HAARLEMSGH
i
Adresboek van Haarlem
Eerste Blad.
No. 11Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88.
Twintigste Jaargang.
144
met AMSTERDAM,
abonnementsprijs
van ZATERDAG 5 Februari
verschijnt:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
üri. Vereen, tet bevordering
van Zondagsrust.
Het
1897.
Prijs log. f 1.75, geb. f 2.—,
DE ERVEN LOOSJES.
Nieuwsberichten.
flLEPHOONNUMMER
TELEPHON1SCHE VERBINDING
Per drie maanden—,25.
franco p. post ,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk
PrjjB per Advertentie van 1-5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot dinsdag en vrijdag des middags Jen 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Doet Uwe inkoopen liefst niet
•p Zondag. Waarom zoudt gij
geheel onnoodig de Zondagsrust
van anderen storen?
Het Bestuur der Afdeeling.
is voorhanden in den Boekhandel van
Concert Henri Pielage.
Gisterenavond had onder zeer veel be
langstelling het concert van den heer
Henri Pielage plaats, besproken in een
van onze vorige nummtrs. Een uitvoe
rig programma, vol aangename af wisse
ling werd daarbij ten gehoore gebracht.
Zóó uivoerig en zóó veel omvattend, dat
het moeielijk is, zelfs aan elke voordracht
een enkel woord te wijden. Daar waren
de solisten, mevrouw OldeboomLutke-
man en de heer Rogmans, die mooie
liederen zongendaar waren de Zang
verenigingen Haurl. Gemengd Koor en
Caecilia, die in eenige uitnemend ge
slaagde koren proeven gaven van hun
deugdelijke samenstelling. De eerste zong
met mooien klank en veel voordracht
Hebraische Gesange van Max Bruch, de
laatste twee duchtig geoefende mannen
koren Mijn Hof van Loots en Aan Zee
van Richard Hol. Daar was ons Gem.
Muziekkorpsdat onder zjjn wakkeren
aanvoerder het vocale deel der uitvoering
afwisselde met eenige instrumentale
nummers; en ten slotte, daar was een
Kinderkooreen Koor van jongens en
meisjes, dat ons deed hooren, hoe heer
lijk mooi de liederen zijn, welke onze
stadgenoot de heer Philip Loots heeft
gecomponeerd voor het jubeljaar dat wjj
zjjn ingetreden. Wij hebben ons met
het geestdriftig publiek verkneukeld bij
dat lustig gezang der knapen en gedeeld
in de nobele ontroering, die er ging door
de menigte, toen de zilverblanke meisjes
stemmen aanhieven het lied van 't
Koninginnetje. Loots is in deze liederen
zeer gelukkig geweest. Dat hij den juis-
ten toon getroffen heeft, dat de liederen
pakken, het zijn banale opmerkingen
tegenover den schat van poëzie, dien
deze bundel vaderlandsche zangen om
sluit. Het populaire is er in geïdealiseerd,
met geest en smaak, met een meester
hand en in een vorm, die verre blijft
van het platte en gewone.
De heer J. A. Bakker, onderwijzer
te Amsterdam heeft de versjes voor dezen
liederen-krans geschreven. Zeer zeker
zal hjj er zich in verblijden, ze aan den
heer Loots te hebben toevertrouwd, voor
eene muzikale bewerking.
Het concert werd besloten met een
vroeger door Loots geschreven werk,
Lentezang voor Kinder- en Mannenstem
men met Orkestbegeleiding. Ook dit
nummer maakte veel indruk, dank zij
de kernachtige, frissche voordracht. De
uitvoering in haar geheel, met goede zor
gen door den heer Pielage voorbereid
en geleid, zal nog lang in aangename
herinnering blijven.
B.
Eerste Kamer. Bij het in de zitting
van Woensdag aangevangen algemeen
debat overde Staatsbegrooting voor 1898
verheugde de heer van Lier zich over
de pertinente verklaring der Reg., dat
geen principieele uitbreiding van het
kiesrecht voor het vierjarig tijdperk te
wachten is. Spreker verklaarde zich voor
afschaffing van tollen, maar vreesde, dat
een partieele afschaffing bezwaar zou
opleveren in de Noordelijke provincieën.
De heer v. d. Biesen bestreed krachtig
het voornemen tot invoering van dienst-
j plicht. De Reg. miste zijns inziens daar
toe de kracht en had slechts steun van
de Socialisten. Bovendien achtte Spreker
den maatregel eene groote belemmering
van de vrijheid; de laatste spranken
van vrijheid zouden zoodoende te loor
gaan. De heer Schimmelpennick v. d.
