Eerste Blad.
No. 12
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Dertiende Jaargang.
144.
met AMSTERDAM.
van WOENSDAG 11 Februari 1891
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Nieuwsberichten.
35E
iqouiqisgoS
ip§ qooQ
OU9§ S]I8CM
oa\9§ Siuaiz
pq U3 uaq
s|i joi 'pjoiq
[gpBu gaCira
ptaquaSau
aa^qoBpoS
ïpUIA tlOZ J9S
U39 iaq sbaa
bm Suinnqos
aaiajq aip
Q^qBBua uaq
u icq uaqaM.
9§UBA9S UBA
n 'qi ^s9ora
aaS U9 'jfi[
IU9A fqq 94
'lS90ni UBB§
SaoiA qi
'sbm Sm
U00A\9§ U99
o} pfq rao
9} 5JBBZJOO.T9A
9ip 'iSlUUO
j 'aa^qoBpaS
uiBMq uaAoq
JOOA 9UUI§
>p do fiz naA
ao 'SaiSa-waq
s^BBjdsSuip
oouo.icqq;
zette mij naast
het gansche
ir, liefste, ook
a u ook, miss
twee nachten
nnen rusten,"
glimlach, die
lad opgevou-
een heerlijke
svat wilt gaan
agen."
:en toen mijn
geene moge-
ïj zult er van
nder dak zijn."
doch een ant-
c voort. ,,Eens,
uit, komt het
te droomen in
en slaapkamer
maar komen!"
een oog dicht
le tante Dama-
1 lucht blijven,
ap de klip?"
FELEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenT >25.
D franco p. post—,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stak.
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 35 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
Advertenliën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 13 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Weten en Werken.
De Heer J. B. A. Saeijs heeft er Maan-
•dag avond by onze mannen een aardig stuk
geschiedenis binnen gesmokkeld en wel
van een der droevigste, doch tevens eén
der meest roemvolle fragmenten onzer his
torie, het jaar 1672. De Mazarin was in
1661 overleden, aan den jongen koning
Lodewijk XIV achterlatend een machtig
rijk, gevreesd door zijne vijanden, ontzien
door alle machthebbenden. De Mazarin
had de absolute macht der Fransche
kroon gegrondvestLodewijk was de aan
gewezen persoor, om de hierdoor verkre
gen voorrechten niet gering te schatten.
Heerschzuchtig, dat zelfs de paus voor
zgne bevelen bukken moest, welke ei
genschap Frankrijk in vier bloedige oor
logen wikkelde,was hij tevens uiterst gods
dienstig, terwijl zijne praalzucht geene
grenzen kende.
Gelukkig in de kenze van zgne hoog
ste staatsdienaren, kon hg de financiën
van zgn rgk toevertrouwen aan een Colbert,
zgne legers aan veldheeren als Condé,
Tnrenne en Luxembourg, zgn vloot aan
Tourville en Duquesne. Geen wonder, dat
Lodewgk XIV de grenzen van zijn gebied
trachtte uit te breiden en in 1665 gebruik
makende van den dood van den Spaansohen
Koning Philips IV, ondanks zijne beloften,
het oog liet vallen op de Zuidelgke of
Spaansche Nederlanden, waardoor de Noor-
delg ke den koning tot nabnnr zonden
verkregen hebben, hadde niet Johan de
Wit door het stichten van het drievoudig
verbond, (Engeland, Zweden en Nederland)
de plannen van Lodewijk althans voor-
loopig gedwarsboomd.
Doch Lodewijk verkreeg slechts eenige
Zuid Nederlandsche stedeD, welke hg door
den vestingbouwkundige Vanban in sterke
vestingen deed herschapen. Noord Neder
land was trotseh op dit voorloopig snc-
ces, doch de Fransche Koning wist, dank
zij vooral de geldmiddelen waarover hij be
schikte, het drievoudig verbond onschadelijk
te maken en zich met behnlp van Engeland,
Munster en Keulen op ons land te werpen.
Het oogenblik der oorlogsverklaring vond
ons in deerniswaardigen toestand; leger
en vloot waren verwaarloosd en de bevol
king verdeeld in twee partgen, waarvan
de eene de verheffing van het Oranjehuis,
de andere het tegendeel wensehte.
