HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No 95
(Jitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86
Tiende Jaargang,
144.
van WOENSDAG 28 November 1888.
Nieuwsberichten.
TELEPHOON NUMMER
TELEPHON1SCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden,25.
franco p. post ,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Weldadigheid naar Vermogen.
De Vereeniging, kort geleden gesticht,
werd Vrij dagavond bij het publiek inge
leid, waartoe eene openbare vergadering
gehouden werd in de groote zaal der So
ciëteit Vereeniging. Deze bijeenkomst werd
geleid door den Voorzitter der Vereeni
ging, den Eeer Jhr. Mr. A. J. Rethaan
Macaré, wiens grondige en breed gemoti
veerde uiteenzetting van doel en strek
king der Vereeniging hier beknoptelijk
volgt. Bij de keuze van de plaats der
bijeenkomst had zich al dadelijk de vraag
voorgedaan of een groote zaal hiervoor
wel noodig zou zijn. Met genoegen be
merkte het Bestuur, dat de opkomst vol
doende de keus van de groote zaal der
Soo. Vereeniging rechtvaardigde. Niet an
ders toch was te verwachten in eene stad
als Haarlem, waar de belangstelling in
hulpbehoevenden groot is, blijkbaar uit de
lange lijst van Instellingen vanWeldadig-
heid, door den Spreker in herinnering
gebracht, als daar zijn de Commissie van
Spijsuitdeeling aan behoeftigen, de Veree
niging van den H. Vincentius de Panlo,
de Hulpbank, het groote aantal Hofjes,
de versckillendeLevensverzekeringen en be-
grafenisbossen. De Maatschappij „het Nut"
met haar Spaarbank, en zooveel andere
Inrichtingen van hulpverschaffing en ter
voorkoming van armoede. Hiertusschen be
weegt zich nog de particuliere weldadigheid.
Waartoe is dan nog eene Vereeniging van
Armenzorg noodig, vraagt Spreker, doch
met de wetenschap, dat elk der particu
lieren zijn eigen weg bewandelt, zijn ei
gene inzichten volgt en dit in de hand
werkt misbruik en huichelarij, is verbete
ring in deze slechts door samenwerking
te wachten. Wat een schat van tijd, geld
en goeden wil gaat verloren by gemis
aan onderlinge samenwerking, hoe wordt
allerhande kwaad hierdoor in de hand
gewerkt 1 De verschillende ervarin
gen opgedaan door de afzonderlijk wer
kende krachten gaan te loor, werken
ontmoedigend en doen menigeen, na treu
rige ervaringen in deze, de helpende
hand terugtrekken. Van de wijze waarop
het publiek geëxploiteerd wordt werd eene
bijdrage ten beste gegeven. De politie en
de justitie doen het hare, doch deze krach
ten reiken niet ver genoeg om het publiek
voldoende te helpen. Het groote kwaad,
de bedelarij, zal ophouden, als de burgerij
niet meer aan de huisdeuren geeft. Doch
om in deze tot eenheid te geraken isW e 1-
dadigheid naar vermogen ge
sticht. In haar kunnen zich alle krachten
vereenigen. Maar daarom heeft de Ver
eeniging de hulp van allen noodig. Door
Kerkelijke instellingen van Weldadigheid
werd de Vereeniging met veel sympathie
begroet. Haar nut zal afhangen van den
steun, dien zij van het publiek ondervindt.
De Vereen, stelt zich voor geen hulp
te verleenen dan na grondig onderzoek.
Zij tracht de oorzaak der armoede of
achteruitgang van de haar aanbevolenen
te leeren kennen en met de kennis hier-
van als uitgangspunt, tracht zij den persoon
of het gezin op te heffen en tot welstand
te brengen. Zij, die door onbedachtzaam
heid tot armoede zijn vervallen, worden
afgewezen of slechts matig ondersteund.
Als voorbeeld van de wijze waarop een
en ander kan plaats hebben wordt gewezen
op de steden Elberfeld en Barmen, waar,
door eene verdeeling der gemeente in
zes en twintig wijken, elk met twaalf
armverzorgers, die ieder tot vier gezinnen
hunne zorg uitstrekken, op de meest vol
doende wijze in de armenzorg voorzien
wordt, en waar men dus door te cen-
traliseeren tevens individualiseert. Het
is daar gebleken dat het aantal be
hoeftigen afneemt, wat de werkelijk hulp
behoevenden ten goede komt. Wat even
wel in genoemde plaatsen door dwang
geschiedt, kan in Nederland geheel vrij
willig plaats hebben. Een merkwaardig
voorbeeld van dit laatste is de Amster-
damsche Vereeniging Liefdadigheid naar
Vermogen. Deze betrekkelijk jeugdige Ver
eeniging zij werd gesticht in 1871
onder beschermheerschap van wijlen Prins
Hendrik der Nederlanden beschikte iu
1887 over de volgende sommen f 18.000
aan contributiënf 31.000 aan giften;
f 17.000 aan legaten, terwijl haar boven
dien nog kosteloos werd afgestaan een
huis ter waarde van f 20.000. In dat jaar
werd door haar tot ondersteuning uitge
geven ruim f 65.000. Deze gunstige uit
komsten dankte men aan de volharding
der leden, aan de commissie van huisbe
zoek en in niet geringe mate aan de dames
leden. Ook eene Vereeniging van ongeveer
gelijke strekking te Rotterdam kwam ter
sprake. Zoude nu, vraagt Spreker, ver
eeniging te Haarlem niet mogelijk zijn
en dan is het antwoord bevestigend, want
hier schuilen krachten, die slechts wachten
op organisatie.
