PREDIKBEURTEN Eerste Blad. No. 12 144. Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 8(5. Twaalfde Jaargang. met AMSTERDAM. van ZATERDAG 8 Februari 1890 op ZONDAG 9 Febr. 1890. Nederd. Herv. Kerk. TELEPHOONNUMMER ÏÏAARLEMSCH T1T1I TELEPHONISCHE VERBINDING ABONNEMENTSPRIJS Per drie maandenf,25. franco p. post ,40. Pry's per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel Afzonderlijke nommers 3 centen per stak. meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte. VERSCHIJNT: Dinsdag- en Vrijdagavond. rlijke nommers 3 centen per stag.mooi --- rg- Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst II w n w r e w Groote Kerk. Voorm. 10 nre, Moeton. Nam. 2 nre, Moeten. 45ste Zondag. 's Avonds 6 ure, Swaan. Nieuwe Kerk. Voorm. 10 ure, Hoog. Heemstede. Voorm. 10 ure, J. Kuglman. Hillegom. Voorm. 10 nre, M. Buchli Fest. Houtrijk en Polanen. Voorm. 10 nre, C. van Koetsveld C.Ez. Nam. 21/2 nre, C. van Koetsveld C.Ez. Jans-Kerk. Voorm. 10 ure, C. Poensen, Zend.-leeraar te Kediri op Java. (Voor Smeding). Woensdag 's Av. 7 u., Barbas. Bijbellez_ Bakenesser Kerk. (Voor de Kinderen). Voorm. 10 nre, H. Bremer, Godsd.-onderw. Waalsche Kerk. Voorm. 10 ure, Pfender, past, a la Haye. Christelijk Gereform. Gemeente. (Ged. Oudegracht). Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder. Woensdag 'sav. 8 ure, Mulder. Klein Heiligland). Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure. Schotel. Donderdag 's av. 7 Vs ure, Schotel. Sandpoort. Voorm. 10 ure, geen dienst. Nam. 2 ure, J. van Loenen Martinet. Spaar ndam. Voorm. 10 ure, H. J. Bergsma. Velsan. Voorm. 10 ure, H. Waardenburg. 's Av. 6V2 ure, H. Waardenburg. Zandvoort. Voorm. 10 ure, Schrieke. Avondmaal. Nam. 2V2 ure, O. Schrieke. Dankzegging. Luthersche Kerk. Voorm. 10 nre, Poolman. 's Avonds 6 ure, Mees. Kerk der VereenigdeDoopsgezinden Voorm. 10 nre, Ds. W. J. Leendertz, pred. te de Rijp. 's Avonds 6 nre, de Vries. Remonstrantsche Kerk. Voorm. 10 ure, H. S. Balsem, pred. te Beek. Voordrachten in Teylers Stichting De Heer Van der Ven achtte het een gelukkige omstandigheid, dat de lezingen winter zoo waren geregeld, dat Kerk der Broedergemeente. Voorm. 10 ure, Baron van Doorn, 's Avonds C nre, Baron van Doorn. Donderdag 'e av. 8 u., Weiss. Voorbereiding. Chr. Bewaarschool. L. Heerenvest. Maandag 's av. 8 ure, Moeton. Bijbellez. Luk. 17 11 v.v. Lokaal in de Oranjestraat. Dinsdag 's av. 8 ure, Snetldage. Bijbellez. Lokaal der Jongelings-vereeniging. Annastraat. Donderdag 's av. 8 ure, Swaan. Bijbellez. Ds. Smeding wenscht deze week weder al zijne catechisatiën te hervatteD. Ds. Knottenbelt hoopt deze week weder alle zijne catechisatiën te houden en alle zijne werkzaamheden te verrichten. Ds. Barbas verzoekt de meisjes boven 16 jaar, die zich voor het door hem te geven godsdienst-onderwijs hij hem aangemeld hebben, Donderdag a.s. ten één ure; en de jongens boven 16 jaar ten twee ure te I .zijnen huize (Raamvest 47) te komen. H.H. Kerkvoogden dezer gemeente berichten, uit •de collecte Janskerk in dank ontvangen te hebben Twee gulden en vijftig ets. voor de verlichting in de Groote Kerk, onder het motto: „Een ieder doe iets." Zij houden zich voortdurend voor meerdere giften dringend aanbevolen, om dat werk geheel te kunnen voltooien. hij driemaal achtereen kon spreken, waar door de gelegenheid was geopend om het onderwerp dat. hij zich voorstelde, eenigzins meer uitvoerig te behandelen. Dit onder werp was de geluidsleer, of juister gezegd, de leer omtrent de oorzaak van de gewaar wordingen, die wij verkrijgen door middel van ons gehoororgaan. In de eerste plaats wenschte Spreker eenige algemeene beschouwingen te geven over de luchttrillingen, en het verschil in hoogte van toon, vervolgens stelde hij zich voor aan te toonen op welke wijze men van de kennis daarvan had gebruik ge maakt tot het samenstellen van verschillen- I de muziekinstrumenten, om dan ten slotte te wijzen op de oorzaak waarom wij kun nen spreken van wanklank en welluidend heid, en waardoor de tonen