HAARLEM, 18 October 1898.
In de benedenzaal van het Bron
gebouw hield de Kiesvereeniging Voor
uitgang Maandagavond eene openbare
vergadering, waarin als spreker optrad
de Heer Jhr. Mr. A. J. Rethaan Macarè
met het onderwerp Haarlems Financiën.
De Voorzitter der Vereeniging de Heer
Lieftinck, leidde den Spreker met een
kort woord in.
De Heer Macaré verkreeg daarna het
woord en schetste het doel der bij-een
komst: Een Blik op het financieel beheer
onzer gemeente en hoe de tegenwoordige
bezwaren overwonnen moeten worden.
Zich bij voorbaat verontschuldigende
over de dorheid der stof, gaf hij een
kort overzicht van de uitgaven en in
komsten als volgt.
Eene gemeentebegrooting verschilt
hierin van andere, dat de uitgaven het
eerst in aanmerking komen en daarna
hoe die uitgaven te dekken zijn. Spreker
brengt lof aan ons gemeentelijk beheer,
omdat met weinig middelen veel gedaan
wordt.
Wat de begrooting der uitgaven
betreft, deze omvat 12 hoofdstukken,
welke Spreker achtereenvolgens behan
delde en vergeleek met die van 1867.
De uitgaven voor Gemeente-admini
stratie beliepen in 1867 27000, in
1897 ƒ48000, maar de bevolking der
gemeente is ook in dien tijd verdub
beld. Wij betalen per hoofd in die post
0.79%. In geen der steden, Groningen
Arnhem en Leiden, die wat zielental
aangaat, met Haarlem kunnen gelijk
gesteld worden, is dit cijfer zoo laag.
Dit hoofdstuk is dan ook niet voor ver
mindering vatbaar, evenmin als dat der
onkosten op het innen van belastingen,
dat in 1897 0.61% per hoofd eischte.
Onderhoudskosten eischten in 1867 per
hoofd 2.37, in 1897 ƒ1.54.
De openbare veiligheid, 18000 in
1867, kostte in 1897 64000 of 1 06%
per hoofd, in Groningen 1.08, in Arn
hem ƒ1.24, in Leiden ƒ1.04. Bij de
begrooting van 1899 worden 8 agenten
meer gevraagd. Het zou kunnen zijn,
zegt Spreker, dat de staf der Politie
te groot is.
Onze uitstekende Brandweer kostte
15 ets per hoofd in 1867, in 't vorige
jaar 10 ets. Overal elders is die duur
der, evenzoo de verlichting in 1867
54 ets en 42 ets in 1897. De schutterij
eischtte 1 cent, de gezondheidspolitie
3Vs cent per hoofd.
De Gemeentereinigingdienst, in 1867
ƒ1500 aan pacht opbrengende, heeftin
'97 een nadeelig verschil opgeleverd
van 45000 of 75 ets per hoofd. Deze
tak van dienst in eigen exploitatie is
tegengevallen, doch allerhande omstan
digheden werkten in deze mede. De zaak
wordt uitstekend gedreven.
Onderwijs is mede buitengewoon ge
stegen; in 1867 kostte dit ƒ1.22, thans
3.04 per hoofd en om de concurrentie
in deze met andere gemeenten te kunnen
volhouden, zal die post nog moeten
verhoogd. Te Leiden echter was de eisch
3.22, te Groningen 4.
Armen, zieken en krankzinnigen kost
ten in 1897 niet minder dan 40000
en nog schijnt de grens niet bereikt.
Spreker laat in het midden of hierop
kan bezuinigd worden.
Dan moeten nog verschillende zaken
en onvoorziene uitgaven, met 15 ets per
hoofd berekend.
De gemeenteschuld beliep 2.590.000
in 1897, ongerekend de leening voor de
waterleiding. Aflossing en rente eischen
2.38 per hoofd.
De gezamelijke uitgaven, 792.000,
maken per hoofd een niet te ontkomen
cijfer van 12.88.
Hoe worden, vraagt spreker, deze uit
gaven gedekt?
Na aftrek der Rijks bijdrage moet
ten slotte 8.27 aan belastingen per
hoofd worden opgebracht.
De 40 opcenten op de grondbelasting
en die op de personele belasting brengen
op 222.000. Wij meenden voor '97
Van het Rijk te ontvangen ƒ132.000,
en ontvangen ƒ102.000. Spreker zette
hier uiteen, welke nadeelen der vorige wet
door de tegenwoordige te overwinnen wa
ren, maar zij heeft een gat in onze gemeen-
tefinanciën geslagen van 50.000, in
verband met de verandering in het be
gin van het dienstjaar, wij hadden na
melijk de vier maanden vooruit gegrepen.
