HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 85. Uitgave nan DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 8(5. Twaalfde Jaargang.
144.
van WOENSDAG 15 October 1890.
Nieuwsberichten.
ÏELEPHOONNXJMMER
TELEPHONISCHE VERBINDIN G
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden. f,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommera 3 centen per Btuk.
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSOBUNT;
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tót DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
HET VERSLAG.
Vervolg
X. Armwezen. Het aantal bedeelden
300 door het Burgerlyk Armbestuur als
door de Kerkelijke Armbesturen was min
der dan in 1888. Het Verslag uit de mee-
ning, dat dit moet worden toegeschreven
aan de grootere particuliere weldadigheid,
aan de Vereeniging „Weldadigheid naar
Vermogen" en aan den meer uitgebreiden
werkkring der byzondere instellingen van
■weldadigheid.
Door het Burgerlijk Armbestuur werden
tijdelijk onderstennd 732, en doorgaand
162 personen, door de Kerkelijke gemeen
ten 2147 tydelyk en 1460 doorgaand,
makende te zamen een getal van 4501
bedeelden.
De gemeente deed gednrende 1889 voor
hare rekening verplegen 78 krankzinnigen,
■waarvan werden ontslagen en overleden
zijn 12 personen, zoodat op 1 Jannari
1890 in verpleging bleven 66 personen.
De kosten van deze verpleging bedroegen
10.350.56.
Het Burgerlijk Armbestuur meldt in
zijn verslag nog het volgendeIn 46 be
deelingen werd gedurende 1889 uitgereikt
ondersteuning tot eene gezamenlijke waar
de van 2822,51 Vs- Voorts is uitgege
ven voor besteding ƒ99,25, voorlykkis-
ten ƒ81,80.
Het Stads Armen- en Ziekenhuis be
vatte 132 verpleegden12 kinderen ver
lieten het gesticht. Het ziekenhuis ver
pleegde in 1599 verpleegdagen 44 perso
nen, waarvan 29 zyn hersteld en 10 stier
ven.
De verpleegkosten beliepen voor Armen-
en Ziekenhuis f 11809.58. Met inbegrip
van de huiszittende armen eisohte deze
tak van dienst 17343,457a, waar
toe de gemeentekas bydroeg 13285.98.
In het St. Elisabeths- of Groote Gast
huis werden opgenomen 107 mannen, 109
vrouwen, 45 kraamvrouwen en 47 kin
deren. Uitgegaan zyn 82 mannen, 95
vrouwen, 45 kraamvrouwen en 40 kin
deren, terwijl 36 sterfgevallen voorkwa
men.
Voor eigen rekening of ten koste van
andere gemeenten of armbesturen werden
verpleegd 35 personen. De rekening over
1888 sloot met een batig saldo groot
f 4.22.
De Stads-Apotheek verstrekte genees
middelen aan de gezinnen door het Bur
gerlijk Aambestuur ondersteund en ten
behoeve van het Stads Armen- en Zieken
huis, waartoe in 1889 werden gereed ge
maakt 28530 recepten en bovendien 10953
recepten ten dienste van kerkelijke arm
besturen en gestichten. Voor de laatste is
terng ontvangen 1642.95. De Gemeen
tekas steunde deze inriohting met
3874.14Vz-
Het Diaconessenhuis verpleegde 89 pa
tiënten.
De Vereeniging voor Ziekenverpleging
bleef voortgaan met het uitzenden van
verpleegsters en het verstrekken van krach
tig voedsel aan herstellende zieken. De
uitgaven beliepen by na 6000.
De Vereeniging van den H. Vincentius
van Panlo verstrekte 69270 portiën spyB,
waarvan 20250 aan schoolkindoren van
wege de Commissie voor de kindervoeding.
Verder noemt het Verslag nog de Ver
eeniging van de H. Elisabeth, het St. Jo
seph's Gesticht aan het Spaarne en het
St. Franciscan Gesticht.
Het fonds van wylen den heer A. A.
Blommert bedeelde met brood, turf en in
geld; het fonds van wylen den beer P. H.
Klarenbeek met giften in grutterswaren.
De Commissie ter Spysnitdeeling aan
Behoeftigen verstrekte aan 536 huisgezin
nen met 2929 personen 80075 porties
gekookte spijs en 919 porties droge gort
aan Israëlitische gezinnen.
Met een kapitaal groot f 71.807,947j
waarvan 56.907,95 Vs eigendom der ge
meente, werkte de Stads Bank van Lee
ning. Zy beleende 38804 panden waarop
werd voorgeschoten 140.181,25, er wer
den ingelost 37829 panden, waarvoor werd
terug ontvangen 137.556.75 en het
voordeelig saldo ad 3268.707» werd
gestort in de gemeentekas.
Verder geeft het Verslag twintig namen
van hofjesdeze gaven geen aanleiding tot
het vermelden van bijzonderheden.