Toen bij het begin van den oorlog Wil
lem III benoemd was tot kapitein-generaal,
lustte op dezen Oranjetelg een zware taak,
alles moest herzien, alles moest geregeld,
en zoo verscheen het Fransche leger voor
Lobith om den F ij n over en het hart van
Nederland binnen te trekken. De overtocht
had plaats, een toeval deed evenwel het
Fransche leger een gevoelig verlies aan
officieren ondergaan.
Toch kon Lodewijk heel spoedig te
Utrecht zgn hoofdkwartier opslaan.
De inmiddels tot stadhouder verheven
I\illem III wist toen van het waterge
bruik te maken om het verder binnen
dringen te beletten. Dgken werden door
gestoken, het land tnssohen de Zuiderzee
en het Hollandschdiep onder water gezet
en aldns de oude Hollandsche waterlinie
aangewend om het Imna reddelooze Hol
land te behouden.
Inmiddels was de aloude Hollandsche
apperhcid ontwaakt. De verdediging van
Aardenburg met eene bezetting van 40
soldaten onder den vaandrig Beekman ge
tuigt hiervan. Was Frankrgks leger to*
werkeloosheid gedoemd, het leger der Kenl-
schen en Munsterschen had het beleg ge
slagen voor Groningen, dat door Raben-
hanpt werd verdedigd. Thans was het
doel van Willem III de Franschen uit
ons land te lokken en sloeg het beleg
voor Charleroi, doch nu kwam in Decem
ber de vorst de Franschen te hulp. Het
leger trok bij Woerden over het gs door
de waterlinie en het zonde met Holland
gedaan geweest zgn als niet een plotse
linge dooi tot den terugtocht had gedwon
gen, doch welken de Franschen bezoedelden
door moordende en brandende op Woerden
terngte trekken. 1673 schonk verademing
de keurvorst van Brandenburg wist den
Dnitschen keizer gunstig te stemmen,
waardoor Munster en Keulen zich terug
trokken nit den strgd. De Engelsche ko
ning Karei II, steeds worstelende met
geldgebrek sloot met ons een voor ons
eervollen vrede, de Franschen verlieten
gaandeweg ons land, en in 1678 maakte
de vrede van Ngmegen een einde aan den
oorlog, die Nederland schatten gekost
heeft, maar ons heerlijk en herboren uit
onze rampspoed deed te voorschgn treden.
De heer Saeys spreekt voor de vnist,
nit de wgze waarop hij zich nitdrnkt,
blijkt, dat hg zijn onderwerp volkomen
meester is, terwijl een menigte geschied
kundige bijzonderheden het geheel kleur
en leven gaven, waardoor hij de aandacht
gedurende zgn voordracht wist gaande te
houden en de belangstelling onverzwakt
bleef.
Op het lijstje van vaste sprekers in
Weten en Werken zouden wg den Heer
Saeys niet gaarne meer missen.
De heer M. J. Mees treedt den volgen
den Maandag op.
Tweede Kamer. Woensdag werd het
debat over de Stedenioet voortgezet. De
heer Clercx verdedigde niet zonder eenige
opgewondenheid het ontwerp als eene po
ging om het werk, dat in 1887 ten bate
van de liberalen maar ten halve gedaan
was, te verbeteren. De heer Hartogh bleef
het ontwerp krachtig bestrgden. Het be
vordert, volgens hem, de verdrukking der
minderheden in de enkelvoudige distrikten.
