HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No 41
Ditgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 84
Achttiende Jaargang.
14-4
WOENSDAG
Nieuwsberichten.
TBIiEPHOONNDMMEK
TELEPHON1SCHE VERBINDINS
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf ,25.
franco p. post ,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stnk.
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiên worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijlc nog worden geplaatst.
v oord-Zuidhollaiidsche Stoomtramweg-Maatschappij HaarlemLeiden. L Mei 1896
Amsterdamsche tijd. Haarl.—Hilleg.— Leiden 3.30+, 5.65, 7 15, 8.35,9.65,11.15 'sm., 12.35,
I.56, 315, 4.35, 5.55, 7 15, 8.35 'sav. HaarlemHillegom 9.55, 11.15 'sav.
f Alleen des Vrijdags.
Haarlemsche Tramway-Maatschappij. Van 't Station 7.30 's morgens tot 10.30's avonds.
Uit den Hout 7.50 's morgens tot 10.50 's avonds.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Mei 1896. Tijd van Greenwich. Naar Am
sterdam: 5.40, 6.25* 7.31, 7.42*, "7.52*, 8.4*, 8.37, 9.10*, 9.25*. 10.-, 10.20, 11.3+,
II.15, 'sm. 12.41,1.82,1.52\2.25* 3.3T*. 3.14, 3.48*, 4.22, 4.58* 5.28* 5.38*, 6.2", 6.44+,
7.34, 8.48*, 9.34*, 9.44, 9.58* 10 28*, 10.50*, 11.19 'sav.
Van Amsterdam: 5.38, 5.50*, 7.20+, 7.43, 8.3*. 8.17* 8.46*, 9.10*, 9.16,9.30*, 9.46*, 10.40,
11.5*, 11.37 'sm., 12.12*. 12.29*, 12.a6, 1.24*, 2.35, 3.5*, 3.25* 3.54, 4.40*. 5.6, 6.16+,
6.36, 7 31, 8.34*, 9.11, 10.-*, 11,3*, 11.45 'sav.
Naar Rotterdam: 6.19, 7.41+, 8.29*, 8.35, 9.31", 10.8*. 11.28* 's morgens, 12,15, 12,50*,
1.55, 3.28*, 4 24, 6.31+, 7.6, 8.56*, 10.23* 'savonds.
Van Rotterdam: 5.8, 5.58+, 6.56*, 7.35*, 9.48*, 10.41, 'smorg., 12.40M.—2 23*, 3.35*, 3.55,
4.32", 5.31*, 6.35, S.iO*, 9. 10.7* 'sav. De metgemerkte treinen zijn sneltreinen.
De met zijn exprestreinen alleen le en 2e klasse.
Naar den Helder: 6.12, 9.49 'smorgens, 1.30, 5.7, 7.10, 9.42 'savonds.
Naar IJmuiden: 5.50, 6.12, 7.32, 8.43. 9.49, 11.31 'sm., 1,30,3.52, 5.7, 7.10, 8.8. 9.42's av.
Van IJmuiden: 7.23, 7.58, 10.37 'sm., 12.8, 2.26, 4.51, 5.44, 6.59, 9.10, 10.18 'sav.
Naar Zandvoort: 6.49*, 7.44* 8.40+, 9.59*+, 10.11*, 11.16*+ 'smorg., 12.42,2.—*+,3.31,
4.27'5.10*, 5.37+, 631*+. 8 5, 9.45*+ 'savonds.
Van Zandvoort: 7.16*, 8.11*, 9.3+, 10.43*'smorgens, j 2.10*+, 1.5,2.45*+, 4.— 4.58*+, 6.2+,
7.12, 8.29', 9.33*+, 10.26*+'savonds.
De met gemerkte treinen stoppen aan de Halte Zandvoort (dorp). van af 1 Juni.
Iram-Omnibus-Maatschappij. BloemendaalOrerveenHaarlem. 1 Mei 1896.
Vertrekuren van Bloemendaal (Hotel Rennemerland)7.45*, 8.28.50, 9.40, 10.40,
11.5*. 11.40* 'sn12.20, 1.5, 1.30, 2.5, 2.65, 3.25, 3 55, 4.35 5.5, 6 6.25, 7.10,
8.15, 9.10, 10.- 'savonds
Van Haarlem (Station): 8.28* 9.31, 9.50, 10.25, 11.28* 11.45 'sm., 12.25', 1.8,1 43 2.9,
2 45, 3.45, 4.8, 4.39, 5.23, 5.49, 6.49, 7.21, 7.55, 9.13, 9.58, 10.40 'savonds
Vertrekt Zondags 8.5. Van af 1 Juni.
