HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 16
Twintigste Jaargang.
144
van WOENSDAG 23 Februari
Nieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88.
t11kïhoonnuhmhk
TELEPHON1SCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden—,25.
franco p. post —,40.
Ahonderlljke nommers 3 centen per stuk
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
>oord-/niduol]audsche Stoomtramweg-MaatschappijHaarlemLeiden. 1 Oct. 1897.
Amsterdamsche tijd. Haarl.Hilleg.—Leiden 6X9, 7.45,9.35,10.55 'sm., 12.20,1.58,3.47,
4.30, 5.68, 7 23, 8.43 'sav. HaarlemHillegom 1003. 11.15 'sav.
Stoomtram Haarlem-Alkmaar. (Amsterd. tijd). Haarlem-Alkmaar6.25, 8.10, 9.40,11.
1.45, 3X0, 4.30, 7.20, 8.45+, 10.45+. Alkmaar-Haarlem: 8.35, 11.10, 12.45, 2—, 4.50,
6.20, 7.40. 10.—*. Tot Velsen. Tot Beverwijk.
Haarlemsche Tramway-Maatschappij. Van 't Station 7.30 's morgens tot 10.30's avonds.
Uit den Hout 7.50 'smorgens tot 10.50 'savonds.
Vertreknren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Oct. 1897. Tijd van Greenwich. Naar Am
sterdam: 5.33. 6.15*, 7.24*, 7.45, 8.4*, 8.29,9.6* 9.27*, 10.38,11.-+'sm., 12.2,12.34,
1.26, 1.54*. 2.21* 2.44, 3.14, 3.36*, 4.25, 4.58*, 5.24, 5.35*, 6.24, 6.45+, 7.23», 7.57,
8.40, 9.5, 9.38*, 10.8*, 10.40, 11 47* 'sav.
Van Amsterdam: 5.35, 6.55, 7.12*, 7.54* 8.50, 9.10* 9.26*, 9.44*, 10.36, 11.5*, 11.35 'sm.,
12.5, 12.20*, 12.58*, 1.33*, 1.56*, 2.35, 3.5*, 3.27*, 4.1, 4.37*, 5.10, 5.32, 6.7+, 6.50,
7.38, 8.45*, 9.12, 9.56*, 10.30, 11.30 'sav.
Naar Rotterdam: 6.13, 7.33+, 8.15*, 9.32*, 10.10, 11.28* 'smorgens, 12,41*, 1.28, 3.28*,
4.32,6.28+, 7.23, 9.8*, 10.20 'savonds.
Van Rotterdam: 5.10, 6.50*, 7.35*, 9.45* 10.5 'smorg., 12.42*, 1.—, 2.14*, 3.35*, 3.50,
4.32', 5.32*, 6.33, S.14*, 8.41*, 10.28 'sav. De met gem. treinen zijn sneltreinen
De met zijn exprestreinen alleen le en 2e klasse.
Naar den Helder: 6.7, 9.23 'smorgens, 3.55, 6.32, 9.43 'savonds.
Naar IJmuiden: 5.44, 6.7, 7.44, 8.18, 9.23, 11.3 'sm., 12.36, 2.21, 3.55, 5.4, 8.7, 9.43'sav.
Van IJmuiden: 6.52, 8.54, 10.2,11.32 's m, 2.9,3.40,4.52, 5.51,6.43,8.36,9.35,10.44 's av.
Naar Zandvoort: 6.34, 7.39, 9.51, 'sm. 12.11, 2.—, 3.35, 5.9, 8.10 's avonds.
Van Zandvoort: 6.59, 8.4, 10.31 'sm., 12.59, 2.45, 4.6.58, 8.36 's avonds.
Deze treinen stoppen allen aan de Halte.
Tram-Omnlbus-MaatscbapplJ. BloemendaalOverveen—Haarlem. 1 Oct. j 897.
Vertrekuren van Bloemendaal (Hotel Kennemerland)8.25+, 9.10,10.40,11.5* 11.40* 's m.,
12.15, l.-J, 1.30, 2.55, 3.15, 4.-, 4.40, 6.05, 6.50, 8 20 9.15*, 9.50 's asonds.
Van Haarlem (citation)9.35, 10.25, 11.21*, 11.45 'sm., 12.21*, 12.59,1.42§, 2.17, 3.45,
4.10, 4.46, 5.20, 6.46, 7.35, 9.25, 9.59*, 10.37 's avonds. Alleen op Zi n- en Feest-
Tusschen 15 Dec. en 15 Maart alléén op Zon- en ïees'd. Vertrekt Zondags 8.5.
