EAARLEK3CE
Eerste Blad.
No. 7.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Vijftiende Jaargang.
144.
van WOENSDAG 25 Januari 1893
Nieuwsberichten.
TELEPHOONNUMMEK
TELEPHONISCHE VEKBINDIN8
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenr —,25.
franco p. poet ,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per ztnk.
Prijs per Advertentie ran 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSOHUNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs verschenen werken, op aan
vrage ter bezichtiging te verkrygen bij
De erven Loosjes, te Haarlem.
PIERS ON, A. Hellas. 2 dln7.35.
|^di. j: Epos-Historiographie-Drama
dl. II Wijsbegeerte-Kunst.
Taal en Letteren. 2e Jaarg4.20.
KUIPER, T. Tiental leerredenen1.75.
SMIDT, Mr. H. J. Geschiedenis van het
Wetboek van Strafrechte 2e druk her
zien en aangevuld met de wijzigingen
door Mr. J. W, Smidt. 3 dln„19.
FRANCKEN. Dr. C. J. W1JNAENDTS,
De lijkverbranding. Eene pleitrede....» 0.50.
GREVEN, Mr. II. B. Over Staatszorg
betreffende de verzekering van werk
lieden0.10.
De Natuur. Populair Geïll. Maandschrift
gewijd aan de Natuurkundige weten
schappen en hare toepassingen. Afl. I.
Per Jaargang5.20.
Buitenlandsche nieuw verschenen werken
MüHLBRECHT, OTTO. Wegweiser
durch die ueuere Litteratnr der Rechts-
und Staatswissenschaftengeb,„ 19.50
ZUELZER, W. Internationales Central-
blatt fur die Physiologie und Phatho-
logie der Ham- und Sexual-Organe
Band IV. Hft I. Pro cplt.«13.—
Michel, Emile, Rembrandt, sa vie, son
oeuvre et son temps „22.
KOI), EDOUARD. La vie privée de Mi
chel Teissier1.90.
Bovenstaande werken zyn voorhanden
bij de boekhandelaars de erven Loosjes.
Weten en Werken.
Toea het vorige jaar H. M. onze
Koningin Regentes de gast was van
Keizer Wilhelm, werd bij het bezoek
aan den schouwburg te Potsdam op hoog
hevel opgevoerd het drama van den
Dnitschen auteur Adler, getiteld
Het boelc Job.
Van de opvoering hebben wij ook
hier te lande gehoord, het oordeel der pers
er over vernomen, doch omdat dit laatste
nogal niteenliep en eigen aanschouwing
tot heden hier ter stede nog tot de vro
me wensohen behoort, bestond er nog
slechts een kans om er kennis mee te
maken, namelijk door tnsschenkomst van
den Nederlandsehen vertaler van het stuk
zeiven.
Nu trof het zóó zamen, dat deze eD
de heer W. C. Goteling Vinnis, de spre
ker in de bijeenkomst van gisterenavond,
één zijn en bovendien omdat deze
Spreker, met zijn diep gevoel voor het
schoone en zijne kostelijke gave van
verzen zeggen, bij de toehoorders hoog
staat aangeschreven, hadden we in deze
het neusje van den zalm, eene stikvolle zaal
en als bijna altijd een onverdeel
de aandacht.
De schrijver van het boek Job-zelf is
onbekend gebleven. Misschien wel om
dat het hoofdenkbeeld indrnisehte tegen
de bestaande meening, dat rampen en te-
genheden straffen Gods zijn, hield de an-
tenr van het hoog dichterlijke boek zieh
verborgen. Maar juist hieraan verbindt
<de Dnitscbe schrijver zijn drama.
De tjjd der handeling valt gednrende
de regeering van koning Salomo, de plaats
is het voorplein des Jernzalemschen tem
pels.
Op de trappen van 't altaar was ge
vonden het mannscript van het boek Job.
De profeet Nathan, hoofd der profeten
school, heeft het heerlijke gedicht gelezen
en de wijze koniDg heeft mede zijne
hooge ingenomenheid uitgesproken, doch
wie was de schrgverNiemand konde 't
gissen, behalve de jonge Johanna die er de
denkbeelden van haren beminde, in verband
met hare levensgeschiedenis, in terug
vond. Doch de jonge man, Lonoda, had
een heiligen eed gezworen, aan zgn vriend
Ariam, zich nimmer als den schrijver te
doen kennen, en hg hield zgne belofte,
zelfs toen Ariam, de valsehe vriend, zich
zelf als zoodanig aanmeldde en lof en
eer behaalde met het werk eens an
deren. Een heftig tooneel vond plaats,
waarin Lonoda den valsehaard zelfs in te
genwoordigheid des konings een lengenaar
noemde. De koning doorziet het geheim
en bij het lezen van een gedeelte nit
het boek Job geraakt Lonoda in vervoe
ring en vervolgde de schoone verzen,
waardoor hg zich verraadde, zonder ech
ter zgn eed geschonden te hebben.
