reeds zooveel leed ondervonden, de reis
naar het vaderland gemakkelij k te maken.
Natuurlijk zal de schuld geschoven
worden op de inhaligheid van de maat
schappij die tegen zooveel francs per
hoofd de overtocht op zich nam, maar
daartegen had men kunnen en moeten
waken en het volk zal daar rekening
mee houden.
Telkens gaan geruchten omtrent
oneenigheden in het cabinet, telkens
bestaat er vrees voor verandering, om
dat die tot heden niet tot verbetering
leidde.
Van de invoering der nieuwe vacci-
wet, verleden jaar zomer, tot 31 Decem
ber zijn in Engeland en Wales 275.000
kinderen wegens gemoedsbezwaren der
ouders niet ingeënt. Het belooft wat, als
er eene epidemie komt!
De Amerikanen weifelen alsnog om te
Ilo-Ilo (Philippijnen) te landen. President
Mac Kinley schijnt bevreesd te zijn voor
het openen van vijandelijkheden.
Uit New-York woidt weder een spoor
wegongeluk bericht. Bij Round Brook
zijn twee treinen in botsing gekomen.
Tien menschen moeten daarbij gedood en
vijftien gewond zijn.
In de Groote Opera te Parijs zijn nu
eindelijk de noodige veiligheidsmaatre
gelen tegen brandgevaar genomen,
Men heeft er nu een groot metalen
brandscherm, dat, door hydraulische
kracht bewogen, de zaal binnen een
halve minuut van het tooneel kan schei-
den. Voorts kan boven een gedeelte van
het tooneel het glazen dak opengeslagen
worden, om den rouk een uitweg te
verschaften, en ten slotte is er gezorgd
voor doelmatige water-aanvoer naar het
tooneel, voor geval van nood.
Na de stormberiehten in ons land
komen nu ook die uit het buitenland.
In geheel Noord-Duitschland woedde
een orkaan. Keulen, Aken, Trier klagen
over vernieling van huizen en plantsoen,
Stuttgart bovendien over een onweersbui
met wolkbreuk. Te Berlijn werd veel
stormschade geleden. Te Brussel moesten
veertig personen, door vallende voorwer
pen verwond, in de ziekenhuizen verbon
den worden. Te Gent woei eene vrouw
in het water en verdronk. Op de Schelde,
even boven Antwerpen leed een driemas
ter schipbruik. Bij Heist hebben de in
aanbouw zijnde havenwerken zeer ge
leden. Ook Engeland bericht veel ake
ligheden.
Bij Chester, Engeland, is een stuk
uit een spoorbrug gewaaid. Locomotief
met tender reed in de opening, stoker
en machinist kwamen om het leven.
Een andere trein werd uit de rails gelicht.
Bovendien werden te Londen een paar
groote huizen weggeblazen. Bij Nijmegen
is een schip, geladen met steenen, ge
zonken, de opvarenden wilden zich redden
in een bootje, het sloeg om, alle opva
renden, vijf in getal, zijn verdronken.
De twee vrouwen in den Haag, die
Donderdag bij een brand verschrikkelijke
wonden bekwamen, zijn aan de gevolgen
bezweken.
Vele Friesche arbeiders vertrekken
tegenwoordig naar Duitschland om werk I
te zoeken. Velen gelukt dit o.a. aan de
Hamburgsche havenwerken, waar zij
gaarne voor het verrichten van grond
werk in dienst worden genomen en
tevens omdat zij met vaartuigen kunnen
omgaan. Zjj verdienen daar meer dan
de Poolsche arbeiders.
Te Rozendaal vertoeft de Armeniesch
katholieke bisschop van Tarsis, met het
doel om giften in te zamelen. Ter zijner
verzorging zijn zesentwintig honderd
kinderen, waarvan de ouders door Tur
ken zijn vermoord.
HAARLEM, 17 Januari 1899.
Gisterenavond van de Nederl
Tooneelvereeniging Ghettoburgerlijk
treurspel van Herman Heyermans Jr.
Een christenmeid is verliefd op een
joden-jongenof liever Rafael be
schouwt de christenmeid als zijn vrouw.
De familie van den jodenjongen wil
hebben dat hij Rebecca, een joodsch
meisje, huwen zal en onder het scha-
cheren over wol door worden de vaders
het eens.
