HAARLEMSCH Eerste Blad. BERICHT. EDEL METAAL, No. 18 Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86 Zeventiende Jaargang. 144. van WOENSDAG 6 Maart 1895. Nienwsbericliten. te1ephoonnümmer te1ephon1sche verbinding met AMSTERDAM. ABONNEMENTSPRIJS Per drie maandenf—,25. B franco p. post —,40. Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk. Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, eikeregel meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte. VERSCHIJNT: Dinsdag- en Vrijdagavond. Advertentiên worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst. De ondergeteekenden berichten, dat de drie Novellen van Vincent Doosjes, die als Feuilleton in dit blad versehenen zijn, te zamen in één bandje, onder den titel: voor de abonnés verkrijgbaar zijn, a f 0.50 ingen. en f 0.75 geb. Haarlem, 4 Maart 1895. DE ERVEN LOOSJES. „ONZE LEESTAFEL". Onlangs versobenen werken op aan vrage ter bezichtiging te verkrijgen bij De erven Loosjes, te Haarlem. ANKUM (L. v.) De zedelijke opvoeding der jeugding. ƒ0.50. Zaadkorrels. Leesboek ten dienste van de zedelijke opvoeding derjengd. 4 ditjesiug. a - 0.25. PANNEKOEK (J.) Cursus voor steil schrift No. 1—5a 0.10. PATEER (AAlgem. beschover strand en oeververdedigiuging. 1.20. SANDER (J. C.) Grepen uit de Land en Volkenkunde van Zuidelijk Europa ing. 0.30. STREUMER (J. J.) Duitsche Spraak kunst. Tweede cursusing. 1. Theorie en praktijk v. h. schaakspel. 2e verb, druk0.75. TYDEMAN (H. J.) Grondbelasting op Java.ing. 0.60. VOS (Jacs. M.) Van oude tijden tot heden. Gesch. van ons Vaderland, ing. - 1.90. JEBB (Prof. R. C.) Schets der Hel- leensche of Grieksche Letterkunde. Vrij bewerkt door Dr. H. C. Muller (Klass. Schrijvers No. 22—23). ing. 0.80. SPINOZA's Werken I Godgeleerd-staat kundig vertoog Uit het Latijn door W. Meijer met inl. van Prof Dr. J. P. N. Land. Hoofst. I— II (Klass. Schrijvers No. 24)ing. 0.40. Buitenlandflche nieuw verschenen werken. ABERCROMBY (R.)Das Wetter. Eine populare Darstelluug der Wetterfolge. Ans dem Englischen übersetzt von Dr. 1. M. Perntering. 3.25. BISG'ÜOFF (Dr. E.) Ein jüdisch-deut- sches Leben Jesuing. 1.30. BLEIBTREU (J.) Persien. Das Laud der Sonne und des löwen. Aus dem Papieren eines Reisendening. 3.90. RüLF (Dr. J.) Metaphysik. 3 Btle ing. //II 70. SPIEGLER (Dr. J. S.) Die Unsterblich- keit der Seele nach den neuesten na'.ür- historischen und fiiosolischen Forschun- gening. 1.60. AN GOT (A Les Aurores polaires. Avcc gravures dans le Tcxtegeb. 3.30. BattleB of the Nineteenth Century. Part. I ing. 0.40. Bovenstaande werken zyn voorhanden bxj de boekhandelaars de erven Loosjes, Concert van Iiaoul Koczalski. Vrijdag avond trad in onze concertzaal de jeugdige pianist op, wiens naam wij hierboven neerschreven. Ondanks de uitgebreide reclame middelen, die aan het optreden van den knaap vooraf zijn gegaan, was de opkomst van het publiek slechts matig. Waarschijnlijk zijn velen juist door de reclame, die men niet altijd vertrouwbaar acht, afgeschrikt, den kleinen Koczalski te gaan hooien. Het is inderdaad jammer wij zeggen dit in het algemeen dat de kunst haar toevlucht neemt tot aanbevelingen, die in haren vorm, naar onze meening, het eigendom dienden te blijven van ker misreizigers en die, zooals hier, aan heerlijke kunstuitingen min of meer het karakter geven van gewone ver tooningen. Hoe dit moge zijn, de afwezigen heb ben zich een zeldzaam te smaken kunst genot ontzegd en de gelegenheid laten voorbijgaan, een kind te leeren kennen, waaraan de natuur hare wondergaven in kwistige mate heeft toebedeeld. Roaul Koczalski is een aardige, inne mende jongen; flink gebouwd, getuige de stevige beenen, die uit den korten broek te voorschijn komen. In zijn doen en laten is hij gewoon; geen zweem van pedanterie openbaart zich in zijn optreden of bij zijn spel. Met groote, open oogen kijkt hij rond, blijkbaar onbewust van de grootheid zijner talen ten. Vertrouwelijk leunend op den arm zijner moeder, zagen wij hem het con certgebouw binnen stappen, weinig