Stelt Weldadigheid naar Vermogen zich
voor Armoede te voorkomen'en
te lenigen, zij tracht dit te bereiken
door arbeid te verschaffen, te helpen bij
buitengewone rampen, doch zal alles doen
om bedrog en misleiding te voorkomen.
De bedelarij wil zij bestrijden en daartoe
steeds de bedelaars afwijzen en dit alles
zonder onderscheid van godsdienst of zon
der iemands plaats te willen in nemen.
Doch het Bestuur verheelt zich niet dat
haar werk een zaak van veel toewijding zal
zijn en veel teleurstelling zal veroorzaken.
Op de, inmiddels toegezonden, circulaire
teekene men dus ieder naar zijn vermogen
maar behalve geld, vraagt de Vereeniging
toewijding door zich beschikbaar te stellen
tot het doen van huisbezoek en het ver
schaffen van alle inlichtingen welke het
Bestuur van dienst kunnen zijn.
Reeds ontving het Bestuur eenige blij
ken van belangstellingOnze Burgemeester
had met bereidwilligheid het Eere-Voor-
zitterschap der Vereeniging aanvaard het
Bestuur der Soc. Vereeniging had op gun
stige voorwaarden de groote zaal beschik
baar gesteldde kleine, zoowel als de
groote pers had het hare gedaan om de
jonge Vereeniging onder de aandacht van
het publiek te brengen Haarlemsch Dag
blad en Haarlemsch Advertentieblad had
den zich bereid verklaard de advertenties
der V. gratis te plaatsen. Dit alles geeft
moed voor de toekomst. Noemt, zoo ein
digde Spreker, onze plannen geene illusieën
maar idealen, bedenkt toch, dat wie geen
idealen schept, niets tot stand brengt.
Hierna verkreeg de Eere-Voorzitter het
woord. Het was hem aangenaam een woord
van dank te spreken tot de wakkere,
flinke mannen, die in zake Weldadigheid
naar Vermogen het initiatief wilden nemen
wel zoude hun taak blijken zwaar te zijn
doch hier tegenover staat de waarheid dat
zij een voortreffelijk werk verrichten.
Daar niemand meer inlichtingen ver
langde, werd deze openbare bijeenkomst
door den Eere-Voorzitter gesloten met een
woord van dank aan allen, die door hunne
aanwezigheid belangstelling in de zaak
betoonden.
De vraag in hoeverre de Vereeniging
nog nadere aanbeveling eischt bij de
Haarlemsche Weldadigen, behoeft, na al
het voorgaande niet gesteld te worden.
Hare noodzakelijkheid is aangetoond haar
nuttige werking zal blijken. Door aan
sluiting verkrijgt men Armenzorg in ver
band met de maatschappelijke behoefte,
uitgeoefend door het weldoend publiek,
met tusschenkomst van eene Vereeniging,
bekend met de beste middelen ter bestrij
ding en ter voorkoming van armoede en als
zoodanig beschikkende over vrij willig ver
strekte krachten van stoffelijken en zede
lijken aard. Zulk eene Vereeniging is
wat geld en wat toewijding wel waard.
De aangekondigde meeting betref
fende de oprichting van een Her
stellingsoord voor dronkaards
had Maandag plaats in de Sociëteit de
Kroon. De bijeenkomst werd geopend door
den president van het Haarlemsche comité,
Ds. C. J. Brutel de la Rivière, die in
algemeene trekken de wordingsgeschiede
nis van het Nederlandsche Hoofdcomité
en de circulaire, in den loop dezes j aars
door haar verspreid, in herinnering bracht.
Hoewel vele stemmen zich waarschuwend
verheffen tegen gebruik en misbruik van
sterken drank, zijn de slachtoffers van den
drank vele en het is plicht hen die, öf
door aangeboren neiging, óf door andere
omstandigheden aan den drank geraakt
zijn te herstellen. Om hier ter stede met
gunstig resultaat dit werk ter hand te
nemen, was de heer Goeman Borgesius
uitgenoodigd dc zaak bij de vergadering
in te leiden, waarna deze het woord be
kwam.
In 1883 werd, zeide de heer Goeman
Borgesius, reeds in beginsel tot de oprich
ting van een Asyl besloten en de Volks
bond verklaarde in 1885, het zijne hier
toe te doen, terwijl verder de zaak de
sympathie van velen iu den lande weg
droeg en terecht; drankzucht werkt na-
deelig, ieder staat er bloot voor zelfs het
karakter van het individu vrijwaart er
niet tegen en ontwikkelt zich soms schijn
baar uit de nietigste omstandigheden. Zij
verslapt den zin voor waarheid en het
naar lichaam en geest vernietigde offer
van den drank kan noch door Afschaf
fing noch door Volksbond gered worden.
