EAAEL1MSOI
Eerste Blad.
IS o. 97
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Zestiende Jaargang.
144.
van WOENSDAG 5 December 1894.
Nieuwsberichten.
TELE PH DON NUMMER
TELEPHON 1SC HE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf—,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 13 uredie alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs verschenen werken op aan
vrage ter bezichtiging te verkrijgen bij
De erven Loosjes, te Haarlem.
MEYERE, (VICTOR DE) Verzen...ing 1.90
VOS, Mzn., (J. M.) Mixta. Een achttal
voordrachtengeb. 2.50
GREEN, (A. K.) De hand en de ring.
Uit het Engelsching. 1.90
MORE MARCH, (MARIE) •Vic". De
levensgeschiedenis van een Fox-terrier.
Vertaald uit het Engelsch door Willy.
ing. 0.75
WALLACE, (L.) De Vorst van Indië of
de val van Konstantinopel. Naar het
Engelsch door Alma. 2 dlngeb. 3.75
WARD, (Mrs. HUMPHRY) Marcella.
Naar het Engelsch door Mevr. Wil-
leumier. 2 dlning. *5.75
ANDRIESSEN, (P. J.) Het hof van
koning Lodewijk of Nederland als
koninkrijk Hollandgeb. 1.20
EASTMAN (J. A.) Verzoend. Een ver
haal uit Amerika voor jongens en
meisjes van 12—16 jaar. Met platen.
geb. 1.25
FABIUS CREMER EINDHOVEN,
(Mevr.) Een oom met vijf neven. Een
boek voor jongens met 4 gekl. platen.
ing. 1.50
LEOPOLD (L.) en G. W. LOVENDAAL,
Verzen en Versjes voor het jonge Ne
derland. Ie bundel geb. 1.60 I
OSSELEN—V. DELDEN. (Mevr. VAN)
Baas Willem. Een boek voor jongens
en meisjes. Geïll. m 4 gekl. pl. .ing. 1.25
De kleine Frits Een boek voor
jongens en meisjes. Geïll. met 4 gekl.
plaatjesing. 1.25
Album van Monogrammen in den kruis
steek ing. 1.50
WALLER, (JOANNES D.) De kolonisatie
van tropisch Australië. Met een kaartje.
ing. 0.30
KOFF (A. J. DE) De militaire wetten
van den heer Seyffardt beschouwd in
verband met de defensie van ons land,
gevolgd door een schema van leger-
organisatie en van regeling van den
militairen dienstplichting. 0.75
Buitenlandsche nieuw verschenen werken.
PARZIVAL, Das Lied vom Parzival und
vom Gral. Nach den Liedern des Wol
fram v. Eschenbach u. des Christian
v. Troies für das deutsche Haus bear-
beitet von Emil Engelmanngeb. 1.95
SCHMID. (CHRISTOPH V.) Hundert
kurze Erzalilungen*geb. 0.55
KIMMICH (KARL) Zeichenschule. Mit
17 Tafeln in Ton-, Farben- undGolddrock
und 100 Voll- und Textbildern..geb. 0 55
CRANZ, (Prof. HEINRICH) Lehrbuch
der Analytischen Geometrie der Ebene
VI Theil2.50
SACHS, (Prof. Dr. J.) Lehrbuch der
ebeaen Elementar-Geometrie VII Theil 2.60
Figaro-Illnstré. Numéro de Noël1.90.
Le livre k travers les ages1.40
VOLTAIRE, Zaïre. (Bibliothèque Else-
virienne)ing. 0.25
Mérope (id. id.) ing. 0.25
KERCHOVE DE DENTERCHEM,
(COMTE O. DE) Le Livre des Or-
chidées
.ing. «16.60
LAPLANCHE, (MAURICE C. DE) Diet,
iconographique des champignons supé
rieurs (HyméDomycètes)ing. - 5.50
PARIS (E. G.) Index Bryologicus sive
enumeratio muscorum hncusque cogni-
tornming. „6.90
Bovenstaande werken zijn voorhanden
bg de boekhandelaars ue erven Loosjes
Tweede Kamer. Vrijdag werden de be
raadslagingen voortgezet over art. 47
{koffie) van Hoofdst. II der Indische Be
grooting uitgaven in Indië). De heer Hint
zen bestreed krach tig de wijze waarop de
Indische Regeering, onder goedkeuring l
van den Min., het bijslagstelsel toepast I
n strijd zelfs met vroegere meening.
