N ieu wsb erichten
Vervolg zitting van Woensdag, 2e Kamer).
De heer Willinge verklaarde eene
kleine wijziging in zijn am. te zullen
Brengen. De heer de Beaufort Amster
dambestreed de voorstelling van den
heer Drucker betreffende de historie van
het kiesrecht. Hij en zijn geestverwanten
hebben steeds naar overleg getracht en
gevraagd pozitieve kenteekenen, welke
de vorige Reg. verklaarde niet te kunnen
vinden. Dat heeft aanleiding gegeven
tot het am. v. d. Kaay c. s. En nu twee
der voorstellers van dat am. deel zijn
geworden van de Reg. hebben deze zich
juiste cijfers weten te verschaffen, en
nu is het zeer verklaarbaar, dat Spreker
en zijn geestverwanten daarmee instem
men. De heer Goeman Borgesius achtte
de redeneering van den heer A. van
Dedem, dat als de vooruitstrevenden nu
dit ontwerp niet aannemen, zij met nog
minder zich zullen moeten tevreden
stellen, niet serieus. Zulk marchandeeren
met het kiesrecht is niet het doel van
Spreker en zijn vrienden. Ook kwam
Spreker op tegen den heer A Mackay,
die gesproken had van een willekeurigen
maatstaf van de verlaging der huurprij
met 20 pet. Gaarne zou men verder zijn
gegaan, maar men heeft dat nagelaten,
om het am. aannemelijker te maken.
Spreker vindt de houding van den heer
Schaepman geheel onverklaarbaar. Het
ontwerp, beweerde Spreker, kan nooit
nationaal zijn, waar men zoo beperkte
opvattingen huldigt en zoo vasthoudt
aan personeele belastingcijfers. Van de
6400 werklieden, die in de enquête zijn
begrepen, zullen geen 25 pet. kiesrecht
ontvangen door het kenmerk der per
soneele belasting. Spreker en zijne me
devoorstellers hebben slechts getracht
tot billijker, rechtvaardiger uitbreiding
te komen. Schijnt het, dat men thans
in de Kamer wenscht een beperkt kies
recht, lang zal het niet duren, of men
zal dat konservatieve standpunt betreu-
ren. De Min. van Binnenl. Zaken
verdedigde nader de tabelmen zou op
oninvorderbaarheid der posten stuiten.
Het ontwerp berust niet op eene belas
ting deze is slechts een der kenteekenen.
Wat de rede van den heer Drucker
betreft, de Min. wees er op, dat eene
rede, als zij indruk wil maken in het
debat in de voorstelling der feiten geheel
in overeenstemming moet zijn met de
waarheid, en dat was met genoemde
tede niet zoo geweest. Met den heer
de Beaufort ontkende de Min.dejuistheid
van de geschiedenis der kiesrechtregeling
door den heer Drucker uiteengezet.
Verwijt men den Min. verandering van
standpunt, dan is dit de geschiedenis
van de balk en den splinter. De amen
dementen schijnen meer een wig om in
het ontwerp der Reg. te worden gedreven,
dan een eigen beginsel voor te staan.
Het eene is een stuk van het am.- Mees,
en het andere een karikatuur van het
am.- v. d. Kaay. Wat het am.- Kuyper
betreft, de Min. ziet daarin geen beginsel-
verschil, maar hij acht het praktiesch
onuitvoerbaar. Met de door den heer
Smeenge aangegeven wijziging kan de
Min. zich niet vereenigen. Evenmin
kon hij het gewijzigd am.- Bastertaanbe
velen. De heer Michiels stelde namens
de Komm. van Rapp. een subamendement
voor op het tweede am.- Borgesius, om
te eischen, dat bewoning van niet meer
dan twee huizen moet plaats hebben in
dezelfde gemeente. De heer Smeenge
bracht het cijfer van scheepsinhoud van
20 op 24 M3. Het debat over de eerste
alinea was nu afgeloopen.
