HAARLEMSCH
PREDIKBEURTEN
No. 2.
Veertiende Jaargang.
144.
van ZATERDAG 9 Januari 1892.
Ned. Vereen, iet bevordering
van Zondagsrust.
Doet Uwe inkoopen liefst niet
op Zondag. Waarom zoudt gij
geheel onnoodig de Zondagsrust
van anderen storen?
op ZONDAG 10 Jan. 1892.
Nederd. Herv. Kerk.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
TBLEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDINO
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden—,25.
franco p. poet —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Prijs per Adrertentie ran 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG de» middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Het Bestuur der Afdeeling.
Groote Kerk.
Voorm. 10 ure, Barbas. Avondmaal.
Nam. 2 ure, van Lennep. Dankzegging,
's Avonds 6 ure, Hoog. Dankzegging.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 1.0 ure, Knottenbelt. Avondmaal.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, van Lennep.
Vrijdag 's avonds 8 ure, Moeton.
Voorbereiding.
Bakenesser Kerk.
'Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Swaan.
Waalsche Kerk.
Voormiddag 10 ure, Debry.
Christelijk Gereform. Gemeente.
(Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder.
(Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Schotel.
Donderdag 's av. 71/2 ure, Schotel.
Luthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, Poolman.
,sAvond8 6Va ure, Mees.
Kerk derYereenigdeDoopsgezinden
Voorm. 10 ure, Hesta.
>8 Avonds 6 ure, J. van Loenen Martinet,
pred. te Sandpoort.
Remonstrantsche Kerk.
Gaen dienst.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, JVeiss.
Chr. Bewaarschool, L. Heerenrest.
Maandag 'e av. 8 ure, Moeton. Bijbellezing.
1 Samuel Ü.0 17 vv.
Lokaal Weten en Werken."
Ged. Oude Gracht, big de Turfmarkt.
Donderdag 's av. 8 u., van Lennep. Bijbellez.
Joh. 8 30 vv.
Ds. Barbas bericht aau zijne leerlingen,
dat hy deze week weder al zijne catechi-
satiën hoopt te honden, en dat by ont
vangen heeft voor de school voor on- en
minvermogenden f 5.65 uit het busje van
de kinderen K.
Ds. de Vries kan door ziekte zyne
catechisatiën voorals nog niet hervatten.
Ds. Swaan noodigt al de leden van den
Bybelbond hier ter stede uit tot eene
samenkomst op a.s. Woensdag 13 Januari,
'g avonds ten 8 nre in het lokaal der
Chr. Bewaarschool in de Oranjestraat.
Den leden wordt verzocht de van hunnen
naam voorziene By bel kaart en de maand-
briefjes te willen meêbrengen. Vrye toe
gang voor belangstellenden.
De collecte voor de ehr. school voor
on- en minvermogenden, op het Kerstfeest
gehondeD, heeft opgebracht f 150,75.
Ontvangen voor de ohr. sohool voor
on- en minvermogenden uit de catechisatie
bus van den Heer H. Bremer f 3,50.
Beverwijk.
Voorm. 10 nre, J. C. Boon.
Evang. Luthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, Sepp.
Bloemendaal.
Voorm.
10
nre, J. D. van Arkel.
Voorbereiding.
Heemstede -
Voorm.
10
nre, J. L. Zegers,
OndZendeling.
Voorm.
Woensd
10
agai
Hillegom.
nre, M. Buchli Eest.
rond 6 ure, M. Buchli Eest.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 ure, C. van Koetsveld CEz.
Bevestiging van Kerkoraadsleden.
Nam. 2Va ure, C. van Koetsveld CEz.
Doopsbediening.
Geen Zondagsohool.
Sandpoort.
Voorm. 10 ure, J. van Loenen Martinet.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, T. Hoog.
Velsen.
Voorm. 10 ure, 11. Waardenburg.
Voorbereiding en bevestiging van Ker-
keraadsleden.
's A vonds 5 ure, H. Waardenburg.
's Avonds 8 ure, Evangelieverkondiging
op de Heide, in de zaal van den Heer
Veldman, door den Heer B. v. Zweden.
Donderdagavond 7Vs ure, Bybellezing in
de consistoriekamer te Velsen, H. Waar
denburg.
Zaterdagavond 772 ure, in de zaal van
den Heer Veldman op de Heide, door
den Heer B. v. Zweden, Bybellezing.
