HAARLEMBCH Eerste Blad. No. 13. Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Eenentwintigste Jaargang. 144 van WOENSDAG 15 Februari Nieuwsberichten. TELEPHOONNUMMKX TÏLEPHON1SCHB VEKBINDINO met AMSTERDAM. ABONNEMENTSPRIJS Per drie maanden—,25. franco p. post—,40. Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk. Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte. VERSCHIJNT: Dinsdag? en Vrijdagavond. Advcrtentvèn worden, aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 uredie alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst. R.K. Gemengd Koor „Jan Albert Ban". Vrijdagavond had in de Concertzaal van de Soc. „Vereeniging" de uitvoering plaats van het oratorium Sint Joteph van den R.K. Priester J. A. S. van Schaik, hetwelk door de Zangvereeniging „Jan Albert Ban" in studie was genomen. Een zeer talrijk publiek van hier en elders, waaronder vele ambtgenooten van den componist, woonde deze uit voering bij. De priester-componist, zoon van den Utrechtschen muziekonderwij zer Van Schaik was mede onder de aanwezigen. De uitvoerenden, het zeer sterk bezette Koor der Zanvereeni ging, de solisten, de heeren Q. B. (tenor) van Amsterdam en A. v. d. Stap (bariton) van Delft,' en het Orkest van Haarl. Muziekkorps kweten zich meer dan verdienstelijk van de hun opgelegde taak. Vooral het Koor handhaafde den goeden naam, welke het zich al spoedig na de oprichting der vereeniging wist te ver werven. Het mannenkoor kon zich duchtig la ten gelden in de grootsche ensembles van het derde deel, waarin de compo nist zich het machtigst heeft uitgespro ken. De dames maakten een niet minder gunstigen indruk, zoowel door vaste attaques als door mooie klankontwikke ling. Over de solisten dient met eenig voorbehoud gesproken te worden. De tenor, de heer B. beviel ons beter dan de bariton, hoewel de laatste het wat stemmiddelen betreft van den eerste wint. In een religieus werk dient wel in de eerste plaats bij de voordracht, wil men recht doen aan de hooge stem ming, een valsch pathos vermeden te worden. Alleen eene sober genuanceerde vertolking, eene voordracht s wij ze die zooveel mogelijk de gedachte aan het materiëele op den achtergrond weet te dringen, zal blijvende indrukken achter laten. Dit werd door den heer B. blijk baar te recht begrepen en zoo mocht het hem gelukken in menig onderdeel van het werk gunstig uit te blinken. Behoudens enkele vergissingen mocht de orkestrale-begeleiding uitstekend vol doen. In het slotkoor, waarin de brillante orkestbewerking aan de instrumenta listen gelegenheid geeft, zich in volle kracht te ontplooien, bleven de heeren niet in gebreke te geven, wat van hen werd verlangd. Dat slotkoor, hetwelk zoo machtig en grootsch het werk des heeren Van Schaik kroont, zou alleen voldoende zijn om voor het scheppend talent van den jongen priester het hoofd te buigen. De treffende ovatie hem door het geestdrift volle publiek gebracht de eenvoudige doch hartelijke woorden van dank tot hem gericht door den Voorzitter der Vereeniging, den heer J. W. A. Beijnes, vonden dan ook weerklank bij alle aan wezigen. Met groote tevredenheid mag naar wij meenen de Zangvereeniging ïjan Albert Ban« op den concertavond van Vrijdag terugzien en in het bijzonder de heer Andriessen zich verheugen in de overtuiging aan het oratorium Sint Joteph een waardige uitvoering te heb ben bezorgd. B. Eerste Kamer. Vrijdag was Hoofdst. V BinnenlZa ken) aan de beurt. De Heer van Nispen tot Pannerden waarschuwde tegen in voering van progressie bjj de gemeente belastingen, omdat dit zeer nadeelige gevolgen zou hebben. De heer de Jong kwam op tegen de weelderige beschik king over 's lands gelden door de amb tenaren voor de gebouwen. Hjj hoopte, dat de Minister zich daartegen zou verzetten. De heer Bergsma vroeg waar borgen voor gemeente sekretarissen en ontvangers tegen willekeurig ontslag. De Min. van Binnenl. Zaken beloofde, wat de gebouwen betreft, op den inge slagen weg van bezuiniging te zullen voortgaan. Hij achtte Rijkspensioen voor weduwen en weezen van gemeente-amb tenaren, ook door den heer Bergsma ge vraagd wenscheljjk, maar vooreerst niet uitvoerbaar, met het oogopdefinancieën. Bij