Het kiesrechtdebat is in de zitting
van Donderdag 28 Mei voortgezet, en
wel over alinea B 2° kiesrecht verbon
den aan inkomen, in dienstbetrekking
gedurende het laatstverloopen jaar bij
denzelfden persoon of onderneming, tot
een bedrag voor elke gemeente in een
tabel aangewezen.) Hierop waren voor
steld en zijn toegelicht: 1°. een am.
Goeman Borgesius c. s. om toe te laten,
dat het inkomen verdiend zij bij niet
meer dan twee personen" in ééne ge
meente. Zooals de heer Borgesius het
toelichtte, trachtte dit am. eenigszins
de bezwaren van het art. weg te nemen,
en den sleutel van het kiesrecht niet
te leggen in handen van patroons, die
wellicht anders grooten invloed zouden
kunnen uitoefenen. 2°. een am. Goeman
Borgesius c. s. om lijfrente met pensioen
gelijk te stellen. De heer Borgesius
lichtte dit toe als geboden door de bil
lijkheid. 3°. een am. Kuyper c. s. om
jaarwedde, bezoldiging, wachtgeld, pen
sioen en lijfrente, dus alle inkomen
naast die uit dienstbetrekking in aan
merking te doen komen, en om niet te
eischen, dat het inkomen genoten zij
bij denzelfden patroon, maar bij ten
hoogste vier personen; voorts dat de
inkomsten gekumuleerd worden en pen
sioen in aanmerking worde genomen,
onverschillig of het van Overheidswege
worde gegeven of door particulieren.
Spreker beweerde, dat volgens dit am.
de aangifte geschieden zal zonder meer
moeite voor de burgerij, en als de
moeite voor de administratie iets mocht
toenemen, dan mocht dat geen over
wegend bezwaar zijn. De meerdere ad
ministratieve moeite is secundair. 4°.
een am. Karnebeek, om geen inkomen
als element van kiesrecht op te nemen,
maar alleen pensioen tot het bedrag
als in de tabel vermeld. Het buiten
gewoon moeilijke van de controle bij
het beginsel van loonen en bezoldiging
lag ten grondslag aan dit amendement.
5°. een am. Schepel, om ook den inwo-
nenden zoon, in het beroep of bedrijf i
der ouders werkzaam, die het vastge
stelde inkomen geniet, kiesrecht te geven.
In zijne toelichting wees de voorsteller
er op, dat wel 40000 personen zonder
noodzaak zouden worden uitgesloten,
indien een voorstel als het zijne dat
niet verhielp. Wel kunnen de bedoelde
personen een spaarbankboekje nemen,
maar zij maken daarvan weinig gebruik,
omdat zij hun geld voordeeliger kunnen
gebruiken in hun beroep. De heer Rut
gers van Rozenburg verklaarde zich
vóór het am. van Karnebeek, teneinde
beter kontróle te verzekeren, tenzij de
Min. zich bereid verklare het am. Hint
zen op art. 25 over te nemen. De heer
Bastert maakte eenige opmerkingen
betreffende het am. Hintzen op art. 25.
De heer Yiruly Yerbrugge was ook
van meeningdat de kategorie van
inkomen kiezers volmaakt overbodig is,
daar velen toch reeds vallen onder de
woning-kategorie, en de meesten zelfs
onverschillig zijn voor deze bepaling.
De heer Heldt was ook niet ingenomen
met de loonkiezers, vooral omdat de
patroons er meê gemoeid zijn. Hij zou
er tegen stemmen maar wilde mede
werken tot verbetering door de amen
dementen Borgesius. De heer Michiels
van Verduynen verklaarde namens de
comm. van Rapp dat deze eenparig of
bij meerderheid tegen :<1 de amendemen-
was. De Min. van Binnenl. Zaken bestreed
de amendementen. Het art. geeft vaste
kenteekenen, verbonden aan zekeren
duur en van notoir karakter. Onder
dienstbetrekking vallen inwonende zoons
als zij zich als knecht verhuurd hebben.