Oye prees aan tariefsverhooging van
invoerrechten op alles wat hier te lande
voldoende wordt geproduceerd. De heer
Godin de Beaufort begreep, dat dit Ka
binet niet homogeen kon zijn; maar
zoo afwijkend b. v. in de kwestie van
het militairisme als deze Reg. is, be
vreemdt hem. Naar aanleiding van uit
latingen van den Min. van Binnenl.
Zaken wenschte Spreker geruststellende
verklaringen, dat de Reg. niet aan de
orde stellen zal zaken, die niet tot dit
vierjarig tijdperk behooren. De Reg.
kon niet zijn te gelijk een ministerie
van liberale koncentratie en van demo-
kratiesche koncentratie. Spreker vreest,
dat 1898 zal worden een nieuw 1878,
maar waarschuwde, dat juist daarna
de tegenpartij het krachtigst is geweest.
De heer van Alphen gaf eenige mari
tieme wenken aan den Minister. De
heer Alberda van Ekenstein roemde het
voornemen der Reg. om leer- en dienst
plicht voor te stellen, doch drong aan
op bezuiniging van de militaire uitgaven,
en verder op eene rechtvaardigheids
politiek. De heer van Asch van Wijck
was niet ingenomen met de samenstel
ling van het Kabinet, en meende, dat
eene vooruitstrevende liberale Regeering
had moeten optreden, die zich onthou
den had van strijd tegen de klerikalen.
Deze Reg. is antiklerikaal, en dat juist
vereenigt den Minister Goeman Borgesius
met den Minister de Beaufort ofschoon
laatstgenoemde verleden jaar een scheur
maker werd genoemd. Sterk laakte
Spreker het vooropstellen van leerplicht,
waardoor een twistappel wordt geworpen,
en de schoolstrijd heropend wordt. Daar
niet rekening wordt gehouden met de
grieven van duizenden in den lande, zou
aan de gemoedsbezwaren worden te
gemoet gekomen, door van Staatswege
een vast bedrag te geven voor ieder
kind, waarvan de ouders, volgens de
wet op het personeel, tot de onvermo-
genden behooren. Ook betoogde Spreker
dat de vakcined wang behoort afgeschaft
te worden vóór de invoering van leer
plicht. Hij beval de Regeering aan het
voeren van eene nationale politiek. De
heer Muller waarschuwde tegen over
drijving in het voeren van eene sociale
politiek, met het oog op protektionis-
tiesche gevaren. De heer Breebaart
bracht der Reg. hulde voor haar streven
tot koncentratie van den landbouw en
sprak over vele landbouwbehoeften.
Evenmin als voor het pachtkontrakt
wenscht hij voor het arbeiderskontrakt
dwangmaatregelen. De heer Rutgers van
Rozenburg achtte dit Kabinet gerecht
vaardigd als konstitutioneel Kabinet,
geen ideaal Kabinet, maar een, dat
bestemd is tot samenwerking met het
parlement, dat uit vele fraktieën bestaat.
Dit Kabinet, meende Spreker, kan
veel tot stand brengen, als de partijen
zelve niet enkel letten op eigenbelang,
en als de Regeering zich niet laat in-
fluenceeren door voorparlementen-pole-
miek, klerikale kathechizeermeesters enz.
Vooral zorge de Reg., dat leerplicht
krachtig worde voorgesteld, geen
half werk, waardoor agitatie zou gewekt
worden zonder kracht. De heer Alberda
van Ekenstein verdedigde de openbare
school tegenover den heer van Asch van
Wijck. De heer Regout herhaalde wat
hij ten vorigen jare gesproken had, om
te betoogen, dat de defensie-uitgaven te
hoog zijn. De Min. van Fin. betuigde
dank voor de waardeerende woorden
aan het adres der Reg. Het Kabinet
moest bestaan uit vertegenwoordigers
van verschillende groepen. Er bestaat
homogeniteit ten aanzien van het werk
plan. Het Kabinet is antiklerikaal in
zoover het is tegen kerkelijke overheer-
sching, maar het is volstrekt niet tegen
godsdienstige overtuigingen. Dat in dit
vierjarig tijdperk het kiesrecht niet als
staatkundig vraagstuk zal behandeld
worden, is reeds duidelijk genoeg ver
klaard. Wat den leerplicht betreft, her
haalt de Min. wat in het adres van
antwoord is verklaard, dat alles zou
gedaan worden om een heropening van
den schoolstrijd te voorkomen. Daaraan
is gedacht bij het ontwerp leerplicht,
dai in behandeling is bij den Minister
raad. Het bezwaar door den heer van
Lier geopperd ten opzichte van de af
schaffing der Rijkstollen, achtte de Min.
niet groot. Bij de regeling dezer mate
rie zou zooveel mogelijk op aller
belang gelet worden doch afschaffing
van alle tollen zou financieel onmogelijk
zijn. De Min. kwam op tegen de meening,
dat door protektie het arbeidsveld zou
verruimd worden. Hem in het nog nooit
gelukt een logiesch betoog te vinden,
dat protektie de welvaart bevordert.
