HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 73
Elfde Jaargang.
144.
van WOENSDAG z October 1889.
N ieuwsberichten.
w*-. - v mm m
a
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
TELEPHOONNUMMEK
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden- ,25.
franco p. post ,40. Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
Afzonderlijke nommer» 3 centen per 8tuk.meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentün worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Het Verslag.
(Vervolg).
De jaarwedden der hoofden beliepen
14550, die der onderwijzers en onder
wijzeressen ƒ62672,115. Aan vergoeding
voor gemis van vrije woning werd aan
zes hoofden ƒ3000 uitgekeerd.
Tot opleiding voor onderwijzers be
steedde de gemeente ƒ1750.
Voor onderhoud der gebouwen en sohool-
menbelen, sohoolbehoeften, duinwater, ver
warming en verlichting enz. is uitgegeven
ƒ16159.525, terwijl nog aan toelagen,
voor tijdelijke hulp, reis en verblijfkosten
en het stichten der school aan de Leidsche
Vaart ƒ47330,88 betaald werd.
Aan schoolgeld werd ontvangen
ƒ28839,195.
De inriohting der Rijksnormaallessen
werd bezocht door 33 leerlingen.
Haarlem telde in 1888 veertien inrich
tingen voor bijzonder onderwijs met veer
tien hoofden, 17 onderwijzers, 40 onder
wijzeressen, 1757 mannelijke en 2100
vrouwelij kt* leerlingen. Van deze ontvin
gen 677 kosteloos onderwijs. In 1888
werd eene inrichting voor bijzonder on
derwijs opgeheven.
De plaatselijke Commissie van Toezicht
op het lager onderwijs bestond uit 15
leden.
In het Verslag der Commissie wordt
de wensch geuit, dat aan de behoefte in
onderwijzend personeel aan de EerBte Tns-
schenschool spoedig moge voorzien worden;
in de laagste of aanvangsklasse kinde
ren van zes jaar werden 73 leerlingen
onderwezen door een onderwijzer.
Dat de kostelooze school Lr. B feite
lijk verdeeld is in twee scholen, een jon
gens- en een meisjesschool, kan de
goedkeuring der Commissie niet wegdra
gen. De ventilatie aan deze School laat
zeer veel te wenschen over.
Met het licht en de lucht in Sohool D
is de Commissie ook niet tevreden.
Van de schoolbibliotheken wordt een
dankbaar gebruik gemaakt.
Het jaarlij ksch schoolexamen van leerlin
gen, die de geheele school doorloopen heb
ben, had in April plaats, 52 jongens en
38 meisjes namen er aan deel.
In een uitvoerige tabel geeft de commis
sie de resultaten van dit onderzoek. De
getallen behaalde punten zijn voor elk
der scholen, in verhouding van het getal
leerlingen, dat er aan werd onderworpen,
vrij wel gelijk, namelijk tnsschen 20 en
22het hoogste cijfer, 30, door de Com
missie gesteld, werd door geen der leerlin
gen bereikt. Aan eene Bchool was het
eindcijfer, door de meisjes behaald, lager
dan elders.
De leerlingen der kostelooze en tus-
schenscholen namen aan dit examen deel.
Het examenwerk was met oordeel gekozen.
De Commissie getuigt„dat over het
„algemeen het onderwijs hier ter stede
„goed is, zij kan ook mededeelen dat bij
zonder onderwijs levensvatbaarheid heeft
„en in vele opzichten zeer voldoende mag
„genoemd worden.
Het advies der Commissie werd door den
Raad verzocht in zake herhalingsonder-
wgs. Tot hare spijt is eohter geen on
derscheid gemaakt tusschen herhalings-
en inhalingsonderwys en geen enkele voor-
waarde werd gesteld ten opzichte van de
geschiktheid tot het volgen van herha-
lingeonderwijs.
De Commissie besluit met een woord
van welverdienden lof aan den heer en
mevrouw Gerdessen en de Vereeniging
door „Vermaak tot Nnt" voor hetgeen
weder in 1888 voor de schoolgaande kin
deren door dezen geschied is.
De avondschool voor fabrieksjongens
telde 30, die voor fabrieksmeisjes 48 leer
lingen. De eerste staat onder leiding van
den heer H. S. Loran, de laatste onder
bestuur van vier dames.
De School voor Bejaarden, onder patro
naat van het „Nut" werd bezocht door
55 mannelijke en 18 vrouwelijke leerlin
gen van 17 tot 47 jaar.
De gemeente telt elf bewaarscholen met
17 onderwijzeressen en 44 helpsters, 1669
kinderen beneden 6 jaar en 395 van 6
jaar of daarboven bezoeken deze scholen.
Omtrent de gemeente inrichtingen voor
Middelbaar onderwijs vermeldt het Ver
slag, dat deze zijn de Burgeravond
school met 9 leeraren, 94 leerlingen.
