Eerste Blad.
No. 81.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Zestiende Jaargang.
144 JUL il A% JLV XJt JBA JUU* W XJ met AMSTERDAM.
abonnementsprijs: van WOENSDAG 10 October 1894.
N ieti wsberichten
TELEPHOONNUMMER "CF A A "O f T^ÉT C«| f*\ "Cl TELEPHON1SCHE VERBINDING
ADVERTENTIEBLAD
Per drie maandenf ,25. VERbOHIJNI:
franco p. post ,40. Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel Dinsdag- en Vrijdagavond.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stnk. meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs verschenen werken op aan
vrage ter bezichtiging te verkrggen bg
De erven Loosjes, te Haarlem.
"VRIES (MATTHIAS DE) Verspreide
taalkundige opstellen uitgekozen en
herdrukt onder toezicht van Dr. S. Gr.
de Vriesf 3.50.
UEVE (MARIE) Helen's kleintjes of
de liefste kinderen der wereld. Naar
het Amerikaansch. Derde, geïllustreer
de uitgaaf..Ing. 1.40. geb. 1.90.
KIEVIET (C. Joh.) In woelige dagen.
Een geschiedkundig verhaal uit de ja
ren 1345-1851 voor jongelieden. Met
4 platenIng. 1.50. geb. 1.90.
TWAIN (MARK). Tom Sawyer's reis
avonturen. Uit het Engelsch door Mar
ly. Met talrijke illustratienIng. 150.
geb. 1.90.
IXAMMARION (CAMILLE). Het ver
gaan der wereld. Naar het Fian-ch
door Dr. B. C. Gondsmit. Aflevering
I. Compleet in 8 aflev. a.60.
3?ABIUS (A. N. J.) Zakboekje voor de
bezettingstroepen in het bijzonder voor
de officieren en het kader van de ves
ting-artillerie, de bezettings-bataljons
der infanterie, de schutterijen en het
reserve-kader2.90.
Buitenlandsche nieuw verschenen werken.
Holzschnitt-Album des Daheim Eine
Aaswahl der schönsten Bilder in Kuust-
drncken. Erste Lieferuug.55.
MOLESCHOTT (Jac.) Uutersuchungen
zur Naturlehre des Menschen nnd der
Thiere. XIV Band. Mit Portrat von
Jac. Moleschott. ,13.
GÉVILLE (HENRY). Fidèlka1.90.
KABÜSSEN (HENRY). Monsieur Cotil
lon n 1.90.
HOUSSAYE (ARSÈNE). Les larmes de
Mathilde1.90.
Bovenstaande werken zgn voorhanden
bg de boekhandelaars de erven Loosjes
Te Insbrück heerscht groote onrust
■wegens een paar afschuwelijke moorden,
welke datr gepleegd zijn. Zaterdag vond
men op den straatweg van Ambras naar
Aldraus het lijk van een meisje, dat
herkend werd te zijn de 22-jarige Phi-
lomena Würtenberger uit Ambras, die
in het plaatsje Lans diende als kellnerin.
Zij was Vrijdag-avond tegen 7 uur van
Ambras naar Lans teruggekeerd en is
onderweg den tot nog toe onbekenden
moordenaar in handen gevallen. Er moet
tusschen beiden een woedend gevecht
zijn gevoerd, want het meisje hield nog
oen bosje haar van den aanvaller in de
hand. Het slachtoffer had vier messteken
in den hatseen mandje en een spaar
bankboekje (zij had Vrijdag-middag te
Insbrück nog geld in de spaarbank ge
bracht) zijn verdwenen.
Zondag deed men in de buurt van
Ambras een nog vreeselijker ontdekking.
In een sloot lag het afschuwelijk ver
minkte lijk eener ongeveer dertigjarige
vrouwde kleeren waren haar van het
lichaam gjrukthet onderlijf was open
gesneden, de ingewanden lagen naast
hèt lijk. Wie deze vrouw is, is nog on
bekend. Ook de dader is men nog niet
op het spoor. Twee balaillons der kei
zerlijke jagers, de gendarmes en een
aantal boeren hebben de omgeving
doorzocht, doch vruchteloos. De moor
denaar moet zich nog eenigen tijd in
de nabijheid hebben opgehouden, want
den volgenden dag verlangde hij van eene
vrouw, die toevallig langs dezen weg
ging, dat zij de met bloed bedekte
kleeren voor hem zou wasschen, waarin
deze toestemde met de opmerking, dat
zij dan eerst zeep uit Ambras zou gaan
halen. Toen de vrouw met gendarmes
terugkwam, was de kerel verdwenen.
Ongeveer vier uur van Ambras heeft
men nu weer het lijk eener vrouw
gevonden.
