HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 80.
Elfde Jaargang.
144.
van WOENSDAG 30 October 1889.
N ieu wsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
5TELEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. post ,40. Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
Afzonderlijke nommers 3 centen per stnk. meer 5 cents, groots letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT;
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Miss Fay.
Het wonderbaarlijke en onbegrijpelijke trekt
den mensch met onweerstaanbare macht. Dinsdag
avond kon men van deze waarheid weer eene her
nieuwde bevestiging zien in het buiten mate talrijk
•opgekomen publiek voor de Séance van Miss hay
in den schouwburg. Er was letterlijk geen plekje
onbezet en velen, die geen besproken plaatsen hadden,
moesten zich inet staanplaatsen tevreden stellen.
In de middeleeuwsche sproke van Parthonopeus
•ende Meliore wordt ons verhaald, hoe de ridder
in het tooverslot van Meliore door onzichtbare
handen wordt bediend en geholpen. Hoe op ge
heimzinnige, onzichtbare wijze allerlei muziek
instrumenten hunne liefelijke toonen doen hooren
en hoe dit alles den jongen ridder met schroom
vervult voor de wonderen, die hij ziet gebeuren.
Wat wij in dezen middelecuwschen roman hooren
verhalen, konden onze oogen Dinsdagavond zien
geschieden. Op geheimzinnige, onverklaarbare
wijze werden binnen het zijden tentje, waarin Miss
Pay, terdege vastgebonden, had plaats genomen,
allerlei muziek-instrumenten bespeeld, voorwerpen
verplaatst en spijkers ingeslagen. Dit alles onder
controle van twee heeren uit het publiek, die
zelfs om beurten binnen het tentje Miss Fay
konden controleeren. Onmiddelfik na afloop van
elk experiment moesten beide heeren verklaren,
dat de banden, waarmee de dame aan handen,
voeten en hals gebonden waren, ongeschonden
waren.
Dezelfde toeren ongeveer werden herhaald, ter
wijl Miss Fay geplaatst, werd in eeü houten kastje,
dat haar ter uauwernood ruimte aanbood, maar
zoo was iugericbt, dat haar hoofd, voor iedereen
zichtbaar, er boven uit stak. Hoe 9uel dan ook
weer 11a elk experiment het achterste gedeelte
werd verwijderd, steeds bleken de handen onge
schonden te zijn. Ten slotte verdween een zakmes
van een der coutroleerende heeren op geheimzinnige
wijze in het kastje en een oogenblik later waren alle
handen, waarmee Miss Fay gebonden was, door
gesneden.
Niet minder belangwekkend was het experiment
der tweede afdeeling. Miss Fay werd daarbij zoo
danig met een koord aan eene stevig vaststaande
plank vastgebonden, dat zij zich niet van hare
plaats kon hegeven. De uiteinden van het koord
liepen door twee gaten in de plank en waren
voor ieder zichtbaar. Als te voren werdeu nu in
het tentje instrumenten bespeeld, verschenen af
«n toe handen door de openingen in het omkleedsel
ervan, terwijl blijkbaar Miss Fay zich niet van hare
plaats begaf. Toen dan ook het gordijn werd
weggeschoven, zat zij nog even zoo vastgebonden
als te voren.
Na de pauze kwamen drie andere heeren ter
controle op het tooneel. Twee ervan waren, zoover
wij weten, bekende Haarlemmers, wier goede
trouw boven alle verdenking is. In het tentje
werden weer inuziek-instrumenteu etc. geplaatst
waarna het voorhaugsel werd vastgespijkerd. Miss
Fay plaatste zich toen met twee van de heeren
voor het kabinet, op een drietal stoelen. Nadat de
drie personen elkaar bij de hand gevat hadden,
zoodat geen van drieën eenige beweging kon maken,
zonder dat de anderen het moesten bespeuren,
werdeu zij met een groen kleed zoodanig bedekt,
dat het hoofd alleen onbedekt bleef. De derde
controleerende heer bleef opletten of er ook van
buiten af iets in het spel kwam: Niettegenstaande
al deze voorzorgen, bewoog het kleed van het
cabinetje zich op hevige wijze, de instrumenten
werden bespeeld en benevens andere voorwerpen
door eene opening in het omkleedsel naar huiten
geworpen, Op hevel van Miss Fay hoorde men
afwisselend de verschillende instrumenten. Het
sterkste stuk en voor ons het geheimzinnigste,
vertoonde Miss Fay ons in de vierde afdeeling.
