HAARLEHSCH
PREDIKBEURTEN
No. 4.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Zestiende Jaargang.
144.
met AMSTERDAM.
van ZATERDAG 13 Januari 1894
Ned. Vereen, tet bevordering
van Zondagsrust
Doet Uwe inkoopen liefst niet
op Zondag. Waarom zoudt gij
geheel onnoodig de Zondagsrust
van anderen storen?
op Zondag 14 Januari 1894.
Nederd. Herv. Kerk.
T'SEEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
ABONNEMENTSPRIJS
Par drie maanden.r ,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 senten per stak.
Prijs per Advertentie van I tot 5 regels 25 oesta, elke regel
meer 5 cents, groete Letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentien worden, aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG dee middags ten 1.2 uredie alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Het Bestuur der Afdeeling.
Groote Kerk.
Voorm. 10 ore, Ds. Moeton.
Avondmaal,
's Av. 6 ure, Ds. J. A. Gerth van Wijle Jr.,
pred te Bennebroek.
Dankzegging.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 are, Ds. Swaan.
Vrije benrt.
Jans-Kerk.
Voorm 10 ure, Dt. J. M. Snethlage
pred. te Amsterdam.
Vrije beurt.
Vrijdag 'sav. 7 are, Ds. Veen.
Voorbereiding.
Bakenesser Kerk.
Voorm. 10 nre, Ds. Hoog.
Avondmaal.
Eglise Wallonne.
Dix henres, Mr. Debry.
Gereformeerde Kerken.
{Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 nre, 'sav. 5 nre, Ds. Mulder.
Klein Heiligland).
Voorm. 10 nre, 's av. 5Vs ure, de heer
Bososki van Delft.
Donderdag 'e av. 8 nre, Ds. L. Spoel,
van Harderwijk.
{Ridderstraat).
Voorm. 10 nre, Ds. Langhout.
Avondmaal,
'e Avonds 6 nre, Ds. Langhout.
Nabetrachting.
Woensdag 's av. 8 ure, Ds. Langhout.
Christelijk Gereformeerde Kerk.
Gebouw Ridderstraat 24.
Voorm. 10 nre, 'e av. 5y3 ure, Preeklezen.
Donderdag 's av. 8 nre, Ds. J. Schotel,
pred. te Utrecht.
Luthersehe Kerk.
Voorm. 10 nre, Ds. Poolman.
's Avonds 6 nre, Ds. Helper Sesbrugger
Kerk der Vereenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 ure, Ds. de Vries.
's Avonds 6 nre, Ds. Hesta.
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 nre, Ds. Tideman.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 nre, Ds. Weiss.
Donderdag 'sav. 8 nre, Ds. Weiss.
Voorbereiding.
Chr. Bewaarschool, L. Heerenvest.
Maandag 's av. 8 nre, Ds. Moeton.
Bijbellezing Handel. 6 1 v.v.
Lokaal in de Oranjestraat.
Dinsdag 'eav. 8 nre, Ds. Swaan.
Bijbellezing.
Lokaal „Weten en Werken."
Ged. Oude Gracht big de Turfmarkt.
Donderdag 's av. 8 nre, Ds. Knottenbelt.
Bijbellezing Filippenzen 4 10 v.v.
Ds. Swaan berioht, dat hg tot zijn leed
wezen tot nadere aankondiging verhinderd
is de catichisatiën ten zijnen hnize te
honden. Die eohter van 's Maandags
middags in de catechiseeikamer van de
Groote Kerk znllen op de bekende nren
plaats hebben.
Ds. Veen ontving met hartelijke dank
zegging van een dienstmeisje f 1,voor
de zending.
Bennebroek.
Voorm. 10 nre, Ds. J. A. Gerth van
Wijk. Jr.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, Ds. J. G. Boon.
Nam. 1 nre, geen Zondagschool.
Bloemendaai.
Voorm. 10 nre, geen dienst.
Nam. 2Vs ure, Ds. H. H. Barger.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, Ds. J. Kuylman.
Avondmaal.
Nam. 2Vs ure, Ds. J. Kuylman.
Dankzegging en Doopsbediening.
Hillegom.
Voorm. 10 nre, Ds. M. Buchli Fest.
Houtrijk en Folanen
Voorm. 9y3 nre, Ds. II. H. Barger.
