HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 31.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Vijftiende Jaargang
144.
met AMSTERDAM.
van. WOENSDAG 19 April 1893.
Nieuwsberichten.
TELEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDINS
ABONNEMENTSPRIJS
P»r drie maanden,25.
franco p. poet —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Pr ij a per Advertentie ran 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentien worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG de* middags ten 18 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
>oor<l-/nidhollandsehe Stoomtramweg-Maatschappij: HaarlemLelden. 1 Oct. 1892
Amsterdamsche tijd. Haarl.—Hilleg.— Leiden 3.50+, 6.10, 8.20, 9.38, 10.55 'in, 12.20,
1.35, 2.55. 4.20, 5.35, 6.55, 8.15 'sav. HaarlemHillegom 9.45, 11.05 'sav.
-j- Alleen des Vrijdags.
Haarlemsche Tramwuy-Munt,schappij. Van 't Station 7.30 't morgen» tot 10.30's avonds.
Uit den Hout 7.50 's morgens tot 10.50 's avonds.
Yertrehnren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Oct. 1892. ïyd van Greenwich. Naar Am
sterdam: 6.15, 7.25*. 7.58.8.44*, 9.10', 9.55, 14.3+, 11.15, 'sm. 12.22,12.41* 1.30,1.52*,
3.15, 3.48*. 4.24, 4.56», 5.28, 6.19, 6.41+, 7.53*, 8.33,9.20*, 9.51, 10.11*, 11,8*'sav.
Van Amsterdam: 5.42, 5.55* 7.20+, 8.5, 9.—* 9.18, 9.45* 10.40, 11.5* 11.40 'sm.,
12.30*, 1.—, 1.30*, 2.40, 3.5*, 3.55, 4.40*, 5.7*, 5.30+, 6.40*, 7.40, 8.40*, 9.—,
10.11.44 's av.
Naar Rotterdam: 6.24, 7.41-}-, 8.30*, 9.26*, 10.8*, 11.28* 'smorgens, 12.15, 12,51*, 3.2
4 32, 5.51+. 5.57, 8.11, 9.3*, 10.23* 'savonds.
Van Rotterdam: 5.18, 7.35, 9.48+, 10.30, 11.15* 'smorg., 12.40*, 2.23*, 3.35*, 4.20, 5.28+,
6.32, 8.2*, 8.45* 9.56*, 's avonds. De met gemerkte treinen zjjn sneltreinen.
De met zijn exprestreinen alleen le en 2e klasse.
Naar den Helder: 6.16, 9.53 'smorgens, 1.34, 5.10, 9.33 'aav.
Naar IJmuiden: 6:26, 8.47, 9.53 'smorgens, 12.53, 1,34, 3.55, 5.10, 8.13, 9.33 'sav.
Van IJmuiden: 7.25, 8.10.42 'sm., 12.6, 2.43, 4.53, 7.13, 9.18, 10.14 'savonds.
Naar Zandvoort: 6.28*, 7.43", 10.10, 'smorg., 1.32*, 3.30, 5.5*, 8.34* 'savonds.
Van Zandvoort: 6.57*, 8.18*, 10.45 'smorgens, 2.50*, 3.59, 7.25*, 9.18* 'savonds.
Stoppen aan de Halte Zandvoort (dorp).
Tram-Omnibns-Maatsehappij. BloemendaalOverveenHaarlem. 1 Oet. 1892.
Vertrekuren van Bloemendaal (Hótel Kennemerland): 8.25, 9.30,10.45,11.40*'sir. 12.15,
1.—*, 1.30, 2.15+, 2.55, 3.30, 3.55, 4.30*, 5.-, 6.15, 6.45, 7.45+, 8.40, 9.50 'sav.
Van Haarlem (Station)9.43, 10.25, 11.45 'smorg., 12 28*, 1.9, 1.48*, 2.13, 2.55+,
3.45, 4.10, 4.44, 5.23*, 5.53, 6.56, 7.23, 8.28+, 9.20, 10.40 'sav.
Alleen op Zon- en Feestd. Tusschen 1 Nov. '92 en'iS Maart '93 alleen op Zon- en i'eestd.
Telegraafkantoor. 1 Oct. 1892. Het kantoor is geopen d op werkdagen van 's m. 7.30 tot 'a av.
