Wereldkroniek,
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN
No. 33
No. 92
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Zestiende Jaargang.
144 JLL H XI AV U üf JJwL U W JL& met AMSTERDAM.
abonnementsprijs: vail ZATERDAG 17 November Ib94.
Ned. Vereen, tot bevordering
van
op Zondag 18 Nov. 1894.
TELEPHOONNUMMER |_J A A TC? T jff9 "^fT V| f* I-I TELEPHO N1 SC HE VERBINDING
rnimnmun
Per drie maandenf-,25. verschijnt.
franco p. post ,40. Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, eikeregel Dinsdag- en Vrijdagavond.
Afzonderlijke nonmiers 3 centen ver stnk. meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
Adverientiën worden aangenomm tot dinsdag en vrijdag des middags ten 12 uredie alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Doet Uwe inkoopen liefst niet
«p Zondag. Waarom zoudt gij
geheel onnoodig de Zondagsrust
van anderen storen?
Het Bestuur der Afdeeling.
Groote Kerk.
Voorm. 10 ore, Ds. Hoeton.
8 Avonds 6 nre, Ds. Knottenbelt.
Cateohiemns, 3e Zondag.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 nre, Ds. Barbas.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 nre, Ds. van Lennep.
Maandag 'e av. 6 nre, Ds. Barbas.
Openbare catechisatie. Matth. 2112.
Woensdag 's av. 7 nre, Ds. Swaan.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 nre, Ds. Hoog.
Eglise Wallonne.
©ix heuree, M. S. Debrg,
pasteur a Amsterdam.
Wijklokaal Gr. Heiligland 26.
Donderdag 's av. 8 nre, de Heer J. Klein.
Bijbellezing Gal. 6 6.
Bij Ds. Hoog ontvangen voor het Ned.
Bgbelgenootschap 1.50, en voor de
Gnstaaf Adolf-Vereeniging f 1.van
N. N.
Ds. Knottenbelt bericht met hartelijken
dank de ontvangst van f 2.50 voor de
zending, in de Woeosdagavondbeart Jans-
kerk.
Ds. Barbas ontving met dankzegging
door de dames v. d. W. en Mej. H.
f 10.voor de Chr. school voor on- en
minvermogenden.
Nederd. Herv. Kerk.
Bennebroek.
Voorm. 10 nre, Ds. Gerth van
Beverwijk.
Voorm. 10 nre, Ds. Boon.
Nam. 1 nre, Zondagschool.
Evang. Luthersohe Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Sepp.
Gereformeerde Kerken.
GedOudegracht).
Voorm. 10 nre, 's av. 5 nre, de Heer
C. J. Kaptijn, Theol, Cand.
Klein Heiligland).
Voorm. 10nre, 'sav. 5V» nre, Ds. Wijminga
pred. te Zaandam.
Donderdag 'e av. 8 nre, Ds. op 't Holt
pred. te Noordwgk aan Zee.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, Ds. Barger.
Nam. 2i/s nre, Ds. Barger.
Woensdagav. 7 nar Bybellezing in het
gebouw Maranatha.
Heemstede.
Voorm. 10 nre, Ds. Kuylman.
Woensdagavond 6Va nre Ds. Kuylman.
Hillegom.
Voorm. 10 nre, Ds. van Druten,
Pred. te Rynsburg.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 9Vs nre, Ds. Loggers,
Pred. te Velsen.
(Ridderstraat).
Voorm. 10 nre, 's av. 6 ure, Ds. Langhout.
Woensdag 's av. 8 ure, Ds. Mulder.
Christelijk Geref. Gemeente.
Ridderstraat 24.
Voorm. 10 nre, 'e av. 5 nre, Godsdienst
oefening.
Donderdag 's av. 8 nre, Ds. J. Schotel,
pred. te Utrecht.
Lnthersche Kerk.
Voorm. 10 nre, Ds. Helper Sesbrugger.
's Avonds 6 Va nre, Vs. Poolman.
Kerk derV ereenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 nre, Ds. Hesta.
's Avonds 6 nre, Ds. de Vries.
(Ingang Gr. Houtstraat, voor de Avond
godsdienstoefening.)
