HAARL
Eerste Blad.
No. 17.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Veertiende Jaargang.
144.
q n "P
WOENSDAG 2 Maart 1892.
Nieuwsberichten.
tel;ephoonnummer
o xj jLL
telephonische verbinding
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenr —,25.
franco p. post ,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stnk.
Prtfs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 uredie alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Noord-Zuldhollandsche Stoomtramweg-Maatschappij: HaarlemLeiden. 1 Oct. 1891.
Haart.—Hilleg.-Leiden 3.50+, 6.10, 8.20* 9.38, 10.55*, 's m., 12.20, 1.35,2.55* 4.20,
5.35, 6.55*, 8.15 's av. HaarlemHillegom 9.45*11.05 's av.
Alleen des Vrijdags. Vervoeren ook goederen.
Haarlemsche Tramway-Maatsehappij, Van 't Station 7.30 's morgens tot 10.30's avonds-
Uit den Hout 7.50 's morgens tot 10.50 's avonds.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Oct. 1891.Naar Amsterdam: 6.36,7.58*,
8,22. 9.—*, 9.30*, 10.15,11.21+, 11.35 'sm. 12.41,1.01* 1.50, 2.12*, 3.35, 4.10*, 4.55*,
5.16*, 5.46, 6 39, 7--+, 7.55*, 8.50, 9.35*, 10.11, 10.33*, ll,28*'sav.
Van Amsterdam: 6.7, 6.20, 7.40+, 8.20, 9.15*, 9.35, 10.-*, 10-15* 11.25*, 11.50. 'sm.
12.50*, 1.20, 1.50', 3—, 3.20*, 4.27, 5.—*, 5.35*, 5.50+, 7.-*, 8.—, 9.—*, 9.20,
10.20*, 11.45 's av.
Naar Rotterdam: 6.54,8.01+, 8.45*, 9.40*, 10.23', 11,48*, 's morgens, 1.12*, 2.17, 3.44*, 5.1,
6.11+, 8.31, 9.23', 10.43* 'savonds.
Van Rotterdam: 5.55, 7.55*, 10.8+, 10.50, 11.85*, 'smorg., 1.2*. 2.43*, 4.5*, 4.42, 5.50+, 6.55,
8.18*, 9.5* 10.18*, 'savonds. De met gemerkte treinen zijn sneltreinen. De met
zijn exprestreinen alleen le en 2e klasse.
Naar den Helder: 6.40, 10.8, 'smorgens, 1.52, 5.28, 9.53 'sav.
Naar IJmuiden: 6.46, 9.5, 10.8, 'smorgens, 1,1.52, 4.15, 5.28, 8.33, 9.53 sav.
Van IJmuiden: 7.45, 8.15, 11.2 'smorgens, 12.20,3.3, 5.13, 7.14, 9.43, 10.34 'savonds.
Naar Zandvoort: 7.—*, 8.10*, 10.45, 'smorg., 1.50*, 3.46, 5.25*, 8.50* 'savonds.
Van Zandvoort: 7.30*, 8.36* 11.12, 'smorgenB, 3,10*, 4.28, 7,28*, 9.30* 'savonds.
Stoppen aan de Halte Zandvoort (dorp).
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs verschenen werken op aanvrage
bg de boekhandelaars De Erven Loosjes
ter inzage te bekomen:
KXEE, ELISABETH, -Eleonoren1.90.
SCHAEPMAN, Dr. H. J. A. M.
Roomse h recht tegen Rrotestansch Ver
weer
KOCH, E. J. "WDe roeping van de
gehuwde vrouw in den strijd tegen den
sterken drank
Wet tot regeling der brievenposterijen,
met overzicht der nieuwe tarievenin
werking tredende 1 April '92
■gunning, j. h. Godgeleerdheid en
GodsdienstwetenschapEenige gedachten -
LAMEKS, G. H. Ter zelfverdediging
en TerechtwijzingEen onberaden aan
val afgeslagen1
Buitenlandsche nieuio verschenen werken
DAUDET, ALPHONSE. Rose et Ninette 1.90.
WALLOTH, WILHELM. Ein Liebespaar,
.Roman aus der Geschichte Vcnedigs.. 3.25.