9.30 uur, op Zon- en algemeen erkende Christelijke feestdagen van'sm. 7.30—3.30'sav.
5.308.30 tur. Binnenl. Telegrammen worden berekend tegen 25 cents voor de eerste
10 woorden, vort elk tweetal woorden daarboven 3 cents.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Oct. 1892. - Tijd van Greenwich. Openstelling
van het kantoor: Dag van 7.30 'smorg. tot 9 uur'sav. Op Zondag van 's morg. 7.30 tot
9,30 en van 11.30 tot 2.30 uur 's av. Voor de storting en uitbetaling van postwissels, post-
bewijzen en de invordering van gelden op kwitantiën alleen op werkdagen, van 8 30 uur
's morg. tot 9.30 uur 's av. Voor de Spaarbank van 's m. 8.30 tot 8.30 uur 's av.op Zon
dag van 8.30 tot 9.30 ure 's m. Voor de Postpakketten alleen op werkdagen, van
'smorgens 7.30 tot 9 unr 'savonds.
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen: 6.40, 8.10,10.40'sm., 12.10,2.40, 6.30, 8.40'sav.
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen: 7.25 'smorgens, 2.30'savonds.
Lichting der hulpbrievenbussen: Gedempte Onde Gracht, Groote Houtstraat, Zijlvest,
Parklaan, Kaasplein: 6.25,9.40 's morg., 1.40,4.55, 8.10 's av. Florapark, Karapersingel,
LeidsehevaartSebootersingel6.10, 9.25 'smorgens, 1.25. 4.40, 7.55 'savonds.
Des Zondags: buitenwijken 'sm. 6.10 en 12.25's av., binnenwijken 's m. 6.25 en 12 40'sav
Lichting aan hetStation: Richting Amsterdam 7.22.10.58,11.10's morg., 12 17', 1.47, 3.10*,
5.83*, 6.14* 6.36* 'sav. Richting Rotterdam 7.36,9.21 's morg., 12.46,4.27*, 5.46,8.58*,
10.18* 'sav. Richting den Helder, 6.11, 9.48 'smorg., 1.29*, 5.5*, 9.28* 'savonds. De
met worde Zondags niet gelicht.
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs verschenen werken, op aan
vrage ter bezichtiging te verkrggen bg
De erven Loosjes, te Haarlem.
CAINE, HALL, De vrederechter. Ro
man, uit het Engclsch vertaald door
A. A. Deenik MLz. 2 dln5.60.
NORDAU. MAX, Ontaarding. Bewerkt
door F. M. Jaeger. (Maurits Smit).- 3.45.
E. C. v. d. M. Het "Wetboek van Me
vrouw Etiquette iu 24 artikelen. Ing. 1.75.
geb. 2.25.
■Ongevraagd advies in zake de kieswetten
van den minister Tak-.50*
De duinwaterqoaestie en ons gemeente
bestuur. Overgedrukt uit het Geïllus
treerd Politie-Nieuws.30
BERNHEIM J)r. Het menschelijk orga-
uisme. Redevoering uitgesproken voor
de verzamelde Faculteiten op den 3
November 1892„_.40.
Bnitenlandsche nieuw verschenen werken
BRUNN, HEINRICH. Griechische Kunst-
ge9chichte. Erstes Buch Die Anfange
und alteste decorative kunst4.85.
BORCHERS, Dr. AV. Anorganische
chemie1.90.
BECKURTS, Dr. II. Jahresbericht über
die Fortschritte in der Untersuchung
der Nahruugs- und Genussmittel. 1
Jabrgang 189 L 1.90.
WEBER, MATHILDE. Arztinnen fiir
Frauenkrankheiten eine ethische und
sanitüre Notwendigkeit "—.35.
•GLODIEW, P. C. Erinnernngen a us
der Petcr-Pauls-Festung.66*
LOTI, PIERRE, Matelot2.20.
R1CHEPIN. JEAN. 1' Aime'1.90.
<ïAZIER, A. Philippe et Jean-Baptiste
de Champaigne1.90.
Pari8-Photographe. Revue raensuelle il-
lnstrée de Ja Photographie et de ses
applications anx Arts, aux Sciences et
a l' Industrie«13.75.
