HAARL
Eerste Blad.
Nieuwsberichten.
No. 400.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedem/pte Oudegracht 86.
Dertiende Jaargang.
144.
met AMSTERDAM.
van WOENSDAG 16 December 1891.
TEI. EPHOONNTJMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenr —,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Prjjs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertmtiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 wre, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
De Baehvereeniging.
De Haarlemsche Baehvereeniging mag
zeker in de eerste plaats genoemd worden
onder die vereenigingen, welke in de laat
ste twee tientallen van jaren de mnzibale
ontwikkeling in onze stad krachtig hebben
bevorderd en in het by zon der den zin voor
degelijke, klassieke muziek hebben levendig
gemaakt. Door haren invloed vooral zijn
de eischen op mnzikaal gebied steeds hoo-
ger gestegen en heeft een groot deel van
iet publiek met kennis van zaken, in de
kunst, het kaf en het koren van elkander
leeren onderscheiden. De beste uitvoerende
kunstenaars uit ons land en uit den vreemde
werden door haar naar Haarlem geroepen,
om er hunne gaven ten toon te spreiden.
Hare concerten kregen alzoo eene groote
vermaardheidin het buitenland leerde
men de Baehvereeniging kennen en de
voornaamste artisten rekenen het zich tot
eene eer bij haar te zyn opgetreden.
Morgen (Woensdag) viert de vereeni-
ging haar twintig jarig jubilé. Opgericht
16 December 1871 door de h.h. Joh. Bas-
tiaans, D. L. van der Heide en E. A.
Krnseman, maakte zij eene onderafdeeling
uit van eene toen bestaande Baehvereeni
ging, welke ten doel had, uitsluitend mu
ziek van Johanu Sebastiaan Bach (1685
1750) ten gehoore te brengen en o.a. met
Haarlem, Leiden, Utrecht en Rotterdam
onder hare afdeelingen telde.
Bij de ontbinding van deze Baehver
eeniging bleef de Haarlemsche afdeeling
zelfstandig bestaan. Zij liet het beginsel,
alleen muziek van Bach te maken, varen en
kreeg langzamerhand het karakter, dat zij
nu draagt.
Van de oprichters is alleen de heer E.
A. Krusemau nog in levenmet groote
toewijding waakt hij nog Bteeds als secre
taris-penningmeester voor hare belangen en
haren bloei.
De Baehvereeniging beeft ruim 700 le
den; haar Bestuur bestaat nit de h.h. D.
Merens Dz voorzitter; F. R. J. Dubois,
onder-voorzitter E. A. Krnseman, secre
taris-penningmeester L. Schlegel en W.
H. C. Schmölling.
Aan de Vereeniging is een Kunstenaars
fonds verbonden, waaruit, bij overlijden
van een Lid- Toonkunstenaar, aan diens
weduwe, of aan zijne erfgenamen eene uit-
keering wordt gedaan. Onder hare Eere
leden telt zij de voornaamste binnen- en
buitenlandsehe toonkunstenaars, n.l.te
Amsterdam de b.b. C. Thole, Fr. Küster,
Joseph Cramer, Henri Bosnians, Joh. Mes-
schaert, en W. Kes; verder de h.h. A. J.
Wetrens te Leiden, R. Hol en C. Coenen
UtrechtS. de Lange, W. F. Gr. Nicolai
en Mej. M. E. Hanrath te 'sHage;I.B.
Litzan en Joz. Schravezande te Rotter
dam, in het buitenlandDr. Carl Hill te
Scbwerin E. Skalitsky, Bremen Dr. Joh.
Brahms, WeenenProf. A. Wilhelmy,
Wiesbaden; Mevr. A FalkMehlig, Ant
werpen Mej. M. Eilunger, Frankfort a/M
G. H. Witte, Essen Dr. Hans von Biilow,
Meiningen Fr. Planté, Parijs; Carl. Hey-
mann, CoblenzProf. A. Brodsky, Leip
zig; Prof. J. Joachim. Dr. G. Grnnz en
Mej. Adèle Asmann te Berlijn.
Op het lste Bachconeert, dat morgen
avond zal gegeven worden, werkt eene der
Eereleden, Mevr. Falk.Mehlig uit Ant
werpen medezij speelt dan o.a. het piano
concert (Gr. dur) van Beethoven. Zonder
op de belangrijkheid daarvan te willen
wijzen, herinneren wij er aan, dat 16
December tevens Beethovens geboortedag
is en derhalve de oprichting van de Baeh
vereeniging met dezen merkwaardigen da-
tnm samenvalt.
B.
TOONKUNST.
Voor eene stampvolle concertzaal had
Zaterdag avond de uitvoering plaats van
het in een der vorige nommers van dit
blad besproken toonwerk „die Jahreszeiten"
van J. Haydn. De zangvereeniging van
Toonkunst schonk daardoor aan het talrijk
ledental der Haarlemsche afdeeling een
muzikaal genot, dat lang in aangename
herinnering zal blijven.