Aan jaarwedden en benoodigdheden eischte
deze school ƒ73.70.36 waartegenover stond
het ontvangen schoolgeld bedragend
374.de Hoogere Burger-
sohool met vijfjarigen cursns met 14
leeraren en 186 leerlingen. Deze inrichting
kostte 29406.49, de ontvangst aan school
gelden bedroeg 18557.50 en een Rijks
subsidie groot 7000.de Hoogere
Burgerschool ter opleiding voor
handel en Dij verheid met 7 leeraren en
65 leerlingen. Voor deze school werd uit
gegeven 11303.595 en aan schoolgeld werd
uitgegeven 3180.de Meisjesschool
voor middelbaar onderwijs met 12 leera-
ressen, welke school 17612.85 eischte
terwijl de ontvangst 9180 bedroeg.
Tengevolge van het collectief ontslag
der Commissie voor deze inrichingen voor
Onderwijs, onthoudt de nienwe Commissie
zich in haar Verslag van het uitbrengen
van een zelfstandig oordeelworden de
vier inrichtingen, op het voetspoor van
het vorig verslag, in het algemeen be
sproken en geeft het ten slotte een tabel
larisch overzicht van den toestand gedu
rende 1888.
Scholen van Bijzonderen aard
en s t r e k k i n g. De Muziekschool van
de afdeeling Haarlem der Maatschappij ter
bevordering van Toonkunst telde 152 leer
lingen voor piano, 67 in den zang, 36
voor viool, 8 voor viooncel, 3 in theorie.
De Volkszangschool van het „Nnt" werd
bezocht door 117 jongens en 77 meisjes.
De Gemeente-gymnastiek, Scherm- en
dansschool kostte aan jaarwedden enz.
3898.10, de inkomsten beliepen 1610.
De Commissie voor deze school vestigt
de aandacht van het Gemeentebestuur op
het feit, dat, niettegenstaande het getal
inwoners der gemeente steeds klimmende
is, het aantal meisjes-leerlingen telken
jare afneemt. De oorzaak van dit ont
moedigend verschijnsel meent zij gevonden
te hebben in het totale gemis van vrou
welijke leerkrachten aan die school. Het
aantal deelnemers aan de schermoefeningen
is mede buiten verhouding met het zielental
der gemeente. De commissie heeft getracht
hierin verandering te brengen door het
invoeren der Fransehe methode voor het
schermonderwijs.
Het onderwijs in het dansen werd bij
gewoond door slechts 41 leerlingen. De
commissie stelt voor dit onderwijs tot den
minst toelaten omvang te beperken. De
hiervoor uitgespaarde tijd schijnt volgens
het oordeel der Commissie nnttiger voor
gymnastiek en schermen te kunnen besteed
worden.
Donderdag werd door de Tweede Kamer
het debat hervat over den aanbonw van
twee nieuwe schepen, type Ceram-Floret
voor de Indiesche dienst, waarover de be
slissing den vorigen dag één dag was uit
gesteld. Het ontwerp werd bestreden door
de Heeren Seyffart, Bahlman, Land en
van Vlijmen, en zoo goed mogelijk ver
dedigd door de Ministers van Kolonieën
en Marine. Toen de eerstgenoemde dezer
beide bewindslieden beloofde de gewiohtige
bedenkingen, die er gemaakt waren, onder
de aandacht der Indiesche Regeering te
znllen brengen, maakte de heer W. K.
van Dedem de juiste opmerking, dat het
weinig baten zou op dit oogenblin tegenover
dit ontwerp. Nam men het ontwerp aan
vóór de overbrenging van de geuite denk
beelden naar Indië, dan zou dat veel heb
ben van 'tgeen vroeger wel in Indië is
gesohiediemand ophangen onder nadere
goedkeuring. De heer Schimmelpenninck
stelde nn weder de den vorigen dag door
den heer van Delden voorgestelde, maar
toen verworpen motie voor, om de verdere
behandeling van het ontwerp uittestellen
tot bij de Indiesche begrooting voor 1890,
met dit gevolg, dat die motie nu werd
aangenomen met 52 tegen 34 stemmen.
Nadat de regeering haar dank betnigd
aan de Kommissie van Voorbereiding voor
de steeds ondervonden welwillendheid, en
de voorzitter dier Kommissie, de heer de
Savornin Lohman, verklaard had, dat die
Kommissie eenstemmig van oordeel was,
dat 's Lands belang aanneming van het
ontwerp vorderde, werd de Schoolwet
aangenomen met 71 tegen 27 stemmen.