Wilde men splitsen dan moest men het
ook allereerst doen voor de Gemeenteraads
verkiezingen, en men moest niet eDkel
Amsterdam verdeelen, maar ook Nieuwer-
Amstel, daar anders het zesde distrikt
verbazend groot zal worden door de over
schotten nit Amsterdam. Verder betoogde
Spreker, dat dit ontwerp de grensregeling
tusschen Nieuwer-Amstel en Amsterdam
onmogelijk maakt. De heer Roëll volhard
de bij al zijne bezwaren, en bestreed krach
tig het betoog van den heer Heemskerk,
wien hij liet gevoelen, dat zeker oud-
Minister, onder wien de Grondwether
ziening is tot stand gekomen, een geheel
andere meening was toegedaan. Spreker
toonde aan, hoe de heer Heemskerk zich
ten onrechte op Groen van PriDsterer
had beroepen, die zich tegen de splitsing
verklaard had. De heer Veegens de
verdediger van het ontwerp in partiOvs
infidelium, zooals de heer Rntgers hem
den vorigen dag genoemd had hield
vol, dat het ontwerp niet in strgd was
met de Grondwet. Hij achtte zich niet
gebonden door 't geen, voordat hg lid
der Kamer was, wellicht door de liberale
Kamerleden was afgesproken. De heer
Virnly Verbruggen wees er met nadrak
op, hoe dit ontwerp maar voor ééne ver
kiezing zon gelden, eD achtte ook daarom
de aanneming ongewenscht. De Min. van
Binnenl. Zaken verdedigde nogmaals de
grondwettigheid van het voorstel, en ont
kende, dat alle overbevolking van Amster
dam zich in Nieuwer-Amstel zon gaan
vestigenhij wilde er niet van weten, dat
partybelang bg het ontwerp voorzat, en
ontkende ook, dat verwerping van het ont
werp herziening van het kiesrecht zon be
vorderen. Het algemeen debat werd toen
gesloten. Bij art. 1 werd lang gedebatteerd
over de vraag, of voor de gesplitste ge
meenten verschillende kiezerslgsten moes
ten opgemaakt worden, en op welken
datum de woonplaats-aanwgzing moest
worden vastgesteld. De Min. meende 15
Februari.
Het voortgezet debat over de Stedenwet
was Donderdag van dien aard, dat het er,
volgens een onzer groote bladen, veel van
had, of de Kamer wild begon te worden,
of zg begon te steigeren om zieh den last
van den rug te wentelen, als meende zg,
dat zooal het ontwerp niet deugde of on
uitvoerbaar bleek, de Eerste Kamer er
maar voor moest opdraaien, en het maar
moest verwerpen. De Min. van Binnenl.
Zaken scheen meestal niet te weten wat
te antwoorden op de gemaakte bedenkin
gen, en behandelde alle kwesties met de
grootste lnehthartigheid, die zich alleen
verklaren laat, indien hij zelf niet aan
het tot stand komen van het ontwerp
gelooft. Art. 1 werd aangenomen met 45
tegen 36 stemmen, nadat de Reg. daarin
15 Februari had opgenomen als termgnvoor
de in de kiezerslgsten op te nemen woning
Ook art. 2 en 3 werden aangenomen, het
laatste nadat de heer Roëll het bezwaar
had geopperd, dat verdeeÜDg der gesplitste
steden in onderkiesdistrikten niet was
voorzien. Het gewgzigde art. 4, gelegen
heid openstellende tot stemming desavonds,
werd bestreden door den heer Veegens sn
ontraden door de Kommissie van Rappor
teurs en door den heer v. Asch van Wjjck,
waarna de Min. het geheele art. 4 {wij
ziging van art. 4 der Kieswet) terugnam.
Toen de heer van Houten het denkbeeld
opperde, om den Zondag aan te wgzen i
voor stemdag, kwam de heer v. Kerkwgck
krachtig daartegen op, omdat velen zich
dan door gemoedsbezwaren gedrongen zon
den voelen, zich van de stemming te ont
houden. De verdere artiekelen werden
aangenomen, ook de jongste overgangs
bepalingen der Reg., in zooverre gewgzigd,
dat art. 17 nn ook slaat op partieele ver
kiezingen, die tusschen October en April
a.s. mochten plaats hebben. De heer Do-
mela Nienwenhnis verklaarde, dat hg vóór
het ontwerp zou stemmen, niettegenstaande
hg het als een party-wet beschouwde,
omdat het een onrecht herstelt. De Ste
denwet werd aangenomen met 52 tegen
38 stemmen. Vóór stemden al de libera
len, uitgezonderd de heeren Veegens, Ker-
dijk en van Houten.
In behandeling kwam nu het ontwerp
tot goedkeuring der nieuwe mailkontrakten.