Met bet doel om naast en in overleg
met de reeds bestaande inrichtingen van
weldadigheid de armoede in deze gemeente
te helpen lenigen werd in 1888 de Ver
eeniging „Weldadigheid naar Vermogen"
opgericht. Door haar werden ondersteund
362 gezinnen, waarvoor werd uitgegeven
7769.32. De Commissie voor huisbezoek
bestond uit 87 heeren en dames.
Nog werden vermeld: De Vereeniging
tot behartiging van de geestelijke en
stoffelijke belangen der armende afdeeling
Haarlem der Nederl. Vrouwenvereeniging
„Arbeid Adelt" met 228 leden en 27 da
meswerksters; de afdeeling Haarlem van
de Landbouw kolonie „Nederlandsch Met-
tray" voor wier rekening zes jongens
verpleegd werden; de afdeeling Haarlem
der Nederlandsche Vrouwenvereeniging
„Tesselschade"de afdeeling Haarlem en
Omstreken der Vereen, tot ondersteuning
van hulpbehoevende gepensioneerde onder
officieren en minderen van bet Nederl.
leger; de Zorgdragende Commissie voor
kraamvrouwen, waardoor 187 vrouwen
bedeeld werden het Fonds van wylen den
heer A. de Haas, van Adriana Rijkelijk-
huizen en het Hendrik Cornelis Kruseman's
fonds.
De afdeeling Haarlem van de Ned. Ver
eeniging tot afschaffing van sterken drank
bleef stationair.
De stuivers-spaarbank van de afdeeling
Haarlem en Omstreken van den Volksbond
ontving 11.336,35 en betaalde terng
f 11.858,2972- Het kapitaal bedroeg op I
31 December 1889 11.764,51%.
Het aantal leeners by de Haarlemsche
Hnlpbank klom tot 402omgezet werd
45.860. De rente bleef 3%.
De inbreng bij de Spaarbank van het
departement Haarlem der Maatschappij
„Tot Nut van 't Algemeen" beliep in
1889 in 4564 posten 173.509,47 7S.
Het geheele kapitaal was op 31 December
1889 groot 753.423.387».
De schoolspaarbank, een onderdeel der
Nnts-Spaarbank, ontving 915,81 en be
taalde terng 778,54 7a. Op het einde
des jaars hadden 264 leerlingen te zamen
1407,59 te vorderen.
De Nederlandsche Roomsch Katholieke
Volksbond heeft ten doel vooral den werk
mansstand en den kleinen burgerstand te
beveiligen tegen de socialistische dwalin
gen van onzen tijdzij telt ruim 700 leden.
De Vereeniging „Abie Jethomiem" doet
Israëlietische wezen verplegen in het Cen
traal Israëlietisch Weeshuis te Utrecht.
Het Ondersteuningsfonds „Haarlemsch
Eendracht" en de Vereeniging „Vriend
schap is ons Doel" verkeeren in gnnstigen
invloed en de Timmermans vereeniging
„Eensgezindheid" behaalde in 1889 een
saldo van 154,477s- Het ondersteunings
fonds dezer Vereeniging was 1932.787s
sterk.
Het verslag vermeldt ten slotte in dit
hoofdstak de versohillende Begrafenisbos-
sen en het Algemeen Ziekenfonds.
Van veel belang is een schrijven
van de reeders der Amerikaansche Allan-
stoomvaartlyn, geplaatst in The Stan
dard.
Er wordt met cijfers in bewezen, dat
de scheepseigenaars te Londen gebukt gaan
onder een stelsel van verdrukking van
de zijde der 'dókwerkers, welke onhoud
baar is en waardoor de handel van Lon
den zich dreigt te verplaatsen.
Daargelaten nog het buitensporig hooge
looo, wordt telkens het werk gestaakt tot
gestelde Dienwe eischen zyn toegestaan,
terwyl verder het werk niet steeds met
de noodige zorg wordt uitgevoerd, aange
zien de doklieden geene andere orders
uitvoeren dan die, gegeven door hunne
opperlieden, en de reeders das feitelijk
geen toezicht of invloed hebben op het
werk, dat zy zelf moeten betalen.
Het is al gebeurd, dat een schip, ge
laden met steenkolen, werd teruggezonden,
omdat de werkers voor het lossen der
lading de helft der waarde eischten. Nog
wordt geklaagd over de toenemende roo-
veryen, waarbij men geen verhaal op de
dieven had.
Dat de toestand in het algemeen belang
voorziening eischt, is duidelijk. De mee
ning bestaat dat men hiertoe alleen kan
geraken door organisatie van een stelsel
van vrijen arbeid, dus zonder tnsschen-
komst van arbeidsvereenigingen, daar het
gebleken is dat deze loodzwaar op de
samenleving drukken.
Te Buenos-Ayres ontstond de vorige
week weder eene paniek op het gerucht
eener nieuwe revolutie. De troepen door
kruisten de stad en versterkingen kwamen
uit de Provincie. Admiraal Bordero nam
het bevel over het eskader, en maakte
zich tot handelen gereed. Verscheidene
afgevaardigden en senaateleden brachten
den nacht door in het presidents-gebouw.