De drie verschillende elementen, het
koor, de solisten en het orkest, droegen
daartoe het hnnne by. De dames en hee-
ren van het Koor hebben, voor de toe
wijding door hen betoond, aanspraak op
een woord van waardeering. Hnn gezang
bewees op vele plaatsen, dat er goed ge
studeerd was en tevens, dat wij onder
onze dames-en heeren-dilettanten goede
stemmen kunnen aanwijzen.
Toch maakten wy onder de nitvoering
eenige opmerkingen betreffende de ver-
riohtingen van het Koor. 't Kwam ons
voor, dat de klankeffecten met het oog
op het groote aantal koristen breeder
hadden moeten zyn en er voor zooveel
kelen te weinig geluid ontwikkeld werd
daarbij waren de inzetten by fuga's dik-
wyls zeer twijfelachtig. Als verzachtende
omstandigheden mogen hier de groote
moeilijkheden, die de fugatief bewerkte
koren opleveren, in rekening gebracht
worden. Dat heel veel koren mooi ge
zongen werden, behoeft niet gezegd te
worden; men kent reeds jaren de goede
hoedanigheden van het Koor onzer af
deeling.
Met onverdeelden lof mogen wij spre
ken over het Orkest, dat met groote
nauwkeurigheid, in menig onderdeel met
zeldzame fijnheid en muzikale intentie zyn
zware taak vervulde. Met het kwartet
dat door mooien klank uitmnntte, wisten
de verschillende blaasinstrnmenten, wel
ke voor muzikale schilderingen zyn aan
gewezen, de aandacht te trekken.
Wij bedoelen de hobo, de fluit de fa
gotten en de hoorns misschien hadden de
laatste in de jachtscène wat b6schiedener
knnnen zijn.
De heeren uit het Concertgebouw we
ten aan hnn betrekkelijk ondergeschikte
rol eene beteekenis te geven, welke de
grootste belangstelling overwaard is.
Indien men besluiten kon, dit orkest
steeds voor de Toonkunst uitvoeringen te
bestemmen, zon de artistieke beteekenis
dezer concerten daar door niet weinig
worden verhoogd.
Van de solisten gaven wij Zaterdag
avond de voorkeur aan den heer Joh.
Messchaert; zijne opvatting beviel ons het
best. Met de vereisehte soberheid en met
ter zijde stelling van alles wat zweemt
naar effectbejag zong hij zijne lang niet
altijd dankbare party jammer, dat de zeer
merkbare indispositie hem verbood, de
stem in het laatste liedErblicke hier
bethörher Mensch tot volle kracht uit te
zetten en zich te geven in de gansche
volheid zijner machtige dictie. De stemmen
van Mevrouw Haase- Bosse en van den
heer Rogmans kwamen ontegenzeglijk be
ter nit; in menige aria behaalde hnnne
zangkunst en hnn orgaan een schitterend
succesde duidelijke tekstuitspraak kwam
Rogmans daarbij uitnemend te stade. In
opvatting bleven beide, voor ons gevoel
evenwel beneden Messehaert. Daar was
een zeker streven merkbaar om meer uit
hnnne partyen te halen dan er in zit.
Eene bijzondere vermelding verdient
de uitvoering van het dnetdaarin paarden
zich de stemmen op voortreffelijke wijze.
Het publiek bracht den solisten de
verdiende hulde, doch bleef tegenover het
Koor nog al koel.
De heer Robert voerde het geheel met
vaste hand aan en wist, dank zij zyne
groote routine, de gelijkheid en de een
heid in de massa te bewaren, ook op de
bedreigde punteD, welke zich een enkele
maal voordeden.
Zijn arbeid bij de Haarlemsche afdee
ling de heer Robert is juist tien jaar
directeur wordt door allen op prijs ge
steld.
B.
Weten en Werken.
Maandag avond hadden we weer een der
sprekers, die steeds in ons midden èen aan
dachtig gehoor vindt; den Heer Lamberts
nit Amsterdam.
De Heer Lamberts weet nit zijn uitge
breid repertoire steeds eene keuze te doen
niet te zwaar, niet te ligt, jnist er op
berekend om ons den avond aangenaam
en nnttig te doen zijn, en toch hadden
we wel een beetje vrees, dat niet alles
heel rnstig zou afloopen, want een vreemd
soortig medetoehoorder hadden wy, een
hond, die zijn baas gevolgd was en reeds
spoedig teekenen van zijne aanwezigheid
gaf; het was toen wy bij wijze van her
kenning onzen Spreker met voetgetrappel
begroetten. Edoch, het beest liet zich niet
van de wijs brengen, bleef verder even
rustig als de knapste die op twee beenen
loopt.