Het 3cheen ons en ook anderen van het publiek
toe, dat haar dit dan ook de grootste inspanning
kostte. Miss Fay lichtte, enkel door hare handen
op de voorwerpen te leggen, achtereenvolgens een
gewone honten stoel, een houten tafeltje en een
klein marmeren tafeltje omhoog en droeg die,
hangende aan hare handen, rond. Bij de twee
eerste legde telkens een der controleerende heeren
ook zijne handen op het voorwerp. Het behoeft
niet gezegd te worden, dat èn de voorwerpen, èn
de handen van Miss Fay ten scherpste werden
bekeken en onderzocht. Ziedaar, heel in 't kort,
de voornaamste experimenten van de Amerikaansche
dame.
Behoeft het verklaring, dat het publick een en
al verbazing was? Het vergat er somwijlen het
applaudisseeren door, waarmee anders het Haarlem-
sche publiek nu juist niet karig is.
Omtrent de quaestie of men in de séance van
Miss Fay een welgelukte fopperij of iets anders
te zien heeft, loopt de meening van het publiek,
voorzoover wij hebbeu kunnen nagaan, meer uiteen,
dan die van de verslaggevers der verschillende
plaatselijke bladen. Deze denken toch eenstemmig
aan mystificatie. In deze scharen wij onze echter
niet op hunne zijde. Het dunkt ous het wijste
„in dubio" zich te onthouden. „There are more
things in heaven and earth, Horatio, Than are
dreamt of in youz philosophy" zeggen wij met
Hamlet en wachten ook in deze op „meer licht."
Jammer, dat Miss Fay zelf zich niet bepaalder
uitspreekt, hoe zij hare experimenten wil beschouwd
hebben. Menigeen zou dienaangaande iets meer
gedecideerds willen hooren, dan het op het pro
gramma medegedeelde, dat voor meer dan ééne
uitlegging vatbaar is.
Ook gisteravond hebben wij de Séance van Miss
Fay bijgewoond, maar zijn er weer even wijs van
daan gegaan als wij er kwamen. Bestond er den
vorigen keer voor ergdenkenden nog schijn of scha
duw van fraude bij de controle, hieraan kon nu
onmogelijk gedacht worden. Hoe men ook eene
oplossing zoekt, men vindt er geene, die met
redelijken grond aanneembaar is.
De Eerste Kamer heeft met algemeene
stemmen goedgekeurd de volgende ont
werpen instelling van een konsulaat-
generaal te Teherangewijzigde druiflnis-
konventie; bepalingen op het visschen
in territoriale waterenuitgaven voor de
volkstelling; aanvalling der artsen-wet;
uitbreiding der maréchaussee; verkoop
van grond te Bergen op Zoom; onteige
ning voor den bouw van twee slnizen op
de Drentsche Hoofdvaartverbetering van
de Waal; nadere regeling van de dienst
en het gebruik der spoorwegen, waarop
met beperkte snelheid wordt vervoerd;
wijziging der Indiesehe begrooting. Met
36 tegen 6 stemmen werd aangenomen
het ontwerp betreffende den aanmaak van
een pantserdekschip, nadat de Min. van
Marine verklaard had, dat de kontrakten
gereed liggen, zoodat nu geen gevaar meer
bestaat, dat de raming neg eens weêr
verhoogd zal worden.
In afwachting van de schriftelijke ge-
dachtenwisseling in zake de onderwijswet
en de konsignatie-kas, is de Kamer voor-
loopig weder uiteengegaan.
De aanleg van een commnnatie- en
inundatieslnis in den ringdijk der Haar
lemmermeer bij Aalsmeer is thans vast
bepaald. Van wege de genie wordt de
aanleg ten behoeve der stelliDg Amster
dam tot stand gebraoht, doch daar deze
sluis een nieuwe verkeersweg opent, draagt
de gemeente daarin by.