Overigens drong hij aan op eerlijke
proefnemingen met vrije Koffie-Kuituur.
Ook vroeg Spreker inlichtingen omtrent
plannen met Menado. De Min. van Kol.
verzekert, dat, hoe hij vroeger ook over
het bijslagstelsel gedacht moge hebben,
hij thans, evenals de Goev. Gen. het
Kamerbesluit zoo getrouw mogelijk wil
wil nakomen; vandaar de in Indië in
gestelde onderzoekingen. Of de resulta
ten bevredigend zullen zijn, kan hij niet
bevestigen; doch in elk geval zou het
groote bezwaren hebben, in het plan
van den heer Hintzeu te treden, en
met alle Javanen een rekening-koerant
te openen. De plannen omtrent deMe-
nado-koffiekultuur staan nog niet ab
soluut vast. Ten aanzien van Sumatra's
Westkust deelt de Min. niet in het
gevoelen van den heer van Limburg
Styrum. De uitgaaf van die verhooging
van plantloon kan de schatkist niet
dragen. Eerst zou moeten worden afge
wacht de uitkomst van de belasting-
verhooging. De heer Cremer konstateer-
de, dat de Kamer slechts geld had
toegestaan voor eene proefneming met
het bijslagstelsel, maar dat stelsel geens
zins heeft aanvaard. De cirkulaires van
den Goev. Gen. schijnen aan te toonen
dat de proef mislukt. Nadat de heeren
I van Limburg Styrum en Hintzen nog
j gerepliceerd hadden, hield de Minister
vol, dat nu nog volstrekt niet te zeggen
is, of de proefneming zal slagen of niet.
Debatten over deze zaak zijn thans on
vruchtbaar. Beter is het af te wachten
wat de Goev. Gen. een volgend jaar
zal voordragen. Bij art. 49 boschwezen
vroeg de heer Cremer, of het niet noodig
is, het verouderde reglement van 1874
te vervangen docr een, dat meer in
overeenstemming is met de moderne
wetenschap. Hij bew.erde, dat het in
weêrwil van meer aanplant, bij goede j
organizatie het Djatihout nog meer zou;
opbrengen. De minister deelde niet
volkomen het gevoelen van den heer
Cremer, dat er geen vrees zou bestaan
voor daling van prijs bij grooter aan-1]
plant van Djatihout. Eene voor de her
ziening van het reglement benoemde
kommissie had haar werk nog nietten
einde gebracht. Ook de heer van Gennep
waarschuwde tegen te sterke aanplant
van het bedoelde; de prijs zou dalen,
en er zou groot nadeel worden toege
bracht aan de tegenwoordige aannemers
die hooge prijzen hebben besteed. Bij
de 5e afdeeling (onderwijs, eeredienst,
nijverheid) drong de heer Donner op
nieuw aan op opheffing van art. 122
van 't Regeerings reglement. De heer
Roessingh verdedigde het Protestantsch
Kerkbestuur in Indië, over 't welk de
heer Donner een ongunstig oordeel ge
veld had. Hij bestreed den wensch van
dien heer tot opheffing van art. 122.
Wel zou hij wijziging wenschelijk achten
zonder de rechten van den Staat los
te laten. De heer van Vlijmen achtte
het wenschelijk, aan de ambtenaars
wenken te geven, dat zij de verspreiding
van het Christendom bevorderen, door
b.v. in ambtsgewaad tegenwoordig te
zijn bij christelijke plechtigheden. De
Min. zal de aandacht van den Goev.
