HAARLEMSOH
PREDIKBEURTEN
Eerste Blad.
No. 14.
144.
van ZATERDAG 20 Februari 1892.
op ZONDAG 21 Febr. 1892.
5
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86. Veertiende Jaargang.
TELEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenr ,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommerB 3 centen per stnk.
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT;
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertmtiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Groote Kerk.
Voorm. 10 ure, van Lennep.
Nam. 2 nre, Barbas 16e Zondag.
.,8 Avonds 6 ure, Veen.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 nre, Moeton.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 nre, Hoog.
Woensdag 's avonds 8 nre, Openbare Ver
gadering van de Centsvereeniging voor
Neêrboseh.
SprekersC. Veen, Verslag, en de
Heer J. van 't Lïndenhoutmededee-
lingen over den arbeid onder de weezen.
Bij bet einde der samenkomst collecte
voor de Weesinrichting te Neêrboseh.
Plaatsen vrij.
Bakenesser Kerk.
'Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Barbas.
Eglise Wallonne.
Dix heures, Debrg.
Christelijk Gereform. Gemeente.
(Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder.
(Klein Heiligland).
Voorm. 10 nre, 's Av. 5 nre, Schotel.
Donderdag 'sav. 7 y2 ure, Schotel.
Luthersche Kerk.
Voorm. 10 nre, Poolman.
's Avonds 61/2 nre, Mees.
Kerk derYereenigdeDoopsgezinden
Voorm. 10 nre, Ilesta.
'sAvondB 6 nre, J. Sepp
pred. te Beverwijk.
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 nre, Dr. G. van Gorkom,
pred. te Amsterdam.
Met medewerking van het Zangkoor.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 nre, Weiss.
Dinsdag 's avonds 8 ure, Bidstond voor
de Lnth. Zending van de Afdeeling
Haarlem.
Spreker: C. A. Evelein, Luth. pred.
te Leiden.
Donderdag 's av. 8 nre, Weiss.
Voorbereiding.
Chr. Bewaarschool, L. Heerenvest.
Maandag 'e av. 8 nre, Moeton. Bijbellezing.
1 Samuel 16 1 v.v.
Lokaal in de Oranjestraat.
Dinsdag 'sav. 8 ure, VeenBijbellezing.
Lokaal „Weten en Werken."
Ged. Oude Grachthij de Turfmarkt.
Donderdag 's av. 8 u., van Lennep. Bybellez.
Joh. II.
De predikanten Swaan en Veen berichten, dat
zy voortaan hij beurten elke week des Dinsdags
avonds te 8 uren Bijbellezing zullen honden in het
lokaal in de Oranjestraat.
Ds. Barbas bericht ontvangen te hebben voor
de Christelijke School voor On- en Minvermogenden
van de Meisjesvereeniging Tabitha ƒ10.50 en van
Mej. r. G. 2.50.
Nederd. Herv. Kerk.
Bennebroek.
Voorm. 10 nre, H. Waardenburg.
Pred. te Velzen.
Beverwijk.
Voorm. 10 nre, J. C. Boon.
Evang. Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 nre, Sepp.
Bloemendaal.
Voorm. 10 nre, J. D. van Arkel.
Donderdagavond 7 nre, in Maranatha de
Heer Van Os, Zendeling onder Israël.
Heemstede.
Voorm. 10 nre, J. Kuylman.
Hillegom.
Voorm. 10 nre, M. Buchli Pest.
Houtrijk en Folanen.
Voorm. 10 ure, R. Paler,
Godsdienstonderwijzer te Haarlem,
's Nam. geen Zondagschool.
Sandpoort.
Voorm. 10 ure, J. van Boenen Martinet.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, T. Hoog.
Velsen.
Voorm. 10 ure, de Heer Kooymans.
van Beverwijk,
's A vonds 5 ure, 11. Waardenburg.
's Avonds 71/2 nre, Evangelieverkondiging
op de Heide, door den Heer B. v. Zweden.
Donderdagavond 71/2 ure, Bijbellezing in
de consistoriekamer te Velsen, H. Waar-
denburq.
Zaterdagavond 7y3 nre, Bijbellezing op
de Heide, door den Heer B. v. Zweden.
Zandvoort.
Voorm. 10 nre, C. Barneveld.
Nam. 2 nre, C. Barneveld.
Voordrachten in Teyiers Stichting.
