ARBEIDSWET.
Eerste Blad.
No. 99.
Veertiende Jaargang
van WOENSDAG 14 December 1892.
Nieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
TELEPHOONNUMMER /k T TP TVf "py TELEPHONISCHE VERBINDING
144 11 JtSL XX JtV JLJ JUi iü O W JU& met AMSTERDAM.
ADVERTENTIEBLAD
ABONNEMENTSPRIJS: ,rriln,on T, 7 ono
Per drie maandenr ,25. VJSKöUHDJSi
franco p. poet ,40. Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 26 cents, elke regel Dinsdag- en Vrijdagavond
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk. meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
Advertentün worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG de» middagten 12 uredie alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
De BURGEMEESTER van Haarlem,
doet te weten dat by hem is ontvangen
eene door Zijne Excellentie den Minister
van Jnstitie samengesteld nieow model der
arbeidslyst, voorgeschreven by Art. 11
der Wet van 5 Mei 1889 StaatsblNo, 48)
en dat van dit stuk op alle werkdagen
tusschen 16 en 24 dezer maand inzage kan
worden genomen ter plaatselijke secretarie
{afdeeling militie en schutterij) van 12 uur
's middags tot 1 uur 's namiddags.
Wordende de werkgevers tevens op
merkzaam gemaakt, dat het gebruik van
lysten ingericht volgens dit model, de
opvolging van de voorschriften op dit
punt bestaande, vergemakkelijkt, terwijl
volgens inlichting gedrukte formulieren
naar het nieuwe model, zyn te verkrijgen
aan de volgende adressen:
Uitgevers JOH. ENSCHEDÉ ZONEN
(Klokhuisplein).
J. H. WARNIER (Spaarne 3).
Boekhandelaars: H. N. MUL (Kruis
straat 25). D. J. VAN DER WILK
(Groote Houtstraat 105).
Haarlem, 10 December 1892.
De Burgemeester voornoemd
E. A. IORDENS.
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs versohenen werken, op aan
vrage ter bezichtiging te verkrygen by
De Erven Loosjes, te Haarlem.
GREEN, E. E Grootmoeders geschiede
nis, geb2.50.
GERLACH, A. J. A.,^Onze Oost. Ge
schiedkundige Schetsen1.90.
BEAUFORT, Mr. W. Hde, Geschied
kundige opstellen 2 dln4.50.
HUYGENS, CORNÉLIE, Hoogenoord, 2
dln6.90.
BOSCH BLOKHUIS, A. F. v d.,l)e
belangen van Neerland's Handel, Nij
verheid en Scheepvaart bij den handels
wedstrijd in den Con go-Vrijstaat.75.
TH1JM, CATH. ALB Verwoest leven.
Ware geschiedenis uit onze dagen 2 dln4.50.
BEIJERINCK, H. W., Schuldig ver
klaard. Oorspronkelijke romantische
schets2.25.
GAISBERG, FREIHERR VON, Raad
gever bij den aanleg en het onderhoud
van Electrische verlichtingen1.90.
'OOSTERZEE, J. J. VAN, Het j'aar des
heils. Levenswoorden voor iederen dag.
Een Christelijk Huisboek. Volksuitgave
all. I. Pro compleet3.50.
Buitenlandsche nieuw verschenen werken
ENGELMANN EMIL, DieFrithjofs-Sage.
Neue Ansgahe geb1.95.
BLUM, HANS, Ein Tag in Varzin beim
Fürsten Bismarck.20.
NOLL, Dr. F. Ueber heterogene Induk-
tion Versuch eines Beitrags znr Kennt-
n.8s der Reizerscheinungen der Pflanzen. 1.95.
GROTH, P, Uebersichtstabelle der 32
Ahtheilungen der Krystallformen.65.
REDER, ED., Geologische und Geogra-
phische Experimente II. Heft. Vulka
nische und masseu-Ernptionen1.05.