AHRENS, K. Bas Buch der Naturge-
genstande6-25.
Bovengenoemde werken zyn voorhanden
by de boekhandelaars DE ERVEN LOOS
JES, Ged. Oude Gracht 86.
0.45.
0.10.
0.10,
0.70.
0.65.
Weten en Werken.
De voordracht van
van der Leg onze
den Heer P. H.
voorganger van
Maandag avond zoude men knnnen noe
men eene beechonwing van het groote en
het kleine in de natnnr, waardoor nit den
aard der zaak eene menigte zaken wer
den besproken.
De Heer van der Leg begon naar aan
leiding van den wal visch, die te Amsterdam
tentoongesteld is, een en ander over dit
zeemonster in herinnering te brengen.
Hoe het soms een lengte van zestig
tot tachtig voet bij een gewioht van
honderdvijftig duizend kilo bereikt, al is
het Amsterdamsche exemplaar nn joist
zoo groot niet, hoe zoo'n dier gevangen
wordt, alsmede het nut dat het oplevert.
Niettegenstaande zijn omvang springt
tooh zijne hnlpelooBheid tegen zijne vij
anden gemakkelijk in 't oog. Slechts de
staart en twee gewrichten, tot vinnen sa-
mengeroeid, zijn de verdedigingsmiddelen
tegen de aanvallen van buiten, terwijl
eene menigte kleine dieren hem van alle
kanten bestoken.
Stelt men tegenover dezen kolossus den
mensch, met zijne heerlijke gaven, dan
behoort men zioh niet te verbazen, dat
het dier in een strijd tnssohen beiden het
onderspit moet delven, niet alleen, maar dat
de mensch ook in staat is door zijne ze
delijke kracht de geheele dierenwereld aan
zich te kunnen onderwerpen, de dieren
tot zgne gehoorzame dienaren maakt.
De bewerktuigde natuur heeft voedsel
noodig tot hare ontwikkeling. De plant
erlangt uit het rijk der delfstoffen wat
haar dienen moet, zet die voeding om in
meel en Buiker, dient dan tot voeding van
mensch en dier. Hierin bestaat de taak
van de levende natnnr.
Er zijn echter in de natunr kleine or
ganismen, wier taak het is juist het te
genovergestelde te doeD, de levende natnnr
te herleiden tot de levenlooze; plant en
dier terng te brengen tot stof. Dit zgn
de bacteriën. Bij een zeer eenvoudig sa
menstel zgn zij verbazend klein, doch
bezitten znlk een voortplantingsvermogen,
dat onder gnnstige omstandigheden de na
komelingschap van eene bacterie kan aan
groeien tot rnim zestien milioen in een
etmaal. De meeste van deze organismen
zgn onschadelijk voor den mensch, maar
er zijn er ook onder, die het gestadig op
het leven en de veiligheid van 't mensch-
dom toeleggen, Die soorten te dooden,
de middelen op te sporen, waardoor hare
werkzaamheid niet van invloed kan zgn
op den mensch is het werk der weten
schap. Pasteur en anderen werden hier
in herinnering gebracht.
Ale contrast met die niterst kleine or
ganismen stelde Spreker thans weer onze
aarde, de maan en haren afstand van de
aarde, de zon en hare grootte en afstand
van aarde en maan, alsmede de onderlinge
verhoudingen dezer drie hemellichamen.
Spreker gaf hier tevens een begrip van
de wijze waarop zulke afstanden gemeten
worden, en wel op eene wgze, die ieder
bevatten kon.
Van deze duizelingwekkende gegevens
bracht de Spreker weer het kleine ter spra
ke, de samenstellende deelen van de lnoht,
die zeer zeker alweer in kleinheid over
troffen worden door de fijne, allee door
dringende en omringende stofdeeltjes zon
der welke geen lnoht, geen licht geen
leven zoo mogelijk zgn. Toen volgden
eenige aardige proeven op 't gebied van
aantrekking en afstooting, van haarbuis
jeswerking en haar werking en nnt in de
natnnr, om ten laatste een blik te werpen
op het machtige, welke ons, de vraag ter
beantwoording stelde: Wie is de machtigste.