De Min. kon zich niet vereenigen met
het am. Hintzen op art. 25. Tegen het
bedreigen van straf tegen niet opgaaf
door patroons van inkomens, had hij
geen overwegend bezwaar. De Voor
zitter stelde voor thans een avondzitting
te houden, als de discussie over art. 1
niet mocht afloopen. De heer de Beau
fort gaf in overweging daartoe niet te
besluiten, aangezien geen bepaalde nood
zakelijkheid bestaat, en met het oog op
de stenografen. De heer Ferf wilde
tweemaal 's weeks avondzitting houden,
met het oog op het vele werk, behalve
de kieswet. De heer A. Mackay meende
dat te klagen valt over het langzaam
werken van de Kamer. Avondzittingen,
merkte hij op, kosten veel inspanning
voor hen, die aan de diskussie deelne
men. De heer Farncombe Sanders had
bezwaar tegen een avondzitting. Nadat
de Voorzitter zijne bedoeling nader uit
eengezet had, werd zijn voorstel met
44 tegen 41 stemmen verworpen. Daarna
werd het debat voortgezet. De heer van
Karnebeek handhaafde zijn am. en be
toogde, dat het am. Hintzen op art. 25
in geen geval voorziet tegen valsche
opgaven. De heer Rutgers van Rozen
burg meende, dat na verklaring van
den Min. het am. Hintzen op art. 25
wel zou worden aangenomen, maar zijn
bezwaren tegen het am. van Karnebeek
waren nog niet weggenomen. De heer
Goeman Borgesius verdedigde nader zijne
amendementen, waartegen de Min. schier
geen argumenten had aangevoerd. Het
bezwaar van den heer Viruly Verbrugge,
dat de belangstelling der werklieden
niet groot meer is, kan toch nooit als
bezwaar tegen het am. worden aange
voerd. Het doel van het am. is de be
zwaren van het art. te voorkomen en te
waarborgen, dat het niet immoreel zal
werken. De Min. vreesde niet voor
misbruiken van patroons, maar spreker
hield vol, dat er vrees zal bljjven be
staan voor knoeierijen. De heer Kuyper
nam akte van 's Ministers verklaring,
dat onder dienstbetrekking ook jaarwedde
en bezoldiging zijn begrepen, en als dat
vaststaat, dan wilde hij wel overwegen
die woorden in zijn am. te laten ver
vallen. De Min. van Binnenlandsche
Zaken verklaarde nogmaals, dat hij de
uitvoerbaarheid van het artikel op zich
neemt, mits men het niet zou wijzigen,
dat het kenteeken minder duidelijk
wordt, of de vastheid ervan vermindert.
De amendementen doen dat, en nu moet
men den Min. geen halstarrigheid ver
wijten, als hij zich er tegen verzet. Na
repliek van den heer Schepel werd het
debat over alinea 2 gesloten. Aan de
orde was toen al. 3, die kiesrecht ver
leent aan hem; die tenminste 100 heeft
ingeschreven op het Grootboek of f 50
heeft ingelegd in de Rijkspostspaarbank.
Hierop was voorgesteld een am. van
den heer Kuyper, om ook het kiesrecht
te verbinden aan het bezit van een
polis van levensverzekering of pensioen
verzekering waarop tenminste f 50 is
afbetaald, en aan een aanslag van f 1
in de grondbelasting. De heer Heems
kerk verklaarde zich vóór dit am. daar
het bezit van een polis aan levensver
zekering ongetwijfeld een kenteeken is
van welstand, van meer duurzaamheid
dan spaarbankboekjes van f 50 en veel
moeilijker te realiseeren. De heer Michiels
van Verduynen zeide, dat de meerder
heid der Komm. van Rapp. van oordeel
was, dat de voorstellers te zeer het
oog gesloten hebben voor de bezwaren
van de praktijk. Een polis is geen be
wijs van voortdurenden welstand. De
Min. van Binnenl Zaken zag in een
polis niet meer dan een bewijs, dat men
het recht heeft voor zekere betaalde
som aan zijn erfgenamen zekere uitkee
ring te verzekeren. Een polis van ƒ50
geeft volstrekt geen zekerheid, dat men
dadelijk over dat bedrag kan beschikken.
