HAARLEMSCE
Eerste Blad.
No. 14.
Veertiende Jaargang.
144.
van WOENSDAG 10 Februari 1892.
Nieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
TELEPHOONNUMMER
TELEPIIONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandsnr —,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per sink.
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs verschenen werken op aanvrage
hij de boekhandelaars De Erven Loosjes
ter inzage te bekomen:
Het Jaarboekje van de stad Haarlem
voor 1892. f\.
REITSMA, Dr. J. Geschiedenis van de
Hervorming en de hervormde kerk der
Nederlanden, deel If 2.50.
MOLTZER, Mr. J. P. Landbouw en Ka
pitaalbelegging, Eene Stadie3.B0.
ROEVER, Mr. N. DE, Het Schijncon-
cours der waarheidvolgehouden tegen
c Jhr. Mr. Victor de Stiters-.30.
LOOY, JAC. VAN, He Meinacht, naar
het Eranach van Alfred de Musset - -.50.
»ÏSERINCK,Dr. JOHs., Gebeden, Volks
uitgave -.30.
MULLER Kzn., Mr. S., Gids voor het
stedelijk museum van Oudheden te U-
irccht, Geïll-.75,
Tijdschrift voor Photographic, 20 Jaarg.
Per Jrg3.90.
MARLITT's, E. Romans en Novellen
Geïll. Uitgave:
I. Het Geheim van de oude juffrouw,
met 109 Illustratiën van E. Koen
Compleet in 30 afleveringen, per all. -.25.
Voorloopige aankondiging
Tegen half februari zal verschijnen
ADAMA VAN SCHELTEMA, C. S., Levensbe
schrijving van C. H. Spurgeon, met portret
en wellicht illustratiën.
CA RL VI,E, THOMAS, De Fransche omwenteling,
geïlluBtr. Dit Meesterwerk zal verschijnen in
20 afl. ik 0.30.
Bnitenlandsche nieuw verschenen werken
LOTI, PIERRE, Fantome d'orientf 1 90.
JOSEPH, JULES, Alphée de Nazareth,
Seines et moeurs Galiléennes au temps
de Jésus Christ-.55.
Die Freie Bühne fiir den Entvjicklungs-
kampf der Zeit, pr. Jahrgang5.25
Neuester Leitfaden des Schachspiels, mit
120 verschiedenen diagrammen- 1,30.
Société d'Aquarellistes franfais, 1892,
Catalogue1.65.
Jaarboekje van de stad Haarlem
voor 1892. f 1.
Handig van formaat, uiterst volledig
en vertrouwbaar van inhoud, is dit Jaar
boekje onmisbaar in ieder huisgezin. Ook
de bijzonder lage prijs van één gulden kan
geen verhindering tot aanschaffing zijn.
H. Spurgeon.
Laatstleden week heeft de besohaafde
•wereld; en nit haar voornamelijk zij, die
gaarne gesticht worden door een ernstig,
godsdienstig woord, het verlies te betreuren
van een hooggeacht Engelsoh Kanselre
denaar, Mr. C. H. Spurgeon.
Velen zullen zich zijne eerste penne-
Vruchten en bnndels preeken herinneren,
die in Engeland verschenen, en in bijna
alle levende talen vertaald zijn. Algemeen
hekend en hooggeschat heeft Spurgeon
door zijne ronde, open en tot het hart
«prekende taal velen voor zich gewonnen.
Jarenlang heeft hij in „Metropolitan Ta
bernacle" te Londen des Zondags gesproken
voor eene gemeente van nooit minder dan
5000 mensohen. Een nierziekte noopte hem
de laatste jaren eenige maanden in het
Zuiden van Frankrijk door-te-brengen, en,
helaas! den 31sten Januari j.l. blies hij
te Mentone den laatsten adem nit, nog
geen 58 jaar ond zijnde. (Hij was geboren
19 Juni 1834).
Spnrgeon's werken zullen altijd hnnne
groote waarde big ven behouden. De meest-
bekenden, die in uitstekende Hollandsche
vertalingen te verkrijgen zijn, zijn
Het Gouden Alphabet, ing. 1,75,
geb. f 2.25.
Ja en Amen, ing. f 1.90, geb. ƒ2.40.
Gaat in door de enge poort, ing. 1.
geb. 1.50.
Deze werken vooral zullen nog jaren
lang tot de harten der mensohheid spre
ken, en velen zullen nu des Zondags bij
het lezen zijner gedachten gestioht wor
den, zooals vroeger duizenden dit door zij
ne welsprekendheid werden.
E. Marlitt. Het geheim van de oude
juffrouw f 0,25.
Deze boeiende romam is de eerste eener
serie van tien romans en novellen, door
E. Marlitt aan het lezend pnbliek nage
laten. In twee deelen zullen de 30 af
leveringen, welke deze 10 romans zullen
bevatten, compleet zijn, terwijl de prijs
zoo laag mogelijk gesteld is, n. 1. ƒ0,25
p. afl. Voor 7.50 heeft men dns 10 be
roemde romans van de zoo gevierde Dnit-
sche schrijfster, Eugenie Marlitt.