Zandvoort.
Voorm. 10 nre, C. Barneveld.
Nam. 2 nre, C. Barneveld.
ZANG EN VRIENDSCHAP.
De koninklyke vereeniging Zang en
Vriendschap gaf Woensdag avond voor
hare kunstlievende leden de eerste uit
voering in het seizoen. Daarby werkten
als solisten mede, onze vroegere stadge-
noote Mej. Bakker, concertzangeres van
Amsterdam en de heer Leander Schlegel.
De opkomst was niet zoo, als men dat
in den regel by de uitvoeringen van de
liedertafel gewoon is; waarschijnlijk ten
gevolge van de influenza, die ook hier ve
len noodzaakt te huis te blijven.
Over het algemeen slaagde het concert
naar wensoh. In de koren waren vele goede
momenten aan te wijzen en op meer dan
eene plaats bewezen de heeren heel mooi
te kunnen zingen.
Met het oog op de slechte opkomst van
de werkende leden by de repetities, gevoegd
by de zware taak, die het Koor op zich
had genomen mag de heer Robert, naar
wij meenen, tevreden te zijn. Lentefeest
en Deus Nostra Spes zyn twee moeilijke,
belangrijke toonwerken en het mag zeker
hoogst verdienstelijk heeten ze nit te voe
ren op eene wy ze als Zang en Vriendschap
dat heeft gedaan. Toch mag gevraagd
worden of eene zaDgvereeniging, waarvan
slechts een gedeelte der leden de voorbe
reidende oefeningen getronw bijwoont, niet
beter zou doen, zich by minder zware
werken te bepalen. Deze zonden dan vol
maakt gezongen knnnen worden. Het groo
te pnbliek, dat stellig nu Diet altijd de
stukken begrijpt, zondaarbij tevens winnen.
Tot de beste oogenblikken van het con
cert, wat het Koor betreft, behoorden het
eerste gedeelte van Lentefeest en het mid
delste deel van Deus Nostra Spes„Con-
lurbata sunt gentes" (De volkeren zijn ont
steld). In Schlafwandel van Hegar een
werkje waarin op oorspronkelijke wijze
de zin van den tekst in tonen wordt weer
gegeven, toonden de h. h. Tenoren
eene sterke neiging tot zakken overigens
mocht dit nommer wel voldoen.
Die falsche Pepita, een der „Possen"
van den Hongaarschen Operetten-Compo
nist Adolf Miiller, sloot het concert. Na
tuurlijk werd dit nummer niet het minste
toegejuicht.
De heer Schlegel had een zeer geluk
kige keuze gedaan voor dezen avond. De
„Waldsceneri' van Schumann (Op. 82)
eene serie keurige piano- stukjes de
twee stukken van eigen Compositie „Fan
tasie-Walzer'' ea L/i Hain'', en niet min
der de Valse van Chopin Op 18 No. 1
in Es waren uitnemend geschikt, de
aanwezigen te boeien, zoowel doordeschoo-
ne en fijne voordracht als door de groote
nauwkeurigheid waarmede zij werden ge
speeld. Jammer maar, dat de klank van de
piano niet wat beter was en ten slotte
het pedaal den dienst weigerde, naar aan
leiding van welk laatste envel de heer
Schlegel zelfs de clementie van de hoorders
meende te moeten inroepen. Niettegenstaan
de een en ander mocht de heer Schlegel
in ruime mate ervaren, dat men zyne groo
te muzikale talenten ook in dezen kring
op prijs stelt en hoogelijk waardeert.
Mejuffrouw Bakker opende haar pro
gramma met een zangstnk van onden da
tum, nl. met eene cantante voor Alt van
Benedetto Marcello (1686-1739) een der
voornaamste Componisten van de Veneti-
aansehe Bchool. By zonder veel indrnk maak
te zy daarmede evenwel niet; de stijl er
van is wat verouderd voor onze ooren.
Beter gelakte dit met de liederen in bet
tweede deel, waarbij vooral het indruk
wekkende, wonderschoone lied van Schu
bert „Der Tod und das Miidchendoor
eene zielvolle voordracht uitblonk. Mej.
Bakker beschikt over een mooi, goed ge
luid hare muzikale vorming dankt zy aan
den heer Joh. Messchaert. Zang en Vriend
schap doet een goed werk, de leerlingen
van ons Nederlandsche Conservatoire gele
genheid te geven in het publiek op te
treden.
