HAARL Eerste Blad. PREDIKBEURTEN No. 5G Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86. Dertiende Jaargang. 144. met AMSTERDAM. van WOENSDAG 6 Mei 1891 op Donderdag 7 Mei 1891. Nederd. Herv. Kerk. Nieuwsberichten. ÏELEPHOONNUMMER TELEPHONISCHE VERBINDING ABONNEMENTSPRIJS Per drie maandenT ,25. n franco p. post ,40. Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel Afcomfarliike pommerB 3 centen per stuk.meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte. VERSCHIJNT: Dinsdag- en Vrijdagavond. Advertentiën worden aangenxmen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst. HEMELVAARTSDAG. Groote Kerk. Vroegpr. 7 ure, Iloog. Voorm. 10 ure, Barbas. Nienwe Kerk. Voorm. 10 ure, Dr. F. F. Daubanton, pred. te Amsterdam. (Voor Smeding). Jans-Kerk. Voorm. 10 ure, Moeton. Bakenesser Kerk. 'Voor de Kinderen). Voorm. 10 ure, Swaan. Waalsche Kerk. Voorm. 10 ure, Debry. Christelijk Gereform. Gemeente. (Ged. Oudegracht). Voorm. 10 ure, Mulder. {Klein Heiligland). Voorm. 10 ure, Schotel. Luthersehe Kerk. Voorm. 10 ure, Poolman. Kerk der VereenigdeDoopsgezinden Voorm. 10 ure, Remonstrantsche Kerk. Voorm. 10 ure, Tideman. Voor de kinderen. Kerk der Broedergemeente. Geen dienst. Bennebroek. Voorm. 10 ure, J. W. Knottenbelt, Pred. te Haarlem, Beverwijk. Voorm. 10 ure, W. Bax, Pred. te Zaandam. Evang. Luthersehe Kerk. Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag. Doopsgezinde Kerk. Voorm. 10 ure, J. Sepp. Heemstede. Voorm. 10 ure, J. Kuylman. Hillegom. Voorm. 9ya ure, M. Buchli Pest. Houtrijk en Polanen. Voorm. 10 nre, V. van Koetsveld CEz. Sandpoort. Voorm. 10 ure, J. van Loenen Martinet. Spaarndam. Voorm. 10 ure, 11. J. Bergsma. Velsen. Voorm. 10 ure, de Heer N. Bakker, van Utrecht. Zandvoort. Voorm. 91/2 ure, J. rF. Hilbrander, Godsdienstonderwijzer te Haarlem. Tweede Kamer. In de zitting van Woens dag somde eerst de heer Dobbelman zijne bezwaren tegen het ontwerp opze waren gelegen in den zwaren financieelen en per- soneelen druk, zonder noodzaak het volk opgelegd, waardoor de oorlogauitgaven vermeerderen, en belasting-vermindering wordt tegengehonden. Ook hij gaf gedncht af op het kazerneleven. Hij zon tegen stemmen, als zijne bezwaren niet opgelost werden. Maar beter achtte hij hst, dat de Min. het ontwerp introk, om alle ver deeldheid te doen ophonden. De heer van Wassenaer brak een bescheiden lansjen voor het ontwerp. Volgens hem zou de personeele druk in evenredigheid tot de toenemende bevolking niet zwaarder wor den. Hij erkende, dat het kazerneleven te wenschen overlaat, maar meende, dat in het ontwerp gewaakt kon worden tegen de nadeelen der kazerne. Een aantal an tirevolutionaire leden is voornemens voor- testellen het wonen in de kazerne niet verplicht te maken. De heer Seret verde digde het ontwerp. Het doel moet zijn de beste waarborg voor de weerbaarheid en de minstmogelijke drnk. De militaire leden trachten dat te hereikende burger- leden mogen niet enkel op den laatsten faktor drnkken. Hij sprak de hoop nit, dat de Reg., zonder de hoofdbeginselen der wet prijs te geven, nog meer waar borgen zon geven, dat de natie niet te zwaar gedrukt zon worden. Het stelsel van het ontwerp achtte hij verre verkie selijk boven het Zwitsersche stelsel, dat van den heer Seyffardt, en dat van den heer van Vlijmen. Spreker ontkende, dat art. 181 der Grondwet vrijwilligers als regel stelt. Het beroep op de Roo van Aldewereldt gaat, volgens hem niet aan, daar deze niet altijd dezelfde opinie is toegedaan geweest, èn ten aanzien der plaats vervanging èn ter aanzien der schutte rijen. Een voorstel van den Voorzitter, om 's Zaterdags en Maandags, en driemaal per week 's avonds te vergaderen, werd met algemeen gelach begroet, door den heer van Kerkwijk bestreden, en verworpen met 64 tegen 22 stemmen. Een voorstel van den heer A. van Dedem, om de vier gewone dagen van 10 tot 5 uur te ver gaderen, werd aangenomen met 65 tegen 21 stemmen. Een adres van Snrinaamsche handelaars, zich beklagende over den rijst- aankoop door den Goeverneur, werd ver zonden naar