Eens, dat de Rebbe op sjabbesavond
den dolenden Rafael tot betere denkbeel
den zal trachten te brengen, is de meid
uitgezonden Na lang n tijd komt zij weer
terug. Rafael's tante Esther en Aaron,
Rebecca's vader, zeggen haar, dat Rafael
met Rebecca trouwen zal en om haar
af te koopen tweehonderd gulden heeft
geboden. Toen nu ook de grijze Sachel
dit bezweert, stort uit wanhoop zich de
meid in 't water. Even daarna komt
Rafael die de engheid van huis was ont
vlucht, thuis. Hij valt snikkend op het
lijk van zijn geliefde, vloekt zijn vader
en zegt, dat hij grootsche plichten nu
kent: het dienen van een God hoog
verheven boven al het klein-gedoe en
klein-gepraat van menschen met hun
tassenhaat en godsdiensttwisten.
Dit is in een enkele ljjn de intrigue
waarom Heyermans' treurspel gebouwd is.
Dadelijk moet ons van 't hart, dat
hft stuk als treurspel niet gelukkig is.
De personen zijn veel te zwak geteekend
om groote sympathie te wekken. De
droomende, dwepende Rafael is een man
met hoog-humanitaire ideeën, maar in
tense kracht gaat er niet van hem uit.
Hij leeft van het geld van zijn vader
blijkbaar, en we zien de man van groote
frazen en woorden slechts in hem. Wat
de christenmeid betreft, zij is zoo heel
gewoon, dat de belangstelling in haar
karakter ontwikkeling totaal nihil is.
Waarom b. v. draait de zoon zoolang
om de waarheid heen, en slingert hjj
zijn vader niet ronduit zijn liefde voor
Rose en zijn afkeer van den handel in
't gezicht.
Waarom houdt Rose niet stand niets te
gelooven van de hetgeen Esther en Aaron
zeggen, en Sachel bezweert, maar alleen
te vertrouwen op hem, op den edelen
man haars harten alléén.
Dit zijn gebreken die aan 't treurspel
als zoodanig kleven. Maar daartegenover
staat zoo oneindig veel goeds, zulke
heerlijke momenten, dat de avond gan-
schelijk niet verloren was.
In de teekening van 't milieu, in de
als uit den mond opgeteekende gezegden
uit den jodenbuurt, toonde de auteur
zich in zijn volle kracht; alleen Heyer-
mans vermag Ghetto zóó schilderachtig
uitbeelden in faits et gestes.
En niet het minst waren de mooie
zinnen van Rafael, vooral aan 't einde
van het tweede bedrijf, waar het hem
te benauwd en te eng werd in het
kamertje, duf door de bekrompen klein
zieligheid en beperktheid van zien en
voelen van het leven, van zijn familie
en den Rebbe. Waar hij hijgt naar
lucht en licht, waar hij smacht naar de
frissche levensbronnen, die andere schat
ten voor zijn ziel verborgen houden
dan de eeuwige jacht naar geld en het
mooi praten van oneerlijke praktijken
van den handel.
Wat de vertolking betreft, die was
in een woord uitstekend. De heer
Faassen gaf spel, zooals wij zelden van
hem zagen en zijn zinnen van blank-
schoon idealen, en hoogheerlijke levens
visie droeg hij vóór zóó, dat het op 't
publiek een af en toe schier overweldi
genden indruk maakte.
Van de overige artisten nog genoemd
de dames Mevr. de Boer als Esther, en
Mevr. v. d. Horst als Rose en de heeren
Ternooy-Apil als Rebbe en van Kuyk als
Sachel.
Moge het stuk van den heer Heyermans
dus aan de eischen van een treurspel
niet voldoen, het is zeer bezienswaardig,
en wie niet gelooven, dat men in den
schouwburg kan worden gesticht, zouden
wij raden dit te gaan zien.
In het lokaal voor Suriname bjj
het Paviljoen werd Zaterdag eene voor
dracht gehouden over Suriname, door
den Heer H. L. Loth, gouvernements
landmeter in West-Indië.
Spreker vestigde er de aandacht op,
dat Suriname vroeger rijk was aan plan
tages en de kolonie dus eigenljjk aan
den landbouw toebehoorde, hoewel de
zeer vruchtbare bodem ook nog schatten
van mineralen bevat. Met de afschaffing
der slavernij echter is de landbouw er
zoo in verval gekomen, dat slechts twee
honderdste deelen der oppervlakte be
bouwd zijn.
Na een korten blik op het leven der
boschnegers zette Spreker uiteen, dat op
den duur de bloei der kolonie alleen kan
verwacht worden van den landbouw.
Doch hoe aan werkkrachten te komen 1
Aangetoond werd dat voor den mijn
bouw alleen de bewoners der Tropische
gewesten geschikt zjjn en dan zullen
goede winsten mogelijk zijn.
