaal der Jongelings-Yereeniging.
L. Annastraat.
Donderdag 's av. 8 ure, Escher. Bijbellèz.
Matth. 13 47 vv.
De buitengewone schaaleollecte door de
gezamenlyke armbesturen beeft opgebracht
de som van f 1851,975benevens 1000
turven en 25 wittebrooden.
Nederd. Herv. Kerk.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, G. van Herwaarden.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, J. Faber,
Em. pred. vau Neerl. lndië.
Evang. Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, J.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, J. D. van Arkel,
Nam. 2 Va ure, D. van Arkel.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, Dr. F. B. Daubanton,
Lydensprediking.
Woensd. 'sav. 6 Va ure. Dr. F. E. Daubanton.
Hillegom.
Voorm. 10 ure, M. Buchli Fest,
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 ure, G.J. Brutel de la Rivière,
's Avonds 6 ure, C. J. Brutel de la Rivière,
Pred. t3 Haarlem.
Sandpoort.
Voorm. 10 ure, J. van J.oenen Martinet.
Spaarndam.
Voorm. 10 nre, H. J. Bergsma.
Velsen.
Voorm. 10 ure, D. J. C. Heldring,
Nam. 61/2 ure, D. J. C. Heldring,
Zandvoort.
Voorm. 10 ure, L. Heldring.
Nam. 2 ure, X. Heldring.
Voordrachten in Teyler's Stichting.
De Heer van der Ven voldeed Woensdag
avond aan zijne belofte, veertien dagen
geleden gedaaD, om ons de versobynBeleu
te doen zien, die ontstaan, als gepolariseerd
licht gaat door dubbel brekende kristallen.
Van deze laatsten, zooals tourmaiyn
honigstein, mie», bergkristal, topaas, sui
ker, enz., had de spreker een menigte dunne
plaatjes voorhanden, die óf loodrecht op
de as, óf loodrecht op de lijn die den hoek
der twee assen middendoor deelt want
onder de genoemde kristallen zijn ook
tweeassige óf evenwijdig aan de assen
waargenomen en wier oppervlakken daarna
gepolyst waren.
Viel gepolariseerd licht, sterk naar een
punt geconcentreerd, in schninsche rich
ting door een loodrecht gesneden kristal,
dan vertoonden zich, in projectie, ringen,
wier vorming met de structuur van het
kristal nanw samenhing. By aan de as
evenwijdig gesneden plaatjes daarentegen,
zag men achtereenvolgens twee beelden,
die de zoogenaamde complementaire kleu
ren vertoonden. De spreker wees er op
hoe, door middel van de kleuren, die twee
naast elkaar geplaatste plaatjes van berg
kristal, waarvan het ééne zoogenaamd
rechts-, het andere linksdraaiend is, het
gehalte aan sniker kan worden bepaald,
in eene oplossing voorhanden.
De verschillende dikten der plaatjes
had, ook dit werd door wigvormige en
concave plaatjes duidelijk aangetoond, op
de kleur van het beeld grooten invloed.
Van deze eigenschap werd dan ook ge
bruik gemaakt om, door middel van
plaatjes, samengesteld uit vele andere
van ongelyke dikte, de projectiën van de
schitterendste beelden en figuren op het
doek te voorschyn te brengen.
Zoo zag men een kerkraam, een
vlinder, een papagaai enz. in de heerlykete
verwen afgemaald, alleen door de zorgvul
dige bewerking van het kristal.
Dat werkelyk de structuur van deze
delfstoffen nauw samenhing met de tevoren
opgenoemde versehynseleD, was te bewy-
zen zoowel nit gewoon glas, dat op een
byzondere wyze vervaardigd evenzeer deze
eigenschappen vertoonde, terwyl het in ge
wonen toestand, niets merkwaardigs te zien
gaf als ook nit het feit dat een stuk
gewoon glas, zoodra het met schroeven
werd ineengedrnkt, strepen vertoonde, die,
als de schroef werd losgelaten, weder ver
dwenen.
De proeven slaagden uitmuntend en
schenen byzonder nauwkeurige voorbe
reiding te hebben gevorderd.
De Heer Dr. van der Ven, besloot zyn
rede en daarmede de rei der voordrach
ten van dezen winter, met een dankbe-
tniging nit naam ook van de overige
sprekers, voor de belangstelling van het
publiek, met een dankbetuiging voorts
voor al hetgeen we in den afgeloopen
winter in deze gehoorzaal genoten, aan
directeuren van Teylers stichting.
Een luid applans bewees, met hoeveel
instemming het publiek deze verklaring
van den geachten en hooggewaardeerden
spreker begroette.
Galeotto.
De Koninklyke Vereeniging Het Neder-
landsch Tooneel voerde Donderdagavond
op het Drama in drie bedryven en een
voorspel »Galeotto« naar eene omwerking
nit het Spaansch van José Eobégaray in
het Nederlandsch gesteld door J. H.
Bössing. Pe plaats der handeling is Madrid.
De handeling komt neder op het volgende.
Don Mannel is gehuwd met een jonge
vrouw, veel te jong voor hem, zou men
meenen, doch de menschen zyn wezenlyk
gelukkig. Zelfs zyn ze zóó gelukkig, dat
men onwillekeurig aan een ongelnk gaat
gelooven, dat in het verschiet is. Don
Mannel heeft een beschermeling, een jong
auteur, Ernesto. Hy is de zoon van een
overleden vriend, aan wien Don Manuel
groote verplichting hadeen deel der
vriendschapsbewyzen van den vader ont
vangen, tracht hy aan den zoon te ver
gelden, door dezen by zich te doen inwo
nen en zyn rypend talent te doen ont
wikkelen.