Telegraafkantoor, i Mei 1896. Het kantoor is geopend op werkdagen van 's m. 7.30 tot 's ar,
9.30 uur, op Zon- en algemeen erkende Christelijke feestdagen van 's m. 7.303.30 's av.
5.308.30 lur. Binnenl. Telegrammen worden berekend tegen 25 cents voorde eerste
ii 10 woorden, von elk tweetal woorden daarboven 3 cents.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Mei 1896. Tijd van Greenwich. Openstelling
van het kantoor: Dag van 7.30 'smorg. tot 9 uur'sav. Op Zondag van's morg. 7.30 tot
6,30 en van li .30 tot 2.30 uur 's av. Voor de storting en uitbetaling van postwissels, post-
bewijzen en de invordering van gelden op kwitantiën alleen op werkdagen, van 8 30 uur
'smorg. tot 2.30 uur'sav.VoordeSpaarbaD) van'sm. 8.30 tot 8.30 uur's av., op Zon
dag van 8.30 tot 9.30 ure 'sm. Voor de Postpakketten alleen op werkdagen, van
's morgens 7.30 tot 9 uur 'savonds.
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen: 6.40, 8.10,10.40'sm., 12.10,2.40,6.10. 8.55'sav.
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen: 7.25 's morgens, 2.30 'savonds
"Lichting der hulpbrievenbusserBotermarkt, Gr. Houtstr., 2e Hassel.str., Parklaan, Kaasplein,
Amsterd. Poort: 6.25, 9 40 'smorg., 1.40, 4.55, 8.10'sav. Florapark, Kampersinee',
LeidschevaartSchootersinge), Brongebouw: 6.10, 9.25 'sm. 1.25, 4.40, 7.55 'sav.
Des Zondags: buitenwijken 'sm. 6.10 en 12.25 's av., binnenwijken 's m. 6.25 en 12.40 sav.
Lichting aan het Station: Richting Amsterdam 7.26,10 58,11.10 'sm., 12 36*, 1.47,2.58" 5.23',
5.31* 6.39*, 1018* 'sav. Richting Rotterdam7.36, 8.30,11.23"sm„ 12.45 4.19*,6 26,
8.51*, 10.18* 'sav. Richting den Helder, 6.7, 9.44 'smorg., 1.25", 5.2*,9.37"savonds.
De met worde: Zondags niet gelicht.
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs versebenen werken op aan
vrage ter bezichtiging te verkrijgen bij
Dn erven Doosjes, te Haarlem.
MARIE. Drijvende Wolken. Uit het
Noorsch vertaald door Mej. A. M.
Gertb van Wijking. f 2.90
MEES (S. A. E. M.) Schetsen voor Zon
dagscholening - 0.90
Neeilands leger 1896i*Dg. 1.
SOMEREN (J. F. v.) Archives ou cor
respondence inédile de la maiion d'Oran-
ge-Nassan. Supplement an recueil de M.
G. Groen van Prinsterering. 3 75
Vraagstukken ter uitwerking gegeven bij
het txamen in Boekhouden, Handels
correspondentie in Moderne talen en
Stenograf'e 1S96ing. 0.25
Bnitenlandsche nieuw verschenen werken.
BAZIN (H.) AileB Gallo-Romain. Guide
du touri8te archéologueing. 1.65
CORDONNIER (ALe Chrysanthème
a la grande lleur. Les variétés qui se
prêtent le mieix a cette cullure. Va
riétés dtcoratives dites specimens.ing. 110
DONGÉ (E.) Atlas de poche des insectes
de France, Utiles ou Nuisibles. Avec
7i Planche9 coloriées...geb. 3.60
MAHAL1N (PAUL) Les aventuriers de
Parising. 1.90
RICHEPIN (JEAN) Grandes amoureusts
ing. v 1.90
RO.CHEBRUNE (A. T. DE) Toxicologie
africaine. Etade botanique, historique,
ethnographique, chimique, physic logique
thérapeutique, pharmacologique posolo-
gique etc. Fase. 1ing. 2.75
NEUMANN (A.) Analyse und Antidote
der för den Arzt wichtigsten Gifte.ing. 0.85
POLLATSÜHEK (Dr A.) D e 1 herapeu-
tischen Leistungeu des Jabres 1895.ing. 4.55
SCHULTZE (Dr. O.) Grundriss der Ent-
wicklungsgeschichte des Menschen und
der Saügethiere. Halfte Iing. 3.25
VOGTHERR (Dr. M Analytische An-
fangsgründe Leitfaden für den ersten
Unterricht in chemischer Praxis..ing. 0.65
"WIESENDANGER (R.) Schadigung der
Volksgesundheit durch die moderne
Zahnheilkundeing «0.65
WEISS (Dr. J.) Der Alkohol. Sein Wesen
und seine Wirkung.....ing. h 1.