Onder de landverhuizers, die zich
eenige dagen geleden te Genua op de
lie Umberto inscheepten naar Rio de
Janeiro en Santos, bevond zich een oud
vrouwtje van honderd jaar. Zjj hoopte
met haar 24 kinderen en kleinkinderen
nog menig gelukkig jaartje in haar
nieuwe vaderland te slijten.
Eene dienstbode te Tours heeft
hare mevrouw vermoord, volgens het
oordeel der rechtbank uit wraak om
dat haar de dienst was opgezegdvol
gens hare bewering omdat zij niet dul
den kon, dat hare „geliefde meesteres"
door een ander werd gediend. Zij is
tot levenslange gevangenisstraf veroor
deeld.
De wijnstok, uit alle reisbeschrij -
vingen bekend, van het paleis te Fon-
tainebleau heeft dit jaar 2705 kilogr. j
druiven gedragen, welke bij de gebrui- j
kelijke verkooping 1648 frcs. opbrach-
ten. Deze gemiddelde prijs van 60 c.
het kilogr. is ook verleden jaar betaald,
maar de hoedanigheid der druiven is
minder.
De Rechtbank te Londen heeft een
voornaam heer tot een boete van 1
veroordeeld omdat hij zelf een cab had
bestuurd en den koetsier in het rijtuig
had laten zitten.
Het was de drager van een histo-
rischen naam, Lord Petre een af
stammeling van Sir Wiliam Petre, den
vermaarden 16e-eeuwschen staatsman
en een man van 37 jaren. Hij ging
's nachts naar huis in een eenigszins
gemoedelijke stemming en stond er op,
dat de huurkoetsier nu eens zijn gemak
zou nemen en het bestuur van het rij
tuig aan hem zou overlaten.
Het waakzaam oog van een politie
agent ontdekte echter de zonderlinge
cabkoetsier. Hij maakte proces-verbaal
op tegen Lord Petre en den koetsier.
Laatstgenoemde is tot een geldboete
van 5 shilling en 5 sh. kosten veroordeeld
en hij kreeg nog een rechterlijke straf-
predicatie, om hem te leeren, dat er I
met monopolies niet te spotten valt.
Tegen het voornemen der Chi-
neesche Regeering, om de rechten der
onzijdige Mogendheden op het zich vrije
lijk bewegen te beperken tot de ICore-
aansche wateren, is door de Italiaan-
sche, Engelsche, Russische en Fransche
gezanten verzet aangeteekend.
Dit laatste wijst op een samengaan
der mogendheden in deze, waarvan
misschien nog verdere heilzame invloed
te verwachten is, allereerst wat betreft
gemeenschappelijke maatregelen tot be
scherming der Europeanen en ten twee
de mogelijk ook wat aangaat een be
middelend optreden in het belang des
vredes. Italië's vertegenwoordiger moet
reeds in laatstgenoemden geest werk
zaam zijn.
De Chineesche Regeering heeft een
bankierhuis te Tientsin gemachtigd tot
het sluiten van een leening ten bedrage
van f 10,000,000.
In China blijft de toestand ernstig
reeds zijn de vrouwen en kinderen
verwijderd en ook te Peking beginnen
eenige gezinnen te verhuizen uit vrees
voor een Japanschen inval, of omdat
men onlusten vreest in verband met
regeeringswijzigingen. Men spreekt van
opstand in Mongolië, ook dat wegens
ongeregelde betaling der soldij twee
duizend man van een Chineesch keur
korps tot den vijand was overgeloopen
alsook, dat de troepen, die de heilige
gravenstad Mukden moesten verdedigen,
op de vlucht zijn geslagen.
In de New Review komt eene
statistiek voor der echtscheidingen in
Europa. Volgens deze komt in Engeland
éene echtscheiding voor op 577 huwe
lijken; in Rusland een op 450in Italië
een op 421in Schotland een op 331
in Oostenrijk een op 184; in België
een op 169; in Hongarije een op 145;
in Zweden een op 134; in Nederland
een 132; in Frankrijk een op 62; in
Denemarken een op 36.
Te Parijs komt op 13 huwelijken een
echtscheiding voor; Te Berlijn een op
17te Weenen een op 43.
In Amerika zijn echtscheidingen nog
veelvuldiger. In het district Tolland
(Connecticut) homt zelfs een echtschei
ding voor op 6 huwelijken.
In Óklahama bestond in den laatsten
tijd een wet, waarbij het ontbinden
van huwelijken zeer gemakkelijk werd
gemaakt; het kon geschieden om 13
verschillende redenen, en ieder, die 90
dagen verblijf gehouden, had in het ge
bied, kon van die wet gebruik maken.
Thans echter heeft het Hooggerechts
hof van Óklahama alle sinds Maart 1893
uitgesproken vonnissen tot echtscheiding
nietig verklaard.
»In Mataram zijn driehonderd
vaten rookloos buskruit, vier kisten
patronen voor repeteergeweren en eenige
ontplofbare stoffen door ons gevonden.