Voor Haarlemmermeer is de schutsluis
van veel beteekenis; zij toch maakt het
mogeiyk de Bchepen die thans alleen de
ringvaart kannen bevaren ook op de hoofd
en kruisvaarten in den polder kannen ko
men, en dus alsdan het vervoer zeer ver-
gemakkelyken.
Ds. Dekking, predikant by de Herv.
Gemt. te Haarlemmermeer, heeft voor het
beroep naar Klaaswaal bedankt, doch dat
naar Hagestein aangenomen.
Dat het ook in de Argentynsche
Republiek „al geen goud is wat daar blinkt"
bewijst, dat twee gezinnen, een nit Hout
rijk en Folanen en een nit Sloten in Maart
j.l. vertrokken, thans in hoogst armoedi-
gen omstandigheden zijn teruggekeerd. Ook
de berichten van nit laatstgenoemde ge
meente en Haarlemmermeer vertrokken
emigranten, tot den arbeidenden stand be-
hoorende, luiden zeer ongunstig.
HAARLEM, 29 October 1889.
In den vreemde wordt geklaagd over
de groote landbezitters in Nederland die
de wet geeft er hnn het recht toe
hunne bezittingen slechts met een bordje
als verboden terrein behoeven te kenmer
ken om voldoende de macht te hebben,
ieder van eigen terrein te weren. Wandel
onder Overveen, Bloeraendaal, Santpoort,
Heemstede, overal „Verboden toegang".
Verboden toegang, tot de plekjes waar ge
als jongen Uwe gelukkigste uren sleet,
waar ge droomdet of zat te soezen, al
naarmate Uwe oogenblikkelijke geestes
toestand U ingaf. Onze prachtige, begroeide
Brederosche duinen, de duinen achter Bloe-
mendaal en verder strekkende „verboden
terrein". Ge loopt lange den weg, ge waagt
een stap links of rechtskans hebt ge
weggezonden te worden als een stoute jon
gen terwijl ge reeds de grijsheid nadert
en volstrekt niet van plan zijt Uwe han
den te bezoedelen aan het wild van den
eigenaar. Nu wordt het verbod wel niet
altijd in zyne gansche uitgestrektheid op
genomen of uitgevoerd, maar de kans van
verwijdering blijft bestaan. Klagen de
vreemden, de eigen landskinderen schik
ken zich ook noode in den toestand,
en dat wel in een tijd nu alles pu
bliek domein wordt, tot zelfs het intieme
leven van keizers en prinsen, ja zelfs niet
uitgesloten het private leven van menschen
als Verwaayen en consorten komt tegen
woordig zichtbaar voor ieder die het weten
wil.
Men wenscht echter niet alles te weten,
hoewel er toch wel zyn die overal notitie
van nemen, tot zelfs van het verleden onzer
loopjongens. Dit kon de vorige week nog
opgemerkt worden, aan de Deventer firma's
die geen jongens meer in 't werk nemen,
of zij moeten voorzien zyn van het „ver-
eerend ontslag" hnn toegewezen door de
Schoolcommissie.
Te Haarlem bestaat wel het „vereerend
getuigschrift" maar niet de vereeniging
van firma's tot bovengenoemd doel. 't Ie
wel jammer, want de ondervinding leert,
dat een eervol ontslagen schooljongen staat
tot een te vroeg van school weggeloopen
knaap als een flink werkman tot een ba
liekluiver. Een bedorven jengd wordt niet
goed gemaakt door een welbesteed volgend
leven zoo is 't by de jongens, zoo is 't
met alles in de maatschappij. Een verkeerd
aangelegd bouwplan is niet te verbeteren
door fraaie afbraaktheorien zie de nn by-
na voltooide Barrevoetsteeg, of wat ook in
de toekomst de naam mag zyn van de
straat, op zioh zelf goed genoeg, maar
enfin overtnigt U van de waarheid en
beken voor 't minst, dat de sohoonheidslyn
by het werk niet is in acht genomen. Zie
den bevalligen kronkel, gevormd door Bar-
revoet- en Keizerstraat aan de Zuidzijde
de vermakelijke grillig gebroken lyn van
deze straten met den nitwas van vier huizen
op de Botermarkt aan de Noordzijde.
