HAARLEMSCH Wereldkroniek, No. 96 Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 84 Achttiende -Jaargang. 144 van ZATERDAG 28 November «ei Vereen, tot bevordering van Zondagsrust. No. m 'ELEPHOONNUMMER TELEPHON1SCHE VERBINDINB met AMSTERDAM. ABONNEMENTSPRIJS Per drie maandenf ,25. franco p. post ,40. iftonderlijke nommers B centen per stut. Prijs per Advertentie van 1—5 regels 10.25, elke regel meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte. VERSCHIJNT: Dinsdag- en Vrijdagavond. Advertentiënworden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst. Doet Uwe inkoopen liefst niet •p Zondag. Waarom zoudt gij geheel onnoodig de Zondagsrust van anderen storen? Het Bestuur der Afdeeling. VAN DE ts direct na uitgave voorhanden in den Boekhandel van DE ERVEN LOOSJES. Prijs 10 Cents. Voordrachten in Teylers stichting. Heeren Directeuren van Teylers Stichting geven dezen winter aan ge- noodigden en belangstellenden gelegen heid tot het bijwonen van zeven voor drachten. De eerste had plaats Woensdag avond en werd gehouden door Professor K. Martin, Hoogleeraar in geologie en mineralogie, waaronder begrepen de palaeontologie en de kristallographie, aan de Leidsche Universiteit. In de fraaie, gezellige gehoorzaal van Teyler waren alle plaatsen bezet, enkele dames en heeren moesten zich zelfs met staanplaatsen vergenoegen. Spreker had tot onderwerp De Mo lukken en in verband hiermede de weten schappelijke reis, indertijd naar deze eilanden ondernomen. Onder de Molukken begrijpt men de eilanden gelegen tusschen Celebes, Timor en Nieuw Guinea. De bekendste ervan sijn Amboina en Banda, de grootste Ceram, Boeroe en Halmaheira. Nadat er de aandacht op gevestigd was, dat deze eilanden zeer bergachtig lijn, werd de bodem van Amboina, ot zooals spreker het noemde Ambon, uit geologisch oogpunt beschouwd. De ge steenten zijn van betrekkelijke jongen datum. Op dit eiland had in Februari 1674 eene aardbeving plaats waardoor de top van een der vulkanen afviel en er scheuren ontstonden, waaruit stroo men slyk te voorschijn kwamen, waar door, in strijd met sommiger beweren, kan be.-loten worden dat men op vul- kanischen bodem is. De vulkanen in het algemeen worden steeds aangetroffen op eilanden of naby de zee, of waar afscheiding plaats heeft tusschen land en zee. steeds om de Oceanen. Haar ontstaan schetste Spreker als volgt: In de steeds in beweging zijnde aarde bevinden zich gesteenten welke lich in gloeienden toestand bevinden, door scheuren en spleten treedt water binnen, dat bij aanraking met de gloei ende massa waterdamp vormt, welke de stoffen naar boven drijft, waardoor exploties ontstaan en aanleiding kunnen geven tot heftige bewegingen des bo dems. Spreker herinnerde hier aan de ramp van Krakatau. De wetenschap is gekomen tot het bepalen van eene vulkaanlijn en binnen deze lyn hebben zich in 1673 en 1674 verschillende vulkanische ontbarstingen voorgedaan, welke aantoonen een in verband staan van de vulkanen der Molukken-groep. Deze lijn gaat van West naar Oost en vervolgens van Zuid naar Noordde voortzetting is tusschen Ceram en Boeroe. Daar moet een net werk van scheuren bestaan, waardoor de ongeveer gelijktijdige uitbarstingen op nieuw verklaard worden. De straat tusschen Ceram en Boeroe is ontstaan door inzakking van den bodem. Daaren tegen bestaan er ook opheffingen. Op Ambon dankt men deze opheffingen aan het gruis der koraalriffen; deze zijn van 200 tot 400 Meter hoog. Op Klein Timor treft men aan archaeïsche lagen, of zulke die ontstonden in een tijdperk waarin daar menschen, dieren, noch planten bestonden. Nog werd de aan dacht gevestigd op de granietformatie en op de steenvergruizende algen. De eilanden groep is naar alle waarschijn lijk onder water ontstaan en na ver schillende rijzingen en dalingen in den toestand, waarin zij thans, zoolang de geschiedenis reikt, zich bevinden. Na deze merkwaardige