verschillen, m. a. w. waardoor het timbre verklaard moet worden. In ons dagelijksch gesprek wordt aan het geluid een objectief karakter toegekend. We spreken van geluidgevende voorwer pen, we noemen iemand doof, die niet in staat is geluiden op te vangen enz. Deze beschouwing blijkt echter onjuist te zijn bij eenigzins nadere beschouwing van ons gehoororgaan. We zien daarin de lachttrillingen etooten tegen het trommel vlies en voortgeplant door de gehoorbeen- jes zich verplaatsen naar het labyrinth, waar een der vele vezels van een membraan in beweging geraakt. Dit laatste wordt Bennebroek. Voorm. 10 ure, J. van Loenen Martinet. Pred. te Sandpoort. Beverwijk. Voorm. 10 ure, J. O. Boon. Evang. Luthersche Kerk. Voorm. 10 nre, K. A. Gonlag. Doopsgezinde Kerk. Voorm. 10 ure, geen dienst. Bloemendaal. Voorm. 10 ure, J. D. van Arkel. Nam. 21/2 ure, J. D. van Arkel. door den gehoorzenuw overgebracht op de hersenen en bierdoor ontstaat bij den mensoh de gewaarwording die men gelnid noemt. De vezels van bovengenoemd membraan zijn van verschillende lengte, en stellen ons door hun ontzaggelijk groot aatal (3000), instaat de toonhoogte tot op een tiende van een toon van het octaaf te bepalen. 't Geluid als zoodanig is dus subjectief. Wie zingt of spreekt doet niets anders dan 't muziekinstrument in ons hoofd bespelen, en wie doof is, mist niet het vermogen om bestaande geluiden op te vangen, maar is te vergelijken met een mnziekinstrnment dat in het ongereede is geraakt. Das Ding fiir mich is iets geheel anders dan das 'Ding an sich en bij lange niet hetzelfde zooals Fichte leerde. Nadat spreker aldus het gehoororgaan en zijn verrichtingen had uitgelegd waarbij alles aanschouwelijk werd voorgesteld, keerden we terug tot den oorsprong van het geluid, d.w.z. de luchttrillingen. Dat de luoht werkelijk de drager was van het gelnid werd bewezen door een electrische schel die, onder de lnohtpomp geplaatst, niets van zich liet hooren, terwijl zij bij het wederom toelaten van de lneht dui delijk kon worden gehoord. De beweging van de lncht ie geen voort- stootenin massa. Tot bewijs hiervan strekte dat een bijzonder hooge gasvlam, op ver- schillende wijze ineenkromp, al naarmate ein a-, een e-, of een oe-kl&nk werd gehoord en luisterde naar een fluitje, waarop buiten het lokaal werd geblazen. Van eenige ballen naast elkaar opge-1 hangen, zag men alleen de laatste zich bewegen, de tnssohenliggende niet, wanneer de eerste werd opgeheven en weer losgela ten zoodat hij tegen de anderen viel. Bij het werpen van een steen in het water, ziet men geen strooming maar wel golfkringen ont staan, en hierbij wordt de beweging van boven naar beneden overgebracht, op de zelfde wijze als dit met de ivoren ballen geschiedt in horizontale richting. Evenals de golfkringen in het water, ontstaan de trillingen in de lacht. Die tril lingen planten zich voort als golfkringen en als men bniten de atmospheer zich kon plaatsen, zon men die als heuvelen en dalen met het oog knnnen waarnemen. Het geluid plant zich voort met een snel heid van 332 meter in de seconde. Trillin gen worden door vaste lichamen onveran derd overgebracht, ook door water. Een stemvork klinkt even hoog als hij op een hoogen stok boven een open kistje, als wanneer hij onmiddelijk daarop wordt gezet. Hetzelfde vindt plaats als men de trillingen van de stemvork door het water op het kistje overbrengt. Schokken in de lucht teweeggebracht, planten zich dns door vaste lichamen, wateren lucht onveranderd voort. We mogen derhalve aannemen, dat de geluidstrillingen door de lneht, door de gehoorbeentjes en het vocht, dat zich in het labyrinth bevindt, onveranderd door dringen tot onze gehoorzenuwen. Wat is nn verschil van hoogte of toon? Zoodra de bovengenoemde schokken in de lncht met gelijke tnsschenrnimten op el kaar volgen en een zekere snelheid hebben bereikt, ontstaat er een toon. Als een secondeslinger maar zoo spoedig I tikte dat hij 33 trillingen in de seconde maakte dan zonden we de lage c hooren. Ook dit werd