Bovenstaande werken zijn voorhanden
by de boekhandelaars de erven Loosjes
.lohann Sebastian Bach.
Voor wij naar aanleiding van de
naderende uitvoering der MattJuuispassion
door de afdeeling „Haarlem" der Maat
schappij tot bevordering der ToonknDSt
eenige regelen in dit blad wijden aan de
beteekenis van Back's passiemuziek nit
een historisch en aestbetisch oogpunt, zij
het ons vergund het beeld van den groo-
ten componist, den godsdienstigen mensch
tevens, Joh. Seb. Bach, in enkele breede
trekken te schetsen. De uitgebreidheid der
stof, in zoovelerlei deugdelijke bronnen
vervat, dwingt ons begrijpelijker wijze
daarbij tot groote beperking en maakt
het noodzakelijk ons bij de hoofdzaken
nit het eenvondige, doch daardoor niet
minder aantrekkelijk knnstenaarsleven te
bepalen.
Joh. Seb. Bach werd den 21sten Maart
1665 te £ieenaoh (Thüringen) geboren,
waar zijn vader het ambt van hof- en
stademnsiens bekleedde. Als kind verkeer
de hg daardoor reeds in eene muzikale
omgeving en had zijn aanleg gelegenheid,
zich in huiselijken kring gnnstig te ont
wikkelen.
Naawelijks tien jaar ond, moest hij
door den dood zijns vaders Eisenach ver
laten, om zich onder de hoede van zijn
oudsten broeder Johann Christoph te stel
len, die hem als organist verder op bet
klavier kon onderrichten. Een groote leer
gierigheid, eene treffende belangstelling
in alles wat het vak zijner studie betrof',
openbaarde zich bij den jongen Bach in
deze eerste leerjaren. Zoo gebeurde het,
dat hij zijn broeder te vergeefs smeekte,
hem een boek te geven met klavier stuk
ken van eenige onde meestere. Na de weige
ring wist hij het heimelijk te bemachti
gen en schreef het, om geen achterdooht
in de woniög te wekken, bij het maan
licht van het begin tot het einde nit.
Bij den dood zijns broeders brak voor
Baeh het tijdperk van reizen en zwerven
aan. In de noodzakelijkheid voor zijn
eigen onderhond te zorgen, zieD wij hem
achtereenvolgens in verschillende plaat
sen van zijn vaderland werkzaam. Eerst
als koorzanger in de St. Michielskerk te
Lnnenbnrg, daarna als violist aan het
hof te Weimar, later in de betrekking
van organist te Arnstadt. Bij de wisse
lingen van het lot verloor hij nimmer zijn
levensdoel, een groot componist te wor
den, nit het oogde voordeelen eener
nienwe positie strekten slechts om den
schat zijner kennis aan te vnllen en den
blik in het rgk der tonen te verruimen.
Weldra brak alzoo de tijd aan, waar
in verschillende steden van Begeren en
Saksen elkander het bezit van den meer
en meer met roem bekenden organist be
twistten en de Dnitsche vorsten in ede
len wedijver Baeh aan zich zochten te
verbinden. De sohitterende luister aan de
hoven van Weimar en Dresden werd
meermalen overschaduwd en verduisterd
door den glans, die aan 2ijn liohtend ge
nie ontBprong.
Het omzwerven van Bach eindigde 1733,
toen hg werd benoemd tot direoteur der
muziekschool van St. Thomas te Leipzig.
Zijn leven ging van nu af uiterlijk rus
tig voorbg. Het zangkoor en het orgel
der Thomaskerk waren zijn wereld ge
worden hier kon hg zijn goddelgk talent
als scheppend en uitvoerend kunstenaar
tot volle middaghoogte ontwikkelen. De
onvermoeide lnst tot den arbeid begaf
hem nimmer, zelfs niet toen een volsla
gen blindheid hem in zgne laatste levens
jaren overviel.
Drie jaren voor zgn dood ondernam
hg nog, op aanhoudend verlangen van
Frederik den Groote, in gezelschap van
zgn zoon Wilhelm eene reis naar Pots
dam. Toen de vorst zgn naam opdelgst
der aangekomen vreemdelingen had ge
zien, riep hg opgetogen tot zgn omgeving
„Heeren, de onde Bach is hier!" Zonder
tgd te hebben zgn kleeding behoorlgk
te verzorgen werd Bach naar het hof ge
haald, waar hg weldra allen door zgn
improvisatiën in bewondering bracht.