Een Nacht in 1870, gedicht van Fran-
jois Coppée. Het bevat eene episode uit
dien verschrikkelijken strijd, waarin de
dichter eenen Rogier laat ten oorlog trek
ken. Rogier sneuvelt, een verradelijke
degenstoot, hem toegebracht door een
Beiersch officier, is de oorzaak van zyn
dood. De oorlogskans voert den Beier naar
het stedeke waar Irene woont, wordt daar
gewond, door eene jonge dame, de beminde
van Rogier verpleegd, bericht haar dat
hij een Eranschman heeft zien sterven,
geveld door zijn hand en overhandigt
haar een medaillon dat zij erkent als het
eigendom van Rogier.
Niettegenstaande haar zeer verklaarba
ren tweestrijd blijft zij den officier ver
plegen en redt zijn leven. Een lief gedicht,
fraai van vorm en inhoud, onberispelijk
voorgedragen. Wy applaudisseerden Fik
onder den stoel sloeg aan bij wijze van
instemming.
De kracht van den Heer Lamberts komt
het best uit in de voordracht van eene Be-
tnwsehe of Overbetnwsche novelle van
Cremer. Onze Geldersche broeders en zusters
voert hij op, laat ze met den O verbetnwsehen
tongval optreden.
Bruur Joap werd op die wijze vertolkt.
Wy maken er kennis met het Hoogland
van boer Reindert, met de Lage kamp van
boer Hannes, diens zwager.
We werpen een blik in het zieleleven
van den nydigen, jaloerschen Hannes,
die jnist ter goeder ure weerhouden wordt
een misdaad te begaan en gevoelen dat
slekstèken en slekstèken twee zijn, dat
men slakken hun steken om de slakken,
maar dat men 't ook, als Hannesboer, kan
doen om te steken.
En dan doet ons de tegenstelling met
boer Reindert zoo weldadig aan. Vrede
en welvaart, onderlinge liefde en ver
trouwen heerschen daar. We hooren
er de wiegeliedekens en weten ons te
verplaatsen in het gelnk der bewoners
van het Hoogland, waar de aardige Hanne
het hart gestolen heeft van Brnnr Joap
die overigens in de novelle een zeer pa-
sieve rol speelt.
Als we zoo'n Cremer-novelle lezen,
worden we er altijd beter op. Cremer tee
kent zyne karakters kantig, zóó, dat ze
niet lijden aan overdrijving. Hij geeft den
geheelen mensch te zien, zooals hij is en
weet zyne personen te doen redeneeren in
het vreemde dialekt, wat de aantrekkelijk
heid verhoogt. Door deze eigenschappen
zal Cremer steeds een ruimen kring van
lezers vinden.
Wil men ze dubbel genieteD, dan dient
men den Heer Lamberts ze te hooren voor
lezen.
Weer applandiseerden wy, begeleid door
Fik.
De zaal was dicht bezet. Toeh was de
Spreker de vorige week niet bekend ge
maakt; wij hadden het-eenvoudig verge
ten. Wij voeren dit aan om op nienw te
bewijzen, dat we weten te kunnen ver
wachten een spreker die ons bevaltdaar
zorgt het Bestuur van Weten en Werken
wel voor.
De volgende week zal er geen lezing
plaats hebben. De verwisseling der boeken
gaat door als gewoonlijk.
Tweede Kamer. Door den heer Schepel
is ingediend de volgende motie ter behan
deling bij Hoofdst. V. der Staatsbegrooting
Binnenlzaken)„De Kamer, van oordeel,
dat 'a Lands belang nog meer bevorderd
zal worden door het instellen van een mi
nisterieel departement van landbouw dan
door het aanstellen van een inspektenr van
het landbouw onderwijs, verzoekt de Reg.
de daarvoor noodige maatregelen te willen
nemen, en gaat over tot de orde van den
dag."
De Voorzitter opende de zitting van
Woensdag met zyn medeleden beleefdelijk
nittenoodigen zich op de meest mogelijke
beknoptheid toe te leggen, met het oog op
de vele werkzaamheden, welke de Kamer
nog wachteD. Daarna werden de beraad
slagingen over de Begrooting van Hoofdst.
IV. Justitievoortgezet. De heer Bevers
wenschte verbetering van het notarisambt
binnen de perken der bestaande wet, door
opheffing van standplaatsen en schorsing
gedurende eenige jaren van het kandidaats
examen, alsmede door beter toezicht op de
soliditeit der te benoemen notarissen en
door voorkoming van beunhazerij. De heer
Noordtzij gaf den door hem aangevangen
strijd niet op en bestreed de beschouwingen
van den Min. betreffende de rechtsbevoegd
heid en erkenning van Kerkgenootschap
pen. De heer Kenchenins bereed een geliefd
stokpaardje, en drong met veel emfaze en
zonder steekhoudende argumenten er op
aan, dat aan de Gereformeerde Kerk de
haar sedert de 16de eenw toegekende rech
ten zouden verzekerd wordenhy verde
digde verder het belang der erkenning van
den godsdienst als de bron van alle waarheid
ook in den neutralen staat. De heer Clercx
vroeg herziening der fiskale en registra
tiewetgeving. De heer de Kanter dankte
den Min. voor de toegezegde bastaarden
statistiek,maar was overigens niet bevredigd