In 1861 gaf Spencer een boek uit
Education intellectual moral and physical.
Het werd met groote ingenomenheid
begroet en in 13 verschillende talen ver
taald. In Holland verscheen zelfs een
vierde druk. Wel een bewijs, dat het door
de denkende menschheid op prijs werd
Het was over dit boek, dat Dr. Ritter
Woensdag in Teyiers gehoorzaal een
voordracht hield, die het publiek van het
begin tot het einde scheen te boeien.
De opvoeding van het verstand en de
lichamelijke opvoeding door Spencer ge
leerd bleven bniten beschouwing. Spreker
wijdde zijne aandacht hoofdzakelijk aan
het derde boek, dat handelde over de ont
wikkeling van den zedelijken aanleg.
De groote bijval aan het boek ten deel
gevallen was hoofdzakelijk te danken aan
het stelselmatige vanSpencers denkbeelden.
Terwijl er in de opvoedkundige begrippen
de grootste wanorde heersehte, bracht
Spencer hierin een beginsel. De een straf
te omdat het kind zijn eer had aange
tast, door ongehoorzaam te zijn; de ander
strafte volgens traditie: hier werd men
gewezen op de natnnrzij moest de leer-
meesteresse zijn. Het kind, dat zich brandt,
leert daardoor het verband van oorzaak
en gevolg kennen. Hierdoor leert het goed
en kwaad onderscheiden.
Goed is wat goed is in zijn gevolgen,
kwaad is wat kwaad is in zijn gevolgen.
Dronkenschap en diefstal zijn niet in zich
zelf te veroordeelenmaar omdat zij beide
verkeerd zijn voor den overtreder en zijne
naasten.
Het komt er nn slechts op aan de
menschen zoo snel mogelijk dat verkeerde
te leeren kennen. Het verband van oor
zaak en gevolg werkt daarenboven zoo
heilzaam, omdat het rechtvaardig straft,
een evenredige straf toekent, onmiddellijk
werkt, en zonder appèl onverbiddelijk is
in de uitvoering van de straf.
Men moet niet slaan of schndden, niet
schelden of toornen, maar alleen het kind
de gevolgen van zijne overtreding doen
ondergaan.
Dan bepaalt ge u er toe de exegeet
der natuur te zijn, en neemt tegenover
nw kind een passieve houding aan.
Dit beginsel is zoo eenvoudig en grootsch,
d at men er zich niet over behoeft te ver
wonderen, dat het onder onze tijdgenooten
warme voorstanders heeft gevonden.
Maar is het wel waar, dat goed is, wat
goed is in de gevolgen?
Wie kan weten welke gevolgen goed
zijn of verkeerd Om dat te knonen zeg
gen zon men moeten staan aan de eind
paal der tijden en dan met eenen blik de
geheele historie knnnen overzien.
Goed doen voor loon of uit vrees voor
straf is verkeerd; zegt Spencer; maar zijn
straffende natuur geeft toch geen andere
lessen dan op dit beginsel gegrond. Wie
de deogd aanprijst om het loon dat zij
schenkt, kweekt een geslacht van bere
kenende mensehen, zooals wij om ons heen
zien opgroeien.
Deugd is een ideaal, is alles wat met
het rein mecschelijke overeenkomt; daar
van leert de natnnr ons niets. Maar is
de straf der natnnr ook wel altijd recht
vaardig en geëvenredigd aan de misdaad
Geenzins. De natnnr blijft neutraal, kent
geen zedelgke beweegredenen, en straft
en loont boozen en goeden op gelijke wijze,
volgens dezelfde wet. Mechanisch gaat zij
haar eigen gang.
Onmiddellijk straft ze evenmin. De
overtreding der jeugd wordt gestraft in
den ouderdom, soms wordt de straf eerst
gevoeld in het derde en vierde geslacht.
Daarenboven zijn wij denkende wezens.
Moet nn de meerdere ter schole gaao bij
de mindere, de denkende mensch bij de
stomme mechanische natnnr? In het stel
sel van Spencer is geen plaats voor het
hart, hij kent geen genade, geen vergeving,
geen liefde en daarom zou spreker het
betreuren als het beginsel van Spencer
voortging aanhangers te vinden. Wat
moet daartegenover dan worden geplaatst.