ver moedend dat dit eenvoudige kereltje ons straks zou ontroeren door de toover- macht van zijn innig, mooie spel. Toch was dit in werkelijkheid zoo, toen de knaap met vasten tred voor zij n instru ment een prachtige Blüthner-vleugel, expresselijk voor hem vervaardigd plaats nam en in een programma, even be langrijk als afwisselend zijn rijke gaven ten toon spreidde. In ademlooze stilte, met den eerbied, die over ons komt wanneer wij ons gevoelen onder den invloed van het verhevene, volgden allen de reine, poëtische vertolking, beurtelings getroffen door de klaarheid der voordracht en de bijna volmaakte be- heersching der moeielijkheden. Onbegrijpelijk mag het heeten, hoe een kind zóó muziekaal, zóó expressief, zóó karaktervol de intentiën weer kan geven van stukken, welke slechts na jaren lange studie het eigendom zijn geworden van onze groote pianisten. En dat alles geschiedde zonder eenige inspanning, met eene vloeiende gemak kelijkheid, die zou doen vermoeden, dat heel de serie voorgedragen stukken phantasieën waren, ontsproten in de kunstenaarsziel van den jeugdigen ver tolker zelve. De werken van eigen com positie moeten wel de bewondering over des knapen genie ten top Jiebben doen stijgen; eene Gavotte in Bachschen stjjl en eene Mazurka, meesterlijk saamge- weven uit even subtile als geestige mo tieven, werden als proeven van het scheppend talent ten beste gegeven. Wel mag men wenschen, dat eene goede gezondheid het eigendom blijft van den in allen opzichte sympathieken knaap en zijn wondervolle aanleg zich onder liefderijke leiding in vollen om vang zal kunnen ontwikkelen. Onge twijfeld zal dan Raoul Koczalski een der grootste kunstenaars der toekomst worden. Bij het verlaten van de Conceitzaal vernamen wij, dat de politie hier ter stede proces-verbaal heeft opgemaakt tegen de moeder van den kleinen pia nist, wegens overtreding van de wet op den kinderarbeid. Met allen eerbied voor de bestaande wetten, mag gevraagd wor den of dat nu niet wat heel overdreven is. Wij hebben hier toch niet te doen met arbeid in den gewonen zin des woord. Zeer zeker zullen de bezoekers van het concert met verbazing kennis nemen van de scherpzinnigheid, hier door de uitvoerders der wet aan den dag gelegd en zal het feit zelf den jongen Koczalski later tot niet geringe vroolijk- heid aanleiding geven. Andere tijden, andere zeden. Toen de jonge Wofgang Mozart in 1766 als tienjarige knaap met zijn vader Leopold in Amsterdam aankwam, rezen er be zwaren tegen zijn optreden, omdat de vasten reeds waren begonnen. De gees telijkheid ruimde evenwel spoedig alle moeielijkheden uit den weg, om het goddelijk wonder in zijne openbaringen niet te wederstreventhans, wel vijf kwart eeuw later, huldigt men het ge nie met een politie proces-verbaal. B. Weten en Werken. De bijeenkomst van Maandagavond was de twaalfde en tevens de laatste; de Heer P. H. van der Leij was de heksluiter, met eene voordracht over het ijzer. Spreker wees eerst aan de plaats van het ijzer onder de metalen; edelen en burgers. Het ijzer behoort tot de laatste. Het biedt weinig weerstandwanneer het in aanraking komt met zuren of sterk verhit wordt, roest het. Het on derscheid tusschen edele en niet edele metalen werd, door ze gloeiend in aan raking te brengen met zuurstof, aange toond. Ijzer verbrandt danplatina, goud of zilver niet. In verband hiermede behandelde Spreker de hoogoven tot het veranderen van ijzererts in ijzer. Behalve de groote neiging van ijzer om voor zuren te bezwijken, neemt het spoedig magnetische eigenschappen aan. Om een begrip te geven van de aan wezige hoeveelheid ijzer, werd meege deeld, dat ieder jaar dertienduizend millioen Kilo door de hoogovens ver vaardigd wordt. Vervolgens wees Spreker aan de ver spreiding van het ijzer. Het komt voor in den bodem, in planten, in de spieren en het bloed. Soms is het van belang het ijzer in de verschillende stoffen aan te toonen; het bloedloogzout is hiertoe een voor naam hulpmiddel,het kleurt ijzerhoudend water