„De Nederlandsche vlag wappert in
Tjaka Negara naast de witte vlag.
»De verovering van Mataram heeft
een zeer diepen indruk op den vijand
gemaakt. Eenige hoofden hebben zich
met hunne volgelingen overgegeven.
»De directeur van binnenlandsch be
stuur is naar Batavia teruggekeerd.
„De gezondheidstoestand der troepen
wordt beter." Alzoo luidde het telegram
van 6 October.
Aan een particulier schrijven is nog
het volgende ontleend.
Vol vertrouwen op de trouwhartigheid
van den vorst die bezig was grof ver
raad te plegen, en op de goede gezind
heid van het overgroote deel der bevol
king, werd onze macht op Lombok
gesplitst in vijf groepen, verspreid over
een afstand van ongeveer dertig kilo
meters en waren de veldattillerie en
de oorlogsschepen op twee na naar Java
terug gezonden, terwijl van de oor
logsschatting reeds driehonderd vijftig
duizend gulden is afgelost.
Onbewust van het vreeselijke gevaar
dat hen bedreigde, legden de troepen
zich dien avond van 25 Augustus ter
ruste, toen zij omstreeks 11 uur wak
ker geschrikt werden door geweervuur
van achter de muren der hen omrin
gende gebouwen, waarin te voren door
de Baliërs schietgaten waren gemaakt.
De bevelhebber verdedigde zich vijf
tien uren achtereen te Tjakra Negara,
maar moest wegens de groote verliezen
op Mataram terugtrekken, alwaar de
aldaar zich bevindende troepen binnen
een door muren omringd plein hadden
terug getrokken.
Men had gepoogd van uit Ampenan
om Mataram te gaan helpen, doch het
bleek, dat dit niet mogelijk was- omdat
de weg tusschen beide plaatsen door
den vijand was bezet.
Om het strandbiouvak beter te kun
nen beschermen, dat ook al met een
aanval werd bedreigd, had de marine
200 man met 4 landingsstukken ge-
debarkeerd.
De colonne-Lawick van Pabst die den
27en van Batoeklian terugverwacht werd
kwam dien dag ook werkelijk terug,
doch werd tusschen Tjakra Negara en
Mataram zoo hevig beschoten, dat slechts
een klein gedeelte Ampenan bereikte,
nadat twee bergstukken en de trein
waren achtergebleven.
De Indische bladen van de nootlotti-
ge datums zijn thans aangekomen. Het
blijkt hieruit, dat de overval plaats had
des nachts tegen 12 uur.
Omtrent generaal Van Ham wordt
bericht, dat hij een schot door den lin
kerarm, de borst en in den buik ont
ving.
Van de sectie van 53 man, waarmede
generaal Van Ham en ds. Rogge het
bivak te Tjakra Negara verlieten, kwa
men slechts acht man min of meer be
houden in den tempel aan!
In den dewatempel waar men zich
geborgen had, schijnt men zich den
vijand min of meer van het lijf te heb
ben kunnen houden, althans Maandag,
's morgens vroeg, vond men gelegenheid
om in een grooten kuil achter dien tem
pel in alle stilte de dooden te begraven.
Generaal van Ham rust daar in één
graf met vele om hem gesneuvelde dap
peren. Enkelen zijn afzonderlijk begra
ven, door hunne bedienden of kameraden.
Omtrent de kwestie of men hier te
doen had met een van te voren beraamd
plan en of men geen voorzorgen had
kunnen nemen, blijkt, uit particuliere
berichten, dat verraad werd vermoed.
Zoo vond men bij twee verdachte en
daarom gearresteerde Baliërs brieven,
behelzende nadere gegevens omtrent een
bestaande samenzwering, ten doel heb
bende de troepen te Ampenan, Mata
ram en Tjaraka Negara op een nog
nader te bepalen dag te vermoorden en
dan in zee te werpenzich meester te
maken van onze wapenen en ammunitie
om zoodoende met vrucht weerstand te
kunnen bieden indien het gouvernement
een nieuwe expeditie mocht uitzenden.
De coup de main zou beginnen te Ma
taram en Tjakra Negara, daar men het
vooral gemunt had op het materieel der
artillerie, terwijl ook nog van andere
zijde bleek, dat er iets broeide. Enkele
aanwijzingen schijnen door het leger
bestuur op Lombok niet gelooflijk ge
acht te zijn en men zich sterk genoeg
achtte.
Tegenover het verraad der inlanders
staat gunstig het kloekmoedig gedrag
van verschillende Javanen, die zich in
de eene of andere hoedanigheid bij de
expeditie bevonden, terwijl de houding
van onze dappere Indische troepen bo
ven lof verheven was.
Te Amsterdam liepen geruchten,
dat de toestand van den czaar is ver
ergerd en een telegram uit Rusland
meldde een nieuwen aanval van be-