Breekt ze weg en ge zyt nog niet klaar,
tenzij een goede genins te eeniger tyd de
blokken hnizen opneemt en ze brengt ter
plaatse waar ze gebrnikt kunnen worden,
b. v. b. tot demping der ontelbare kuilen
in het plaveisel op het Verwnlft, thans
by slordig weer een modderpoel, zonder
goed voetpad.
In het Radicaal Weekblad kwam
voor eenigen tyd een artikel voor van
den Engelschen hygiënist Dr. F. R. Ailin-
son, waarvan met het opschrift Brnin
Brood eene menigte afdrnkjes verspreid
werdende inhoud behoort in alle opzichten i
gelezen en ter harte genomen te worden.
Bruin brood wordt gebakken van onge-
builde tarwe. Ten onzent wordt het niet
veel gebruikt, omdat by ons nog al veel
roggebrood gegeten wordt, maar vóór een
goede vyf en twintig jaar was het gebruik
in de provincie en de stad Utrecht zeer
algemeen en het waren voornamelijk de
kinderen, wier gezonde eetluBt dat bruine
brood, weitebrood, verkozen hoven elke
andere broodsoort. Nn is het bekend dat
kinderen over 't algemeen slechte beoor
deelaars zyn op 't stuk van spijzen, doch
brengt men deze in verband met de op
merkingen van Dr. Allinson, dan is hnn
goed inzicht in deze te rechtvaardigen.
Eenige kwalen, als Engelsche ziekte en
onvoldoende stoflwisseling kunnen voor
komen worden door 't gebrnik van bruin
brood, bevattende, het de minerale be-
standdeelen van het koren, welke by het
bnilen verloren gaan en dus in het witte
brood niet voorkomen.
Bruin brood en water, zegt hij o.a. bevat
ten alles, wat noodig is om het leven te
onderhonden, ook by iemand die hard
werkt.
In verband met bovenstaand werd Maan
dagavond eene vergadering gehouden waar
toe opgeroepen waren de besturen der
vereohillende vakvereenigingen voor werk
lieden en anderen. Hier werd door den
heer D. de Clercq de wenschelykheid be
toogd van het gebruik van brnin brood ook
door den werkman. De voordeelen er van
werden uiteen gezet en de tegenwoordigen
werden er op gewezen, dat elk in zyn
kring tot het gebruik behoorde mede te
werken.
Een eerste vereischte van het brood zou
echter moeten zyn dat het gebakken werd
van zui ver tarwe. De directie van de broodfa
briek DeVolharding"heeft reeds de noodige
maatregelen genomen om hierin te voorzien,
aangezien deze zioh voorstelt het genoemde
bruine brood, aan boven gemelde voorwaar
den voldoende, verkrijgbaar te stellen by
de depóthouders tegen den prijs van tien
cents per kilo. Indien vereenigingen zich
wilden beschikbaar stellen tot ontvangBt
van partijen van dit brood, zou de prys
nog lager kunnen gesteld worden.
Als proeve van fabrikaat was een voor
raad brooden aanwezig, waarvan men zich
kon bedienen om over de hoedanigheid te
oordeelen.
Een jpaar aanwezigen verklaarden de
smaak en de kleur van het brood over
eenkomstig met dat waarmede zij vroeger
hadden kennis gemaakt.
De directie der broodfabriek houdt zich
verder aanbevolen tot het ontvangen van
alle mogelijke opmerkingen.
Na nog eenige mededeelingen in verband
met gewenschte wijzigingen in de verhou
ding van het zieleDgetal dezer gemeente
tot de personeele belasting en eene aanspo
ring tot het richten van een verzoek tot
de Plaatselijke Commissie van Toezicht
op het Lager Onderwijs in verband tot het
doen waardeeren der bewijzen van eervol
ontslag aan leerlingen, die den geheelen
schoolcnrsns mede gemaakt hebben, giDgde
vergadering niteen.
Vrydag&vond hadden we het genoe
gen de afscheidsvoorstelling van Herr
Mitterwürzer by te wonen.
We hadden gehoopt, dat èn de persoon
lijkheid van den kunstenaar èn de rol van
Hamlet, waarin hy optrad, genoeg aantrek
kelijks voor het Haarlemsch pnbliek zou
den hebben om het in grooter getal te
doen opkomen dan de vorige keeren het
geval was. Onze hoop bleek evenwel ij del.