Inteekening opengesteld bij de Erven
Loosjes te Haarlem.
Weten en Werken.
De Heer R. Lnyten vervulde Maandag
de sprenkbeurt met een voordracht over
Amerika. Een verhaal dat klinkt als
een sprookje ging vooraf, het verhaal van 1
de stichting van Chicago, de koningin van
het Westen, de stad die op den leef
tijd van twintig jaar reeds driehonderd en
vijftig duizend inwoners telde en toen in
1871 vernield werd door een brand, welke
gedurende 36 nren woedde, waardoor naar
matige berekening drie tonnen gouds per
minnnt in vlammen opging, maar welke
ook met ongekende energie herbouwd werd,
schooner dan te voren.
Amerika, of liever de Vereenigde Staten,
heeft eene oppervlakte van honderd een
en zeventig en een half duizend vierk. mijlen
en is dus ongeveer zoo groot als Europa.
Het is verdeeld in bijna rechthoekige
stukken,waarvan een, de Staat Texas, groo-
ter is dan Oostenrijk, en heeft voortref
felijke havens zoowel aan den Stillen als
den Atlantischen Oceaan, waardoor Ame
rika ten Westen en ten Oosten begrensd
wordt.
De rivier de Mississippi, die van hare
uitmonding gerekend op eene lengte van
550 nren bevaarbaar is, neemt in zich vele
kleinere rivieren op, welke in vereeniging
met belangrijke kanalen het vervoer der
voortbrengselen zeer in de hand werken.
Spreker gaf vervolgens een overzicht
van den graanhandel, volgens den tegen-
woordigen toestand.
Amerika levert op 200 millioen Hecto
liter tarwe, tachtig millioen Hectoliter
rogge en zes honderd tien millioen Hec
toliter maïs. Dezen toestand, 't is bijna niet
te gelooven, dankt men aan de uitvinding
van het Bessemer staal. Hierdoor toch ver
minderde de slijtage van spoorwegmateri-
eel en konden de vrachtprijzen nit de
graanstreken met rnim zestig procent ver
minderd worden, waardoor de graan-uit-
voer een groote vlucht kon nemen en de
graanprijzen op de Europeesche markten
aanmerkelijk daalden. Tegenwoordig maakt
men veel gebruik van vervoer te water
met ontzaggelijke graanschepen, welke
langs de Mississipi door groote stoom
schepen worden voortgedreven.
Amerika levert tegenwoordig evenveel
steenkool als Duitschland, terwijl nog be
langrijke beddingen op ontginning waohten.
Van het ijzer der wereld levert Ame
rika het vierde gedeelte; de uitvoer van
dit artikel bedraagt zestienhonderd mil
lioen gulden per jaar.
Nog een bron van welvaart is de pe
troleum. Om deze naar de rivier te voeren
is eene bnizenleiding gemaakt ter lengte
van viermaal den afstand tusschen den
Helder en Rotterdam. De opbrengst wordt
begroot op vier en zestig duizend vaten
per dag, vertegenwoordigende eene waarde
van honderd en tien millioen gnlden per
jaar, terwijl er jaarlijks voor twee en
veertig millioen waarde enkel aan naai
machines gefabriceerd wordt. Deze enor
me cijfers spreken van besohaving, van
aanleg bij den Amerikaan.
Toen werden de eigenlijke stichters van
Amerika besproken. De eerste vestiging
van Europeanen bestond nit Engelsohen
en Hollanders, lieden die om des geloofs-
wille hun vaderland verlieten om een
land te zoeken, waar zij, zonder dwang
of hinder, volkomen gewetensvrijheid kon
den bezitten. In 1620 vertrok het eerste
troepje derwaarts, honderd personen tel
lend, dat door allerlei tegenheden spoedig
tot vijftig geslonken was. Zij legden met
het bonwen van negentien huizen den
grond tot de stad New Plymout.
De stad San Francisco dagteekent van
1828. Hier kwamen de goudstreken ter
sprake, hoe men het gouderts vond langs
den natten en den drogen weg, hoe de
mare van het wonderbare goudland dui
zenden en duizenden besmette met de goud
koorts, en hoe de prijzen der levensmid
delen stegen naarmate de winsten toena
men en hoe in het goudland al spoedig
de grootste bandeloosheid ontstond. Om
een denkbeeld te geven van de winsten,
deelde Spreker mede, dat de goudzoeker
verzekerd kon zijn bij eene uitgaaf van
tweeduizend francs eene winst te behalen
van vijftienduizend.
Amerika is het land der reolame bg
uitstek, evenals het land der groote be
zitters. Spreekt men in Europa van mil
lionaire, Amerika wijst zijne billionaire.