herziening der Gemeentewet zullen de waarborgen voor gemeente sekreta rissen en ontvangers overwogen worden. Hoewel het onderzoek naar de werking der gemeente heffingen nog voortduurt, denkt de Min. niet aan het verplichten der gemeenten tot heffing van progressie, maar zal hij voorstellen, gemeenten, die zonder progressie bezwaren ondervinden, bevoegd te verklaren eene beperkte progressie in te voeren. Bij de afdeeling Onderwijs betoogde de heer van Zintiicq Bergmann de onbruikbaarheid van de openbare school wegens afwezigheid van alle godsdienstig onderricht, en hét wan trouwen in onderwijzers, die gevaarlijke beginselen huldigen, wegens de onbillijk heid om duizenden te doen meê betalen voor een huns inziens verderfelijk on derwijs, en de armen te verplichten die school te bezoeken, acht spreker de vrije school de beste oplossing, want leerplicht zal op het neutraliteits-standpunt af stuiten. De heer Schimmelpenninck v. d. Oye steunde dit betoog en was ook overtuigd van de onbestaanbaarheid dei- neutrale school. De heer Vening Meinesz drong aan op eene spoedige wijziging der wet op het Hooger Onderwijs, in het belang de studieën van Transvaalsche jongelieden aan onze universiteiten. Hij vroeg ook subsidieering van de gymna sia in de groote gemeenten. De voorzitter stelde voor, den volgenden dag te ver gaderen, welk voorstel door den heer van Swinderen werd gesteund, en aan- genomtn met 29 tegen 15 stemmen. De heer v. Asch van Wijck sloot zich aan bij wat de heer Vening Meinesz gezegd had ten opzichte van de Transvaalsche jongelieden, drong aan op spoedige ge lijkstellingen van het eind examen der vrije gymnasia voor toelating aan universiteiten, alsmede op subsidieering van vrije gymnasia. Voorts wenschte ook spreker, dat de Reg. zooveel moge lijk de vrije scholen mocht aanmoedigen, nu de openbare school leidt tot scheiding inplaats van het eendracht, terwijl uit het schrijven van Dr. Dunner bljjkt, dat deze school den godsdienstigen Israëliet niet voldoet. Schenk deze Minister de vrije school, er zal een danktoon inNederland opgaan. De heer Melvill van Lynden be toogde de wenschelijkheid van hervor ming aan alle takken van onderwijs in onderling verband. De heer Alberda van Ekenstein verdedigde de openbare school als de vrije school bij uitnemendheid, die ook gelegenheid geeft voor dienstonderwijs buiten de gewone school uren. Het schooltoezicht moet waken tegen misbruiken, zoowel van onderwij zers op de openbare als op de bizondere scholen. God en godsdienstzin op de open bare scholen niet verboden, alleen men mag er andersdenkenden niet kwetsen. Maar de weerstanders van het Bizonder Onderwijs hebben geweigerd gebruik te maken van de gelegenheid voor godsdienstonderwijs in de school. Spreker konstateerde, dat de groote meerderheid der Israëlieten niet mee gaat met Dr. Dunner, wiens optreden tegen de open bare school goed deed. Niet in de openbare, maar in de sekten school schuilt gevaar voor de nationale eenheid. De heer v. d. Biesen kwam op tegen de blaam, die de heer Alberda van Ekenstein had geworpen op kerkgenoot schappen die geen godsdienstonderwijs in de openbare school kunnen geven. De Bizondere school bespaart het land veel geld, en zij moet gelijke rechten hebben als de Openbare, die zoo erg bevoordeeld wordt, Spreker konkludeer- de: geef de vrije school, zoo ge tevens de neutrale school niet onmogelijk wilt maken. De heer Alberda van Ekenstein verdedigde nog tegenover den heer v. d. Biesen het stellen van gezondheids- eischen aan schoollokalen. De Min. van Binnenl. zaken achtte in het debat zijn beleid niet gekritiseerd. De wenken van den heer Melvill van Lijnden zullen overwogen worden bij de herziening der wet op het Hooger Onderwijs, die in bewerking is. Voorbereid wordt een ontwerp regelende het minerval der gymnasieën. Ook de Min. wil meer doen voor de stamgenooten in Zuid-Afrika. Hij is vóór herziening van het eind examen der gymnasia, maar tegen Rijkssubsidieering der vrije gymnasia. Ten aanzien van het Lager Onder wijs betreurt de Min. de heropening van den schoolstrijd, die de hoop op samenwerking verijdelt en gepaard gaat met een aanval op het