Telegraafkantoor. 1 Mei 1897. Het kantoor is geopend op werkdagen van 's m. 7.30 tot 's av,
9.30 uur, op Zon-en algemeen erkende Christelijke feestdagen van's m. 7.30—3.30's av.
5.308.30 lur. Binnenl. Telegrammen worden berekend tegen 25 cents voor de eerste
10 woorden, vorr elk tweetal woorden daarboven 3 cents.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Mei 1897. Tijd van Greenwich. Openstelling
van het kantoor: Dag van 7.30 'smorg. tot 9 uur'sav. Op Zondag van 's morg. 7.30 tot
9,30 en van 11.30 tot 2.30 uur 's av. Voor de storting en uitbetaling van postwissels, post-
bewijzen en de invordering van gelden op kwitantiën alleen op werkdagen, van 8 30 uur
'smorg. tot 2.30 uur'sav. Voor de Spaarbank van 's m. 8.30 tot 8.30 uur 'sav., op Zon
dag van 8.30 tot 9.30 ure 's m. Voor de Postpakketten alleen op werkdagen, van
'smorgens 7.30 tot 9 uur 'savonds.
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen: 6.40, 8.10,10.40'sm., 12.10,2.40,6.10, 8.55'sav.
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen: 7.25 'smorgens, 2.30 'savond»,
Lichting der hulpbrievenbusserBotermarkt, Gr. Houtstr., 2e Hassel.str., Parklaan, Kaasplein,
Amsterd. Poort: 6.25, 9.40 'smorg., 1.40, 4.55, 8.10'sav. Florapark, Kampersinge',
LeidschevaartSchootersinge)Brongebouw: 6.10, 9.25 'sm. 1.25, 4.40, 7.55 'sav.
Des Zondags: buitenwijken 'sm. 6.10 en 12.25 's av., binnenwijken 's m. 6.25 en 12 40'sav.
Lichting aan het StationRichting Amsterdam 7.40,10.55,11.57 'sm.,12 29', 1.49,2.39', 5.19*,
5.3Ó* 6.40*, 10.15* 'sav. Richting Rotterdam 7.28, 1123*'sm., 12 36. 4 27',6.23,
9.03*, 10.15* 'sav. Richting den Helder, 6.2,9.18'smorg., 12 29*, 4.59*, 9.38*'savonds.
De met worder Zondags niet gelicht.
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs versohenen werken op aan
vrage ter bezichtiging te verkrygen by
De Erven Loosjes, te Haarlem.
BOEKEN (H. J.) De historie van Floris
en Blanchefloering. f 1 90
BRAM SEN (Ludvig.) Wettelijke rege
ling van schadevergoeding aan arbeiders
«regens ongelukken in gevaarlijke be
drijvening. 0.30
Naam- en ranglijst der officieren van het
koninklijke leger der Nederlanden en
van de Nederlandsche Indiën 1898.
Zeven- en zestigste jaargang met voor
kennis van het Departement van Oor
log. gecart. 1 30
Onze Oost door een Oudgasting. 1.60
STEMPEL Jr. (A. v. d.) Het Boekhou
den door zelfonderricht. Volledige cur
sus. Derde uitgavegecart. 8.—
Boiteulandsche nieuw versohenen werken
BENKARD (Chr.) Alle mann aufMarine-
gescbichtening. 0.65
CYRILL (Eberhard) Leidenschaften.
Zwei Geschichtening. 0,65
Preisgekiönte Humoresken antder Wochen-
schrift, "Splitter".ing. 0.65
TA MBO RI NI (Ferd.) Lustig Blut. Hu
moristisch ing. i 0.65
BATTANDIER et L. TRaBUT (J. A.)
L'Algeiie. Le tol et les habitants, flore,
faune, geologie, anthropologic, ressources
agricole8 et économiquesing. 1.90
LAMAITRESSE ET G. DUJARRIC (E.)
Vie de Mahomet d'après la traditioning. 2.75
BARTHOLOMEW (J. G.) The Citizen's
Atlas of the world. Containing 120
pages of maps and plans with a des
criptive gazetteer and geographical sta
tistics. Part. 1. compleet in 20 aft. a 0.35
Bovenstaande werken zyn voorhanden
by de boekhandelaars de Erven Loosjes.