Dit moest men nu verhelpen. Om het niet
te zwaar te doen drukken verdeelde men
de 50.000 over 10 jaren.
1898 ging voor Haarlem hoopvol in,
doch inmiddels was de vergissing voorge
komen,ontstaan, zooals Spreker aantoont,
door de samengestelde berekeningen
waartoe de Wet aanleiding geeft en
waardoor geen rekening was gehouden
met den aftrek van eene categorie van
woningen, die niet in depersoneele be
lasting vallen.
Het slot is, dat wij in 1898 te weinig
betaald hebben en zoodoende moeten wij
voor 1899 een bedrag van ƒ73000 meer
betalen.
Na de pauze behandelde Spreker de
vraag, welk geneesmiddel voor de kwaal
bestond. Natuurlijk is het slotBetalen,
doch hoe zal de last verdeeld worden zóó,
dat zij het minst drukt en het billqkst is.
De wet heeft onder de nieuwe mid
delen genoemd algemeene en speciale
straatbelasting ter vergoeding van kosten
der gemeente en dit middel is thans
door ons D. B. aangegrepen.
Het voorstel tot invoering ervan is
bij de Commissie in behandeling ten
einde den Raad in te lichten.
Te Amsterdam wordt die belasting
geheven naar de kadastrale huurwaarde.
Gevelbreedte mag geen grondslag zijn
als onbillijk en geen rekening houdende
met de draagkracht. De belasting heeft
het voordeel dat zij eigenaars treft, die
de huizen niet zelf bewonen en instel
lingen die anders niet getroffen worden,
doch, en dit is een groot nadeel; de
waarde der perceelen gaat er door achter
uit, want zij werkt als eene grondbe
lasting en de waarde der Haarlemsche
perceelen is toch al achteruitgaande,
zooals blijkt uit verlaging der huur
prijzen. En dan rust op negen van de
tien huizen hypothecair verband.
Straatbelasting is dus niet aan te
raden, belasting op openbare vermake
lijkheden zou mede den put niet dempen.
Opcenten op 't personeel moeten
verhoogd met 20%, dit wordt dan
volgens Spreker ƒ32000, doch ook de
zesde grondslag, rijwielen, geeft eenige
verhooging, de waterleiding zou ook
nog wat kunnen helpen en het dempen
van het gat voor ƒ50000 zou men een
paar jaar kunnen staken.
Spreker gaat thans over tot de ver
andering der gemeentelijke belasting
naar het inkomen. Wetsverandering is
in uitzicht, maar hoewel eerst in 1901
noodig, gaat nu reeds de Raad tot
de behandeling over.
De wet stelt voor elk gelijken aftrek,
óf wordt rekening gehouden met de
sterkte van 't gezin. Nu is 't niet
billijk, dat die rekening nu ook nog
hier behouden wordt.
Dertien miljoen wordt belastbaar,
8 miljoen laat men door de degressie val
len dan zal de druk zwaarder worden.
Na aftrek van voor ieder gelijke som
hebben wij 10 millioen belastbaar in
komen. Houdt men rekening met de
sterkte ven 't gezin dan is 8 millioen
belastbaar.
Gelijke aftrek is dus wenschelijk.
Niettegenstaande de Raad verplicht
is voor den duur van twee jaren hooger
te belasten zijn er, zegt Spreker, nieuwe
bronnen van inkomsten, waarvan de
opening berust op energieke hoofden
en flinke handen en behoeft men voor-
loopig niet te wanhopen.
De klaarheid en beknoptheid van 's
Sprekers rede lokte een welverdiend
applaus.
"Van de gelegenheid tot debat maakte
de Heer Waller gebruik om den Spre
ker te wijzen op enkele leemten in diens
betoog, als zijnde er te dekken ƒ120.000.
Wil men dat doen met 10000 per jaar
dan zou 12 jaar noodig zijn.
Dat 20% verhooging op 't personeel
geen ƒ32000 opbrengt, toonde de Heer
Waller aan.
Tegen de straatbelasting gaan stemmen
op. De Heer Waller meent, ten onrechte.
Vele kleine belastingen behooren inge
voerd om billijk te treffen. De Heer
Macaré heeft van de straatbelasting een
karikatuur gemaakt, want b.v.b. van
huizen van 1200 huurwaarde mag de
belasting niet hooger zijn dan 18.
In het algemeen, als de inkomstenbelas
ting lager was zou de gemeente be
woners van buiten trekken voor de thans
onbewoonde huizen, ook omdat de huur
prijzen zijn gedaald. Honderd huizen
meer bewoond geeft 40000 voordeel
aan de gemeente. Straatbelasting dus.
De Heer Schürmann maakte nog de
opmerking, dat kleine belastingen, als die
op vermakelijkheden niet te versmaden
zijn, maar er dient bezuinigd.