den Min. van Kol. De heer Seret, zijne rede voortzettende, verklaarde zich een krachtig voorstander van persoonlijken dienstplicht en noemde de bezwaren tegen het kazerneleven over dreven. De heer Rutgers van Rozenburg begon met aan zijn ontevredenheid Incht te geven betreffende het misbruik, dat de tegenstanders maken van den tijd. Daarna bestreed hij de taktiek van den heer Farn- combe Sanders, die, volgens hem, neêr- kwam op niets doen. De geheele argu mentatie van dat lid was ontleend aan de brochure van den heer Tindal, tegen wiens insinuatie, als zonden de officieren de wet verdedigen om te verwachten promotie, Spreker met verontwaardiging opkwam. Vervolgens betoogde hij, dat het ontwerp veel beter en goedkooper is dan eenig an der stelsel. Den vorigen dag had de heer van Houten gezegdeen volk dat wil, gaat niet ten onder. Willen nu kost niets, maar 't is de vraag, of de vijand versteend zal Wijven staan voor zooveel wilskracht. Maar zijn we dan, vroeg Spreker, de Is raëlieten vergeten, die, na in Jeruzalem te zgn gebracht, weêr door Vespasianus er uit zijn gehaald en 1800 jaren lang smaohtend uitzien naar hem, die ze er zal terugvoeren, ofschoon, voegde Spreker er lenk bij, als deze kwam, ze misschien geen zin zouden hebben, terug te gaan. Toen hij het woord „anti-militaristen" noemde, internmpeerde de heer Lieftinck hem, en beweerde deze, dat er geen enkel anti-militarist in de Kamer waswaarop Spreker antwoordde,,'t ls te zien. Houdt je maar stil 1" De taktiek der antimili taristen was, volgens Spreker, om de voorstanders van de verdediging voor te stellen als voorstanders van aggressiehg noemde de anderen passivÏBten. Spreker verdedigde den persoonlijken dienstplicht in 't belang der kadervorming vooral. Hij moest nn ook wel gewagen van het verzet daartegen van Katholieke zijde. Hg begreep er niets van en had den geheelen Sylla bus nagezocht, en er geen vervloeking in gevonden tegen den dienstplicht. De heer Travaglino had een verschrikkelijk too- neel opgehangen van een vader, die zgn zoon liever naar het kerkhof zond dan naar de kazernemaar, zeide Spreker, of dat lid vader is, weet ik niet, en of hg zoons heeft evenmin; maar zoo ja, dan zullen ze wel vrijgesteld zijn volgens art. 46 {vrijstelling van hem. die kleiner is dan 1.55 M.) Algemeen gelach volgde op deze snaaksche opmerking. Ook den heerSchaep- man nam Spreker a prendre. Had deze gewezen op den toestand der Katholieken in de voorgaande eenw, als een der rede nen, waarom zij zoo weinig ophadden met den militairen dienst. Spreker zeizoo rancuneus zgn de Katholieken nietde heer Schaepman heeft ze te zwart gemaakt. Had datzelfde lid gewag gemaakt van de ergerlijkheden in '30 door troepen in Noord brabant en Limburg bedreven, dan zou dat, merkte de heer Rutgers op, niet plei ten in 't voordeel der schutterijenmaar hij had ook wel eens het tegendeel ge hoord, dat flinke Noordsche jongens met geld opzak en een ontvankelijk hart een goeden indrnk hadden gemaakt op de Brabanconnes. Spreker beweerde verder, dat de dienst opvoedend werkt; hij had gewezen onderofficieren in zijn dienst, die door den dienst zoo waren opgevoed, dat hg, als hij in den landstorm moest op treden, er een eer in zon stellen onder hen te dienen. Onder algemeen gelach riep de heer Schaepman hem toe: „dan zouden zij een lastig milicien in n hebben Wat de bezwaren van den heer de Geer be treffende den rechtstoestand van den soldaat aangaat, wees Spreker er op, dat nienwe militaire strafwetboeken in voorbereiding en bijna gereed zgn. Dat de studenten al hunne geleerdheid zouden vergeten in den dienst, geloofde hij niet. Een akker die een jaar braak ligt, produceert een volgend jaar dubbel. Het tegenwoordige rempla- (;antenleger wilde Spreker beschikbaar honden voor het Indiesche leger en de In- diesche brigade, het eenige middel om ons gezag inlndië te handhaven. Hg ontkende, dat de persoonlijke dienstplicht dienst moest doen, om bet ontwerp er door te halenhg geloofde het tegendeelde per soonlijke dienstplicht zou eer de aanneming