Het zenden van Nederland>che kolonis
ten naar Suriname heeft echter ook
eigenaardige bezwaien. Het be^t keurde
Spreker het in exploitatie brengen van
plantages door Naamlooze Vennootschap
pen en dan als arbeiders te kiezen de
liiertoe geschikte Javanen.
Deze zouden zich dan na afloop van
hun diensttijd in dessas, kunnen
vestigen naast den Nederlandschen land
bouwer zoo zou het land weer tot bloei
geraken en een rijke bron van inkomsten
voor Nederland worden.
In het begin van Febr. is het
bestuur der Wilhelmina Naaischool
voornemens, ter stijving der kas, eene
uitvoering van de kinderoperette van
Hendrika van Tussenbroek „De drie
Kaboutertjes" in den schouwburg te
geven. Ongeveer 80 personen, zoowel
kinderen als jonge meisjes nemen hieraan
deel. Evenals het Bestuur, had ook de
Heer Bruynsteen (zeer toevallig terzelfder
tijd) het plan opgevat, dit werkje, van
welks muzikale waarde wij zoozeer
overtuigd zijn, dezen winter te doen
opvoeren. Welke betere oplossing dan
ons te combineeren? Vooral daar wij
in den Heer Bruynsteen een steun
wisten, dien wij niet genoeg kunnen
waardeeren. De regie is aan den Heer
Chrispijn toevertrouwd en kan dit
niet anders dan tot welslagen van het
geheel medewerken. Mocht het succes
zoo groot zijn als in den Haag het
geval was, dan kunnen wij meer dan
tevreden zijn. In onze hofstad, werd
deze operette opgevoerd, met dat gevolg
dat ze tot 3 maal toe herhaald moest
worden Eenige korte uittreksels uit
recensies laten wij hier volgen:
De Rotterdammer zegt: „O wat een
mooi werkje is datMooi, omdat 't
zoo echt is, echt operette voor kinderen,
een gedramatizeerd sprookje van Grimm
op muziek die den eenvoud, de naïvi
teit overal behoudt en nooit, nooit het
boeiende verliest", terwijl het „Vader
land" zegt:, Wat mjj het meeste trof
i in dit voortreffelijk werkje, is de een
voud, het ongekunstelde, zoo echt kin
derlijk en toch boeiende in de muziek van
de zoo tallentvolle toondichteres" Viotta's
uitspraak in de Gids van Juli luidt:
Het is een allerliefst werk, dat een
voudig en ongekunsteld en toch boeiend
is. De componiste weet, wat de jeugd
aantrekt, wat zij begrijpen kan, wat
voor haar gesch kt is. Gedicht en mu
ziek zijn bij haar in volkomen over
eenstemming en bijna altijd weet zij
den juisten toon te treffen. Daarin
staat deze operette hooger dan Hansel
und Grethel van Humperdinck, waar
van de muziek, met het oog op den
kinderlijken tekst, veel te geleerd en
te rumoerig is." Hendrika van Tussen
broek zal ons het genoegen doen op
den a.s. feestavond ons met hare tegen
woordigheid te vereeren. Moge ook hier
bewaarheid worden de woorden waar
mede zij het voorbericht van haar werk
sluit: „En hiermede stuur ik mijn
„Drie Kaboutertjes" de wijde wereld
in. Ze hadden het in den schoot der
aarde warm en goed, maar ze moesten
nu harten van jonge menschenkinde
ren verwarmen en een vlammetje aan
blazen voor schoonheid en poëzie".
De datum van de opvoering zal door
advertentie in den courant nader aan
gekondigd worden, evenals plaatsbe
spreking.
Plaatsen zjjn van af Maandag 16
Jan. te bekomen bij Mej. Gallenkamp
Baan 13a.
De voorstelling van „De Bende
van Hartenboer" Zondagavond door 't
gezelschap van den heer Jan Ketting
uit Amsterdam mocht zich verheugen
in veel belangstelling en veel bijval.
Wjj verwijzen naar de advertentie
in ons blad van heden betredende de
voorstellingen Vrijdag- en Zaterdagavond
in den schouwburg van »the Royal Bios
cope," alsmede naar de matinee, van
Zaterdag- en Zondagmiddag. Is een
biascope-voorstelling een vorig maal de
moeite van 'tzien waard geweest, dit
zal nu nog meer het geval zijn, wijl
bijzondere maatregelen zijn genomen
voor voldoende licht sterkte en dus
scherpte der beelden.
Donderdag avond ten acht ure
heeft in Felix Favore eene openbare
samenkomst plaats in het belang der
geheel-onthouding, waarbij als Spreker
zal optreden de Hoogedel Gestrenge Heer
Cur» van Knobelsdorff gepensionneerd
Luitenant Kolonel van liet Pruisische
leger. De entrée is 10 cents.