Gen. vestigen op de wenschelijkheid
van dat waarop de heer van Vlijmen
gewezen had. Hij zou de gegeven wen
ken bij herziening van art. 122 over
wegen, maar bestreed het ongunstig
oordeel door den heer Donner over het
Protestantsch Kerkbestuur geveld. Bij
art. 62 (geneeskundige dienst) werd ver
betering van de krankzinnigenverpleging
in Indië krachtig aanbevolen door de
heeren Bool, van Gennep en Donner.
De Min. zou de plannen overwegen,
maar beriep zich op het rapport van
Dr. Hoffman, waarin 't bleek, dat de
toestand in Indië tamelijk was en
overeenkomstig billijke eischen. Tegen
over den heer van Kerkwijk verdedigde
de Min. de voorloopige uitkomsten van
de exploitatie der Ombiliën velden.
Tegenover den heer de Beaufort (ikijk
lij Duurstede) bestreed hij invoering
van een waterrecht. Verder verdedigde
de Min. tegenover den heer van Kerk
wijk de voorgenomen spoorweg-exploita
tie; hij zou zooveel mogelijk den aanleg
van partikuliere tramlijnen bevorderen.
De Min. verdedigde zijn plannen tegen
over den heer v. Karnebeek, die het
voornemen had om terug te komen met
het voorstel tot aanleg van den spoorweg
Tarik-Soerabaja. Na eenige repliekenis
de diskussie gevorderd tot de 7e afdeeling
(oorlog).
Dinsdag waren te 11.25 maar 37 le
den aanwezig, zoodat de zitting tot
's namiddags 1 uur moest verdaagd
worden. Toen werd de heer Staalman
beëedigd en toegelaten. Er werd be-
piikld, dat de Staatsbegrooting aan de
orde zou zijn na afloop van de reeds
aan de orde gestelde onderwerpen. Daar
na werd voortgezet het debat over de
Indiesche Begrooting, en wel over Hoofd
stuk Uitgaven, in indië, afdeeling 7
(dep. van Oorlog). De eerste spreker
was de heer van Vlijmen, die zeide
zich te zullen bekorten, daar het
gelijk hij ietwat stekelig opmerkte
scheen, dat de kamer meende den tijd
beter te kunnen besteden dan aan de
Indiesche begrooting, en omdat hij niet
begeerde mede te werken tot een avond
zitting, waarmede Voorzitter gedreigd
had. Spreker wees op de wenschelijkheid
om de keuze van een legerkom-
mandant niet te beperken tot de infan
terie. en terug te komen op het besluit
der vorige Reg. om de artillerie en de
genie uit te sluiten. Verder drong hij
aan op verbetering van het lot der In
diesche soldaten, en de stichting van een
pensioenfonds voor mindere militaire.
De heer Guyot bestreed den aanbeveling
in het Indisch Militair Tijdschrift tot
oprichting van een Rijksbuskruitfabriek
in Indië. De Min. van Kol. verzekerde, dat
gebrek aan keuze voor een legerkom-
mandant niet behoefde te worden ge
vreest. Met de werving gaat het uitne
mend tot nu toe zijn 3245 man aan
geworven, en in de laatste vijf dagen
41 man. De stichting van een pensioen
fonds is van grooten omvang, en de
Min. kon daarover vooralsnog geen oor
deel uitspreken. Aan een Rijksbuskruit
fabriek in Indie dacht de Min niet. Op
aandrang van den heer Kerdijk beloofde
de Min. te zullen overwegen verhooging
van den toelatings- leeftijd op de pupil
lenschool, Op de vraag van den heer v.
Vlijmen bij de 8ste afdeeling (Marine)
verklaarde de Min., dat op Lombok de
Marine 25 en 26 Aug. niet actief kon
optreden, omdat er toen slechts twee
schepen ter reede lagen en de macht
dus te gering was.