De heer Cremer betoogde uitvoerig, dat
zg voor veel opofferingen van den Staat
niet zullen geven de vaartversnelling, die
met het oog op de konknrrentie met de
hnitenlandsche mailbooten noodig is. De
heeren Geertsema en Levyssohn Norman
sloten zich daarbg aan. De heer Gnyot
en de Ministers van Waterstaat enz. en
van Koloniën verdedigden de kontrakten
als het meest voldoend aan onze behoeften.
Nadat was medegedeeld, dat de Min. van
Buitenl. Zaken onder geheimhouding de
stukken betreffende de Congo-zaak heeft
ingezonden, werd het debat over de Mail
kontrakten hervat. De heer Cremer repli
ceerde en hield tegenover de Reg. vol,
dat deze kontrakten niet aan het doel
zullen beantwoorden, niettegenstaande het
subsidie te hoog is tegenover de voordee-
len die de kontrakten opleveren. De heer
Schimmelpenninck v. d. Oye verdedigde
de kontrakten nit een nationaal oogpunt
voor ons als koloniale mogendheid.
De heer A. v. Dedem wilde liever een
14 daagschen maildienst op billgke voor
waarden. De heer Kenchenins verdedigde
de kontrahten, voornamelijk omdat daar
door de vrachtprgs voor de gouvernements
goederen was vastgesteld, zoodat de Maat-
schappgen niet dien prgs knnnen opdrgven.
Een herhaalde verdediging van het ont
werp door de Ministers van Waterstaat
enz. en Koloniëen mocht niet baten: het
werd verworpen met 40 tegen 38 stem
men. Aangenomen werd het ontwerp bepa
lende de geldelgke uitkeering aan H. M. de
Koning-Regentes, van 24 Nov. tot 31 Dec.
j. 1. Ook is aangenomen het ontwerp,
vaststellende het inkomen der Kroon, met
algemeene stemmen op die van den heer
Domela Nienwenhnis na, die tegen het
voorgestelde bedrag op kwam en een
amendement voorsteldeeerst wilde hij
het bedrag stellen op 275.000, later,
na door den Min. gegeven inlichting, op
4Vs ton. Dit am. werd door niemand on
dersteund, en kwam dus ook niet in be
handeling. De heer Nienwenhnis begon
met spottenderwgze te zeggen, dat hg
den goeden toon hoopte aan te slaan,
uit vrees van anders weêr door den heer
Goeman Borgesins afgestraft te worden,
maar al spoedig sloeg hg weêr den bij
den fatsoenlgk menseh weerzin wek-
kenden toon aan, dien we van hem ge
wend zgn. De Voorzitter moest hem zelfs
verzoeken binnen de perken der Grond
wet te blgven. Verder werden een aantal
kleine ontwerpen aangenomen, waaronder:
tot onteigening van een straat te Amster
dam, en van de begraafplaats te Veendam;
de internationale overeenkomst betreffende
de uitgaven van donanen-tarieven. Bg de
raporten over adressen is, na eenige dis-
kussie het adres van een wachtmeester,
waarin hij zich beklaagt over een onvol
doend onderzoek van een klacht over be-
leediging door een kapitein te Amsterdam,
met 33 tegen 31 stemmen nedergelegd
ter griffie. Een adres van de firma van He-
mert, die zich beklaagt over den Goever-
nenr van Suriname, is aan den Min van
Kol. verzonden, met verzoek om inlich
tingen.
De Kamer is op reces uiteengegaan.
Te Winnebago City, Minnesota,
werd de volgende vreeselgke gebeurtenis
gepleegd.
Miss Lonts, eene onderwgzeres had eene
der leerlingen, zekere Cruzen, gestraft,
de znster van het meisje liep naar hnis
en vertelde het gebeurde aan hare ouders.
Deze liepen naar de school en de vader
bracht de onderwgzeres een vreeselgken
slag toe, terwijl de moeder als eene woe
dende furie de ongelukkige juffrouw bij
het haar door de school sleepte tot dat
haar vel bijna geheel van haar hoofd ge
scheurd was.
Daarop wierp het echtpaar de onder
wgzeres uit het venster. De ongelukkige
kwam met haar hoofd op de steenen te
recht en stierf eenige oogenblikken later
De doodelgk verschrikte kinderen vluchtl
