HAARL
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN
No. 5G
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Dertiende Jaargang.
144.
met AMSTERDAM.
van WOENSDAG 6 Mei 1891
op Donderdag 7 Mei 1891.
Nederd. Herv. Kerk.
Nieuwsberichten.
ÏELEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenT ,25.
n franco p. post ,40. Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
Afcomfarliike pommerB 3 centen per stuk.meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenxmen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
HEMELVAARTSDAG.
Groote Kerk.
Vroegpr. 7 ure, Iloog.
Voorm. 10 ure, Barbas.
Nienwe Kerk.
Voorm. 10 ure, Dr. F. F. Daubanton,
pred. te Amsterdam. (Voor Smeding).
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, Moeton.
Bakenesser Kerk.
'Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Swaan.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Debry.
Christelijk Gereform. Gemeente.
(Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, Mulder.
{Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, Schotel.
Luthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, Poolman.
Kerk der VereenigdeDoopsgezinden
Voorm. 10 ure,
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Tideman.
Voor de kinderen.
Kerk der Broedergemeente.
Geen dienst.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, J. W. Knottenbelt,
Pred. te Haarlem,
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, W. Bax,
Pred. te Zaandam.
Evang. Luthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, J. Sepp.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, J. Kuylman.
Hillegom.
Voorm. 9ya ure, M. Buchli Pest.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 nre, V. van Koetsveld CEz.
Sandpoort.
Voorm. 10 ure, J. van Loenen Martinet.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, 11. J. Bergsma.
Velsen.
Voorm. 10 ure, de Heer N. Bakker,
van Utrecht.
Zandvoort.
Voorm. 91/2 ure, J. rF. Hilbrander,
Godsdienstonderwijzer te Haarlem.
Tweede Kamer. In de zitting van Woens
dag somde eerst de heer Dobbelman zijne
bezwaren tegen het ontwerp opze waren
gelegen in den zwaren financieelen en per-
soneelen druk, zonder noodzaak het volk
opgelegd, waardoor de oorlogauitgaven
vermeerderen, en belasting-vermindering
wordt tegengehonden. Ook hij gaf gedncht
af op het kazerneleven. Hij zon tegen
stemmen, als zijne bezwaren niet opgelost
werden. Maar beter achtte hij hst, dat de
Min. het ontwerp introk, om alle ver
deeldheid te doen ophonden. De heer van
Wassenaer brak een bescheiden lansjen
voor het ontwerp. Volgens hem zou de
personeele druk in evenredigheid tot de
toenemende bevolking niet zwaarder wor
den. Hij erkende, dat het kazerneleven
te wenschen overlaat, maar meende, dat
in het ontwerp gewaakt kon worden tegen
de nadeelen der kazerne. Een aantal an
tirevolutionaire leden is voornemens voor-
testellen het wonen in de kazerne niet
verplicht te maken. De heer Seret verde
digde het ontwerp. Het doel moet zijn
de beste waarborg voor de weerbaarheid
en de minstmogelijke drnk. De militaire
leden trachten dat te hereikende burger-
leden mogen niet enkel op den laatsten
faktor drnkken. Hij sprak de hoop nit,
dat de Reg., zonder de hoofdbeginselen
der wet prijs te geven, nog meer waar
borgen zon geven, dat de natie niet te
zwaar gedrukt zon worden. Het stelsel
van het ontwerp achtte hij verre verkie
selijk boven het Zwitsersche stelsel, dat
van den heer Seyffardt, en dat van den
heer van Vlijmen. Spreker ontkende, dat
art. 181 der Grondwet vrijwilligers als
regel stelt. Het beroep op de Roo van
Aldewereldt gaat, volgens hem niet aan,
daar deze niet altijd dezelfde opinie is
toegedaan geweest, èn ten aanzien der plaats
vervanging èn ter aanzien der schutte
rijen.
Een voorstel van den Voorzitter, om
's Zaterdags en Maandags, en driemaal per
week 's avonds te vergaderen, werd met
algemeen gelach begroet, door den heer
van Kerkwijk bestreden, en verworpen
met 64 tegen 22 stemmen. Een voorstel
van den heer A. van Dedem, om de vier
gewone dagen van 10 tot 5 uur te ver
gaderen, werd aangenomen met 65 tegen
21 stemmen. Een adres van Snrinaamsche
handelaars, zich beklagende over den rijst-
aankoop door den Goeverneur, werd ver
zonden naar den Min. van Kol.
