HAARLEMSC
Eerste Blad.
No: 3.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Tweeëntwintigste Jaargang.
144
van WOENSDAG 10 Januari 1900.
N ieu wsber ichten.
TIlirHOONNUMVIl
TELEPHONISCHE VERBINDINS
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden—,25.
franco p. post —,40.
Abonderlijke nommers 3 centen per stok.
PrQs per Advertentie van 1-5 regela 19.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentün worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG de» middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
He«rd-/nidliollandsche Stoomtramweg-Maatschappij: HaarlemLeiden. 1 Oct. 1899
Amsterdamache tijd. Haarl.Hilleg.—Leiden 7.29, 8.41, 10.04, 11.21 'a m., 12.33, 1.56
3.13, 4.25, 5.48, 7.05, 8.34 'aav. HaarlemHillegom 9 54, 11.15 'ear.
Stoomtram Haarlem—Alkmaar. (Amaterd. tyd). Haarlem-Alkmaar: 7.30, 9.50,12.20, 2.10,
4.30, 6 20, 9 10 loopt maar tot Beverwuk. Alkmaar-Haarlem: 6.30, 8.45, 10 35, 1.05
3.25, 5.15, 7.35.
Haarlemsche iramwaj-Maatschappij. Van 'tStation 7.30 '«morgen»tot 10.30'aavond».
Uit den Hout 7.50 'smorgena tot 10.50 'savonda.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Oct. 1899. Tyd van Greenwich. Naai
Amsterdam5.17, 6.15*, 7.07', 7.18* 7.45,8.01*, 8.32*, 9.08* 9.28,9.44*, 10.41,11.—*
11.25, 1155* 'sn.org 12.31*, 1.08. 1.54*. 214* 2.44, 3.14*, 3 36*, 3.47*, 410 4.42*
4.58*. 5.16*, 5 35*. 5.45*, 5.56*, 6.06, 6.25* 7.10*, 7.55, 8.21*, 9.07*, 9.24, 9.38*
10 10*, 10.34*, 10.45, 11 48* s avonda.
Van Amsterdam: 533, 648, 712', 7.17*, 7.53*, 8.05, 8.49*, 9.10*, 927* 9.44*, 10.11,
10.44*, 11 07*. 11 33, 11 52* a morg., 12 05', 12.45*, 1.32, 1.55*, 2.25, 3.05*, 3.25*,
3.53, 4.35', 4 39, 5 10, 5 32, 6.07*, 6 25*, 6 45, 7.30, 8.51", 9.15, 9.32*, 9.55*, 10.33,
14.35 'savunds.
Naar Rotterdam 6.11, 7.33*, 7 36 tot Leiden. 8.15*, 916", 9.32*, 10.09,11 30* 's m„ 12 04,
tot, Leiden. 12 32", 1.12. 3.28', 4 24 tot den Haag, 5.38 tot Vogelen aan g, 6.28*, 7,16,
9.13*, 9 57, 10.18* aavonds.
Vaa Rotterdam; 5 07,5.58*, 6 41". 7 35*,8 31*, 9.44', 10.05'amorg., 12 40*. 1.-, 2 12*3 44*
3.48,4.22', 4 45*. 7 05*. 7.10,8 14*, 8.41*, 10.29* 's av. De metgem. trein. zqn aneltr.
Naar den Helder6.22, 7.23* 9.47* tot Alkmaar 'am.. 12.19, 2.02 tot Alkmaar, 3 55, tot
Alkmaar, 5.46* tot Alkmaar, 6.53 tot Alkmaar, 8.26*, 9.45 sav.* zijn sneltreinen.
Naar IJmuiden: 6.04, 7.43, 8.18 9 28,10.44's m., 12.19,2.02,3.55.5.10, 6 53,8 26,9 45 'aav.
Van IJmuidtn6.35, 8 24, 10.8, 10.48 'amorg, 12.26, 2.06, 3.37, 5.14, 6.34, 7.38, 8.24,
9 26 10 29 'a avonds
Naar Zand voort: 6.08, 7 46, 9.51, 's morgens, 12.07, 2.17, 3.50, 5 01, 7.59 's avonds.
>an Zandvoort: 6.40, 8 09, 1033 'em., 12 44 2 46, 4.19, 6.03, 8.39 'savonds.