Fortuinen van duizend millioen zijn geen
zeldzaamheid. De geldvorst Rokefeller
wordt geschat op vijftienhonderd millioen
gnldens.
De levensverzekeringen zijn in Amerika
bloeiendjammer dat drie der voornaam
ste geruchtmaaksters op dit gebied niet
betrouwbaar zijn, hetgeen het gevolg moet
hebben, dat de exploitatie in Enropa zal
verboden worden.
In Amerika behoeft niet de vrees te
bestaan, dat de oplossing der sooiale kwes
tie tot ernstige botsingen zal aanleiding
geven. In verhand hiermede besprak spre
ker den machtigen, vroeger geheimen, bond,
de orde van de ridders van den arbeid,
hare inrichting, haar doel en streven, ter
wgl de meening werd geuit, dat de wan
daden, onder haren naam bedreven, haar
niet knnnen toegeschreven worden. Zij
wil ieder individu een menschwaardig be
staan verzekeren, mits zich houdende bin
nen de grenzen der orde en wet, als eerste
hulpmiddel hiertoe, door het aanbrengen van
beschaving door nitstekend onderwijs.
Zij verwacht in alles deze van de regee
ring in welke de Amerikaan een groot ver
trouwen heeft.
Spreker vestigde ten laatste de aandacht
op het verschil tnsschen den Amerikaan-
schen en den Duitsehen arbeider. De eerste
wint het van den laatste door zijne stipt
heid en zijne handigheid. Bij het werk
geeft de Amerikaan zich geheelde Duit-
scher volvoert zijn taak met veel min
der beslistheid en overleg, alles redenen
om den Amerikaan te begunstigen, waarbij
zijne kennis van werktuigen en handgrepen
hem geen gering voordeel waarborgen.
Dit oordeel is ontleend aan een Duitscher.
Nog deelde Spreker mede dat de tien
jarige oorlog van I860 tot 1870
tnsschen Noord en Zaid, eigenlijk een strijd
was om een hnmaniteits-beginsel, omdat
zij ten doel had algeheele afschaffing der
slavernij.
Deze oorlog kostte het Noorden de som
van zeven en twintighonderd millioen
dollars.
Inmiddels was het later geworden dan
gewoonlijk, hoewel Spreker zich nog
moest bekorten.
We zijn den Heer Lnyten dankbaar dat
hij de uitnemende resultaten van zijne stu
dies wil neerleggen voor den werkman.
Wij zijn hem dank schnldig voor zijne
zaakrijke voordracht.
De Heer M. Cohen Stnart van Alkmaar
vervnlt den volgenden Maandag de spreek
beurt.
De Belgische minister heeft einde
lijk, „op hevel des Konings" de voorstel
len tot grondwetsherziening sedert
maanden in aantocht overgelegd, na
eerst te hebben medegedeeld dat herzie
ning eerst mogelijk zon zgn als er eene
meerderheid in de Kamer voor gevonden
was. De stukken zgn na wat tegenstrib-
belens direct naar de afdeelingen verzon
den het zal dns wel Maart worden eer
de zaak in behandeling komt.
De nieuwe khedive van Egypte heeft
volgens berichten van Fransche zijde,
niet zoo erg op met de Engelschen als
wijlen zijn vader.
Ten eerste heeft hij zichzelf benoemd
tot opperbevelhebber van het Egyptische
leger en den Engelsehen opperbevelheb
ber eenigermate diens minderheid tegen
over hem doen gevoelen.
De Engelsche minister daarentegen heeft
in eene redevoering met veel lof over den
overleden Khedive gesproken en met ee-
nigen ophef de voordeelen van het Brit-
sche beheer voor Egypte uiteengezet, waar
uit men zon mogen opmaken, dat de Brit
ten niet heel gerust zijn omtrent hnn
blijvenden invloed in Egypte.
Te Oporto worden in de laatste
dagen zulke groote hoeveelheden portwijn
opgekocht, dat men van revolutie in den
wijnhandel spreekt. Een Londensohe firma
kocht 15,000 mihoen pd. schat. Ook voor
rekeniDg van een syndicaat van bankiers
zgn belangrijke inkoopen gedaan. Men
weet nog niet of de gekochte wijn voor
directe verscheping bestemd is.
Is voor eenigen tijd sprake geweest
van het koopen van het Portngeesch ge
deelte van het eiland Timor, waarvan
wij de andere helft bezitten, thans kan
worden medegedeeld dat dit gerucht
ongegrond kan verklaard worden, nu de
Portngeesche kamer met overgroote meer
derheid elk denkbeeld van verkoop der
koloniën heeft verworpen.
In Rusland werkt ieder mede tot
het verschaffen van hnlp aan de noodlij
denden, zelfs de gevangenen moeten hiertoe
bijdragen. Er is namelijk eene order af
gekondigd waarbij bepaald is, dat den ge
vangenen voortaan 20%, dat is het vijfde
deel van het hnn toegestane voedsel zal
worden ingehouden tot leniging van den
hongersnood.