BENNETT (ALFRED W.) The Flora of
the Alps 2 visgeb. «21.—
Bovenstaande werken zgn voorhanden
bjj de boekhandelaars de erven Loosjes
Vervolg zitting vau Dinsdag2e Kamer).
De heer Pijnappel betoogde, dat de
strijd in 1894 niet gold kiesrechtbegin
selen, duidelijk omschreven, doch alle
onderwerpen, die men zelf goed dacht,
aantewijzen als onderwerp van den
strijd. De oorzaak der ontbinding was
niet omschreven, wèl de aanleiding, de
aanneming van het bekende amendement.
Men sprak in de programmas over de
konstitutioneele interpretatie, over de
houding van den Minister Tak, over de
gedachte van het ontwerp-Tak in
't algemeen zaken niet vatbaar voor
eene bepaalde uitspraak.
Men heeft gestreden voor alles maar
niet voor de kiesrechtbeginselen van
1894. Er was ook geen vaste meerder
heid en geen groote meerderheid. Ver
der wees Spreker er op, dat de Grond-
wet nietuitbreiding voorschrijft, doch
slechts wil gelet hebben op geschiktheid
en welstand. Ook betoogde hij, dat het
j onjuist is te meenen, dat het kiesrecht
moet «trekken om een struikelblok uit
den weg te ruimen voor de regeling
van andere zaken een argument
veelal komend van hen, die ten slotte
tegen die andere zaken zijn. Eindelijk
besprak Spreker de mogelijkheid van
korrektieven, en den wensch van velen
om die in het ontwerp te doen opne
men. Spreker was niet voor korrektie
ven; hij wensebte geschikte kiezers
zonder korrektieven. Hij erkende, dat
er een einde moet komen aan de
kiesrechtstrijd, maar dat einde moet een
goed einde zijn, onschadelijk voor het
vaderland. De heer Michiels van Ver-
duynen betoogde, dat bij dit ontwerp
alleen moet worden beoordeeld de vraag,
of het voldoet aan het stelsel der Re
geering van groote uitbreiding, door de
Kamer en het kiezersvolk gewenscht,
en positieve kenteekenen van welstand
en geschiktheid aanneemt, en dan had
hij geen bezwaren, al moest hij de hoop
uitspreken, dat de Regeering op enkele
punten nog verbeteringen zal willen
aanbrengen. Zoo hoopte Spreker, dat
de Min. zich niet zal verzetten tegen
pogingen tot invoering van stemplicht,
en dat zij zal terugkomen op zijn voor
stel om ook het gemeentelijk kiesrecht
in dit ontwerp te regelen. Ook kwam
kwam hij op tegen de vrijlating van
wanbetalers in de belastingen en de
overgangsbepalingen, wat in strijd is
met de Giondwet. Sprekers ernstigen
wil is, met de Reg, de Kiesrechtrege
ling tot stand te brengen. Hij acht het
in 's Lands belang, dat die kwestie op
gelost worde vóórdat H. M. de Koningin
de regeering aanvaardt, ten einde H. M.
niet in de eerste jaren harer regeering
de
te stellen voor den strijd, dien
politieke hartstochten opwekt.
De heer Bastert achtte het stelsel der
Reg. goed, maar de toepassing minder
goed. Hij vreest, dat de resultaten niet
ver zullen afwijken van het vorige ont
werp. Spreker bestreed het couloire
stelsel en devoorloopigecandidaatstelling
dat volgens hem, vooral ten platte lande
niet past, en waar tegenover, zooals in
België, de invoering van stemplicht en
het meervoudig stemrecht zou moeten
staan. Spreker nam nog geen emd-
konkluzie, doch hij heeft bezwaren
tegen fe groote uitbreiding, tegen de
techniek van het ontwerp, en tegen de
overgangsbepalingen. De heer Harte
begon met te wijzen op den verflauw
den drang tot Kiesrechtuitbreiding. Wat
het ontwerp betreft, Spreker vond de
kenteekenen der Reg. zeer zwakke
kenteekenen, die grondwettige bepalin
gen in gevaar dreigen te brengen. Den
leeftijd van 25 jaar vindt hij goed, ver
laging ongewenscht. De overgangsbepa
lingen achtte Spreker ongrondwettig.