B.
Voordrachten in Teylers Stichting.
Wy leven snel Sd dezen tijd, begon de
Heer Hugenholtz, toen hij Woensdag j. 1.
in Teylers gehoorzaal optrad.
Wy leven snel niet alleen op staatkun
dig en maatschappelijk, maar ook op let
terkundig gebied. Nauwelijks heeft men een
richting zien opkomen en zich ontwikkelen
of reeds wordt u de tijding van haar on
dergang gebracht.
Zoo hebben we nu met onze tydgenooten
het naturalisme zien verrijzen en tot hoo-
gen bloei geraken onder mannen als Ana-
tole de France, Jules le Maitre, Maurice
Barrês, Edmond de Goncourt; we hebben
het tot de uiterste spits gedreven gezien
door Emile Zola, en thans hoort meu
van alle zijden van de Fransche letter
kundigen, ja van den grooten meester zelf:
„Het naturalisme is dood."
Ook in Nederland werd dit omlangg
volmondig door van Deyssel erkeDd. We
kunnen das gerust aannemen, dat het op
zyn minst stervende is en daarom is het
thans het oogenblik om na te gaan wat
we er aan te danken en wat we er aan
te wijten hebben en een blik te slaan op
de twee nieuwe richtingen, die het natu
ralisme vervangen, de psychologische en
de symbolische richting.
Als men thans spreekt van naturalis
me, meent men daarmede iets geheel an
ders dan in het begin van deze eeuw.
Toen werden Scott, ByroD en de zijnen
naturalisten genoemd omdat zy tegenover
klassieken als Fope zioh niet vergenoegden
met de gewrochten hunner verbeelding,
maar ook acht sloegen op de werkelykheid.
In den tegenwoordigen tyd bedoelt men
evenwel onder het woord naturalisme dis
richting, welke in de letterkunde de na
tuurwetenschappelijke methode volgt, en
ook daarin niets dan analyse en experi
ment wil toepassen.
Taine wil, dat elke persoonlijkheid ver
klaard worde uit zyn afkomst, zijn om
geving 6n den tyd waarin hij of' ut.
Dit is de catechismus van de naturalisti
sche richting te noemen, die in Zola
verpersoonlijkt is.
Ook hy heeft vroeger gedweept met het
romantisme van Vietor Hugo en Alfred
de Musset, maar heeft zich geheel van hen
afgewend om zich te bepalen tot ,1e docu
ment hnmain." Clande Bernard, de groote
natuurkundige, werd voortaan zijn model.
Als by de vivisectie het dier, zoo werd
door hem de mensch behandeld; als in
een chemisch laboratorium de verschillende
stoffen op elkander werken, zoo bracht de
nieuwere romanschrijver de karakters by
elkander en als een rechter van instruc
tie, somde hy achtereenvolgens de feiten op
die hy om zich heen in de meDschenwereld
verzamelde, zonder zioh te bekommeren
om den indrnk, dien het een zoowel als
het ander op hem en zyne lezers maakte.
Het eenige waarin de letterkundige
versohilde van den man van wetenschap
was de stijl en de fijnheid van nitdrnk-
kiDg. Van zedelijk of onzedelijk mocht
by de karakterontleding geen sprake zyn.
Na deze omschrijving van de richting
vroeg de spreker zich af wat we aan het
naturalisme te danken hadden?
In de eerste plaats een duidelijke voor
stelling van de werkelykheid, een aan
schouwelijkheid, die buitengewoon is en
indrnk maakt.
In de tweede plaats een verzameling
van menschelyke fignren nit een belang
rijk tijdperk der beschavingsgeschiedenis.
Daarin zyn de groote verdiensten van
het naturalisme niet te miskennen.
Daartegenover staan echter twee grieven,
die het ons niet doen betreuren, dat het
„zwijn" zooals het naturalisme door van
Deyssel wordt genoemd, thans van het
letterkundig gebied is afgetreden.
Het naturalisme was geen knust. Het
beschouwde de wereld niet nit een ideaal
oogpnnt, maar alleen als een photograapb.
„L'ideal c'est J'inconnn" meende Zola en
naarmate de wetenschap voortschrijdt
zal het ideaal telkens verminderen. De
poëzie is alleen in den vorm gelegen