Het is een zeldzaam genot den Heer
Goteling Vinnis in zgne voordracht te
volgendan denken wij aan het gedeelte
waar Nathan, desgevraagd door het volk,
zijn oordeel omtrent het gedicht uitsprak
in een goedgekozen parabel, als een stuk
je verhaal vol waarheid, des te dieper
gevoeld, omdat de voordracht even onge
kunsteld, als de gelijkenis eenvoudig was.
De weinige regelen, waarin Johanna
haren beminde zocht over te balen zgn
fceheim bekend te maken ter liefde tot
haar, maakten door den vioeienden gedaoh-
tengang mede diepen indruk, doch nog
hooger steeg de belangstelling bij het
hoogdichterlijke„Gord nn, als een man
uwe lendenen, zoo zal ik n vragen en
onderricht mij. Waar waart gij, toen ik
de aarde grondde geef het te kennen
indien gij kloek van verstand ziit", en
„Toen de morgensterren zamen vroolgk
zongen, en al de kinderen Gods jnichten.
Wie heeft de zee met sluizen toegesloten,
toen zij uitbraken ik zeideTot
hiertoe znlt gij komen en niet verder!
De boeiende voordracht weTd natnnr-
lijk hartelijk toegejuicht.
Toen gaf Spreker een drietal gediohten,
ieder voorafgegaan door eene korte toe
lichting, alsDe gebroken vaas, naar
Prudhomme en het aardige, zinrijke „Vin
den apen een vnnr", en tot slot Immer-
zeers de Voorspelling, welke stukjes op
nieuw deden zien dat de kunst van ver
zen zeggen den Spreker in hooge matie
eigen is.
Dat de Heer Goteling in Weten en
Werken steeds een dankbaar gehoor vindt,
behoeft zeker niet nader uiteengezet te
worden.
Door het vele gs in de Sohelde
was de haven van Antwerpen niet meer
brnikbaar voor de scheepsvaart, zeer ten
nadele van hen, wier belaDgen er mede
nauw samenhangen. In de Belgische Ka
mer, waar de zaak werd besproken, als
mede in den Antwerpsohen gemeenteraad
zgn in deze harde woorden gevallen, tot
zich het weer tot dooi zette. Reeds had
Antwerpen zich bereid verklaard een
vierde der onkosten voor de ijsop-
ruiming te betalen, als de staat het ove
rige deed.
De regeering van het kanton Frei-
bnrg heeft groot opzien verwekt door een
zonderling plan, waarmede zg eensklaps
voor den dag is gekomen,het plan om
voor eene geneeskundige faculteit aan de
nieuwe hoogeschool de noodige gelden
bgeen te brengen door middel eener geld
loterij. Onder strenge geheimhouding heeft
zg eerst met een bnitenlandschen onder
nemer alles geregeld, en daarna is plot
seling overal in den lande bekend gemaakt,
dat er voor die zaak loten van 1 franc
het stnk verkrggbaar zgn. De Freibur-
ger regeering hoopt langs dien weg het
benoodigde bedrag van millioen francs
bgeen te krijgen, en volgens de berichten
is die hoop niet ongegrond.
Bg de behandeling van het Pana
ma-proces verkreeg Woensdag de advo-
caatgeneraal het woord.
Het deed hem leed een vonnis te moe
ten vragen voor personen op wie tot
heden geen smet kleefde en bovenal voor
den beroemdeD Ferdinand deLesseps, aan
gezien men zelfs niets kon aanvoeren ter
verontschnldigiDg van het bestuur.
De advocaat-generaal herinnerde daar
na hoe. in 1886 de parlementaire com
missie, bel&Bt met het onderzoek van het
ontwerp tot uitgifte der Panamaleening,
aan de Maatschappij inlichtingen over het
geldelijke beheer heeft verzocht, en hoe
De Lesseps daarop antwoordde met een
hoogdravenden brief en het ontwerp terug
trok.
De inlichtingen, welke in het prospeo-
tns der leening waren gegeven, waren
valsch. De Lesseps bedroog het publiek
door de verzekering, dat het kanaal in
3 jaar voor 600 millioen francs zon wor
den voltooid.
In het eerste gedeelte van zijn reqnisi-
tor vatte de advocaat-generaal den gel-
delijken toestand aldus samen: Na het
ineenstorten der onderneming vond de
justitie in kas een bedrag van fr. 1.433.000.
De vlottende waarden bedroegen fr.
163.000.000, zoodat fr. 1300 millioen
was uitgegeven.
Tegenover deze schuld stonden slechts
werken, welke 433 millioen hadden ge
kost. Dit gaat, zoo zeide de advocaat-
generaal, alle begrip te boven.
Na de panze ging de advocaat-generaal
de geldverspillingen na en toonde aan,
dat de beambten 600 millioen hadden
genoten. Levy Cremieux keeeg 5 millioen
als commissie. Het O. M. wees op de
phantastische bedragen, welke aan Eiffel
werden uitgekeerd, en zeide, dat de schik
king tnsschen hem en de liqnidateuren
bg verrassing werd verkregen. De boe
ken zgn niet nanwkenrig bijgebonden en
de verantwoording is na de inmenging der
justitie vervaardigd.