De heer Heemskerk kwam op tegen
het argument der Komm. van Rapp.
De heer de Savornin Lohman zag niet
in, hoe een polis, waaruit blijkt dat
men 50 bij eene levensverzekering
maatschappij heeft, zou kunnen bewijzen
dat men levenslang welstand geniet.
De Min. hield vol, dat een polis van
f 50, bestemd voor erfgenamen, niet
bewijzen kan den welstand der polis-
nemer. Het debat werd gesloten. Alinea 4
kiezers tengevolge afgelegd wettelijk
examen) werd goedgekeurd. Daarna ver
dedigde de heer Bouman, zijn am., om
het kiesrecht te verleenen aan hen die
gedurende 5 jaar onafgebroken op de
kiezerslijsten zijn geplaatst geweest
krachtens een der vorige rubrieken. De
heer Michiels van Verduijnen deelde
mode, dat de meerderheid van de Komm.
van Rapp. tegen het amendement was.
De heer Beelaerts van Blokland wees
er op, dat welstand niet volgt uit het
voorgestelde kenteeken; het kan hoog
stens een teeken worden van vervlogen
welstand. De Min. van Binnenlandsche
Zaken moest de aanneming van het
am. ontraden, omdat het strijdt met de
Grondwet. Ook de heer de Savornin
Lohman bestreed het am., dat daarop
door den heer Bouman werd ingetrokken,
omdat de Min. het in strijd met de
Grondwet verklaard had. Eindeljjk
kwam in behandeling het am. Kuyper
c. s., om het kiesrecht te verzekeren
aan leden van openbare kolleges, gods
dienstleeraren, leeraars aan inrichtingen
van hooger onderwijs, bestuursleden
van instellingen van weldadigheid, of
van eene vereeniging met een staatkun
dig, wetenschappelijk, opvoedkundig of
weldadig doel, van tenminste 50 leden.
De heer Kuyper licht het am. toe, dat
volgens hem personen aanwijst, die door
anderen met vertrouwen bekleed zijn.
De heer Pijnappel vond ook wel, dat de
Reg. ten aanzien van de intellektueele
kapacitciten zeer beperkt te werk is
gegaan, maar het am. achtte hij onvol
ledighet zou aanleiding kunnen geven
tot fraude door het kiesrecht te verschaf
fen aan besturen van vereenigingen,
daar zeker aantal personen gefingeerde
vereenigingen zouden kunnen oprichten
en elkander tot bestuursleden promo-
veeren. De heer Michiels van Verduynen
verklaarde, dat de meerderheid der
Komm. van Rapp. tegen het am. was,
zooals het is voorgesteld. De heer de
Savornin Lohman zou zich met het am.
kunnen vereenigen, indien de voorstel
lers het slot lieten wegvallen. De Min.
zou ook niet durven behouden besturen
van instellingen van weldadigheid, maar
overigens achtte hij ook het am. over
bodig, en zelfs niet gewenscht, met het
oog op de uitlegging van godsdienstige
gezindheid en hooger onderwjjs. De heer
Kuyper wenschte de wijziging van het
am. in overweging te nemen.
Vrijdag beantwoordde de heer Kuyper
de bezwaren tegen zijn am. den vorigen
dag door de heeren de Savornin Lohman,
Pijnappel en de Min. geopperd De
hoofdbedenking is geweest, dat het ge
vaarlijk zou zou zijn wegens het toeken
nen van kiesrecht aan bestuursleden van
vereenigingen, daar men dan ten Blotte
vereenigingen zou oprichten, enkel om
aan sommigen kiesrecht te bezorgen.