Pred. te Bloemendaai.
Sandpoort.
Voorm. 10 nre, geen dienst.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, Ds. T. Hoog.
Velssn.
Voorm. 10 nre, Ds. de Jonge van Brussel.
Bevestiging van den Weleerw. Heer
Ds. K. Loggers.
Collecte voor de Zending.
Namiddag 2 nnr, Intrede van den Wel
eerw. Heer Ds. K. Loggers.
Zandvoort.
Voorm. 10 nre, Ds. C. Barneveld.
Avondmaal.
's Avonds 6J£ ure, Ds. C. Barneveld.
Dankzegging.
BACHCONCERT.
Het is zeker een opmerkelijk ver
schijnsel, dat ons land in de laatste
kwarteeuw zooveel uitstekende cellisten
heeft opgeleverd; kunstenaars, die in
het buitenland met eere worden ge
noemd en er voor het meerendeel eene
uitnemende positie innemen. Het getal
goede Nederlandsche violisten is veel
geringer, terwijl onder de vaderlandsche
pianisten slechts enkelen met lof buiten
de grenzen van het land bekend zijn.
Onder de violoncellisten herinneren wij
aan de namen Hollman, Lubeck, Hek-
king, Giese, Salmon, Bonman, Smith
en Snoer, die allen in Duitschland, met
name in de brandpunten van het mu
zikale leven, Berlijn, Leipzig en Dresden
onder de degelijke artisten worden me-
degeteld.
Het mocht een groot voorrecht hee-
ten, Dinsdag avond op het vierde Bacil-
concert met de talenten van een dezer
begaafde landgenooten uit den vreemde
kennis te kunnen maken.
De heer Anton Hekking uit Berlijn ver
wierf zich door zijn meesterlijk spel, dat
getuigde van een rijp muzikaal inzicht,
gepaard aan een innerlijk warm gevoels
leven, een onverdeeld succès. Het pro
gramma droeg daartoe veel bij. Een
solo-violoncellist moet in het bijzonder,
wil hij zijn auditorium dankbaar stem
men, toezien op de keuze zijner stukken,
zich daarbij liefst verre houden van
buitengewone technische kunstverrich
tingen. De heer Hekking had aan de
laatste voorwaarde voldaan, en vond
alzoo in het zangrijke Concert van
Goltermann in de tweede Nocturne van
Chopin, in Trdumerei van Schumann
(No. 7 uit de Kinderscenen) en in de
Polonaise D mol van eigen compositie,
waarin geenszins de eischen der techniek
in het buitensporige overgingen, ge
legenheid te woekeren met den mooien
toon van zijn instrument en de rijke ver
scheidenheid van klank, welke hij er aan
weet te ontlokken. Buitengewoon smaak
vol werd het liefelijk, zoetvloeiende werkje
van Schumann vertolkt. Geen wonder,
dat de heer Hekking met groote aandacht
werd gevolgd en hem na elke voordracht
bewijzen werden geschonken van on
verdeelde ingenomenheid met zijn ar
tistiek spel.
Met den gewaardeerden cellist traden
bij het hier besproken Bachconcert de
dames Emma Plüddermann, concert
zangeres uit Breslau, en Elisabeth Rey
nolds, pianiste uit Dublin als solisten
op. Eerstgenoemde dame bezit eene
mooie, flink ontwikkelde sopraan stem
en eene aangename, sympathieke voor-
drachtswijze. Met bijzondere innigheid
zong zij Solvejgs Lied (uit Ibsen's Peer
Gynt) van Grieg, Mondnacht van Schu
mann en das Veilchen van Mozart. On
getwijfeld heeft zij met deze liederen
den rechten weerklank weten te wekken
in het gemoed der hoorders en aan het
vocale gedeelte van het concert daardoor
de gewenschte beteekenis gegeven.
Mejuffrouw Reijnolds had bij haar
optreden als klaviersoliste te kampen
met de herinnering aan mevrouw Ca-
renno, welke onwilkeurig bij de bezoe
kers van het tweede concert weder op
den voorgrond moest dringen. Niet on
waarschijnlijk stonden de machtige in
drukken, toen ontvangen, aan de rechte
waardeering van de hier ten toon ge
spreide talenten in den weg. Hoe dit
moge zijn, mejuffrouw Reijnolds toonde
in de zeer moeielijke werken, welke zij
voordroeg, een duchtig ontwikkeld pia
niste te zijn. De technische ontwikke
ling vooral heeft bij haar eene respec
tabele hoogte bereikt, welke haar in de
nummers van Liszt, Waldesrauschen
en Polonaise uitnemend te stade kwam.