Hoofdstuk II (uitgaven in Nederl. Indië)
werd zonder hoofdelijke stemming aan
genomen. Daarna was aan de orde j
Hoofdst. I (uitgaven in Nederland). Bij
art 18 kwam de heer Bool terug op de
wenschelijkheid verbetering te brengen
in het pensioenfonds voor burgerlijke
ambtenaren. De Min. wees er op, dat
in het toekennen van gelden aan het
militair pensioenfonds niet de konkluzie
getrokken kan worden, dat die ook aan
het pensioenfonds voor burgelijke ambte
naren zouden worden toegekend. Bij art.
18 gaf de heer Cremer, namens de Komm.
van Rapp., in overweging, tot eene vol
gende begrooting uittestellen de door
de Reg. voorgestelde verhooging met
f 33.000, om het Techniesche bureau
bij spoorwegen vast aan het Departe
ment van Koloniën te verbinden,
daar deze zaak niet behoorlijk was toe
gelicht. Een am. van den heer
v. Kerkwijk, om art. 18 met f 33.000
te verminderen werd verworpen met
60 tegen 12 stemmen. Bij art. 24
sprak de heer Gerritsen over de hooge
kosten van het vervoer en den opslag
der koffie. Hij richte eenige vragen tot
den Min. De heer Basterl drong
aan den verkoop van koffie op Java te
beperken, in plaats van uit te breiden,
en zulks in 't belang van den handel,
en dus van de voordeelen die Indië op
levert De Min. van Kol. antwoordde
op de vragen van den heer Gerritsen, en
verzekerde, dat hij er niet tegen zou
opzien, den verkoop van koifie in Indië
uit te breiden. Wijziging te brengen in
den verkoop hier te lande achtte de Min.
ongeraden.Aan den heer Smits van
Oyen verklaarde de Min., dat de levering
van helmhoeden geschiedt door een Ne-
derlandsch fabriekant. Aan den heer
A. Smit verzekerde de Min., dat nog
geen beslissing is genomen, waar het
nieuwe schip, zoogenaamde sachterwie-
len," zal worden gebouwd. De Min. zal
nauwkeurig nagaan, ot de bouw aan
Nederl. industrieelen kan worden toege
staan en zelfs bij klein prijsverschil zal hij
aan deze de voorkeur geven. Op dit
laatste had ook de heer Heldt aange
drongen. Hoofdst. I werd aangenomen.
Hoofdst. middelen in Indië werd goedge
keurd zonder hoofdelijke stemming.
Hoofdst. Middelen in Nederland werd
aangenomen na eene korte woorden
wisseling tusschen den heer van Delden
en den Minister over de wenschelijk
heid, om over te gaan tot definitieve
afsluiting der dienstjaren sedert 1867,
welke saldo's nog steeds openstaan.
Hiermede is de Indiesche Begrooting
afgehandeld.
In de zitting van Donderdag werden
de volgende ontwerpen aangenomen:
le Provinciale belastingen in alle pro
vinciën en heffingen in Groningen en
Zuid Holland. 2e Vereeniging der ge
meenten Rotterdam, Kralingen en Char-
lois en grensverandering van Rotterdam,
IJselmonde en Overschie. 3. Begrooting
van het Pensioenfonds. 4. Overeenkomst
tot bekrachtiging en overneming van den
Zuidoosterspoorweg TilburgNijmegen
door de Exploitatie Maatschappij, welk
onderwerp zonder diskussie is aangeno
men met 57 tegen 16 stemmen. Voorts
is aangenomen het onteigenings-ontwerp
voor den bouw van eene nieuwe brug
over den IJssel bij Westervoort. Aan den
aandrang van den heer v. Borssele, om
kleine gemeenten van subsidie-verleening
te ontheffen kon de Min. v. Waterstaat
niet voldoen. Ook de heeren Rink en
van Alphen voerden het woord over
dit ontwerp. Ook de wijziging der
Spoorwegbegrooting van 1893 werd
goedgekeurd, nadat de Min. van Wa-