Dat de voordracht veel belangstelling
rram-Omnihns-Maatsehapplj. BloemendaalOverveenHaarlem. 1 Oct. 1891.
Vertrekuren van Bloemendaal (Hotel Kennemerlandj8.8.20,9.30,10.45,11.40*'sm.
12.15 1.—1.30, 2.15+, 2.55, 3.30+, 4.—, 4.30+, 5.5, 6.20, 7.15, 8.40, 9.55, 'sav.
Van Haarlem (Station). 8.43*, 9.36, 10.20,11.45,'smorg., 12.18*, 1.9,1.48+, 2.13,2 55+,
3.40. 4.15+, 4.54, 5.23+, 6.9, 7.23,8.28,9.20,10.40 sav. Alleen Zon-en Feestdagen.
Dageiijksche ritten, doch van 1 Nov.—15 Mrt. alleen op Zon- en Feestdagen.
Telegraafkantoor. 1 Oct. 1891. Het kantoor is geopend op werkdagen van'sm. 8 tot's av.
10 uur, op Zon- en algemeen erkende Christelijke feestdagen van's m. 84'sav. 69 u.
Binnenl. Telegrammen worden berekend tegen 25 cents voor de eerste 10 woordenvoor
elk tweetal woorden daarboven 3 cents.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Oct. 1891. - Openstelling van het kantoor: Dag
van 8 's morg. tot 9>4 uur 's av. Op Zondag van 's morg. 8 tot 10 en 's av. van 12 tot 3 uur.
Voor de storting en uitbetaling van postwissels, postbewijzen en de invordering van gelden
op kwitantiën alleen op werkdagenvan 9 uur 's morg. tot 3 uur 's av. Voor de Spaarbank
van 's m. 9 tot 9 uur 's av.op Zondag van 9 tot 10 ure 's m. Voor de Postpakketten
alleen op werkdagen, van 'smorgens 8 tot 9>4 uur 'savonds.
Aanvangder bestellingen. Op werkdagen:7.30,10.15 'smorgens, 12.30,3.7.—, 8.15 'savonds.
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen: 7.45 'smorgens, 3.'savonds.
Lichting der hulpbrievenbussenGedempte Oude Gracht, Groote Houtstraat, Zijlvest,
Parklaan, Kaasplein: 6.45,10.'s morg., 2.—, 5.15, 8.30 's av. Florapark,Kampersingel,
Leidschevaart, Schootersingel6.30, 9.45 'smorgens, 1.45. 5.8.15 'savonds.
Des Zondags: buitenwijken 'sm. 6.30 en 's av.12.45, binnenwijken 's m. 6.45 en'sav. 1.
Lichting aan het Station: Richting Amsterdam 7.53, 11.16'smorg.,2.7, 3.33*, 5.41*, 6.34*,
6.55*'sav. Richting Rotterdam 7.53, 9.35 'smorg., 1.07, 4.56*, 6.6,9.18*, 10.38* 'sav.
Richting den Helder, 6.35, 10.03'smorg., 1.47*, 5.23*, 9.48* 'savonds. De met* worden
Zondags niet gelicht.
wekte, hiertoe kon men heslniten nit de aan
dacht waarmede de Spreker gevolgd werd.
De Heer van der Leij heeft er dan ook slag
van de meest belangrijke waarheden te klee-
den in het eenvoudig kleed van ongekun
steldheid en zijnen toehoorders, zonder den
geleerde nit te hangen, in begrijpbare taal
zgne onderwerpen genietbaar te maken,
redenen waarom door het denkend deel der
mannen van Weten en Werken zgn voor
drachten hoog gesteld worden.
Namens het Bestuur deelde de Heer Van
der Leij mede, dat deze voordraoht de laatste
was van dezen winter.
Terugziende op de verschillende,
meestal zeer gezellige, avonden heeft het
Bestnnr zoowel als de toehoorders alle re
denen tot tevredenheid; de eerste over de
trouwe opkomst en de waardeering waar
mede zgne goede zorgen ontvangen wer
den.
Het mag toch geen geringe bemoeiin
gen kosten, gedurende twaalf avonden tel
kens een spreker te kannen aanbieden, die
wat te zeggen, waarin de bezoekers belang
stellen, in aanmerking genomen, de mid- I
delen waarover het Bestuur beschikt.