De heer Seret, zijne rede voortzettende,
verklaarde zich een krachtig voorstander
van persoonlijken dienstplicht en noemde
de bezwaren tegen het kazerneleven over
dreven. De heer Rutgers van Rozenburg
begon met aan zijn ontevredenheid Incht
te geven betreffende het misbruik, dat de
tegenstanders maken van den tijd. Daarna
bestreed hij de taktiek van den heer Farn-
combe Sanders, die, volgens hem, neêr-
kwam op niets doen. De geheele argu
mentatie van dat lid was ontleend aan de
brochure van den heer Tindal, tegen wiens
insinuatie, als zonden de officieren de wet
verdedigen om te verwachten promotie,
Spreker met verontwaardiging opkwam.
Vervolgens betoogde hij, dat het ontwerp
veel beter en goedkooper is dan eenig an
der stelsel. Den vorigen dag had de heer
van Houten gezegdeen volk dat wil, gaat
niet ten onder. Willen nu kost niets, maar
't is de vraag, of de vijand versteend zal
Wijven staan voor zooveel wilskracht.
Maar zijn we dan, vroeg Spreker, de Is
raëlieten vergeten, die, na in Jeruzalem
te zgn gebracht, weêr door Vespasianus
er uit zijn gehaald en 1800 jaren lang
smaohtend uitzien naar hem, die ze er zal
terugvoeren, ofschoon, voegde Spreker er
lenk bij, als deze kwam, ze misschien
geen zin zouden hebben, terug te gaan.
Toen hij het woord „anti-militaristen"
noemde, internmpeerde de heer Lieftinck
hem, en beweerde deze, dat er geen enkel
anti-militarist in de Kamer waswaarop
Spreker antwoordde,,'t ls te zien. Houdt
je maar stil 1" De taktiek der antimili
taristen was, volgens Spreker, om de
voorstanders van de verdediging voor te
stellen als voorstanders van aggressiehg
noemde de anderen passivÏBten. Spreker
verdedigde den persoonlijken dienstplicht
in 't belang der kadervorming vooral. Hij
moest nn ook wel gewagen van het verzet
daartegen van Katholieke zijde. Hg begreep
er niets van en had den geheelen Sylla
bus nagezocht, en er geen vervloeking in
gevonden tegen den dienstplicht. De heer
Travaglino had een verschrikkelijk too-
neel opgehangen van een vader, die zgn
zoon liever naar het kerkhof zond dan
naar de kazernemaar, zeide Spreker, of
dat lid vader is, weet ik niet, en of hg
zoons heeft evenmin; maar zoo ja, dan
zullen ze wel vrijgesteld zijn volgens art.
46 {vrijstelling van hem. die kleiner is dan
1.55 M.) Algemeen gelach volgde op deze
snaaksche opmerking. Ook den heerSchaep-
man nam Spreker a prendre. Had deze
gewezen op den toestand der Katholieken
in de voorgaande eenw, als een der rede
nen, waarom zij zoo weinig ophadden met
den militairen dienst. Spreker zeizoo
rancuneus zgn de Katholieken nietde heer
Schaepman heeft ze te zwart gemaakt.
Had datzelfde lid gewag gemaakt van de
ergerlijkheden in '30 door troepen in Noord
brabant en Limburg bedreven, dan zou
dat, merkte de heer Rutgers op, niet plei
ten in 't voordeel der schutterijenmaar
hij had ook wel eens het tegendeel ge
hoord, dat flinke Noordsche jongens met
geld opzak en een ontvankelijk hart een
goeden indrnk hadden gemaakt op de
Brabanconnes. Spreker beweerde verder,
dat de dienst opvoedend werkt; hij had
gewezen onderofficieren in zijn dienst, die
door den dienst zoo waren opgevoed, dat
hg, als hij in den landstorm moest op
treden, er een eer in zon stellen onder hen
te dienen. Onder algemeen gelach riep de
heer Schaepman hem toe: „dan zouden
zij een lastig milicien in n hebben Wat
de bezwaren van den heer de Geer be
treffende den rechtstoestand van den soldaat
aangaat, wees Spreker er op, dat nienwe
militaire strafwetboeken in voorbereiding
en bijna gereed zgn. Dat de studenten al
hunne geleerdheid zouden vergeten in den
dienst, geloofde hij niet. Een akker die
een jaar braak ligt, produceert een volgend
jaar dubbel. Het tegenwoordige rempla-
(;antenleger wilde Spreker beschikbaar
honden voor het Indiesche leger en de In-
diesche brigade, het eenige middel om ons
gezag inlndië te handhaven. Hg ontkende,
dat de persoonlijke dienstplicht dienst
moest doen, om bet ontwerp er door te
halenhg geloofde het tegendeelde per
soonlijke dienstplicht zou eer de aanneming
van het ontwerp belemmeren met I stem
meerderheid. Mocht het ontwerp verwor
pen worden, dan zal de Minister in allen
gevalle kunnen zeggen in magnis vohdsse
sat est," 't welk is overgezet zijndein
moeilijke ondernemingen kan men zich
reeds verantwoord achten door het goede
gewild te hebben. De heer Schepel vroeg,
waarop de weigering om het advies van
den Raad van State over te leggen ge
grond is. De laatste spreker in deze zittiDg
was de heer Schreinemacher, die zich bij
zijne bestrijding van het ontwerp beriep
op zijne langdurige ervaring als geneesheer
en als lid van den militie-raad. Zijne be
zwaren waren, dat het ontwerp onduide
lijk is, zeer moeilgk te interpreteeren, en
dat het in strgd is met art. 181 der Grond
wet; verder had hij bezwaar tegen de
financieele en persoonlijke lastenhet ont
werp grijpt, volgens hem, in alle maat
schappelijke toestanden in, is eene revolntie.
