HAARLEMSCH
PREDIKBEURTEN
No. 71.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegvacht 86. Elfde Jaargang.
144.
van ZATERDAG 7 September 1889.
op ZONDAG 8 Sept. 1889.
Nieuwsberichten.
apPPBS
telephoonnummer
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. post 40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stnk
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT
Dinsdag- en Vrijdagavond.
lijau uvuiniuiu v. C"~
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Collecte voor noodlijdende kerken en
personen in alle benrten by de Ned. Herv.
Gemeente, behalve de nam. Groote Kerk en
de Kinderkerk.
Groote Kerk.
Voorm. 10 nre, JD. van Ariel,
pred. te Bloemendaal.
.Nam. 2 ure, Snethlage. 28e Zondag,
's Avonds 6 nre, Knottenbelt.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 nre, Snethlage.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, Hoog.
Woensdag 's avonds 7 nre, Moeton.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Post,
godsdienst-onderwijzer.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Van der Meg, de Delft,
caud. en théologie.
Christelijk Gereform. Gemeente.
v (Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder.
{Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure. Schotel.
Luthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, Poolman.
Kerk der VereenigdeDoopsgezinden
Voorm. 10 ure, Cruandijk.
Kemonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 ure, II. S. Balsem,
pred. te Beek en übbergen.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
's Avonds 6 ure, Moog, reizend pred. te
Harderwijk.
De catechisatiën van Ds. Hoog van Dinsdag 11,
12 en 1 ure worden deze week gehouden op Don
derdag op dezelfde uren.
HH. Kerkvoogden berichten met dankzegging in
de collecte van 11 Aug. Groote Kerk te hebben ont
vangen f 5,voor de verlichting van de Groote
Kerk. Zij hevelen zich dringend aan voor meerdere
"bijdragen om deze verlichting te kunnen voltooien.
Ds. Mees deelt mede dat hij te beginnen met
Maandag 9 September, al zijne leerlingen wacht op
de gewone uren.
Ds. Moeton kan aanstaande Woensdagavond
zijne leerlingen niet afwachten.
Nederd. Herv. Kerk.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, G. van Herwaarden.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, J. C. Boon.
Evang. Luthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, J.
Bloemendaal.
Voorm. 10 nre, S. H. Buytendijk,
Pred. te IJselstein.
Nam. 2Vs ure, J. I), van Ariel.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, J. Kuilman.
Hillegom-
Voorm. 9 V2 nre, M. Buchli Pest.
Sandpoort.
Voorm. 10 ure, J. van Loenen Martinet.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, H. J. Bergsma.
Velsen.
Voorm. 91/2 ure, P. J. Moeton,
Pred. te Haarlem,
's Avonds geen dienst.
Zandvoort.
Voorm. 10 ure, O. Schrieke.
Nam. 2Va ure, O. Schrieke.
KRONIEK.
Nadat in de vorige zitting van den
Gemeenteraad de Commission waren samen
gesteld als in ons vorig nummer is opge
geven, werd tot onderwijzer benoemd aan
School E. de Heer J. de Nobel, tot onder
wijzeres aan Sohool D. Mej. J. H. Franse,
en tot onderwyzer aan de Burgerschool
de Heer W. J. van Es. Aan Hej. A. J.
Sprnitenburg werd eervol ontslag verleend
als onderwijzeres.
Een verzoek tot bebouwing van grond
aan de Zuidzijde van den Zijlweg wordt
toegestaan.
Daar de belangen van het gymnastiek
onderwijs meer en meer op den voor
grond beginnen te treden, meenden B. en
W. aan de Opleidingsschool voor jongens
eenige meerdere uren voor dit vak be
schikbaar te moeten stellen, overeenkom
stig een voorstel daartoe uitgegaan van
den Heer Hubregtse. De raad vereenigde
zieh hiermede en alzoo werden aan de HH
de Beer, Swaanswijk, Meerburg en Schnh-
macher voorloopig voor een jaar de lessen
in dit vak opgedragen. Men beperkte deze
regeling tot een jaar, omdat nu nog in't
onzekere was, welke wijzigingen de nieuwe
wet op 't L. O. noodzakelijk zon maken.
Ter behoeve van de burgerschool zal
een nieuw lokaal aan het Onde-Mannen-
huis in gereedheid worden gebracht.
Een voorstel tot eenigszins billijke
regeling in het herhalingsonderwijs werd
door den Raad goedgekeurd, niet zonder
protest van de zijde van den heer Krol,
die de geheele regeling zoo slecht achtte,
dat ze voor geen verbetering vatbaar was.