Met de rechterzijde stemden van de
liberalen vóór de heeren Gleiohman, Roo
seboom, Boreel, Cremer, van Gijn, Gilde-
meester, Royaards, Roëil, Farncombe San
ders, Greeve, W, K. van Dedem, Geertse-
ma, Mees, Hintzen, Seyffardt, Verniers
v. d. Loeff en Dijckmeester. Tegen stemden
de heeren Visser van Hazerswoude, Tak
van Poortvliet, Kerdijk, Goeman Borge-
sius, van der Feltz, Bool, Hartogh, de
Beaufort, Lieftinck, van den Kaay, Schepel,
E. Cremer, van Delden, Goekoop, Smidt,
Veegens, Heldt, van Houten, Domela
Nieuwenhnis, Rutgers van Rozenburg,
Levysshon Norman, Land, de Ruyter
Zylker, de Meyier, Zaaijer, Smeenge en
Virnly VerbruggeD. Afwezig waren de
heeren de Geer en van Kerkwijk. De
Kamer ging vervolgens over tot een op
making van eene nominatie voor de vaka-
ture eener raadsheerplaats in den Hoogen
Raad. Na een aantal stemmingen werd
lste kandidaat Mr. B. H. M. Hanlo,
raadsheer in het Gerechtshof te 's Graven-
hage 2de kandidaat, Mr. U. H. Huber,
lid van de Tweede Kamer en advokaat
te Leeuwarden3de kandidaat Mr. P. van
Bemmelen, raadsheer in het Gerechtshof
te Arnhem. Na debat werd goedgekeurd
het ontwerp tot uitbreiding van het per
soneel voor den Rijksplantentnin te Bui
tenzorg, met het oog op een proefstation,
met 72 tegen 9 stemmen.
In de zitting van Donderdag is met 70
tegen 9 stemmen aangenomen de wijziging
van Hoofdstuk III BuitenlZaken) be
treffende de aanstelling van een konsul-
Generaal te Teheran. De heer Hintzen
was niet overtuigd van de noodzakelijk
heid. Op de vraag van den heer Levyssohn
Norman verklaarde de Min. van Bui
tenl. Zaken, dat de Shah persoonlijk
verklaard had ingenomen te zijn met
de vertegenwoordiging van Nederland
te Teheran, en dat hij voornemens was
de uitvoering van groote werken in Perzië
bij voorkeur aan Nederlandsche ingenieurs
toe te vertrouwen. Verder werd goedge
keurd het ontwerp, bepalingen inhouden
de tegen het visschen door opvarenden
van vreemde vaartuigen in territoriale
wateren, nadat door den Min. van Just,
uitdrukkelijk was gekonstateerd, dat de
Zuiderzee een gebied is, waarop de
Staat volkomen hoogheidsrechten heeft.
Het ontwerp tot verhooging van Hoofdst.
VIII Oorlog(uitbreiding der maré
chaussee met een derde divizie voor het
Noord-Oosten des lands, hoofdzetel te
Zwolle) deed den heer Smeenge eenige
opmerkingen maken over verkeerd gekozen
standplaatsen. De heer W. Cremers achtte
Almelo eene betere standplaats voor den
staf dan Zwolle. De Min. van Oorlog ver
klaarde, dat het dislokatie-plan een voor-
loopig karakter had, en dat wijziging van
standplaatsen zeer waarschijnlijk was. Als
hoofdzetel bleef de Min. aan Zwolle de
voorkeur geven boven Almelo. De Min.
van Justitie legde zeer gunstige getuige
nis af aangaande de maréchaussees, en wees
op den gunstigen indrnk, die zij verleden
jaar in het Noord-Oosten des lands had
den gemaakt. Hij bracht de uitlokking
tot drankwet-overtreding ter sprake, en
verklaarde, dat de maréchaussee, die zich
te Steenwijkerwold daaraan had schuldig
gemaakt, ernstig was berispt. De Min.
zeide, dat hij in een pas verschenen cir
culaire zijn gevoelen over deze aangele
genheid had uitgezet. Het ontwerp werd
zonder stemming goedgekeurd. Daarna is
het debat aangevangen over het ontwerp
tot verbetering der rivier de Waal. De
heer A. van Dedem bestreed het ontwerp
als onnoodig. De heer van Velzen verde
digde het. De heer G. van Dedem vroeg
inlichting betreffende de voorzorgs maat
regelen tijdens de normalizeering.
Dezer dagen liep een gerucht vol
gens hetwelk aan het station te Peterhof
eene dynamietontplofflng zou hebben plaats
gehad, korten tijd nadat de czaar van
daar naar Denemarken was afgereisd, en
waarschijnlijk met het doel om den czaar
te dooden. Thans wordt nit St. Petersburg
bericht, dat het medegedeelde omtrent dien
aanslag geheel verzonnen is.
De prijs van 100.000 fr. voor het
beste werk op de Parijsche tentoonstelling,
uitgeloofd door den Franschen journalis
tenkring, is den architect, den ontwerpers
en werklieden van de machine-galerij toe
gekend. De architect, de heer Duttert,
verkrijgt daarvan 20.000, zijn medewer
ker 15.000, de 5 ingenieurs elk 3500 en
de werklieden de overblijvende 47.500 frs.
Het ontploffen van dynamiet-patro-
nen houdt in Spanje nog niet op. Woens
dag is er een bom gesprongen achter het
paleis te San Sebastiaan, waar koningin
Christiana thans verblijf hondt. De daders
zijn onbekend.
Ook te Pampeluna is eene dynamiet-
patroon gesprongen. De daders zijn in
hechtenis genomen en nog drie dergelijke
patronen in hun bezit gevonden. Schade
werd in geen der beide gevallen aange
richt.