Over marinezaken zou de Min. later,
bij geschikte gelegenheid spreken. Dat
de sociale politiek verkeerd kan ont
wikkeld worden, stemde de Min. toe,
en de Reg. is niet blind voor die ge
varen. Bij het pachtkontrakt zijn echter
zaken, die voorziening eischen. Bij het
defensie-vraagstuk kan men zich onmoge
lijk binden aan een vast cijfer, maar de
Reg. is overtuigd, dat men ten behoeve
van de militaire uitgaven niet andere
behoeften moet miskennen. Wat betreft
de gezindheid van het Kabinet, de Min.
verzekerde, dat de leden krachtig zullen
ijveren voor hunne taak. Na replieken
van de heeren Schimmelpenninck v. d.
Oye, v. Asch, van Wijck en Fransen
v. d. Putte werd het algemeen debat
gesloten.
Donderdag was eerst aan de orde
Hooftst. II der Staatsbegrooting (hooge
kolleges). De heer Melvil van Lynden
kwam op tegen de houding der Reg.
tegenover het am. tot nadere omschrij
ving van den post Onvoorziene Uitgaven.
Volgens Spreker heeft de Reg. daarvoor
sympathie betuigend, erkend de bewe
ring der Tweede Kamer, dat de heer
van Houten het budgetrecht zou hebben
geschonden. De Min. van Fin. ontkende
dit laatste pertinent. De Reg. heeft alleen
sympathie betuigd voor eene juistere
omschrijving van „onvoorzien", omdat
daarover wel eens verschil heeft bestaan.
Hoofdst. II werd goedgekeurd. Bij
Hoofdstuk. III Buitenlzaken), drong
de heer Rahusen aan op het nemen
van het initiatief tot bevordering van
een internationaal gerechtshof tusschen
de mogendheden van den tweeden rang,
en op spoedige herziening van de wet
op de zeebrieven. De heer Asch van
Wijck drong aan op grensregeling in
West-Indië en op stichting van een
emigratie bureau door bemiddeling van
de vereeniging „Het Buitenland"ook
wenschte hij eene vergelijkende statistiek
van den in- en uitvoer. De heer de Jong
dankte de Reg. voor den takt en de
volharding om de Hollandsche kaas van
de tariefs verlaging in Frankrijk te
doen genieten, en drong er op aan,
dat de konsulaire agenten zullen letten
op de landbouwtoestanden, om gelegen
heid te geven, nieuwe markten te vin
den voor onze produkten. De heer
Melvil van Lijnden beklaagde zich, dat
de onbezoldigde konsuls niet de versla
gen ontvangen betreffende landbouw
toestanden hier te lande. De heer
Brantsen v. d. Zijp wenschte de uitgaaf
van blue books. De heer Bultman ver
dedigde de aanstelling van een zuivel-
konsulent te Londen, wat de heer de
Jong onnoodig had genoemd. De Min.
van Buitenl. Zaken dankte voor de aan
de Reg. gebrachte hulde in zake het
kaastarief met Frankrijk. Een groot deel
daarvan komt toe aan den gezant te
Parijs. Het was nog gebleken, dat ook
bij ons laag tarief Frankrijk de billijk
heid onzer rechtmatige aanspraken heeft
erkend. Als voorstander van interna
tionale arbitrage, meende de Minister,
dat het vraagstuk van een internationaal
hot van arbitrage niet rijp genoeg is,
om daarvoor het initiatief te nemen.
De wenschelijkheid tot herziening van
de wet op de zeebrieven wordt overwogen.
Dat er grenskwesties tusschen Nederl.
Guyana met Fransch en Engelsch
Guyana zouden bestaan, was den Min.
onbekend. Alleen ware grensregeling
met Brazilië gewenscht, maar het tijd
stip daarvoor is thans ongeschikt. Tegen
een officieel informatie-bureel voor emi
granten heeft de Min. bezwaren, doch
zijn departement is bereid belangheb
benden in te lichten. Subliceering van
stukken na afloop van de onderhande
lingen zal overwogen worden. Aanstel
ling van een zuivel konsulent te Londen
ligt, volgens den Min. niet op den weg
van zijn departement. Na repliek van
den heer van Asch van Wijck en eenig
debat over een zuivel-konsulent te Lon
den, wiens aanstelling door de heeren
Bultman en Muller werd aanbevolen,
maar door den heer de Jong en den
Minister onnoodig werd geacht, werd
Hoofdst. III zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
Aan de orde was toen Hoofdst. IV
(Justitie). De heer Reekers ^bepleitte
intrekking van de strafbepaling tegen
geestelijken wegens kerkelij ke h uwelij ks-
inzegening zonder zekerheid, dat het