De advocaat van de Lesseps heeft er
op gewezen, dat Ferdinand de Lesseps
zelf anderhalf millioen francs in de zaak
had gestoken en er dns van persoonlijk
voordeel geen sprake kon zgn. Yerder
vloeiden, meende de advocaat, de fouten
van F. de Lesseps voort uit zgne goede da
den.
Het zal later blijken, in hoeverre de
rechtbank deze beweringen aannemen
kan.
Het heeft zich bevestigd, dat de ar-
beidataking onder de mijnwerkers in het
Saargebied als geheel geëindigd kan wor
den beschouwd. Het beBtnur der aldaar be
staande mijnwerkers-vereeniging voor de
rechtsbescherming heeft thans bij den Kei
zer eene audiëntie aangevraagd, om hem
een verzoekschrift aan te bieden. Daarin
wordt onder andere gevraagd1°. instel
ling eener commisie tot onderzoek van het
werkreglement, en deze commissie te doen
bestaan nit twee mijnwerkers, twee mijn-
beambten, benevens een vgfde lid, zijnde
een onafhankelijk rechtsgeleerde, hetzij
gekozen door genoemd* vier leden, hetzg
daartoe aangewezen door den Keizer; 2°.
instelling eener commissie van deskundi
gen tot onderzoek van den tegenwoordigen
staat van zaken omtrent bedrijf en afzet;
3°. instelling van scheidsreohtelgke comités.
Ter eere van den schoorsteenveger
Gmeiner, is van wege den Daitschen en
Oostenrgkschen Alpenverein een jnbilié
gevierd wegens zgn vijftigjarigen gedenk
dag als alpenbeklimmer. Sedert zgn elf
de jaar heeft hg de hoogste toppen be
stegen en is herhaaldelijk op allerlei ma
nieren met gevaren van verschillenden aard
in aanraking geweest.
Bij sommige beklimmingen heeft hg
schetsen van het natnnr-panorama ge
maakt. Ook beeft hij eene kleine verza
meling gesteenten aangelegd.
Hg schijnt liefhebberij te hebben ge
had in het plukken van Edelweiss, al
thans hg is daarvoor meer dan eens met
een geweerschot bedreigd. Eenmaal heeft
hij het op eene gevaarlijke wijze te kwaad
gehad met een opgejaagd hert, en tengevol
ge zijner hardhoorigheid is hg wel eens
met jagers in botsing gekomen. Nn eens
op zijne schoorsteenvegers schoenen, dan
weder op konseD, soms ook barrevoets,
beklom hg de steilste hoogten en iD alle
herdershntten waar bg kwam werd hg
ten vriendelijkste opgenomen. Heteenige
waarover hg zich thans op zgn 62e jaar
beklaagt, ie dat hg de hardhoorigheid,
waaraan bij reeds als kind geeft geleden,
nog maar giet kan kwgtraken.
De Bergbauliche Verein te Essen
heeft bekend gemaakt, dat bg de zestien
mijnwerken, alwaar in dat district ar-
beidstaking heeft plaats gehad, den 20
dezer nog wel 4644 man ontbrakeD, maar
dat dit de werklieden zgn die kraohtens
de strafbepalingen nog niet dadelijk we
der bij de werken mogen worden toege
laten. De vrijwillige arbeidstaking is er
alzoo geëindigd.
Volgens eene dépêche uit Panama
heeft de vertegenwoordiger der kanaal
maatschappij last gekregen zich naar Bo
gota te begeveD, ten einde met de regeering
van Columbia te onderhandelen over eene
verlenging van de concessie betreffende
de onderneming en het vaststellen van
het tijdstip der hervatting van hst werk.
Niettegenstaande de Marokkaansche
regeering eene schadeloosstelling van 5000
dol), heeft beloofd wegens den moord, op
een Engelech onderdaan gepleegd, is het
jongste Britsch-Marokkaansch incident
nog niet geëindigd. Engeland's zaakgelas
tigde eischt een meer volledige voldoe
ning. Misschien zal de nienwe vertegen
woordiger, sir West Ridgeway, die Zon
dag over Parijs en Madrid naar Marok
ko vertrokken is, er beter in slagen de goede
verstandhondiDg tnsschen Marokko en En
geland te herstellen, welke sedert het on
handig optreden van sir Evan Smith
zooveel te wenschen overlaat.
Koning Alexander van Servië ont
ving Donderdag avond het volgend tele
gram nit Parijs
„Ik heb mij met nwe moeder verzoend.
Milan." De koning antwoorddeUw
depêche heeft mg zeer getroffen. De dag
van heden is de gelnkkigste mijns le
vens. Ik omhels n en verzoek n mijn
moeder voor mij te omhelzen. Alexander."
Men ziet niet veel heil in deze verzoe
ning. Men gelooft niet, dat zg standhon-