Aan den Heer Schaafstal werd eervol
ontslag verleend wegens lichaamsgebreken.
Een nieuwe verordening op de begraaf
plaats werd in overleg met de gemeente
Schoten vastgesteld, hetgeen noodzakelijk
was geworden nn het nieuwe gedeelte in
gebruik werd genomen.
Verschillende stnkken grond aan de
Leidsche Vaart, den Zijlweg en de Pavil
joenslaan, en daarenboven eenige walgron-
den werden aan belanghebbenden verhunrd.
De Heeren Caalen Bremer en Fruitier
zullen voor eene afrastering van het ver
huurde terrein ten genoegen van B. en W.
moeten zorgen.
Het bovenlokaal van de Vieeschhal
wordt aan den Heer de Jager verhuurd
voor ƒ150 'sjaars ten einde dit in te
richten voor een museum van wapens
harnassen enz. Dit mnsenm zal voor het
publiek worden opengesteld onder toezicht
van het Gemeentebestuur.
Het rapport van den gasopzichter werd
goedgekeurd en voor kennisgeving aange
nomen, waarop een geheime zitting volgde
die het verdere gedeelte van den middag
in beslag nam. De Vergadering zal Dins
dag a.s. kwart voor tienen worden voort-
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 9Vs ure. J. IV. Knottenbelt,
Pred. te Haarlem.
Nadat in de zitting der Tweede Kamer
van 3 September de Voorzitter hulde ge
bracht had aan de nagedachtenis van den
onverwacht overleden Voorzitter der Eer
ste Kamer, Mr. W. A. A. J. Baron Schim-
melpenninck van der Oye, werd het debat
over art. 12 der Schoolwetherziening
{opleiding van onderwijzers) voortgezet.
Het amendement de Beanfort c. 8. werd
verdedigd door de HH. de Beanfort en
Farncombe Sanders, om geen premieën te
geven aan hoofden van scholen voor de oplei
ding van onderwijzers. De eerste voorstel
ler schetste de nadeelen van het premie
stelsel voor het openbaar onderwijs. De
voorstanders van het biz. ond. verdedigden
het, alleen omdat zij voor 't oogenblik
geen beter stelsel voor hun onderwys
vinden konden. Maar waarom het dan op
gedrongen aan het openb. ond.? De heer
Farncombe Sanders wees er op, dat vol
gens den heer v. Asch v. Wijck het
premiestelsel slechts was een pis-aller,
maar dat de kwestie volgens den heer
Fabius een beginsel geldt. Wie van beiden
heeft nu het ware antirevolutionaire
beginsel verkondigd? Spreker hield vol,
dat voor openb. en biz. onderwys beiden
het premiestelsel verderfelijk werken moeBt.
De opleiding van onderwijzers, die den
geheelen dag in de school moeten zijn,
kon niet doeltreffend wezen. Men kan op
zijn mooist iemand voor 't examen doen
slagen, maar geen goed onderwyzer vor
men. Hij achtte het niet onwaarschijnlijk,
dat men later op het premiestelsel terug
zou moeten komen, maar dan zon inmid
dels eene geheele generatie van onderwy
zers er door bedorven zijn. De heer Fabius
bleef het amendement een partij-ken
merkend amendement noemen. Voor het biz.