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 nre, Ds. Tideman.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 nre, Ds. Weiss.
Donderdag 'sav. 8 nre, Ds. Weiss.
De Openbaring.
Chr. Bewaarschool, Burgwal.
Maandag 's av. 8 nre, Ds. Moeton.
Bijbellezing Handel. 11 1,
Lokaal in de Oranjestraat.
Geen bijbellezing.
Sandpoort.
Voorm.
10 ure, Ds. van Loenen Martinet.
Spaarndam.
Voorm.
10 are, Ds, Hoog,
Velsen.
Voorm. 10 de Heer Paddenburg.
van Beverwijk,
's avond 7 uur, Samenkomst in 't lokaal
voor Chr. belang, Ds. Loggers
Dinsdagavond 71/2 unr op de Heide
Ds Loggers en de Heer van Kneden.
Dondagavond 71/2 nar Bijbellezing in
't lokaal voor Cbr belang Ds. Loggers.
Zandvoort.
Voorm. 10 nre, Ds. Hulsman.
's Avonds 61/2 are, Ds. Hulsman.
Collecte voor noodlydende kerken en
personen.
VAN DE
is direct na uitgave voorhanden in den
Boekhandel van DE ERVEN LOOSJES.
Prijs 10 Cents.
Voordrachten in Teyler's Stichting.
Heeren Directeuren van Teylers Stich
ting stellen ook weer dit seizoen een
aantal belangstellenden in de gelegenheid
tot het bijwonen van de zeer gewaar
deerde voordrachten, waarvan de eerste
Woensdag plaats had.
Als spreker trad op Dr. T. C. Wink
ler rnet eene lezing over de diepten der
Zee.
Reeds vroeg heeft men de vraag ge
steld, hoe de bodem der zee zou kunnen
zijn. Plaatst men zich aan onze stran
den, dan bemerkt men dat de diepte
der zee langzamerhand toeneemt, maar
de vraag of die weer evenredig stijgt
tot op zeker punt, en zooveel andere,
bleven open vragen.
Toch had de zeevaarder noodig de
diepte te kennen en reeds vroeg ge
bruikte men hiervoor het dieplood, een
koord op gelijke afstanden afgedeeld, wel-
1 ke men vademen noemt, een stuk lood was
aan het ondereinde verbonden en den
toestel liet men in 't water zinken om
dan het aantal vademen, 2 Meter, te
bepalen, dat het lood gezonken was.
Men veronderstelde, dat de grootste
diepte drie duizend vademen bedroeg.
Gebleken is dat de diepte der Mid-
deliandsche zee afwisselt tusschen 44
en 1Ü40 Meter.
Beneden den waterspiegel zetten de
bergketenen der aardoppervlakte zich
voort. Op den bodem der zee bevinden
zich ook vulkanen, bewijzen hiervan zijn
de eilandjes welke indertijd op de Griek-
sche kust ontstonden en weer verdwe
nen. Zulke eilanden bestaan in hoofd
zaak uit vulkaan-gesteenten.
De bodem der zee bestaat grooten-
deels uit slijk, deze slijk bestaat uit
verweeringsproducten.
Spreker toonde tot verklaring eene
teeking van den zeebodem in doorsnede,
van het Amerikaansche Andes-gebergte
tot Senegambie en wees hierop aan de
eilanden, welke niet anders zijn dan de
boven water uitstekende toppen van
onderzeesche bergen.
Op de zeekaarten zijn de diepten
meestal aangegeven, soms ook de uit
drukking diepte onbekend die diepste
plaatsen zijn de minst gevaarlijke voor
de zeevaart. De weetlust der menschen
heeft zich echter de onbekendheid met
de diepten niet laten welgevallen, maar
zich eene voorstelling gevormd van den
toestand daar beneden, en men kwam
tot de conclusie, dat er heerschte doo-
delijke stilte, wegens gemis aan bewe
ging, duisternis, geen geluid, groote
drukking van 200 atmosfeeren bij 2000
vademen. Het dieplood kan op zulke
diepten niet werkenhet drijft dan.