Alle treinen stoppe n aan de halte
Tram-Om ii ibuK-M a at schappij. BloemendaalOverveenHaarlem. 1 Oct. 1899.
Vertrekuren van Bloemendaal (Hotel Kennemerland)7.45, 8.25** 9 25, 1015*. 10 40
11.40* 'a m., 12.05,12.10*, 1.25,1.55, 2.55,3.25,3.50,4.40,5.40,6.45, 7.15,8.40 9.15*,
9 50 'a av.
Van Haarlem (Station)8.33, 9.29, 10.25, 10.57*, 11.47'sm., 12.18*, 12.45*, 1.28 2.17,
2.34, 3 45 4.07, 4.38, 518, 6.16, 7 30 8.16, 9.31, 10,01*, 10.35 'aav.
Alléén Zon- en Feestdagen. Zondags 8.05.
Eerste Nederl. Electrische Tram-Maatschappij Haarlem—Zandvoort. Stadstijd.
Van Haarlem: 6.20, 7.40, 9.-, 10.10, 11.15, 12 25, 1.-, 1.40, 2.10', 3.-, 3,35*
4.20", 5,25, 6.35.
Van Zandvoort: 7.—, 8.15", 9.35, 10.40, 11.52, 1.10, 1.32', 2.20, 2.52', 3.28,
4.12', 4.52, 6.-, 7.10.
Uitsluitend op Woens-, Zon-en Feestdagen bij zeer gunstig weer. Schooltreinen.
Telegraafkantoor. 1 Oct. 1899. Tijd van Greenwich. Het kantoor ia geopend op werkdagen
van 'am. 7.30 tot atv 9.30 uur, op Zon-en algemeen erkende Christelijke feestdagen
van'am. 7.3011.30'am 12.80—2.30,6.307.30 iur Binnenl. Telegrammen worden
berekend tegen 25 cents voor de eerste 10 woorden, verder tot 50 woorden 5 cent voor
elke 5 (of minder) wooiden daarboven, en boven 50 woorden 5 cents voor elke 10 (of minder)
wcorden meer.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Oct. 1899. Tijd van Greenwich. Openatelling
van bet Zantoor: Dag van 7.30 'amorg. tot 9 uur'aav. Op Zondag van 's morg. 7.30 tot
9,30 en van 11.30 tot 2.30 uur 's av. Voor de storting en uitbetaling can postwissels, post.
bewgzen en de invordering van geldtn op kwitantiën alleen op werkdagen, van 8 30 uur
'a morg. tot 2.30 uur 'a av. Voor de Spaarbank van 's m. 8.30 tot 8.30 uur 's av., op Zon
dag van 8.30 tot 9.30 ure 'sm. Voor de Postpakketten alleen op werkdagen, van
'smorgena 7.30 tot 9 uur 'savonds.
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen: 6.40, 8.10,10.40'sm„ 12.10,2.40,7.10'sav.
Op Zon- en aigemeene erkende Chriatelyke feestdagen: 7.25 'a morgens, 2.30 'savonda
Lichting der hulpbrievenbuaaepFlorapark, Kampersinere1, Koninginneweg, Scbotersingel,
6.10, 9.25 'sm. 1.10. 4.40, 7.40 'sav. Zondags 6 10 'sm. 12.95 'atv Gr. Houtstr,,
Amsterd. Poort, Boterfabriek Parklaan 6.20, 9.35 's m., I 20, 4.50 7.50 'a av. Zon-
daes 6.20 'am. 12.35 'sav. - Brongebouw, Leidachevaar', 6.15, 9.30'sm. 1.15, 445,
7 45 's av. Zondags 6.15,12 30. Botermarkt, 2e Hassel.str., Kaasmarkt6.25, 9.40 'a morg.,
1.25, 4.55, 7 55 sav. Zondags 6.25 'sm., 12.40'sav.
Lichting aan het Station: Richting Amsterd. 7.40,10.55,11.20'sm., 12 26*, 1.49,2.39*, 5.30*,
5.51', 6.1', 10.13' 'aav. Richting Rotterdam 7.28, sm., 1226*. 419", 6 23, 9.8*,
10.13* 'aav. Richting den Helder, 5.58, 9.23'amorg..
De met wordt» Zondags niet gelicht.