onderwys leverde het premiestelsel bevredi
gende vruchten. Spreker en zijne partijge-
nooten willen behoud van alle soorten van
opleiding, kweekscholen, normaallessen en
individueele opleiding. Dat zij opheffing
van kweekscholen zouden bedoelen, ont
kende hij ten sterkste. Nadat de heer
Veegens beweerd had, dat de Min. de
aangevoerde gronden voor 't bestaan eener
overeenkomst met de Gemeente Groningen
omtrent de daar bestaande kweekschool
niet weerlegd had, kwam de Min. van
Binnenl. Zaken aan 't woord. Ook hy ont
kende, dat de Regeeringsvoordracht de nor
maallessen en de kweekscholen zou be-
nadeelen. De opleiding door hoofden van
scholen zou wel uitzondering blijven. Hy
kon zich met het am.-de Beanfort
niet vereenigen, maar nam over het ge
wijzigde am.-Bool, om de kontróle-be-
palingen op het gebruik van kweekelingen
niet toe te passen op de aan de Rijks
kweekscholen verbonden leerscholen. Het
amendement-de Beanfort werd verwor
pen met 50 tegen 36 stemmen, en art. 12
daarna goedgekeurd. De Min. heeft, nadat
de Kommissie by monde van den heer de
Savornin Lohman verklaard had, er geen
bezwaar tegen te hebben, overgenomen
een amendement van den heer Goeman
Borgesins en 4 andere leden op art. 14,
en waarbij hooger beroep mogelijk wordt
gemaakt van raadsbesluiten betreffende den
leeftijd, waarop kinderen op school worden
toegelaten en die moeten verlaten. Art. 14
werd toen aangenomen. Bij art. 15 wees
de heer Roëll op de noodzakelijkheid van
wijziging in zake de volgorde der vakken
tengevolge van het schrappen der vorm
leer. Ook vroeg Spreker of een huison
derwijzer geen gymnastiek zal mogen on
derwijzen dan met een akte. De vrijheid
eerbiedigende voor de bewaarscholen, had
hij toch meer heil verwacht van een hygië-
niesch toezioht van de Gemeentebestu
ren, dan van het repressief toezicht van den
inspecteur. De heer Veegens stelde als
am. voor, het tweejarig verblijf van onder
wijzers aan scholen voor doofstommen,
blinden, spraakgebrekkigen of idioten meê
te rekenen bij de door de wet vereischte
stage van onderwyzers ter verkrijging van
de hoofdakte. De Min. heeft geen bezwaar
tegen dit am., maar meent met de Kom
missie van Voorbereiding, dat de door den
heer Veegens gewenschte toevoeging aan art.
15 niet noodig is, en dat de voorsteller
zijn doel beter zal kannen bereiken door
wijziging van art. 61. De heer Veegens
trekt daarop zijn am. in. Na een weinig
beteekenend geredetwist over de kwestie,
of men scholen, lokalen, of schoolgebouwen
moet lezen, wordt art. 15 goedgekeurd.
Art. 16 {omvang van het onderwijs) gaf
aanleiding tot eenige onstuimigheid. Op
dit art. had de heer de Savornin Lohman
een am. voorgesteld, om te bepalen, dat
indien elders genoegzame gelegenheid be
staat voor schoolgaande kinderen, om
voldoend onderwys te ontvangen in nut
tige handwerken voor meisjes, in de school
zelf het onderwijs in dit vak niet behoeft
te worden gegeven. Volgens den voorsteller
kan de verplichting om dit onderwys te
geven op alle scholen zeer drukkend wor
den de heer Lohman beriep zich op een
adres van den liberalen Gemeenteraad
van Westdongeradeel. Een uitvoerig debat
volgde nu. Verscheiden liberale leden ver
zetten zich tegen bet am. waardoor hnns
inziens het openbaar onderwijs gedesorga-
nizeerd zou worden, en betoogden dat het
minstens zonderling zou moeten heeten
als een verplicht vak niet aan de open
bare school onderwezen zou behoeven
te worden. Er zou uit kunnen voortkomen,
dat de kinderen van de openbare school
op deze wijze gedwongen werden gebruik
te maken van onderwys, dat op bizondere
scholen gegeven werd. Op het platteland
zal waarschijnlijk een Katholieke Gemeen
teraad de zusterscholen zeer voldoende
vinden, en rechtzinnig Protestantsche ou
ders zouden dan tegen hun zin hunne
kinderen daarheen moeten zenden, zooais
de heer v. Kerkwijk opmerkte, aan welke
opmerking de heer Lieftinck nog toevoegde,
dat de rechterzijde, die altijd zooveel eer
bied voor gemoedsbezwaren voorgeeft, zou
moeten tegenstemmen, als zij konsekwent
wilde zijn. De heer de Savornin Lohman
verdedigde zijn am., maar eindigde met
het in te trekken, om te voorkomen,
dat in dit am. een partydaad zou
gezien worden. Eenige sarkastieeche
woorden, door dien heer gebruikt deden
den heer Kerdijk vnur vatten, waarna de
heer Lohman het woord vroeg voor een
persoonlijk feit, dat hem echter door den
Voorzitter niet verleend werd, daar deze
in het gesprokene wel misvatting van
onderlinge motieven, maar geen persoonlijk
feit zag. Art. 16 werd daarop goedgekeurd.
Op art. 24 {aantal onderwijzers) was door
den heer Bool een am. voorgesteld, om de
kweekelingen, die de onderwijsakte be
zitten, niet mede te rekenen onder de
onderwyzers, die in verhouding tot het
aantal kinderen aan de sohool verbonden
moeten worden. De heer Roëll achtte het
beginsel, waarvan het am. uitging, juist,
maar het am. overbodig, omdat het begin
sel reeds was uitgedrukt in art. 8. In