De Heer J. P. C. van Gurtzaen Jr.
Kleine Houtstraat alhier, heeft in den
handel gebracht een zelf- aansteker voor
gasgloeilicht, die zeer zeker alle vroegere
van dien aard overtreft. Twee balletjes
van het eene of andere preparaat, twee
millimeter in doorsnede, verbonden
door een platinadraad, beginnen bij het
opendraaien van de gaskraan te gloeien
en het gas brandt. Het toestelletje blijft
zeer lang goed.
Zes a zeven seconden zijn rioodig om
het gas te doen vlammen.
Beknopt driemaandelijksch over
zicht van den toestand der Onderlinge
Brandwaarborg-Vereeniging voor de Ge
meente Haarlem.
Aantal deelnemers op 1 Oct. 1898..373
Vermeerderd door toetreding met..17
Aantal deelnemers op 1 Jan 1399 390
Verzekerd kapitaal op 1 October 1898
ƒ2.131.405
Vermeerderd door toetr. met f 238.100
Verzekerd kap. op 1 Jan. 1899 2.369.505
De vorige week en in den afger
loopen nacht is van de Fransche Kerk
een eind looden pjjp ontvreemd. Als de
vermoedelijke dader hiervan is door de
politie aangehouden de bekende L. G.
oud 25 jaren, werkman alhier woon
achtig.
In het douchebadhuis zjjn in de af-
geloopen week genomen 130 baden.
VERGADERING van den Baad de?
Gemeente Haarlem,
op Woensdag 18 Januari 1898,
des namiddags te I ure.
De volgende stukken en punten tullet^
aan de orde worden gesteld
1. Trekken afdeelingen van den Raad.
2. Mededeelingen en ingek. stukken.
Verzoek eervol ontslag onderwjjzer
le klasse Eerste tusschenschool
3. Voorstel B. en W. W. bestrating
Lange Poellaan.
4. Id. id. adres J. H. Krelage aanvaarr
ding grond verlengde der Bloem
hofstraat.
5. Id. id. id. vasttelling 2e suppl. be
grooting, dienst 1899 en wijziging
besluit 21 December 1898 No. 13.
6. Id. id. vaststelling 2e suppl. kohier
plaatselijke directe belasting naar
het inkomen, dienst 1898.
7Id. verleenen prijs schermvereeniging
bataljon dd. Schutterij.
8. Id. id. adres Wed. Creemers om
onderstand.
9. Id. id. aankoop grond Hoogstraat
van D. van Aken.
10. Id. id. adres H. G. Caalen aankoop
grond Papentorenvest.
11. Aanbeveling curatoren gymnasium
benoeming curator.
12. Verslag opzichter gasverlichting over
November 1898.
13. Zitting met gesloten deuren.
GRAAN- EN ZAADMARK T.
Marktbericht van 16 Januari 1899.
If'ilte tarwe f 6 50 6.
Rogge 5._ 4.90
Haver 3.59 3.37s
Paardenboonen 6.10
Markt van 16 Januari 1899.
Boter. Aangev. 84 verk. 84 KG.
L. pr. 1,10 H. pr. 1.20 p. KG.
Biggen. Aangev. 49 verk. 49 stuks.
L. pr. f 5.H. pr. 8.p. stuk.
Schrammen. Aangev. 21, verk. 21 st.
L. pr 8.H. pr. 10.p. st.
Aardappelen. Aangev. 46 H.L. verk.
46 H.L.
L. pr. 2.-H. pr. ƒ3.— p. H.L
Appelen. Aangev. 32 H.L. verk. 21 H.L'
L. pr. ƒ5.— H. pr. 9.— p. H.L'
Peren. Aangev. 17 H.L. verk. 11 H.L'
L. pr. ƒ4.— H. pr. ƒ8.— p. H.L'
VEEMARKT 11 Januari 1899.
AangevoerdPrjjs
9 Koeien 140.— ƒ240.—
57 N. Kalveren 7.10.
14 Schapen 14.22.
2 Paard n
ORGELBESPELING
in de Groote- ot St. Bavokerk alhier, op
Donderdag 19 Jan. 1899 des namiddaga van
23 uur, door den Heer W. EZERMAN.
PROGRAMMA.
1. Fuga op den naam BachSchumann.
2. CanzonettaRheinberger.
3. Sonate op: „Aus tiefer Noth Schrei
ich zu Dir"S, de Lange.
a Maestoso.
b. Andante.
c. Finale.
4. CommunionGigout.
5. Aria uit -Jozua"Handel.