karakter der Openbare School, waartegen de Min. krachtig opkomt. Hij ontkende, dat de natie zich tegen die school keert, al is zij krachtens de wet van 1889 niet voor allen. De Openbare School is niet godsdienstlooszij past voor aller behoef te, wat ook blijkt uit de ingenomenheid met haar in Limburg en Noord-Brabant; zij behoeft verbetering, maar deze eischt nog geen opheffing van de Openbare School. Men late deze in hare waarde, evenals ook de Min. handelt tegenover het Bizonder Onderwijs. De Min. wees er op, dat onder de bizondere onderwjj - zers zich Christelijke socialisten bevin den. Van oprichting van vrije scholen wilde Reg. niet weten, maar met de verdediging van het beginsel der Open bare School zal de Reg. niet pozeeren als een partij-ministerie, doch zooveel mogelijk alle onbillijkheden tegenover de Bizondere School wegnemen. Ten slotte beloofde de Min. milde uitvoering der wet-Lohman minimum aantal onder wijzers). Na replieken konstateerde de Min. met voldoening, dat geen voorstan der der Openbare School heeft verklaard tegenstander te zjjn geworden. Niettegenstaande den heftigen tegen stand is de zoogenaamde gelegenheids- wet in zake de proces-revisie door de Fransche Kamer aangenomen met 326 tegen 206 stemmen. Omtrent de resultaten van de aanne ming van het wetsvoorstel is de Fransche pers zeer kalm. Een der bladen meent, dat nu de bevrediging van Frankrqks innerlijk is bereikt. Van zelf spreekt, dat men zeer nieuwsgierig is naar de beslissing van den Senaat over het wetje. In elk geval staat vast, dat Frank rijks hoogste gerechtshof in de leden der strafkamer zwaar is getroffen. Dit gaf dan ook een der Kamerleden in den mond: Om de eer van het leger te redden behoeft men het hof niet eerloos te maken. Het zal te bezien slaan of al de raadsheeren van het hof den smaad van verdacht te zijn, zich zoo maar zullen doen aanleunen. Een der afgevaardigden wil nu nog verder gaan; de leden der strafkamer in staat van beschuldiging stellen en dan de enquête van nieuw aan beginnen. Arme Dreyfus, als dat alles nog moet gebeuren zal Uw laatste vonkje van levensmoed al lang opgebruikt zijnl De knoop van de wet ligt in het berechten der zaak door de drie Kamers van het cassatiehof. Gaat de wet door, d.w.z. hecht ook de Senaat zijne goed keuring er aan, dan komt de zaak toch in handen van een militair gerechtshof of een krijgsraad. Dan zou men even ver zijn als bij het begin. Een stuk historie zou dan echter overblijven, de procesverbalen der zittingen van de strafkamer en het eindrapport eerstdaags uit te brengen. Maar dat zou Dreyfus niet ten goede komen. Men ziet, het ministerie Dupuy heeft de zaak heel slim aangelegd. Eerst een lid van het hof doen agiteeren tegen zijne collegaas; toen het wantrouwen was opgewekt van die gelegenheid gebruik gemaakt om door een gelegenheidswet aan te wenden, hierin gesteund door den voorzitter van het hof, de kwestie weder aan het leger in handen te spelen. Te Delft is opgericht eene vereeniging tot exploitatie van automobielen. Het vereischte kapitaal is beschikbaar en men denkt in Mei den dienst Delft Rotterdam te kunnen openen. De weg zal verdeeld zijn in secties en het tarief zal concurreeren met alle andere middelen van vervoer. Voorloo- pig worden twee rijtuigen in dienst gesteld. Te Sas van Gent had men sedert eenigen tijd een peperfabrikant. De man is nu voortvluchtig wegens vrees voor vervolging voor het vervalschen van peper en muskaatnoten. De werkzaamheden in de fabriek werden zeer geheim gehouden. Overal wordt door schouwburgdirec ties geklaagd over steeds lager wordende ontvangsten. Alleen een schouwburg te Parijs de Porte Saint Martin maakt eene gunstige uitzondering; daar werd gegeven Rostands Cyrano de Bergerac waarin de beroemde Coquelin de hoofd rol vervulde. Bq de Holl. Spoorweg-Maatschappij moet hel plan bestaan een stoomtram verbinding tot stand te brengen en te exploiteeren tusschen Hilversum en Zeist. De lijn zal gelegd worden over den Soestdijker straatweg tot Heidepark, over het grondgebied van den heer Van den Wall Bake, Lage Vuursche en Pij nenburg.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1899 | | pagina 1