12.14', 5.05*,6.48,9.40' 'sav.
WETEN EN WERKEN.
Maandagavond vervulde de Heer Saeys
de spreekbeurt en niettegenstaande el
ders m de stad nog drie bijeenkomsten
plaats hadden van ongeveer gelijke
strekking, was onze gehoorzaal meer
dan vol.
Spreker gaf eerst een algemeen over
zicht van het relief van Europa, hoe
zich in 't noorden en zuiden een hoog
bergland uitstrekt, waar tusschen zich
het meestal vlakke Midden Europa be
vindt.
Van het Zuidelijk bergland vestigde
Spreker de bijzondere aandacht op het
Oostelijkste deel ervan, het Karpatische
gebergte. Het is een eigenaardig berg
land, niet alleen door het vele verschil
der bevolking, maar ook door zijn
woestheid eri schoonheid. De bevolking
is daar zoo van doordrongen, dat zich
door den volksmond eene legende ge
vormd heeft, waardoor men die tracht te
verklaren. Toen, vertelt de legende, de
goede Heer God de wereld schiep, woon
den alle rnenschen in een schoon, vrucht
baar vlaklaud, zonder grenzen, zonder
onweders, watervloeden of andere ver
schrikkingen, allen een van taal. En de
goede Heer God bezocht zqne schepseleu
op gestelde tijden en genoot hunne
gastvrijheid. Maar de schepselen waren
niet tevreden, zij verlangden, dat God
de aarde zou doen vruchten geven, zonder
het werk hunner handen. Dit verdroot
den goeden Heer God, gaf den duivel
last de volkeren te verdeelen, hen af te
scheiden door een hoogen muur, zóó
woest en zóó afschrikwekkend als moge
lijk was. De groote vjjand der rnenschen
toog aan 't werk en stelde in zeven
dagen de Karpaten op. Satan had zijn
order zoo uitgevoerd, dat zelfs de hooge
Lastgever er van schrikte, maar op voor
spraak van zijn Zoon het verschrikkelijke
door het aanbrengen van schoone bos-
schen deed temperen.
De wetenschap verklaart het ontstaan
uit natuurlijke oorzaken Eenmaal was
de aarde in gloeiend vloeibaren toestand,
doch koelde langzaam af en er vormde
zich de korst waarop wij wonen. Deze
korst werd te ruim voor den meer en
meer afkoelenden, dus inkrimpenden
kern, er vormden zich hierdoor plooien
of vouwen, welke instortingen veroor
zaakten. Wegens de uitgestrektheid
granietschollen ten noorden van de
Karpaten kon die plooing zich niet
regelmatig voortzetten, van daar de
grillige vormen waarbij sommige nog
niet afgekoelde stoffen naar builen tra
den, waaraan wij de bazaltvorming te
danken hebben.
Vervolgens verklaarde Spreker de
verscheidenheid der bevolking en besprak
hierbij de volksverhuizingen, noemde
hierbij de drie groote volkeren wegen,
waarvan die langs de Donau de voor
naamste was. De steeds naar Midden
Europa aandringende volksmassa's ver
drongen elkander, kwamen in botsing
en strijd, de resten ontkwamen in het
Bergland der Karpaten. Dit gebergte,
zich ongeveer in den vorm van een
koehoorn van noord naar zuid ombui
gend, is in 't midden het meest woeste,
in dit deel, met zijne machtige berg
kloven, vestigden zich meermalen roof
benden. Spreker verhaalde hier nog de
geschiedenis van een geduchtrooverhoofd.
man uit het begin van de negentiende
eeuw.
De noordelijkste Karpaten zijn het
schoonste, bezet met fraaie bosschen,
kasteelen en ruinen. Aan de laatsten
zqn soms aardige legenden verbonden.
Een ervan, de legende van de witte
dame, verhaalde Spreker. Zq betrof de
bezitting van Tornallyay. Deze burgtheer
had een zoon, Ladislaus, en eene verre
bloedverwante, Maria. Zqn uiterste wil
bepaalde, dat zqn zoon hem zou opvolgen
in zijn bezit en Maria zijne vrouw zou
worden, doch bij overlijden van Ladis
laus zou Maria alles erven en haar
echtgenoote zou dan in diens rechten
treden. Tot beschermers der kinderen
benoemde hij de gebroeders Basco, één
heel leelijk, doch een goed financier,
één heel sterk en één heel vroom. Toen
de oude heer overleden was, aanvaardden
de broeders hun betrekking, doch alle
drie in de eerste plaats op eigen voordeel
bedacht, trachtten Ladislaus en Maria
van de baan te schuiven. Volgens
een goed overlegd plan gelukte het hen
niet zich van de kinderen, toen zij
volwassen waren, te ontdoen en ten
slotte kreeg ieder zijn loon; de broeders
werden ontmaskerd en de twee kregen
elkaar.