Barmhartigheid en sociale rechtvaardig
heid nopen echter, hem zoo mogelijk op
te heffen.
Niemand verslaaft zich met opzet aan
den drank. Behalve soms zekere voorbe-
schiktheid tot misbruik bestaan ook
zedelijke oorzaken ertoe, zooals huiselijke
rampen of onaangenaamheden. In't alge
meen kan aangenomen worden dat de
zucht naar alcohol eene ziekte is zij kan
echter slechts genezen worden door geheele
onthouding en hiertoe blijft slechts alge
heels afzondering van de gewone omgeving
over. Een bepaald geneesmiddel tegen
dronkenschap bestaat nietWel worden
in zekere gevallen, quinine, strichnine en
soms zelfs met eenig gevolg hypnose en
suggestie aangewend, doch onthouding en
nog eens onthouding, vereenigd met ge-
regelden arbeid, goede voeding en toespraak
kunnen den lijder zijn verloren gevoel van
eigenwaarde weer doen herwinnen. Spreker
beschreef vervolgens zijne indrukken, op
gedaan bij een opzettelijk bezoek aan eene
inrichting als de bedoelde te Lintorf bij
Dusseldorf, hoe daar in twintig jaren
door de genoemde methode 300 a 400
patiënten genezen waren en dat hoewel
de meesten te spoedig vertrekken, toch
gemiddeld 30 pet. herstellen. In Engeland
is de opneming van erkende dronkaards
bij de Wet geregeld, doch hoezeer de dwang
soms een goede kern in zich omdraagt,
acht spreker vrijheid in deze beter.
Doch moeten wij, niettegenstaande het
bestuur van zoovele gestichten nu ook nog
een daarstellen voor dronkaards? Even
goed, zegt spreker, als voor andere ziekten,
al zijn deze lijders ziek, zij het ook door
hun eigen toedoen. Onder degenen die veel
symphathie voor de zaak betoonden behoort
in de eerste plaats onze geëerbiedigde
Koningin, en spreker wenscht van harte
dat ook Haarlem in deze een navolgens
waardig voorbeeld zal geven. Toen werd
gelegenheid gegeven om inlichtingen te
vragen of naar aanleiding van het gespro
kene opmerkingen te maken. De Eere-
Voorzitter van het Haarlemsche Comité,
de heer Van stralen, ging hierin voor, door
te vragenhoe moet het gaan om iemand
van zichzelf te doen verklaren, dat hij
behoefte heeft aan opneming in een her
stellingsoord op welke wijze zal voorzien
worden in geschikte werkzaamheden voor
personen uit de hoogere standen en zullen
de patiënten uit de mindere standen om
niet verpleegd worden. De heer Schram
wensohte te weten of bij 't bijeenbrengen
van fondsen tevens in 'tooggehouden wordt
de verpleging van't huisgezin des patients en
de heer Lieftinck vraagt, hoe de ontvangst
van herstelden uit het Asyl in de Maat
schappij zal zijn, m. a. w. of de maat
schappelijke philantropie in deze den toets
zal kunnen doorstaan.
Nadat de gevraagde inlichtingen op
voldoende wijze waren gegeven en voor
namelijk de vraag van den heer Lieftinck
in het breede was beantwoord, werd de
bijeenkomst door den Voorzitter gesloten.
Donderdag sprak in de zitting der Twee
de Kamer de Min. van Kol. het slot
zijner rede uit, waarin hij zich verdedigde
tegen den naam van „Christen-hadji", hem
door den heer Rutgers van Rozenburg ge
geven, en het recht van het geloof handhaaf
de, om zijne stem te doen hooren tegen wat
hij noemde de uitspattingen van het onge
loof. De heer Levysshon Norman drong
in zijn repliek nader aan op het weder
benoemen van eene Staats-Kommissie in
zake de beri-beri. De heer Bool verzekerde
dat hij, waar hij autonomie voor Indië
voorstond, den band tusschen Indië en
Nederland niet wilde verbrekenhij be
streed het denkbeeld eener opium-regie
en drong aan op krachtige bestrijding van
den sluikhandel in opium. De heer Dr.
Schreinemacherafgevaardigde Van Maas
tricht en de eenige medicus in de Kamer
bestreed 's Ministers hygiëniesche politiek,
vooral in zake de vakcine, waarvan hij het
groote nut betoogde. Dat de vakcinatie
huidziekten zou doen ontstaan, is onbe
wezen en in strijd met de statistiekin-
direkt wordt door haar de tuberculose
bestreden, want poklijders zijn daarvoor
zeer vatbaar. De heer Rutgers van Rozen
burg nam den heer Schaepman a prendre.
Hij noemde hem een man met liberale begin,
selen, liberale neigingen en een liberaal
hartware hij niet door zijn vaders be.
stemd geworden voor eene Korporatie, die
hem niet weêr losliet, hij zou op de ban.
ken der linkerzijde zitten. De heer Schaep.