In eerbiedwaardige overeenstemming
leeft het drietal voort, dooh reeds begint
zich aan den gezichtseinder de voorbode
van onheil te vertoonen. Het is het veel
hoofdig monster, geboren nit onverstand
en bemoeizncht, dat gevormd is uit
den eigenaardigen blik van den een, den
veelzeggenden lach van den ander, het
lafhartige schouderophalen van het
groote publiek. Het monsterdat
uit nietigheden ontstaat en dan een
gerucht wordt, al groeit tot achterdocht
en lengen en ten laatste de personen, die
men op het oog heeft, ook buiten hun
wil brengt tot hetgeen de wereld in
het geheim en in het openbaar van haar
fiaistert.
Ongestraft liet de maatschappy de sa
menwoning der schoone Julia, Don Ma
nuel en Ernesto niet. De bemoeizncht
zond hare boden op het gezin nit, strooide
het zaad des argwaans in het hart van
den echtgenoot, verbitterde Jnlia en
Ernesto tegen de openbare meening en
de Galeotto door Dante voorgesteld als
het begin en het einde aller kwaad, had
zich gemethamorphoseerd in een samen
stel van de onedelste eigenschappen van
den tegenwoordigen tyd, den laster. Vree-
selyke toestand voor de drie personen.
Ernesto verliet de woning ondanks den
aandrang van het echtpaar, doch daar
mede was de zaak niet in het reine. Don
Manuel werd verteerd door de gedachte
aan de mogelijkheid van het kwaad, dat
ongelukkig door een samenloop van om
standigheden eenigen schyn van bestaan
had. Een duel voor de eer der dame met
eenen nit het laaghartig en minachtend
publiek wordt Ernesto uit den weg ge
nomen door den echtgenoot en heeft voor
dezen een noodlottigen afloop, maar nog
zyn laatste oogenblikken worden verbitterd
door een toevallige bijeenkomst van Ernesto
met zyne vronw. Wat baat het of beiden
zich verdedigen tegenover den echtgenoot
en weldoener, tegenover een strengen broe
der en zyne familie. De arme vrouw
wordt de deur gewezen, en natnurlyk is
het nu Ernesto, die zich harer aantrekt.
Zoo heeft de openhare meening toch gelyk
gekregen en de wezenlyk reine, onschul
dige personen, uitgeworpen door de maat
schappy, gemaakt tot hetgeen ze nimmer
warenschuldig.
De Galeotto heeft gezegevierd, door de
onnadenkendheid van de argwanende open
hare meening. Het drama geeft ons de
wereld te zien zooals zy is en van het
tooneel wil men de waarheid hoorendat
dat dan ook de openbare meening zich
aan den Galeotto spiegele en er zich door
moge verbeteren.
De opvoerenden allen lof voor de schoo
ne opvatting. Bouwmeester als Don Manu
el heeft weer getoond zyn talent in het
weergeven van een edel karakter. Maar
ook dit hart kan de openbare meening
niet blyven tarten. Zie zyn argwaan klim
men tot jaloezie, van trap tot trap toe
nemen tot hy eindelyk in het stervens
uur zyn onschuldige vronw van zich
stoot.
Dona Jnlia, mevrouw FrenkelBouw
meester, vatte haar taak ook eenig op.
Wy zien haar geluk langzaam verkwijnen
ten laatste haar hart zich openen voor
Ernesto, de eenige die ten volle van haar
tronw overtuigd is. Haar stryd tegen
willen en kunnen is bewonderenswaardig.
Wie kan den vreeselyken toestand waar
in zy verkeerde beter dan zy teruggeven
De heer Clous, ..als Ernesto, stond het
tweetal waardig ter zyde. Hy heeft den
juisten toon getroffen. Vooral in het laat
ste bedryf, als hy de wereld hare mis
daden verwyt, is hy treffend schoon De
overige rollen werden mede flink vervuld.
Een oorspronkelyke klncht, Een huis met
Commensaals door Mannonry gaf na den
ernstj een goede afwisseling, te meer daar
het wezenlyk aardige stnkje op alleszins
verdienstelyke wijze werd voorgesteld.
Onze Oude Tweede Kamer is voor 't
laatst nog eens by een. 't Is wat wonder-
lyk in zyn werk gegaan. In de verwach
ting dat de verkiezingen voor de nienwe
Kamer niet zoo spoedig zon plaats heb
ben, had de Voorzitter onzer oude de
bijeenroeping tot nu uitgesteldmaar on
verwacht kwam het bericht, dat de ver
kiezingen alzoo spoedig zonden plaats
hebben. Men meende, dat de Voorzitter
door de Reg. in 't zonnetjen gezet was.-
De heer Cremers verklaarde echter op
eene door den heer Schimmelpenninck v.
Nyenheek tot hem gerichte vraag, dat de
Kamer zoo iaat was byeengeroepen in
overleg met de Reg. en den Min. van Bin-
nenl. Zaken beweerde, dat dit geschied
was, om de Kamer in staat te stellen,
de Indiesche pakketvaart te onderzoeken,
en de verbetering van den Berkel en de
leening ten behoeve van het entrepot-dok
in staat van wyzen te vinden. In deze
zitting is besloten tot toelating van de
nienw benoemde leden Blnssé en Ruys
van Beerenbroek. Interpellaties zyn
aangekondigd van den heer Roozeboom over
het voornemen tot regeling omtrent het
ontslag der land - miliciëns van '82 en
'83 en der zee - miliciëns van '83 en '84;
en van den heer Smeenge betreffende de
spoorwegramp te Ruinerwold. tot voor
zitters der afdeelingen werden benoemd
de H. H. v. Delden, v. [Houten, v. d.
Schriek, Gleichman en Schimmelpenninck
van Nyenbeek.