Hg stierf den 30sten Juli 1750 in
den ouderdom van vgf en zestig jaren.
Aan een verheven talent paarden zich
bg Bach de dengden van een edel karak
ter. In zgn omgang was bg vriendelgk
en opgewekt; zgn levenewandel getuigde
van innige vroomheid. Hg was voor een
zeer talrijk gezin een goed vader; voor
zgne gade een voortreffelgk echtgenoot.
Over de stoffelgke dingen der wereld be
kommerde hg zich slechts weinighg
was te vreden met een matigen welstand,
die hem instaat stelde zgn gezin te on
derhonden, kunstenaars en muziekliefheb
bers, die tot hem kwamen, gastvrg te
kunnen ontvangen.
Met zooveel werkelgk groote mannen
deelde Bach het lot, bg zgn leven niet
in geheelen omvang begrepen te wordeo.
Zgn tgdgenooten eerden hem als bekwaam
organist, als wonderbaar improvisator en
geleerd musicus, zonder daarbg de geniale
gave der compositie, die aan zgn knust
ten grondslag lag, naar waarde te knnnen
sohatten. Eene te ver gedreven beschei
denheid droeg daartoe het hare bg. Vele
kostelgke toonwerken werden, nadat zg
gediend hadden voor den familie en
vriendenkring, in de kast weggesloten
om, begraven onder het stof, den dag
hunner wedergeboorte aftewaehten. Tot
die wedergeboorte, als wg het uitgeven
en verspreiden van vergeten toonwerken
zoo mogen noemen, hebben de zonen van
Bach, doch vooral, sedert 1845 het-Leip-
ziger Bach-Gezelschap veel bggedragen,
door n itgaven te bezorgen van de gezamen-
lgke compositiën.
De muziek van Bach onderscheidt zicj,
evenzeer door een verheven inhond als
door streng wetenschappelgke vormen. Op
velerlei gebied der mnziek is zgn werk
van grooten invloed geweestin 't bgzon-
der op de ontwikkeling van het orgel-
en klavierspel. In de kerkmuziek streefde
hg naar de bereiking der hoogste idealen.
Zgn onbegrensde heerschappg over den
fnga-stgl en de knnstige, polyphonisohe
behandeling van het koraal stelden hem
instaat, der wereld in de passie-mnziek
onvergankelgke kunstgewrochten natela-
ten, die allen met de diepste bewonde
ring vervalt voor de macht van zgnen geest.
B
De zestienjarige koning van Servië
heeft zich minderjarig verklaard wat
een jongen van zestien jaar al een poli
tiek doorzicht kan hebben !-en zgne regen
ten doen gevangen nemeD. De laatsten
zgn echter door de nienwe radicale
ministers weer in vrgheid gesteld.
Den militairen is reeds door zgne zes
tienjarige majesteit den eed afgenomen en
geestdriftig is hg toegejuicht. Uit een en
ander bemerkt men op nieuw de staats-
manswgsheid der zestienjarigen op het
einde der negentiende eenw.
Men is van meening, dat de jonge vorst
geheel gehandeld heeft onder Russchen
invloed, wat eehter door de kleur van
het nieuwe ministerie schgnt weersproken
te worden.
Het strenge vonnis tegen prins Soiar-
ra die wegens het bniten Italië voeren
van schilderycn,zgn eigendom, veroordeeld
is tot eene geldboete van rnim 200.000
frs., heeft te Rome algemeene ontevreden
heid gewekt. De prins heeft veel voor
zgn land en voor het tot stand komen
der eenheid gedaan, en de bladen leggen
er nadrnk op dat hg daar nn wel slecht
voor beloond is. De toestand waarin een
oud edict de aristocratische familiën
brengt die onder de bonwerisis te Rome
veel hebben geleden, is te zonderling;
zg mogen de kunstschatten welke
hun eigendom zgn en waarvan zg de waar
de in geld maar al te goed zouden knn
nen gebruiken, niet buitenslands brengen,
maar er is niemand in Italië ook de
Staat niet die bereid is ze van hen
over te nemen.
In Amerika heeft een vreeselgke
storm gewoed. Vooral in Missourri zyn