Dergelijke sluwheid achtte Spreker
ondenkbaar, maar, als ze bestond, dan
zou, dacht hem, zulk een organizeerend
talent bewijzen, dat aan dergelijke lieden
indedaad het kiesrecht toekwam. Spreker
wijzigde echter zijn am. en liet daaruit
vervallen kiesrecht voor bestuurders
van vereenigingen, die rechtspersoon
lijkheid bezitten. De Min. van Binnenl.
Zaken bleef het am. bestrijden, en even-
zoo de Komm. van Rapp. Nadat de heer
Heemskerk de gemaakte bezwaren niet
erkend had, de heer Pijnappel nog eene
verdere wijziging van het am. in over
weging gegeven had, de Min. bij zijn
gevoelen was blijven volharden, en de
heer Kuyper tegen de pessimistiesche
opvattingen was opgekomen werd het
debat over art. 1 gesloten.
Daarna werd overgegaan tot stemming.
De uitslag was, dat le het sub. am.
Pjjttersen van Deinse op het am.-Bor-
gesius werd verworpen met 62 tegen 36
stemmen; 2e werd het am.-Borgesius
verlaging van de tabel der huurprijzen
met VB) verworpen met 62 tegen 36
stemmen3e werd het am.-Willinge-
Houwing vermindering de plattelands
tabel) zonder hoofdelijke stemming aan
genomen-, 4e werd het am. Travaglino
(28 jarige leeftijd) verworpen met 63
tegen 35 stemmen; 5e werd am.- de
Boer (23 jarige leeftijd) verworpen met
58 tegen 40 stemmen6e werd het am.-
Kuyper (geen belasting maar voorziening
in eigen onderhoud en van het gezin)
verworpen met 67 tegen 31 stemmen;
7e werd het am. Bastart minimum-
grondbelasting f 2) verworpen met 83
tegen 15 stemmen; 3e werd het am.-
Borgesius (2 jaar bewoning van een
huis van f 1 grondbelasting) verworpen
met 66 tegen 32 stemmen9e werd
het sub am. der Komm. van Rapp.
(beperking der verhuizing lot dezelfde
gemeente) aangenomen met 62 tegen 36
stemmen; 10e werd het am. Borgesius
(éénmaal verhuizing toegestaan aan
huurkiezers) aangenomen met 62 tegen
36 stemmen; lie werd het am.- van
Karnebeek (huurprijs gelijk aan de
personeele huurwaarde) verworpen met
76 tegen 22 stemmen 12e werd het
am.- Smeenge kiesrecht verbonden aan
vaartuigen van 24 Rub. Meters) aange
nomen met 58 tegen 40 stemmen; 13e
werd het am.- Kuyper (alle inkomens
bij vier patroons geven kiesrecht) ver
worpen met 84 tegen 17 stemmen; 14e
werd het am.- Borgesius (éénmaal wis
selen van patroon) verworpen met 58
tegen 39 stemmen; 15e werd hetam.-
Schepel kiesrecht aan inwonende zoons
die bedrijf uitoefenen) aangenomen met
51 tegen47 stemmen; 16e werd hetam.-
van Karnebeek kiesrecht enkel door
pensioen, niet door inkomen) verworpen
met 69 tegen 29 stemmen17e werd het
am.- Borgesius (lijfrente evenals pensioen
te berekenen) verworpen met 44 tegen 43
stemmen; 18e wei dhet am.- Kuyper (kies-
reclitaan bezitters van een polis) verworpen
met 64 tegen 34 stemmen; 19e werd
het am. Kuyper (Kiesrecht voor leden
van openbare kolleges, godsdienstleeraren
leeraren bij Hooger Onderwijs en be
stuursleden van weldadigheidsinstellin
gen) verworpen met 63 tegen 35 stemmen.
Art. 1 werd daarop aangenomen met
62 tegen 36 stemmen. De minderheden
voor de verworpen amendementen waren
doorgaans de vooruitstrevende liberalen
en de linker-antirevolutionairen, de meer
derheid en tegen de Kahtolieken, ge
matigde liberalen en anti-revolutionairen
(Zie vervolg le blad).
Gedrukt bq DE ERVEN LOOSJES, te Haarlem,