geologische les gaf Spreker een begrip van de wijze waai op men er reist. Op Java of zelfs op Ambon waar goede wegen, zijn be duidt het reizen niet veel, doch bij voorbeeld op Boeroe, waar men te doen heeft met een volslagen wildernis, gaat de tocht meestal over en door rivier beddingen, terwijl menigmaal de weg nog door uitkappen moet gebaand wor den, waartoe een groot aantal menschen noodig is. Bovendien zijn er soms nog moeielijkheden te overwinnen met in landers, als zijnde die er dikwijls niet op gesteld, dat vreemden kennis nemen van hun land en gewoonten, aangezien onder hen het koppensnellen nog in zwang is, natuurlyk tegen den wil van ons Gouvernement, dat er echter niet veel tegen kan doen. De inboorlingen der Molukken zijn Alfoeren, kenbaar aan hun kroeshaar. Zij zijn Mahomedanen, heidenen en christenen. Ten slotte gaf Spreker eene fraaie verzameling projecties naar door hem ter plaatse verzamelde lichtbeelden te aanschouwen, wat in vele opzichten het besprokene verduidelijkte en tevens een fraai beeld gaf van den weelderigen plantengroei, wst te opmerkelijker was omdat die vegetatie plaats had op de vroeger vermelde overblijfselen van gra niet. Om een denkbeeld te doen ver krijgen van de hoogte van sommige palmen, het bamboe, de rottan en het gras had Spreker gezorgd, dat telkens op de foto's beelden van menschen voor kwamen. Van enkele merkwaardige gesteenten werden specimen vertoond. Een applaus dankte Spreker voor zijne uiterst leerzame voordracht. DE NUTSLEZING. 't Is misschien niet geheel in den haak bij eene voordracht van Willem van Zuylen van eene „lezing" te spreken want er werd Dinsdagavond bij de Buitengewone vergadering met dames van het Nut niet gelezen.Stel U voor Van Zuylen lezen 1 Van Zuylen de tooneelspeler, de karakteristieke Van Zuylen met een boek voor zich of iets dat er naar zweemt, 't zou zijn om nooit te vergeten. Men heeft hem gezien in het drama, in het tooneelstuk, in het blijspel, zelfs, o, jammer, in de klucht; toch blijft hij de man. Juist door het eigenaardige, dat zich niet zoo omschrijven laat, blijft hij aantrekkelijk. Die bekoring kwam weer over ons toen wij hem in het Nut ontmoetten. Een mooi gevulde zaal en een goed lachsch publiek bij een goed programma deden bemerken, dat men zich amuseeren wilde en men amuseerde zich. Het programma bevatte geen zwaren kost; Rosier Faassen, Louis de Haes, Van Sprinkhuysen etc. met korte stuk ken, of liever stukken, die onder de tongradheid van Van Zuylen hunne lang dradigheid verliezen, waarvoor de heeren auteurs den acteur wel dankbaar mogen wezen. De acteur geeft leven geeft kleur aan de letterkundige producten, waar van, buiten de uitstekende voordracht al zeer weinig overblijft, natuurlijk de bekende, goed gedachte Paardengang van Laurillard buiten rekening gelaten, als behoorende tot een geheel andere categorie als de vorige stukken. Van Zuylen vindt steeds den weg tot het humoristische, en weet juist op het goede oogenblik uit den hoek te komen. Mooi kwam dit uit. in Ik kan me be- heerschen, als hy, op 't punt eene grof heid te zeggen, den toon weet om te zetten in een honingzoet complimentje. Onderhoudend verteller, dit bleek bij Een mislukte voordracht, brengt hij het van-den hak op den-tak springen vol komen tot zijn recht, leidt den hoorder ongezocht van het hoofdpunt om later den draad weer in handen te nemen en U onder dit alles te doen schudden van lachen. Omdat 't zoo geestig is? neen. Omdat wat hij voordraagt een meesterstukje is? ook niet. Omdat fijne trekjes van vernuft het aantrekkelijk doet zijn? nog eens neen; omdat een van Zuylen met zijn kunst van zeggen het bezielt tot een humoreske van hooge kunstwaarde. Zóó was Dinsdagavond de Van Zuylenavond en daarom heeft men zich geamuseerd en daaiom zal men telkens, ondanks het vermoeiende van zoo'n avond, telkens terug verlangen naar onzen eenigen Willem van