W ten en Werken.
Op 't zwarte bord stond gisterenavond
geschreven: Het onderwerp van heden
avond is sOver huwelijks- en begrafe-
nisgebruiken bij sommige onbeschaafde
volken." Een veelbelovende titel! De
spreker, de heer Andriessen, zou dus
met ons de wijde wateren der volken
kunde bevaren. De volkenkunde leert
ons de zeden en gebruiken en denkbeel
den van verschillende volkeren en rassen
kennen, en stelt dus het meer of min
der goede van eigen bodem duidelijk
in 't licht. Na als voorbeeld te hebben
gegeven van eenheid van gedachte in
't menschelijk geslacht, de couvade (het
gebruik, dat de man in 't kraambed
gaat liggen), welk gebruik in de meest
verschillende deelen der aarde gevonden
wordt, ging Spreker over tot de behan
deling van verschillende gebruiken in
onderscheidene deelen der wereld, en
ving aan met Nieuw-Holland. De
vrouwen worden daar soms als kinderen
reeds verloofd, en vaak met een man,
die haar vader kon zijn. Het huwelijk
is niets dan een koop. Staat de echtgenoot
het bruidje niet aan, en is zij niet bij
ster genegen hem naar zijn woning te
volgen, dan weet papa haar wel zoolang
te tuchtigen, tot zij gehoorzaamt. Soms
worden de maagden geroofd, en de be
handeling, die zij dan van de leden van
't sterke geslacht te verduren hebben is
gruwelijk. Andere lieve gewoonten zijn,
dat het meisje twee leden harer pink
moet laten Jafbijten alvorens de naam
vrouw haar kan worden gegevendat
wanneer een tweeling wordt geboren
één der kleintjes wordt gedood, welk
lot ook zwakke en gebrekkige kinderen
beschoren is. De moeder verricht deze
aangename bezigheid zelve.
Bij de Polynesiërs is het huwelijk
een band, die nauw verbindt, vooral
wanneer de echt met kinderen gezegend
is. Toch kan een blanke er beter in
slagen de liefde eener Polynesische i
schoone te winnen en te behouden dan
een stamgenoot.
Wanneer een blanke Amor's pjjltje
in zijn hart voelt, en dit een Sa-
moasche jongedame geldt, mag hij
zich weieens ernstig bedenken voor
hij zich met haar in 't huwelijks bootje
waagt. Immers, hij huwt niet alleen
haar, maar de heele familie. In zoo'n
geval moet hjj kisten en kasten en
koffers maar goed sluiten, want zijn
sehoonpapa en zwager zien er volstrekt
geen been in hem van enkele zaken te
ontlasten. En dit is volgens hunne be
grippen geen diefstal, neen, volstrekt
niet. Het blijft in de familie!
De Caraïben-Indianen krijgen ge
woonlijk niet meer dan 3 a 4 kinderen,
die zij zeer liefhebben. Van kusjes of
lieve naampjes is by hen echter nooit
sprake. De vrouwen zijn van 't harde
werken vroeg oud. Op 't oogenblik, dat
het meisje van kind vrouw wordt is zij
een onrein wezen. Hoog is haar hang
mat opgehangen, met niemand mag zij in
aanraking komen. Den geheelen dag moet
zij in den hangmat blijven en 's nachts
moet zij een vuur aanhouden, dat niet
mag uitgaan. Ten laatste komt depries-
ter-toovenaar, die haar dooreen toover-
bad reinigt. Dit is echter nog niet genoeg.
Op een steen gezeten wordt zij door haar
moeder dan nog geruimen tijd gegeeseld.
Ook den knaap staan beproevingen te
wachten. Om den eernaam man te mo
gen verdienen zet men hem een kokertje
op den arm, waarin 60 a 80 mieren, die
eerst door een bijtend vocht woedend
zijn gemaakt. Door de openingen bijten
zij hem natuurlijk op gruwelijke wijze;
waagt hij het ook maar een spier van
zijn gelaat te vertrekken, dan is hij geen
man, en moet de vrees'elij ke proef her
haald worden.
Bij de Pampa's Indianen is het groot
feest, wanneer een meisje huwbaar
wordt. Zij wordt niet gedwongen te
huwen, doch huwt den man harer liefde.