blauw, terwijl tevens het ijzer in gewone tuinaarde door dit middel werd aangewezen. De plant neemt het ijzer uit den bodem op en de bladeren dan ken hunne groene kleur aan dit metaal. De plant kan niet leven zonder ijzer en niet groeien zonder koolzuur, dat in zeer kleine verhouding in de lucht aanwezig is. Het blad verwerkt dit met water tot meel en Spreker vergeleek hierdoor ieder blad bij eene meelfabriek. Onze voedingsplanten danken hieraan hare waarde voor al wat leeft en zich beweegt.. Op het menschelijk organisme oefent het ijzer mede een machtigen invloed uit. De mensch leeft en arbeidt, het leven is eene verbranding, onze warmte ontstaat door de warmte, welke door gestadigen arbeid wordt ontwikkeld, doch dit gaat niet zonder zuurstof. Dit Jaatste wordt door de longen opgeno men en het bloed in haar netwerk van bloedvaten brengt het onder gestadige werking van het hart overal waar het noodig is. Een zeer duidelijk overzicht van den bloedsomloop en de wijze waarop het middenrif hiertoe bij de ademhaling werkzaam is, aangetoond door fraaie afbeeldingen, besloot den avond, die zeer stellig niet tot de minst aangename en leerrijke van ons bijeenkomsten-saizoen behoorde en door de aangename voor- drachtswijze met de meeste aandacht werd gevolgd. Dezen winter hadden in Weten en Werken twaalf voordrachten plaats. In vijf waren letterkundigen aan het woord, drie waren gewijd aan land- en Vol kenkunde, twee behandelde onderwer pen van algemeene maatschappelijke strekking, twee der Sprekers bewogen zich op natuurkundig gebied. In verreweg de meeste gevallen was de zaal meer dan gevuld, doch altijd gaven de bezoekers der bijeenkomsten blijk van onverflauwde belangstelling en dit door de Sprekers met aandacht te volgen. Was dit niet in geringe mate te danken aan de belangrijkheid der voordrach ten en de aantrekkelijke wijze waarop de onderwerpen ondisf de aandacht wer den gebracht, in even groote mate mag hier één machtige factor voor het welsla gen niet voorbij gezien worden. Het is de geest van orde, die steeds de mannen bezielt en waarbij de ouderen den jon geren ten voorbeeld zijn. Een grief heeft echter de verslagge ver tegen W. en W.Het rooken. Niet omdat dit nu zoo'n kwaad is, maar, met groote letters staat het te lezen in de zaal Men wordt verzocht niet te rooken. Dit verzoek doet het Bestuur. Waarom, om dat de Sprekers door de soms haastte snijden walm en het neergeslagen roet, verbrandingsproducten der tabak, in hun ne ademhaling bemoeielij kt worden en nu vraagt men in gemoede of het beleefd is, het bestuursverzoek zoo maar als niet gedaan te beschouwen. Het niet voldoen aan een verzoek leidt tot een verbod en het laatste heeft men te wachten, wanneer te eeniger tijd eens een minder lankmoedig Bestuur mocht optreden en de bezoekers aan het verstand brachten dat zij zich als genoodigden hadden te gedragen vol gens voorschrift. Moge het volgend Weten- en Werken- publiek in deze wijzer dan het tegen woordige zijn. Na deze uitweiding nog een woord van waardeering aan het Bestuur, dat jaar in jaar uit met opgewektheid voort gaat op zoo voortreffelijke wijze de al gemeene belangen te behartigen. Het moge hun bij voortduring gelukken werkzaam te zijn aan de hoogere be langen van den werkman. Het houde zich overtuigd dat de vruchten van zijn streven niet uitblijven. Tweede Kamer. Dinsdag heeft de Ka mer hare werkzaamheden hervat. Mede- deeling werd gedaan van de ingekomen wetsontwerpen en andere bescheiden. Door de centrale afdeeling is besloten Woensdag- en Donderdagochtend in de atdeelingen een aantal wetsontwerpen te onderzoeken. Donderdagmiddag zijn aan de orde de ontwerpen tot regeling van het bakenwezen, verlenging van de versterking der militie en nadere be palingen op de invoerrechten. De heer de Savornin Lohman heeft verlof ge vraagd en verkregen om op een nader te bepalen dag de ministers van binnenl. Zaken en justitie te interpelleeren over

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1895 | | pagina 1