BINDING, KARL, Deutsche Staats-
grundgesetze. Heft I. Die Verfassungen
des Norddeutschen Bundes vom 17
April 1867 und des Deutschen Reichs
vom 16 April 1871:.80.
SASSENAY LE MARQUIS DE, Na-
poléoü Ier et la fondation de la répu-
bliquc Argentine1.90.
Bovenstaande werken zijn voorhanden
bij de boekhandelaars de erven Loosjes.
Weten en Werken.
De gewone Maandagavond bijeenkom
sten hebben weer een aanvang genomen.
Op den bepaalden tijd was het aardige
zaaltje ale naar gewoonte geheel gevnld
met belangstellenden. Onden van dagen, die
reeds gednrende vele jaren de lezingen
volgen, merkten wij op, terwijl ook on
der de jonge garde menig nieuw gezicht
kon waargenomen worden, doch de stam
gasten hadden hun oude plaats ingeno
men, die hun zeker door jongeren niet
zal misgund worden; zij bezitten de oud
ste brieven, en die worden erkend.
De bijeenkomst werd geopend door den
Heer Mr. A. A. Land, die ons welkom
heette en hoopte, dat door goede opkomst
het antwoord zou gegeven worden op de
vraag, die het Bestuur zich gesteld had,
of Weten en Werken, bij de door den
tijd ontstane wijzigingen, nog recht van
bestaan had.
Dr. Johs. Dyserinck vervulde de spreek
beurt. Als het vorige jaar was de kunst
aan het woord, thans de grootmeester
der beeldhouw- en bouwkunst, de Italiaan
Miehei Angelo, geboren te Florence, 1475,
overleden te Éome 1563. De kunstenaar
bleef ongehuwd; de kunst zeide hg, is
mijne vrouw, mijne zonen zgn de wer
ken die ik achterlaat. Zgn leven telde
geen zonnige dagen, de nijd en de af
gunst maakten hem somher en ernstig.
Reeds bij de intrede van zijn kunstenaars
loopbaan werd hg stelselmatig achteruit
gezet, evenwel zonder dat dit zgn genie
en zijne voortbrengingskracht schaadde.
Een saterkop, waarvan Spreker een
fraaie fotografie vertoonde, was zgn eer
ste kunstwerkhet verzekerde hem van
de bescherming des machtigen knnstvriends
Lorenzo de Medicis. Vervolgens kregen
we afbeeldingen te zien van de beeldwer
ken La Piëta en David, en toen werd
stilgestaan bij drie zijner werken, die
zijn naam vereeuwigd hebben.
Pans Julius II droeg hem op de ver
vaardiging ven eene graftombe. Acht en
dertig beelden zonden volgens het ontwerp
het werk versieren, kosten noch moeite
zouden ontzien worden om het ge
heel te doen zgn een kunststuk waar
van de wereld gewagen zon. Doch reeds
in den aanvang moest de kunstenaar zijn
hoogen lastgever herinneren aan diens gel
delijke verplichtingen, waardoor een groot
oponthoud in de uitvoering ontstond, ter
wijl na den dood des pansen het werk
gedeeltelijk onvoltooid is gebleven. Als
tweede kunstgewrocht werden genoemd de
fresco's in de Sixtijnsche kapel te Rome.
Dit schoone, indrukwekkende werk werd
breed besproken en door afbeeldingen
toegelicht.
De twee graftomben voor de familie de
Medicis met de onvergelijkelijk schoone
beeldwerken werden toen behandeld en als
laatste werk kwam natuurlijk de koepel
der St. Pieterskerk te Rome ter sprake.
De bouw van dezen tempel was door den
grooten Bramante begonnen, Michel An
gelo voltooide haar en schonk daardoor
aan de Christenheid een kunstgewrocht,
dat stellig onovertroffen kan genoemd
worden. Om een denkbeeld te geven van
de afmetingen, deelde Spreker mede, dat
de geheele hoogte 144 meter bedraagt,
dus dubbel zoo hoog als onze St. Bavo-
toren, de middellijn meet 44 meter. Ook
hier deden goede afbeeldingen dienst om
het besprokene tot zijn recht te doen
komen.