Nu overstappend naar Afrika, behan
delde Spreker eerst de Kaffers. Bij dezen
volksstam is de veelwijverij in de zeden
ingeweven. Toch zijn er mannen, die
ééne vrouw hebben en als een navolgens
waardig voorbeeld wordt dit den stam-
genooten voorgehouden. De vrouwen zijn,
vooral wanneer zij oud zijn, door den
zwaren arbeid er volstrekt niet op tegen,
dat haar heer en gemaal nog eene echt-
genoote neemt. Zij zien daarin een hulp
bij 'twerk.
Zeer zonderling is bij de Abessyniers,
dat wanneer een bruigom sterft de vader
in de rechten treedt en zoo ook deze niet
meer voorhanden is, de broeder, zonder
dat de vader van 't treurende bruidje het
recht heeft tusschenbeide te komen. Men
trouwt daar op Zaterdag of op Zondag
en in de vasten nooit. De vader van den
bruigom gaat, van alle mannen omringd
naar de woning der bruid. Eerst is er nu
een spiegelgevecht tusschen de jongelin
gen van beide kralen, waarna de aan
staande schoonvader het geheel ge
sluierde bruidje op zijne uitgestrekte
armen ontvangt. Zoo draagt hij haar
naar hare aanstaande nieuwe woning, en
legt haar voor de deur neer. De brui
gom komt nu en zet den voet op den nek
zijner aanstaande, loopt over haar heen
de hut binnen, breekt daar een aarden pot,
en dit is het sein voor de bruid om bin
nen te komen. Onze jonge dames moeten
heusch niet wenschen de echtgenoote
van een Arabier te worden. Reeds hun
heilige Koran leert hen de vrouw te be
schouwen als een nietswaardig wezen,
die wel vriendelijk moet worden behan
deld maar af en toe flink getuchtigd.
Het leven van zulk een vrouw, dat is
werken en slaven en dienen van 't be
gin tot het eind werd door den heer
Andriessen uitvoerig geschetst.
Zeer zonderling zijn de begrafenis-
gebruiken bij de kaffers in Zuid- Afrika
om dit te doen uitkomen verhaalde
Spreker hoe het gevreesde opperhoofd
Tsjaka zijne moeder liet begraven.
Tsjaka was in vollen krijsdos, omgeven
van al zijn hoofden. Zijn geschreeuw
en gekerm was verschrikkelijk en allen
volgden dat voorbeeld, duizenden en dui
zenden, die van alle zijden toestroomden
vervulden de lucht met hun afschuwelijk
gekrijsch. Om meer luister bij te zetten
werden ook menschen ter dood gebracht
en 't getal slachtoffers bedroeg 7000.
Een jaar lang heeft een wacht van 1200
man bij 't graf gewaakt en zij werden on
derhouden door vrijwillige bijdragen.
Zulke toestanden, zei Spreker, zijn
verschrikkelijk. Maar gelukkig, er komt
verbetering, en wel door de zendelingen,
die er met den moed des geloofs door
dringen, en die tot devies hebben Weten
en Werken. Ook dit is het devies der ver-
eeniging, waar spreker heden voor de
derde maal optreedt. Hij hoopt het zijne
er toe te hebben bijgebracht om met
weten te hebben afgewisseld het dage
lijks terugkeerend werken.
Applaus dankte hem voor de leerzame
voordracht.
Den volgenden Maandag zal de laatste
lezing in dit seizoen plaats hebben. Als
dan zal de Heer C. Kuhn optreden.
In het geding Zola is thans een nieuw
raadsel binnen gebracht, een briefje met
aangehecht kaartje, dat, op welke wijze
dan ook, als overtuigend bewijsstuk te
gen Dreyfus wordt aangevoerd. Het is
echter pas te voorschijn gekomen in
het laatst van 1896. De veroordeeling
had plaats in 1894, dus zonder dit over
tuigend bewijsstuk. Overste Picquart
verklaarde dat het stuk valsch is.
Inmiddels ging het publiek in de
raadzaal voort met zich vijandig te
betoonen tegen Zola en den advocaat
Labori en de generaals toe te juichen,
zonder dat daartegen van den kant des
voorzitters wordt opgekomen. Ook wordt
toegelaten dat de generaals pleiten tegen
herziening, terwijl het de verdediging
niet vrijstaat er iets van te zeggen.
Vrijdag had eene ernstige betooging
plaats vóór het leger en tegen de Joden.
De Fransche Senaat hield eene zitting
en besloot, ten opzichte der door de
leden Trarieux, Thévenet en Scheurer-