De Heer Spoor vraagt hoeveel inwo
ners te Haarlem geen belasting betalen.
Men zegt dat de percentage van hen
grooter is dan elders, gelooft dat de
huiseigenaren den last brengen op de
huurders en dit nu reeds op de kleine
perceelen.
De Heer v.d. Mersch meent, dat de
Heer Macaré geïdealiseerd heeft met
het cjjfer voor noodzakelijk levenson
derhoud, het behoort te zijn 450.
dan moet het bedrag 9585000 worden,
en de percentage alzoo bepaald worden
3.68.
Welk cjjfer stelt de Heer Macaré dus
als noodig en billijk.
De Heer Macaré, den Heer Spoor be
antwoordende, zegt dat ongeveer 45000
personen kunnen geschat worden in de
belasting te deelen.
Eigenaren zullen de straatbel, niet
op de huurders verhalen omdat de huur
prijzen dalen; dit hangt geheel af van
vraag of aanbod.
Den Heer Waller antwoordende
brengt Spreker in herinnering de be
lastingen van personen die hier wonen
en in A. hun zaken hebben.
Het verschil van 20 zal zoo groot
niet zijn, als de Heer Waller meent.
Het cijfer noodzakelijk onderhoud kan
wel wat hooger gesteld.
Tegen belasting op vermakelijkheden
is Spreker niet, maar zal niet veel op
brengen.
Spreker komt op tegen bewering
van karikatuur geleverd te hebben
Een categorie te treffen is onbillijk.
Straatbelasting zal hier geen nieuwe
menschen heen trekken.
Tegen kwart over elven sloot de Voor
zitter de bijeenkomst met grooten dank
aan den Heer Macaré en aan het pu
bliek voor de groote opkomst. Ten slotte
sprak hij den wensch uit dat de doornen
in de Bloemenstad door onderlinge sa
menwerking en wijs beleid zullen ver
wijderd worden.
Bij de soirée van mevrouw Sigrid
Arnoldson, Zaterdagavond in onze con
certzaal gegeven, waren weinig men
schen. Ongetwijfeld moet dit worden
toegeschreven aan de vele uitvoeringen
in de afgeloopen week; de Messchaert
-Röntgen avond, de Italiaansche Opera
enz. Immers de beteekenis van de voor
drachten der zangeres is er niet op
verminderd; zij zingt nog even mooi en
met evenveel bekoring als vroeger. Zich
te stellen onder deze, hoe vluchtige
genietingen dan ook, is en blijft een
niet te versmaden weelde. De luide
bijvalsbetuigingen bewezen dat men
gansch niet ongevoelig was voor hare
zangkunst, voor de zwierige roulades en
geslepen trillers, welke aan hare vaar
dige keel ontrolden. Sigrid Arnoldson
is in haar genre eene sympathieke
kunstenares, die nog lang ondanks
de bedenkingen, die er mochten bestaan
tegen eene kunstrichting welke de hare
is zoowel in de concert zaal als in
het theater lauweren zal plukken.
Mevrouw Arnoldson zong eene aria uit
„Le Barbier <U Seville", Elsa's Traurn
uit Lohengrin, het Echolied van Eckert,
La Serenata van Tosti en een Schwedi-
schee Volkslied. Zooals gezegd is, haar
succes was onverdeeld.
De heer Gottfried Mann vulde het
programma op zeer te waardeeren wij
ze aan met eenige piano-solo's.
Bij alle muziek, die in onze stad ge
maakt wordt, schijnen de matinéesvan
den heer Kriens op Zondagmiddag, toch
in eene behoefte te voorzien. Na eene
wandeling nog even in de Vereeniging
aan te loopen of er een druiligen mid
dag door te brengen, heeft dan ook zijn
aantrekkelijke zijde. De heer Kriens
zorgt voor goede muziek en voor afwis-
selende programma's. Zondagmiddag bij
de eerste der 15 uitvoeringen was het
bepaald druk en gezellig.
Zij die nog geen kennis hebben gemaakt
met deze matinées mogen daartoe wor
den opgewekt.
De Afdeeling Clubs" der Haar
lemsche Toynbee-Vereeniging zijn met
hare werkzaamheden begonnen. Jongens
van 15—18 jaar, die de bijeenkomsten
wenschen bij te wonen, kunnen zich
daartoe aanmelden a.s. Donderdag 20
October, van 78 uur, in Weten en
Werken. De leiders stellen zich voor
door lectuur en onderlinge gedachten-
wisseling den deelnemers wekelijks een
nuttigen en tegelijk aangenamen avond
te verschaffen. Ook op de meisjesclubs,
die een dergelijk doel beoogen, en waar
tevens onderwijs gegeven wordt in
nuttige handwerken en verstellen, zijn
nog enkele plaatsen open voor jonge
meisjes van 1416 jaar. Zij, die hier
voor in aanmerking wenschen te komen,
worden uitgenoodigd zich aan te melden
Vrijdagavond tusschen 7 en 8 uur
Ripperdapark 43.