van het ontwerp belemmeren met I stem meerderheid. Mocht het ontwerp verwor pen worden, dan zal de Minister in allen gevalle kunnen zeggen in magnis vohdsse sat est," 't welk is overgezet zijndein moeilijke ondernemingen kan men zich reeds verantwoord achten door het goede gewild te hebben. De heer Schepel vroeg, waarop de weigering om het advies van den Raad van State over te leggen ge grond is. De laatste spreker in deze zittiDg was de heer Schreinemacher, die zich bij zijne bestrijding van het ontwerp beriep op zijne langdurige ervaring als geneesheer en als lid van den militie-raad. Zijne be zwaren waren, dat het ontwerp onduide lijk is, zeer moeilgk te interpreteeren, en dat het in strgd is met art. 181 der Grond wet; verder had hij bezwaar tegen de financieele en persoonlijke lastenhet ont werp grijpt, volgens hem, in alle maat schappelijke toestanden in, is eene revolntie. Deze Spreker wees ook op het belang van de plaatsvervanging voor minvermogenden; twee remplajanten voor zgn zonen zgn door het ontvangen geld tot welstand ge komen, en achten het voor zich een zegen, dat zg als plaatsvervanger hebbes ge diend. Donderdag verdedigde de heer Roëll in een uitvoerig betoog het legerwet-ontwerp. Hg wees er op, dat de ministers Thor- becke, de Roo van Alderwerelt, den Beer Poortugael, en thans ook deze Regeering allen erkenden, dat onze defensie onvol doende, en voorziening noodzakelijk is, om een aktieve defensie te kannen voeren en onze neutraliteit ernstig te knnnen hand haven. Terwijl nn alle andere stelsels duurder en drukkender zonden zgn, is het thans voorgestelde veel goedkooper en vol doet aan de eischen. Alleen ten aanzien van de wijze tot dekking der uitgaven, verlangde Spreker meer licht. Hij is voor stander van de afschaffing der plaatsver vanging, omdat het bewezen is, dat het onmogelijk is kader te vormen zonder persoonlijken dienstplicht; omdat hij er het eenig middel inziet, om het Indisch leger op voldoende sterkte van Nederlan ders te brengenen ook omdat hij het niet onbedenkelijk vindt, bij de bestaande sociale gisting voorbedachtelijk een deel des volks uit het leger te honden. Spreker drukte de hoop uit, dat de Reg. zich vast beraden mocht toonen wat de hoofdbe ginselen betreft, maar verder geen amour propre d'auteur openbare ten aanzien van kleinigheden. De heer Vermeulen stelde eene nienwe motie voor, aldus luidende: „De Kamer van oordeel, dat te zware fi nancieele en pensioneele lasten bij dit ont werp aan de natie worden opgelegd, terwijl de verdedigbaarheid des lands daardoor niet op voldoende wijze wordt gewaarborgd, gaat over tot de orde van den dag," De heer van Karnebeek meende, dat dit ont- ontwerp een einde zou maken aan de moedeloosheid betreffende onze verdedig baarheid, die nadeelig werkt op de energie. Hg kwam ook op tegen het beweren dat het veldleger nutteloos zou zijn. En wat den persoonlijken dienstplicht betreft, Spreker was overtuigd, dat de praktijk der plaats vervanging, van huur van lijf en bloed voor een ander, alleen hierom zoolang hier had knnnen bestaan, omdat wij in vrede leefden. De heer Huber wijst er op, dat de felle oppozitie tegen het ontwerp voor de Regeering wel eene reden mag zgn, om niet aan te strenge eischen vast te houden, dan zal zij óf niet worden ingevoerd, óf zooveel ontevredenheid wekken, dat zg toch niet zal worden uitgevoerd. Spreker ging niet mede met hen, die zoo vree- selijk afgeven op het kazerneleven. Hij wees op vele arbitraive voorschriften in de wet, waardoor het rechtsbewustzijn wordt gekrenkt, en noemde intrekking daarvan plicht. Spreker bestreed de motie-Ver- meulen als voorbarig. De heer Haffmans begon met jammertonen te slaken over het opdrgven der oorlogsnitgaven van alle Staten van Europa, en scheen den grond van dat kwaad te zoeken in de annexatie van den Elzas. Hij noemde het ontwerp eene scherpe rezolntie, te vergelijken met de schoolwet van 1878. Hij beklaagde zich over de Reg. die aan den eindeloo-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1891 | | pagina 1