Na het overlijden van den grooten kun
stenaar besloot de paus hem eene laatste
rustplaats te gnnnen in den door hem vol
maakten St. Pieter. Hg had echter zgn
wensch te kennen gegeven te Florence
begraven te wordenzijne vrienden voerden
zgn ]gk listig buiten Rome en konden
hierdoor voldoen aan zijn verlangen om
in zijne geboorteplaats bijgezet te worden.
Wij zgn van Dr. Dyserinck gewoon nog
te hooren, wat men in de Nutsbijeenkom-
sten „de bijdragen" noemt. Zij bestond
in eene bloemlezing uit huwelijkszangen
en lijkklachten van zeventiende eenwsche
Nederlanders. Ten einde het traditioneele
geloof aan onze vrome voorvaderen niet
te verzwakken, voldoen wij aan den wensch
van den geachten Spreker en zwijgen er
over. Mededeelen moeten wij echter dat
wij ons hartelijk vermaakten met den
berijmden onzin, neergelegd in fraai druk
werk, verguld op snee.
Zoo'n kunstavondje te volgen, is geen
bagatel, maar de aandacht was zoo gespan
nen en door de wijze van voordracht en
door het vele voor menigeen nieuwe, dat
men een speld zon hebben kunnen hooren
vallen en alleen eene geestige anecdote
of eene geschiedkundige bijzonderheid in
staat was de stilte voor een oogenblik te
verbreken.
Bleef dus Dr. Dyserinck gedurende
anderhalf nur meester van het terrein
waarvan de eer ook toekomt aan de groo
te belangstelling van de toehoorders
dan eindigen we gaarne met den wensch,
dat de Spreker nog menig jaar de bij
eenkomsten in Weten en Werken met
denzelfden goeden uitslag zal knnnen en
willen openen.
De Heer j. H. Scholten, den getrou
wen bezoekers ook welbekend, vervult den
volgenden Maandag de spreekbeurt.
Tweede Kamer. Dinsdag namen de al-
gemeene beschouwingen over de Staats-
begrooting een aanvang. De heer Schaep-
man konstateerde, dat de Beg., onder
gnnstige omstandigheden optredende en
een groot werkplan aanbiedende, feitelijk
haar eigen plannen onmogelijk heeft ge
maakt door de indiening van de Kieswet.
Ofschoon sterk voorstander van uitbreiding
van Kiesrecht, begreep Spreker niet, dat
de Reg. de indiening niet heeft uitgesteld.
Zg is zedelijk niet verantwoord met aldus
de gewichtigste deelen van haar arbeid
bij een opvolgende Kamer over te breDgen.
Spreker zou geen oppozitie voeren, doch
de begrootingen beschouwen als crediet
wetten De heer Farncombe Sanders daar
entegen bracht hulde aan de geheele Re
geering voor de indiening der Kieswet,
waaromtrent de eindbeslissing hoogstnoo-
dig is. Hij betoogde verder, dat de be
lastingplannen van den heer Pierson geen
verband houden met het algemeen werk
plan der Regeeringdat de uitvoering van
leerplicht,regeling der Gemeente financiën,
verzorging van oude werklieden, zeer veel
geld znllen kosten, zonder dat men weet,
hoe het gevonden zal worden. De heer de
Beaufort Amsterdamstelde bizonder in
het licht de noodzakelijkheid van voor
ziening in het gemeentelijk belastingstelstel
en drong aan op indiening van voorstel
len ook al worden ze niet onderzocht, bij
wijze van uitersten wil, die de volgende
Kamer tot spoedige behandeling zal nopen.
De heerLévy betoogde de noodzakelijkheid
van eene regeling van het plaatselgk kies
recht naar andere grondslagen dan die van
het politiek kiesrecht.