De onderwerpen waren van zeer uiteen
loopenden aard; de letterkundige wonnen
het in aantal. Sommige voordrachten wa
ren zeer belangwekkend, allen getuigden
van toewijding, van ernstig streven om
de hoorders nuttig en aangenaam te doen
samen zgn.
Dat ook de bezoekers van de meeste
voordrachten heel wat meer profiteerden
dan oppervlakkig zou verondersteld wor
den, hiervan bestaan de meest doorslaande
bewijzen, terwgl onder hen een gezellig
prettige toon heerschte.
Door een en ander laten de mannen
steeds een hoogst gnnstigen indruk achter
bij de Sprekers, wat natuurlijk het Be
stnnr de keuze vergemakkelijkt, omdat
het de verzekering kan geven, dat steeds
een dankbaar, beschaafd gehoor tegenwoor
dig zal zgn.
Altijd blijft nog te betreuren, dat geene
maatregelen kunnen getroffen worden, om
den bezoekers aan 't verstand te brengen,
dat het niet erg beleefd is een Spreker
binnen te leiden in een lokaal, doortrok
ken van tabakswalm. De mannen komen
in den regel vroeg en rooken dan kalm
hun pijp of sigaar, tot op 't tijdpunt dat
de Spreker binnen komt. Dan hoort men
„niet rooken. mannen" en na een paar
minnten kan men, dank zg de ventilatie,
weer een mensch onderscheiden van een
kachel, maar, de zaal is dan natuurlijk
nog oververzadigd van tabaksstof, wat
voor een Spreker verre van aangenaam
en voor de hoorders niet heel frisoh is.
Rookt men in een kerk Waarom dan
wel in Weten en Werken, dat nog veel
minder publiek domein is.
Zonden de mannen er niet toe te be
wegen zgn, met een volgend seizoen te
beginnen bet rooken te lateD, en zoodoende
het Bestnnr te toonen, dat zg wel dege
lijk weten hoe 't behoort en dit weten
zij, maar de een doet het, waarom zon de
ander het laten.
Eenigen tijd geleden woonde steller eene
uitvoering bij voor leden eener Vereeni-
ging. Een jongmensch veroorloofde zich
een sigaar te voorschijn te halen, niet
tegenstaande het catogorisch „niet roo
ken". Dadelijk werd de persoon er op ge
wezen, dat rooken hier niet te pas kwam.
Toen zocht hij een andere plaats in de zaal
en hier werd 'tnog eens beproefd. „Je
sigaar weg", klonk hetde jongeling had
het begrepen en rookte niet meer.
Zie zoo behoort het en zoo kan het ook.
Als ieder in dit opzicht welgezonde één
zondaar voor zgne rekening neemt, dan
zal men in Weten en Werken, nimmer weer
de klacht hooren Het Bestnnr bevalt mg,
het zaaltje spreekt gemakkelijk, de be
zoekers geven bewijzen van ontwikkeling
en goeden smaak, maar.... het rooken
is erg lastig.
De vorige week werd in de fabriek van
Ernpp te Essen met znlk zwaar geschat
geschoten, dat in vele omliggende hnizen
denren en vensters opensprongen en het
gebulder zelfs zennwsterken personen door
merg en been ging.
In een enkele woning sprongen 30 groote
vensterruiten, ten gezamelijfce waarde van
ÏOO Mrk., terwgl een spiegelglas nit de
omlijsting in de kamer in gruizelementen
viel. Dergelijke voorvallenherhalen zioh
zoo dikwijls, dat reeds twee verzekering-
maatschappijen geweigerd hebben met den
eigenaar van die woning een verzekering
te sluiten.
Naar men verzekert zullen de Hamb.
Nachrichtex, het orgaan van vorst Bis
marck, vervolgd worden, wijl zij een brief
van keizer Wilhelm I, gericht aan lord
Rnssell, Engelsob admiraal, en gedateerd
18 Februari 1874, hebben gepubliceerd.
De Dnitsohe regeering zou oordeelen dat
hier schending van ambtsgeheim heeft plaats
gehad en dat de kwestie van openbaar-