Binnen de bocht gevormd door de
Karpaten strekt zich de Hongaarsche
vlakte uit. Voor eeuwen was deze een
binnenmeer, gevoed door eenige rivieren,
waarvan de Donau en de Theis de
voornaamste zijn. De afvoer had echter
ook geregeld plaats. Zooals steeds bq
afvoer van water, als ook aan de Niagara
en bij Schafhausen, verplaatst zich de
afwateringsdrempel telkens meer ach
terwaarts. Zóó liep het water uit het
Hongaarsche binnenmeer langzaam maar
zeker af en eerst ontstonden moerassen,
later omgeschapen in weiland en bouw
land, het laatste voor zoover het door
kunstbewatering vruchtbaar kan gehou
den worden.
In den zomer is het land woest. In
het voorjaar en in den heifst zqn er
grasrijke weiden, de zoogenaamde poes-
ta's, als er tenminste regen is. Doch geen
regen, dan staat hongersnood voor de
deur en de tijd zal kunnen komen, dat
het groote Hongaarsche vlakland zal ten
ondergaan door droogte. Uit het boven
aangevoerde, kan verklaard worden de
oorzaak van het niet aanwezig zqn van
steden over een enorme uitgestrektheid,
als b.v.b. van Pest naar Mohaks.
Rijk is Hongarije aan mineralen bq-
zonder aan zout. In herinnering werd
gebracht de zoutmijn bij Wieliczka.
Hongarqe bezit geen mooie steden,
slechts Pest heeft in de laatste jaren
in deze eene gunstige verandering onder
gaan.
Tusschen de mooi vertelde mythen en
legenden door had spreker een goede
kwantiteit wetenschap op populaire wijze
weten binnen te smokkelen en daar blijft
zeer bepaald veel van hangen, te meer
daar spreker tevens de macht van het
woord bezit.
Het zeer aandachtig gehoor dankte
voor het genotene met een flink applaus.
De volgende voordracht wordt gehou
den door den Heer W. Otto.
Pilcher's expeditie naar Douglas wordt
van Engelsche zijde verklaard was slechts
een raideen strooptocht, een vluchtige
verschijning, en daar hq nom militaire
redenen" Douglas niet bezet kon houden,
heeft hq het ontruimd. Niet sterk
genoeg wezen kan desnoods ook als
„militaire reden" er mede door. Maar
liet geheel heeft meer van kunstenma
kerij en van sport dan van ernstig
oorlogvoeren.
Niet bestendig is ook de bezetting
van Dordrecht geweest. Overste Mont
morency heeft het weder ontruimd en
houdt nu kwartier te Birds-Sidingh, aan
de Indwespoorweglqn.
Daarentegen moeten de Boeren, op
Generaal Gatacres nadering, zich ook
uit Molteno hebben teruggetrokken.
Maar bq hen is verschijnen en verdwq-
nen een gewoon bedrijf, terwql de
Engelschen van zoodanige bezettingen
telkens een verovering of eene overwin
ning maken.
De laatste ofificieele berichten, die te
Pretoria, 3 Januari gemeld wordt, uit
het hoofd-laager voor Ladysmith ont
vangen zqn, en die gunstig afsteken
bij Whites altoosdurend, saai „all well
houden in, dat twee groote Britsche
scheepskanonneri, te Chieveley ge
plaatst, aanhouden, nacht en dag,
op verren afstaand en zonder gevolg
de Boerenstellingen aan de Tugela
blqven beschieten. Joubert ontkent
bij White tegen het gebruik van lyd-
diet bommen te hebben geprotesteeid.
Die hebben tot nu toe aan nog geen
enkele Boer het leven gekost.
L'Independence Beige heeft een lange
opgaaf van gegevens, waaruit blijkt, dat