Door de regeering zyn alle voorzorgmaat
regelen genomen. Naar het sehijnt, zou
den verscheidene onderofficieren twee re
gimenten hebben willen tot opstand bren
gen. Woensdagochtend heerschte er volko
men rust. Men twijfelt er niet aan, dat de re
geering de orde zal weten te bewaren.
Wegens het heerschen der mazelen
in een gedeelte van Haarlemmermeer is
School no. 2 gesloten, ten gevolge van
het heerschen dier ziekte in het gezin
van den hoofdonderwijzer.
Door den kerkeraad der Ned. Herv.
gemeente te Aalsmeer, is toezegging van
beroep gedaan aan den Heer G. H. Wa
genaar, oandidaat tot den H. D. te Lei
den.
Van wege de genie wordt te Haar
lemmermeer een begin gemaakt met het
uitvoeren der volgende werkzaamheden:
Het maken van versohillende hnlpwe-
gen, ter vervanging van de bestaande
kunstwegen, waarin heiwerk moet gemaakt
worden voor het daarstellen van verschil
lende bruggen, benevens een gedeelte inun-
datiedyk te Hoofddorp.
Naar aanleiding van de te Houtrijk
en Polanen plaats gehad hebbende onge
regeldheden heeft de Burgemeester een
schryven gericht aan de herberg'ers,
waarin zy met nadruk worden gewezen
op eenige strafbepalingen in de wet. Za
terdag en Zondagavond zon de politie
weder versterkt zyn, terwyl by herhaling
der ongeregeldheden een vroeger sluitings
uur der dranklokalen zal worden afge
kondigd.
HAARLEM, 14 October 1890.
Onder de vele stukken van den
Spaanschen tooneeldichter Calderon de
la. Barca bekleedt „El Alcalde de Zalamea"
of De rechter van Zalamea" eene voor
name plaats. Wanneer men 't stak een
dubbelen titel zou willen geven, dan zon
de tweede kannen laiden „De eer van
boer en edelman." Pedro Crespo, een ge
goed landman te Zalamea in Estramadnra,
wordt door een kapitein van 's konings
leger op 't grievendst beleedigd en in zijne
eer aangerand. Op slinksche wijze schaakt
die edelman, Don Alvaro de Atayde, de
dochter van Crespo, Isabella, en brengt
haar ten val. Crespo zelf wordt by het
gevecht, dat hij met de belagers zijner
doohter voert, overmand en in 't woud aan
een boom vastgebonden. Nadat het onge
lukkige meisje, hnlpeloos in het bosch
rondzwervende, haren vader gevonden en
van zyne banden bevrijd heeft, keeren bei
den weêr naar Zalamea terug en zweert
Crespo den hoon zyne hoereneer aangedaa i,
te znllen wreken. Door den koning onder
wijl tot dorpsrechter benoemd, neemt hy
den schender zyner dochter, krachtens zyn
ambt, gevangen. Deze had in een gevecht
met Creepo's zoon, Jnan, een degenstoot
gekregen, die hem belette te ontvluchten.
Juan zelf wordt eveneens door zijnen vader
gevangen gezet, daar hy zich als soldaat
aan zyn' meerdere vergrepen had.
De pogingen van den generaal Don Lope,
om zynen officier aan het gerecht te ont
trekken, mislukken, daar Crespo, na een
behoorlijk opgemaakt vonnis, Don Alvaro
doet ter dood brengen. De boer weet zyne
zaak zóó uitstekend te verdedigen, dat
zelfs de koning aan het vonnis zijne be
krachtiging schenkt en Crespo levenslang
tot rechter van Zalamea benoemt.
Ziedaar in korte trekken de historie.
Treffend weet Calderon in Crespo den een-
voudigen dorpsbewoner te schilderen, die
gehoorzaam en onderdanig voor zyne meer
deren, tot vermetelen weerstand overslaat,
wanneer zyne eer aangetast wordt. Geld
en goed en leven behoort den koning, zoo
zegt hij tot Don Lope, maar de eer is iets,
wat ieder mensoh, wie het ook zij, zelf
toekomt. Zyne eer is zyn grootste schat,
en wie zich daaraan vergrijpt, zal hij zelf
tachtigen.
Als Pedro Crespo oogstte Poseart LI.
Zaterdag veel bijval. Hij was daarin dan
ook o.i. onverbeterlijk. Niet alleen de per
soonlijke eigenaardigheden van Crespo,
zooale Calderon ons die schildert, gaf hij
op uitstekende wyze terng, maarPossart
was ook in geheel zyn spel op en top
Spanjaard. Het heftige, opbruisende in het
karakter der zuidelijke volken deed hy
goed uitkomen. Zyne creatie van Crespo
dunkt ons dan ook zoo meesterlijk, als dit
van een acteur ala Possart mag verwacht
warden. Ook de andere heeren en dames
verdienen een woord van lof. Vooral Herr
Domann als Don Lope voldeed zeer goed.
De damesrollen werden eveneens bevredi
gend door Frl. Gondar, Remay en Sohenk
vervuld, 't Spyt ons bij al dézen lof ta