De verdere nommers van mejuffrouw
Reijnolds waren Sonate Op. 53 van
Beethoven, met een hijzonder mooi an
dante, IVocturne van Chopin en Roman
ce van Rubinstein.
Het laatste concert zal plaats hebben
op 20 Februari. Wederom zal daarbij
het orkest uit het Concertgebouw te
Amsterdam onder de leiding van den
heer W. Kes aan het woord zijn.
B.
Voordrachten in Teyler's Stichting.
Zeker betrad menig toehoorder bij de
lezingen in Teylers Stichting, welke
Woensdag plaats had, met eenige be
zorgdheid de vriendelijke gehoorzaal em
wel met het oog op de volslagen on
bekendheid aangaande het onderwerp,
waarmede de spreker van den avond,
Prof. Dr. J. Verdam zijn auditorium
zou bezig houden. Ieder weet, datdeze
uitstekende geleerde zich beweegt op
het gebied der taal, maar zeer stellig
kon men zich niet voorstellen, dat het
onderwerp de Nederlandsche taal zelve
zou bevatten.
Taalstudie zal, verklaarde Spreker,
door velen bestempeld worden met het
praedieaat droog, doch dit is een gevolg
van onkunde of vooroordeel, waarschijn
lijk te danken aan de omstandigheid, dat
zij wordt verward of vereenzelvigd met
taaloefening, van welke laatste ieder
van jongs af weet mee te spreken.
Doch de taalstudie geeft onnoemlijk ge
not en wie zich aan haar wijdt, heeft
daarvan evenveel voldoeniag als hij, die
eenige andere wetenschap zich ei
gen maakt. Na deze geruststellende ver
klaring noemde Spreker als zijn onder
werp De Macht der Bijgedachten in de
Taal.
Evenals bij al het ondermaansche
is ook de wet der wisseling van toe
passing op de taal. De loop der tijden wij
zigt den vorm der woorden. Van de ver
schillende woorden, die in dit geval
verkeeren en waarvan vele voorheelden
werden bijgebracht, noemen wij het
woord maagd, oorspronkelijk magetelf
oorspronkelijk elvene; vlerk van vlede-
rik Medemblik van Medemelacha.
Ook de beteekenis der woorden werd
gewijzigd, hoewel de wetten, vol
gens welke dit geschiedt, nog moeten
opgespoord worden; wat men onder
een dichter verstaat weet ieder, ouds-
tijds beteekende dichten opstellen. Klerk
of tegenwoordig kantoorbediende, vroe
ger bedoelde men er mee iemand, een
geestelijke, een geleerde, die iets be
schrijven kon en 'tzou thans vreemd klin
ken als men met Maerlant van dengrooten
Griek Homerus durfde verklaren, dat
hij een groote klerk was. De woorden
overbodig, dapper, bidden werden vroeger
verstaan resp. als volkomen bereid, snel
en bedelen.
Na deze inleiding kwam de Bijge
dachte in behandeling. Spreker toonde
aan hoe uit deze, als de bijtoon op het
muziekinstrument, de woordspeling ont
staat, en dat eene taal met vele homo-
nymen of gelijkluidende woorden dan
ook eene menigte van deze soort kan
aantoonen. Niemand zal bij het woord
geldig aan geld denken of bij het woord
gas, afkomstig van den natuurkundige
Helmolt, dat het zicli heeft gevormd
uit chaos.
Soms leidt de bijgedachte tot geheel
verkeerde uitingen in den volksmond
waardoor de hulpwerkwoorden hebben
in zijn verwisseld wordenals voorbeeld
uit de vele door spreker genoemde
ik ben het verlorenmen bedoelt ik
ben het kwijt.
Soms ook geeft het denken aan twee
dingen te gelijk aanleiding tot gebrek
kige beeldspraak of tot tweeslachtigen
stijl. Een vermakelijk voorbeeld, ont
leend aan een der opstellen van S.
Gorter, was zeker wel voldoende om
dit aan te toonen.