Het Haarlemsche strijkkwartet-Ro-
bert (W. Robert le viool, J. J. F. Tak
2e viool, VV. Robert Jr alt, Th. C. de
Maaré violoncel) geeft Woensdag 26 Oct.
alhier de eerste der 4 aangekondigde
séances.
Het programma vermeldt kwartetten
van Dvorak, Grieg en Haydn.
Morgen treedt 't kwartet te Hoorn
op, 9 November te Leeuwarden, in Ja
nuari te Assen.
De schouwburg, was Zondagavond
flink gevuld. Het specialiteiten-gezel
schap onder directie van den heer
Vleugels, dat wij ook verleden jaar voor
't voetlicht zagen, gaf inderdaad veel
nieuws. Van alle nummers vermelden
wij inzonderheid het optreden der mi-
niatuur-menschjes Louis Davids en Rika,
die aardige liedjes zongen.
Hedenavond gaat, zooals wij reeds
mededeelden in onzen Schou wburg'aAo//e
IVereld van 't Tivoli-gezelschap en Vrij
dagavond van de sKoninlijke", als
première in dit seizoen alhier Molière's
Vrek. Wij meenen deze laatstgenoemde
opvoering uit den aard der letterkundige
belangrijkheid een druk bezoek te mogen
voorspellen.
Door den agent-rechercheur Misset
is proces-verbaal opgemaakt tegen den
bierhuishouder W. A. wonende Zuid
Polderstraat 47, ter zake het ver koopen
van sterken drank in het klein zonder
de daartoe vereisehte vergunning.
Door den agent van politie Kersten
zijn op het Begijnhof aangehouden twee
knapen C. M. J. M. oud 13 en W. S.
oud 11 jaar in het bezit van een zak
met steenkolen, die zij bekenden te
hebben ontvreemd op het terrein van
de H. IJ. Spoorweg-Maatschappij.
Door den agent-rechercheur Verkerk
is te Amsterdam aangehouden Govert
Eijking, oud 31 jaren, slagersknecht,
aldaar woonachtig, die in den avond
van den 13den October j. 1. zich had
schuldig gemaakt aan diefstal van een
koe uit de weide van den landbouwer
van Schie onder Haarlemmerliede. De
koe heeft hij te Leiden verkocht.
Gisteren Maandag zijn bij de
winkellierster W. aan het Klein Heilig
land negen koperen gewichten uit den
winkel ontvreemd.
L. 1. Zondagavond is uit de vesti
bule bij den Heer R. wonende Oranje
kade een damesparapluie ontvreemd door
een man die aldaar kwam vragen naar
het adres van zekeren Z.
VERGADERING van den Baad der
Gemeente Haarlem,
op Woensdag 19 October 1898,
des namiddags te 1 ure.
De volgende stukken en punten tullen
aan de orde worden gesteld:
1. Mededeelingen en ingekom. stukken.
2. Rapport commissie van financiën en
verslagen afdeelingen en verdere
stukken betreffende wijziging veror
dening heffing plaatselijke directe
belasting naar het inkomen.
3. Nader voorstel B. en W.W. ventilatie
lokaal Hoogere Burgerscholen met
5- en 3-jarigen cursus.
4. Voorstel B. en W.W. vaststelling
le suppletoir kohier plaatselijke di
recte belasting naar het inkomen,
dienst 1898.
5. Id. id. met rapport commissie van
financiën, adres Hulscher aankoop
grond aan de Dijkstraat.
6. Rapport commissie van financiën
vaststelling begrooting huiszittende
armen en stads-armen en zieken
huis, dienst 1899.
7. Aanbeveling curatoren benoeming
leeraar gymnasium.
8. Voordracht B. en W.W. benoeming
onderwijzeres opleidingsschool voor
meisjes.
9. Benoeming twee leden stembureau
verkiezing 5 leden Kamer van Koop
handel en Fabrieken.
ORGELBESPELING
in de Groote- ol St. Bavokerk alhier, op
Donderdag 20 Oct. 1898 des namiddags van
2-3 uur, door den Heer W. EZËRMAN.
PROGRAMMA.
1. Prflnde et FugneSaint Saëne.
2. AndanteChr. Bach.
3. SonateO. Dienel.
a. Allegro moderato,
h. Solemn March.
4. IntermezzoRheinherger.
5. Die Ehre GotteaBeethoven.