Na de pauze werd heropend het debat
over het ontwerp op de perequatie der
grondbelasting. De Voorzitter deelde mede,
dat het voorstel van den heer v. Kerkwijk,
om het am. Roëll op art. 3 niet toe te
laten, wel is aangenomen. De heer Roëll
bernstte in die beslissing, maar sprak uit
wat hij in dienzelfden zin veranderd
wenschte te hebben in het RegeeriDgsont-
werp. De heer v. Honten nam nu, in dien
vorm gewijzigd, over het am. Roëll op
art. 3. om in 1893, '94 en '95 in ge
meenten, waar tengevolge van deze wet
de heffing van 10 opcenten minder mocht
opbrengen dan in 1892, de opcenten te
mogen verhoogen, ten einde dezelfde op
brengst als in 1892 te verkrijgen. Een
voorstel van den heer v. Kerkwgk, om
ook dit amendement niet toe te laten,
werd verworpen met 51 tegen 27 stemmen.
Na bestrijding door de heeren Havelaar,
v. d. Borch van Verwolde en van Dedem
(namens de meerderheid der Kommissie)
als mede door den Min. van Fin. en na
repliek van den heer Roëll, werd het am.
van Houten verworpen met 53 tegen 36
stemmen. Art. 2, (Subsidie uit 's Rijks;
schatkist voor gemeenten, waar de 10 op
centen op ongebouwd minder mochten op
brengen dan in 1892) werd daarna ver
worpen met 52 tegen 36 stemmen. Art. 4.
werd goedgekeurd, en het ontwerp aan
genomen met 72 tegen 17 stemmen.
Deze zaak afgehandeld zijnde, hervatte
de Kamer de algemeene beraadslagingen
over de Staatsbegrooting. De heer Ver
meulen betoogde, dat de Reg. de sociale
wetgeving heeft veronachtzaamd, om te
komen met eene kiesrechtregeling, waar
van Spreker schromelijk gevolgen ver
wacht. De heer Rntgers van Rozenburg
duidde het der Reg. envel, dat zg een
stelsel van buitengewone uitgaven voor
Nederland en Indië aannam en dat zg
eene regeling van de gemeente belastingen
niet ter hand had genomen. De heer v.
Karnebeek trad in eenige beschouwingen
over den aard der Staatspartijen in ver
houding tot de Reg., en wees er op, dat
deze niet te veel opeens moest geven, en
bovenal zoeken moest naar 't geen ver-
eenigt, niet naar 't geen verwijdert. De
heer A. van Dedem kwam vooral op te
gen het hooge eindcijfer.
In de avondzitting opperde eerst de
heer Beelaerts v. Blokland zijne bezwa
ren. Een blik slaande op den ingeslagen
weg, gaven hem de verschijnselen op eko-
nomiesch, militair en elkektoraal terrein
reden tot bezorgdheid. Ook met het eind
cijfer kon hij geen vrede hebben. Er bleek
volgens hem, uit niets, dat de Min. van
Fin. zijn ambtgenooten tot zuinigheid
wist aan te sporen. Hg meende dat de
vorige Reg. wat de gemeente-financiën
betrof, den jaisten weg was ingeslagen.
Spreker betreurde het ook, dat de Min.
van Fin. zijn belastinghervorming frag-
mentariesch uitvoerde. Zijne vermogens
belasting getnigde van overhaasting. Wat
de regeling van het kiesrecht betreft, deze
is volgens Spreker, feitelijk een voorstel
tot invoering van algemeen stemrecht,
waaromtrent zijne waarnemingen tot af
keuring leidden. Van den Min. Tak was
niet anders te wachten geweest, maar
Spreker besohonwde elk lid der Reg. als
aansprakelijk voor de indiening. Hij meen
de, dat er redenen zgn tot groote onge
rustheid, en dat er verwachtingen zijn
opgewekt, die niet verwezentlijkt kunnen
worden. De heer Pyttersen, al kon hij