door een proef bewezen. De toonverhooging wordt bepaald door- de trillingsnelheid. In de Sirene, een instrument dat naar gelang er harder in geblazen wordt sneller opeenvolgende stooten geeft, aan de lncht. en daarmede steedshooger toon werd dit dui delijk aangetoond. Ook kan men daarmede de trillingen van een stemvork eontroleeren, en met een dubbele sirene, de verhouding tnsschen de toonen onmiddellijk in cijfers aangeven. Het is gebleken dat de trillingen van den grondtoon zich verhouden tot het octaaf als 12, tot de groote terts als 4:5 tot de quint als 2 3een eenvou dige verhouding, die bij alle consonantie is waar te nemen. Na deze opmerkingen sloot de spreker zijne verhandeling die zoo algemeen boeide, dat de avond was omgevlogen, voor men er aan dacht. De duidelijkheid van de voorstelling, zoowel als de proeven lieten dan ook niets te wenschen over, en het publiek dankte met handgeklap den spreker KRONIEK Van de laatste Raadzitting is niet veel te melden. Bij de hoofdschotel die niet op het menu stond aangegeven, werd de pers verzocht zich te verwijderen. We kregen behalve de Notnlen eenige mededeelingen te hooren waarvan we aanteekenentwee adressen, een van den heer D. de Clerq, en een van het bestuur der Vereeniging Volksgezondheid, tot het aanbevelen van schooldonchebaden zooals al sedert een jaar of vijf in Dnit8chland en ook in Engeland, Zwitserland, Noorwegen, Zweden en Dene marken zijn ingerioht. Deze adressen zul len behandeld worden tegelijk met het voorstel tot sohoolbonw, dat thans aanhan gig is- Het Verwulft zal opnienw worden be- Btraat, en tevens de boomen aan de Noord zijde opgernimd. De Projectweg aan de Garenkokersvaart is door de Gemeente overgenomen. B. en W. hebben besloten de gascom- missie bijeen te roepen naar aanleiding van herhaalde klachten omtrent de licht sterkte. Een rekest van de Afdeeling Haarlem van de Ned. Vereeniging tegen de pro stitutie, betreffende het danshuis in de Vogelkoopsteeg, wordt op voorstel van den Heer de Kanter aangehonden. Haast is er ook niet bij, want het danshuis is alreeds opgeheven. Na deze preliminairen werd de famenze geheime zitting gehouden, waarvan in den aanvang dezer Kroniek sprake was. Een voorstel van B. en W. tot ver bouwing van de Burgerschool kwam na de opening der vergadering allereerst aan de orde. Het bleek dat deze school thans reeds 303 leerlingen telt. Daar het te voor zien is, dat de Opleidingschool voor jongens spoedig overbevolkt zal worden, wordt er ernstig over gedacht, het schoolgeld aldaar te verhoogen, zoodat alsdan velen, die nu nog op de Opleidingschool gaaD, de Bur gerschool znllen bezoeken. Ook wenschte men de laatste nog met twee klassen te vermeerderen. Om hierin te voorzien en tevens de in het Oude Mannenhuis thans gedetacheerde klassen weder in het schoolgebouw op het Heiligland terug te brengen, werd een verbouwing voorgesteld die f 13.500 zon moeten kosten. Énkele leden hadden be zwaar tegen de geringe hoogte der lokalen. Toen echter werd aangetoond dat de kubie ke inhoud voldoende was en de letter van de wet bij verbouw niet behoefde te wor den toegepast, kon men zich daarbij neder- voor zijn leerzame en onderhoudende rede. De Heer Sneltjes betreurt het, dat de Soepcommissie nn haar lokaal zal moeten missen. De Voorzitter ziet dit ook ongaarne. Hij acht de beide bestaande soepcommis sies hoog en legt hnn niet gaarne moeie- lijkheden in den weg. Hier was het echter niet te vermijden en hij vertrouwt, dat, indien de Commissie bij verandering van lokaal soms hulp van de Gemeente noodig mocht hebben, de Raad zeker gaarne bereid zou zijn daarin te voorzien. Met een in schoolzaken ongekende een stemmigheid werd daarop het plan van B. en W. aangenomen. Nn kwam het plan der nieuwe Koste- looze School aan de orde. Buiten de eigenlijke schoolgebouwen zijn thans reeds 400 kinderen gehuisvest, het wordt dns hoog tijd tegen den volgenden winter een nieuw gebouw te kunnen be- I

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1890 | | pagina 1