Zuylen. St. NICOLAAS schijnt een vriend van de zoetigheden des levens. In den loop der tijden heeft zich die smaak wel wat gewijzigd maar banket en koekbakkers-heei lijk heden blijven nog steeds van grooten invloed op de diverse wederzijdsche geschenken en gedurende de dagen, het feest voor afgaande, zijn het waarlijk deze soort van winkels niet, die worden voorbij gegaan. Aan het delicieuse van genoemde arti kelen paart zich meestal den goeden tact der verkoopers om ze uit te stallen. Voorbeelden zijn er van dien aard te over, vooral nu de chocolade-fabricatie in de laatste jaren zulke groote afmetingen heeft aangenomen. De Haarlemsche firma Droste met hare twee winkels in de Groote Houtstraat houdt de eer van het vak waardig op. Het is een lust te zien naar de wijze waarop zij de aandacht weet te trekken, door kleur te brengen in de étalage. DeGulden berg, de Heer Reeser, Groote Houtstraat, een der oudste, zoo niet de oudste der Haarlemsche firma's van dien aard, komt goed uit en evengoed als daar geëtaleerd wordt is dit ook bij de firma. Louwerse, hoek Anegang. In het Noorden der stad maakt de banketbak kerij van Gestel een prettigen indruk door haar frisch uiterlijk, wat voorna melijk bij het kunstlicht voordeelig uit komt. Braakman, Damstraat, heeft er ook slag van zijne artikelen op het voordeeligst op te zetten. Zyne woning kan men niet voorbijgaan of men let ook op den ta melijk wel bewaarden trapgevel van diens huis, een meesterstukje in zijne soort. De fraaie ornamenten zijn voor een paar jaren van eene duimdikke verflaag ontdaan, doch het komt ons voor dat aan de baksteen de tand des tijds knaagt. Restaureeren kost geld, vooral, als het een kunstwerk betreft. Wie weet wat Braakman echter doet voor het Haarlemsche geveltje, als men hem in de noodzakelijkheid stelt na St. Nicolaas op zijn raam te schrijven ïFinaal uitverkocht." Even aantrekkelijk ziet er de win kel uit van Hoeksema, Groote Houtstraat, hoek Nieuwstraat. Mooi verlicht en ruim is van de prachtige gelegenheid tot étaleeren aldaar een goed gebruik ge maakt. Onder de jongere hebben wij een bekroonde, Meereboer Groote Houtstraat, evenals onder de ouderen een hofleve rancier, Droste. Meereboer's bostplaat is reeds gun stig bekend en zijne borstplaattaarten zyn ietR nieuws op dit gebied. Dollekamp's winkel is verplaatst naar de Kleine Houtstraat. Een goed teeken, genoodzaakt te zijn zich uit te breiden 1 Op de koek-en banketbakkerij zijn, zooals in de meeste vakken, vrijbuiters binnen gedrongen, vooral sedert de cho colade-en cacao fabricatie ook in ons land zich heeft uitgebreid. Chocolade in manufactuurwinkels, in garenen band-, ja zelfs, o toppunt van tegenstelling, in tabaks of liever sigarenwinkels, 't Is zeker om den kleinen sigaretroo- kenden jongen er aan te herinneren, dat er naast de zoetigheden des levens ook minder zoete bestaan. Als de knaap zich echter bij de chocolade afdeeling houdt, zal dat waarschijnlijk wel beter voor hem zijn. Suikerwerken ziet men mede nogal eens op plaatsen daar men ze niet zou zoeken en ook in dit op zicht is het spreekwoord, schoenmaker hou je bij leest" van geen waarde meer. 't Kan echter soms niet anders, maar even goed als de sigarenwinkel choco lade vei koopt, kan de horloger rolpens aanbieden. De echte vakman echter, hij die zijn vak liefheeft, zal zich met zulke uitbuiterij niet afgeven. Dit praatje brengt tot de sigaren en ta baks affaires welke, in dezen tijd van groote ramen en veel licht, ook een woordje mee te spreken hebben. MUZIEK. Op twee uitvoeringen van vereenigin- gen, welke beide de beoefening van den zang beoogen, hebben deze regelen be trekking n.l. op die van Crescendo en Haarlem8ch a Cappela Koor. De eerste vereeniging gaf Woensdag avond een feestconcert ter herdenking van het 20 -jarig bestaan en had daarvoor

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1896 | | pagina 1