Deze Spreker wees ook op het belang van
de plaatsvervanging voor minvermogenden;
twee remplajanten voor zgn zonen zgn
door het ontvangen geld tot welstand ge
komen, en achten het voor zich een zegen,
dat zg als plaatsvervanger hebbes ge
diend.
Donderdag verdedigde de heer Roëll in
een uitvoerig betoog het legerwet-ontwerp.
Hg wees er op, dat de ministers Thor-
becke, de Roo van Alderwerelt, den Beer
Poortugael, en thans ook deze Regeering
allen erkenden, dat onze defensie onvol
doende, en voorziening noodzakelijk is, om
een aktieve defensie te kannen voeren en
onze neutraliteit ernstig te knnnen hand
haven. Terwijl nn alle andere stelsels
duurder en drukkender zonden zgn, is het
thans voorgestelde veel goedkooper en vol
doet aan de eischen. Alleen ten aanzien
van de wijze tot dekking der uitgaven,
verlangde Spreker meer licht. Hij is voor
stander van de afschaffing der plaatsver
vanging, omdat het bewezen is, dat het
onmogelijk is kader te vormen zonder
persoonlijken dienstplicht; omdat hij er
het eenig middel inziet, om het Indisch
leger op voldoende sterkte van Nederlan
ders te brengenen ook omdat hij het
niet onbedenkelijk vindt, bij de bestaande
sociale gisting voorbedachtelijk een deel
des volks uit het leger te honden. Spreker
drukte de hoop uit, dat de Reg. zich vast
beraden mocht toonen wat de hoofdbe
ginselen betreft, maar verder geen amour
propre d'auteur openbare ten aanzien van
kleinigheden. De heer Vermeulen stelde
eene nienwe motie voor, aldus luidende:
„De Kamer van oordeel, dat te zware fi
nancieele en pensioneele lasten bij dit ont
werp aan de natie worden opgelegd, terwijl
de verdedigbaarheid des lands daardoor
niet op voldoende wijze wordt gewaarborgd,
gaat over tot de orde van den dag," De
heer van Karnebeek meende, dat dit ont-
ontwerp een einde zou maken aan de
moedeloosheid betreffende onze verdedig
baarheid, die nadeelig werkt op de energie.
Hg kwam ook op tegen het beweren dat het
veldleger nutteloos zou zijn. En wat den
persoonlijken dienstplicht betreft, Spreker
was overtuigd, dat de praktijk der plaats
vervanging, van huur van lijf en bloed
voor een ander, alleen hierom zoolang hier
had knnnen bestaan, omdat wij in vrede
leefden. De heer Huber wijst er op, dat
de felle oppozitie tegen het ontwerp voor
de Regeering wel eene reden mag zgn, om
niet aan te strenge eischen vast te houden,
dan zal zij óf niet worden ingevoerd, óf
zooveel ontevredenheid wekken, dat zg
toch niet zal worden uitgevoerd. Spreker
ging niet mede met hen, die zoo vree-
selijk afgeven op het kazerneleven. Hij
wees op vele arbitraive voorschriften in de
wet, waardoor het rechtsbewustzijn wordt
gekrenkt, en noemde intrekking daarvan
plicht. Spreker bestreed de motie-Ver-
meulen als voorbarig. De heer Haffmans
begon met jammertonen te slaken over het
opdrgven der oorlogsnitgaven van alle
Staten van Europa, en scheen den grond
van dat kwaad te zoeken in de annexatie
van den Elzas. Hij noemde het ontwerp
eene scherpe rezolntie, te vergelijken met
de schoolwet van 1878. Hij beklaagde
zich over de Reg. die aan den eindeloo-