Er zullen kiezers komen, die het thans
niet zijn, en bij invoering van het
nieuwe Kiesrecht het niet zullen worden
dit ware een veroordeeling van de ge
heele Kieswet. Stemplicht acht hij zeer
noodig en natuurlijk. Ter voorkoming
van onthouding zou hij willen, dat hij,
die zich onthouden wil, dit aan het
stembureel kome verklaren, en anders
zal veroordeeld worden. Spreker zal in
dien geest een amendement voorstellen.
De heer Goeman Borgesius was van
oordeel, dat het ontwerp schier geheel
r.iet bevredigt, daai het den hatelijken
belasting census weer invoert, te hate
lijker, omdat die hoofdzakelijk gegrond
is op de nieuwe personeele belasting,
die, volgens Spreker, principieel veel
slechter is als grondslag van het kies
recht dan de vorige. Wel zijn ook
andere kenteekenen opgegeven, maar
daaraan zijn zulke moeilijkheden en
bezwaren verbonden, dat ze zullen leiden
tot zulk een willekeur, dat hij en velen
zijner vrienden er tegen zijn. Eigenlijk,
zeide Spreker, ware oppozitie quand mé me
noodzakelijk, maar hij en vele vrienden
hopen nog op zoodanige verbeteringen,
dat aanneming, zij het door nood ge
dwongen, mogelijk wordt. De heer
Hesselink van Suchtelen erkende, dat
men zich bij de beoordeeling van het ont
werp moet losmaken van het gebeurde in
1894 en de konsekwentieën van de stem
bus moet aanvaarden. Spreker zette uit
voerig zijne bezwaren uiteen tegen den be-
lastingcencus, die door de grondwetsher
ziening is losgemaakt van het kiesrecht.
Spreker meent, dat door dit ontwerp
het kiesrecht wel wordt uitgebreid,
maar dat geen grens wordt gesteld aan
het tijdperk van aandrang tot verdere
uitbreiding, wat hij hoogst nadeelig acht
voor den algemeenen toestand, die daar
door schade lijdt, allereerst wat betreft
het onderwijs. Het kies vraagstuk gevoelt
nu het nadeel, dat niet vroeger de
leerplicht is ingevoerd, want men zou
dan nu onbekrompen kiesrecht kunnen
geven aan een wel onderricht volk. Na
er nog op gewezen te hebben, dat het
ontwerp allerlei willekeurige onderschei
dingen maakt, verklaarde Spreker, dat
het hem, als overtuigd voorstander van
het ontwerp Tak, moeite zal kosten vóór
het ontwerp te stemmen, 't Zal afhangen
van de veranderingen in het ontwerp te
brengen. De heer Veegens zeide, dat
het hem pijnlijk viel zijne meening te
zeggen over het. ontwerp van dezen
minister, van wien hij zooveel geleerd
heeft. Liefst had hij gezwegen, maar
hij moest spreken, omdat zijn houding
niet geheel dezelfde is als die van den
heer Borgesius en diens vrienden. Spre
ker was een warm voorstander van het
ontwerp- Tak. In dit ontwerp kon hij geen
afdoende uitbreiding zien; een groot
bezwaar omdat andere ontwerpen van
dringend belang weêr zullen moeten
wachten. Zelfs op afrekening kon Spreker
het ontwerp niet aannemen. Hij achtte
het ongrondwettig, onredelijk en onbillijk
en gebrekkiger dan de bestaande kieswet.
Spreker betoogde, dat verband tusschen
belasting en kiesrecht ten allen tijde
de grootste hinderpaal is geweest voor
verbetering van het belastingstelsel, en
dat daardoor de administratie gelegen
heid krijgt invloed te oefenen" op het
kiesrecht. Onbeteekenend achtte hij de
andere kenteekenen in art. 1 b opge
noemd. Wordt de nieuwe wet op het
personeel volledig uitgevoerd dan zullen
allen, die aan die andere kenteekenen
van art. li voldoen, ook reeds belasting
betalen. Wordt de nieuwe wet onvolledig
uitgevoerd, en zou dus art. 16 kunnen
werken, dan zullen er zeer weinig in
gezetenen zijn die de opgaven doen,
omdat zij daardoor den fiscus mengen
in hunne linancieele aangelegenheden,
en zjj daardoor het kiesrecht wel eens
duur zouden kunnen moeten betalen.