Nauwkeurige onderzoekingen hebben
de overtuiging geschonken dat het diep
lood, naar mate het dieper komt, meer
tijd tot zinken behoeft.
Met den aanleg van de eerste tele
graaflijn tusschen Europa en Amerika
echter had men noodig volledige ken
nis van de zeediepte en de gesteldheid
van den bodem. James Brooke bedacht
een soort van dieplood dat aan deze
eischen voldoet en Spreker was in de
gelegenheid gesteld, dit vernuftig uit
gedachte toestel te toonen en de werking
ervan aan te wijzen.
Terecht merkte Spreker hier op hoe
weinig gemakkelijk men zich afstanden,
hoogten of diepten kan voorstellen,
en gaf als voorbeeld eene vergelijking
van diepte met de hoogte van onze
groote kerk.
Inmiddels begonnen de regeeringen
zich met onzoekingen ten deze bezig te
houden. In 1853 rustte de Amerikaan
sche regeering tot dit doel een stoom
schip uit; in 1860 Engeland mede een
stoomschip, een jaar later zelfs twee
schepen. In 1870 en 1871 werden van
wege de Fransche regeering onderzoe
kingen gedaan en in 1873 werd van
wege Engeland een schip tot dit doel
uitgezonden, dat een reis deed van vier
jaar. Na deze uitweiding werd de aan
dacht bepaald tot de slijkkaart en op
de vraag, waar al dat slijk van daan
komt, het antwoord verstrekt dat een
groot deel ervan afgespoelde deelen en
deeltjes zijn van de bergen er, kusten
en aangetoond de werking van het water
op de gesteenten, hoe de zeer kleine
tusschenruimten in de samenstellende
deelen der gesteenten toch toeganke
lijk zijn voor het water, hoe het vocht
den toestand er van wijzigt, zelfs in
die mate, dat er spleten en scheuren
ontstaan, die tot afbrokkeling leiden.
Met het Brookesche dieplood kan men
tevens kleine hoeveelheden van den zee
bodem naar boven brengen. Deze kleine
hoeveelheden zijn mikroscopisch onder
zocht en Spreker was in de gelegenheid
sommige van die mikroscopische prepe-
raten te toonen waartoe ze met behulp
van kalklicht werden geprojecteerd.
Zoo liet spreker iets zien van den bodem
op 2000 vademen uit den Atlantischen
Oceaan en de Oostzee, op 1400 M. uit
de Indische zee en van bij Barbados en
de Arabische zee. Naarmate de zee
dieper is wordt het water kouder; de
zonnewarmte kan niet verder in water
doordringen dan honderd meter. Op
2000 M. is het water 4° Celsius. Toch
kan op deze diepte nog eenig licht schijnen
door het phosforiseeren. Het licht zal dan
ongeveer de sterkte hebben van ons
sterrenlicht.
Op zeer aardige wijze heeft men proef
genomen betreffende de drukking in de
diepte. Een glazen cylinder, besloten
binnen een van openingen voorzienen
koperen, deed men op zeer groote diep
te zinkenboven gebracht bleek de
cylinder geheel tot fijn gruis verbrijzeld
en de koperen zelfs geheel verbogen,
getuige de enorme kracht er op uitge
oefend. Ten slotte maakten wij kennis met
de zeedieren, polvpen, kreeften en vis
schen der diepte en werd aangetoond,
dat bij de diepwaterkreeften de oogen
geheel ontbreken, terwijl bij de visschen
een paar soorten zijn die een soort van
elektrische inrichting met zich omdragen,
zeer stellig om bij het bemeesteren van
voedsel licht om zich heen te kunnen
verspreiden.
"Wegens het vergevorderde uur ein
digde hier de voordracht. Met dank voor
de belangstellende aandacht eindigde
Spreker zijne interessante voordracht,
welke ook door de aanschouwelijke wijze
waarop het gesprokene werd toegelicht
aan menigeen zeer aangenaam en nuttig
was.
KRONIEK
De raadsvergadering van Woensdag
14 November was goed bezocht.
Als naar gewoonte werden de notu
len der vorige vergadering gearresteerd
en volgden eenige mededeelingen; in