Een stelsel heeft spreker nietwel enkele
fragmenten. Zedelijk is het te gevoelen
dat we niet anders mogen. Dat is het ge
weten, dat imperatief optreedt in den mensch
dat hem zijn waarde verleent, en de men
schen aan elkaar verbindt.
Voor dat geweten moet men het kind
leeren bokken, en om het dit te leeren
moet men het leeren bidden, dat is zich
buigen voor God.
Straffen werken niet veel uit. De zieke
heeft weinig baat te wachten van den ge
neesheer, wel van de hygiene. Zoo is ook
het kwaad wel te voorkomen maar zelden
nit te roeien. Straf wekt wrevel, is een
bewijs van machteloosheid en plichtver
zuim. Tucht is de hygiène die het kwaad
kan voorkomen.
Een ander middel om verkeerde aan
doeningen te onderdrukken is het weg-
nemen van elke aanleiding er toe, het
atrophieeren van den hartstocht. Door
gebrek aan oefening slijt elk orgaan, en
zoo gaat het ook met onze verkeerde ge
moedsbeweging.
Eindelijk moet door het goede voorbeeld
en door de liefde het meest tot navolging
wordsn geprikkeld. Wie men liefheeft geeft
men gehoor, wie men haat wil men niet
volgen. Daarom moet men gaarne de minste
zijn, en gaarne offers brengen om zoodoende
de sympathie van hen, die wij willen op
voeden, te wekken.
Spencer apotheoseert de mechanische
natnnr, spreker wil niet dat de mensch
de opvoeding overlate aan het onbewuste,
maar leert dat goed is de wil van een
hoogeren wil, en stelt het leven hooger
dan de mechanische natuur, het bewuste
hooger dan het onbewuste.
Zij, die voor dit hoogst belangrijke
onderwerp der Opvoedkunde, iets meer
wenschen te weten, raden wij aan de
volgende werken van bovengenoemden
Spreker, aan-te-sehaffen.
RITTER, Dr. P. H. Paedagogische frag
menten, ing. f 2.25, geb. f 2.90.
Ethische fragmenten, ing. ƒ2.40,
geb. ƒ2.90.
Voorhanden bg DE ERVEN LOOSJES,
boekhandelaars, Ged. Onde Gracht 86.
KRONIEK
De Raadszitting van Woensdag was in
hoofdzaak wederom gewijd aan een geheime
zitting. Nog mogen we niet weten wat
daarin besloten is, zoodat er vermoedelijk
nog meerdere zullen volgen. Wat is een
geheime zitting? Over dit vraagstuk had
de pers gelegenheid een paar uur na te
denken, voor ze weder in de raadszaal werd
toegelaten.
Aan den Heer Ziege'er werd eervol
ontslag verleend als directeur der Stads
Bank van Leening.
Het jaarverslag van het Gasthuis zal in
het Gemeenteverslag worden opgenomen.
De Voorzitter beval het uitdrukkelijk ter
lezing aan, om daarui t te zien hoe goed
er voor onze arme zieken gezorgd werd.
Hier gaat de natnnr boven de leer en
laat men zich niet meer leiden door onze
armzalige Armenwet.
Een voorstel tot verkoop van een stnk
grond ten westen van de kostelooze school
E in de Kamperstraat aan de Vereeniging
de Ambachtsschool alhier voor den prijs
van f 1 werd met algemeene stemmen
aangenomen. Een voorstel tot verkoop van
grond aan den Wagenweg, werd principieel
bestreden door den Heer de Clercq, terwijl
de Heer Stolp bezwaar had, om voor een
gedeelte daarvan den prgs van f 15 te vra
gen, omdat de gemeente voor dit gedeelte
den aankoop noodzakelijk had gemaakt door
de voorgeschreven rooilijn. Toen dit ge
voelen door den Heer de Kanter was on
dersteund, nam de Raad het Amendement
van den Heer Stolp aan.
Het pensioen van den Heer A. M. Schra-
ders, was op ƒ325 vastgesteld. De Heer
de Clercq meende dat deze ambtenaar
die 51 jaar de gemeente had gediend en
83 jaar ond was, weiiets meer verdiende
en sloeg daarom voor hem eene gra
tificatie van 100 te verleenen.
De Raad kenrde dit goed, en de Heer
Macaró maakte hierbij de opmerking, dat
het ook nn weer was gebleken, hoe noodig
het was de verordening op de pensioenen
te herzien.
Toen het plan om een tweede Oplei-