HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 87
144
van WOENSDAG 31 October 1900.
N ieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Tweeëntwintigste Jaargang.
TELE PHOONNUM MER
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden—,25.
franco p. post—,40.
Afzonderlijke nommera 3 centen per stuk.
Pr|e per Advertentie van 1—5 regels f 9.25, elke regel
meer 5 cents, greote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentieri warden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Iweede Kamer. In de zitting van
Woensdag werd bepaald, dat den vol
genden dag na de pauze regeling van
werkzaamheden zou plaats hebben. De
beraadslaging werd voortgezet over art. 2
van de Kieswet met de amendementen
der heeren van Kol c.s. strekkende om
het Kiesrecht te verleenen onafhankelijk
van stilstand van werkzaamheden, ziekte,
verwonding, werkeloosheid of werksta
king, en ook bij het genieten van on
gevallenrente. De Min. van Binnenl.
Zaken had bezwaar tegen het tweede
amendement, nl. het begrip van loon,
dat doorgaat bij werkstaking. Zoo iets
kan hij niet opnemen onder de geschikt-
heidskenteekeneu. De heeren Pijnappel,
van Karnebeek en meer sprekers deelden
dat bezwaar de heer De Waal Malefijt
echter niet. De Voorstellers namen ook
de lock out of uitsluiting naast werksta
king op en stelden pensioen of lijfrente
gelijk met het inkomen der vrouw, dat
voor haren man geldt. Ten slotte werd
aangenomen met 72 tegen 13 stemmen,
buiten rekening te laten tijdelijken
stilstand van het werk voor den tijd der
dienstbetrekking. Verworpen werd met
52 tegen 33 stemmen het doorgam van
het loon bij werkeloosheid, werkstaking
of uitsluiting. Aangenomen werd met 44
tegen 40 stemmen tijdelijke ongevallen
rente, en met 43 tegen 41 stemmen,
inkomen, pensioen of lijfiente te doen
gelden voor haar man. Het am. Troelstra
om, behalve geneesmiddelen, ook ver
strekkingen van genees- en heelkundigen
aard niet te begrijpen onder bedeeling,
uitsluitende van het Kiesrecht, werd
verworpen met 52 tegen 33 stemmen,
na ontrading door den heer Tydeman
en den Minister. Het regeeringsartikel,
dat alleen geneesmiddelen niet als onder
stand aanmerkt, werd goedgekeurd met
60 tegen 22 stemmen. Tegenover de door
de Reg. voorgestelde uitbreiding van
gemeentekiesrecht door het vervallen ten
eerste van huur-loon- en Kapiciteiten-
kiezerschap voor gemeentelijk Kiesrecht,
verdedigde de heer Troelstra gemeentelijk
Kiesrecht los van elke belastingbetaling.
De heeren Meesters en Basterd vreesden
van deze uitbreiding eene desorganisatie
in de gemeentehuishouding, terwijl de
heer de Savornin Lohman de regeling
min of meer bestreed. De heer De Waal
Malefijthad die vrees niet. De Min. stelde
de wijziging voor als weinig beteekenend.
Hij onti ied het am. Troelstra als liggende
buiten het Kader der wet. De heer Ferf
kwam op tegen deze herziening, waarna
de Minister nog gebrek aan principieele
oppozilie konstateerde. Het amendement
Troelstra werd verworpen met 53 tegen
30 stemmen. Het uitbreidingsvoorstel
der Regeering werd verworpen met 46
tegen 39 stemmen. Door den Min. is
overwogen het am. De Waal Malefijt,
om lijsten door belastingontvangers jaar
lijks in te zenden voor het opmaken der
Kiezerslijst alfabetisch te rangschikken.
Bij art. 8 vestigde de heer van der Velde
er 's Ministers aandacht op, dat de in
zekere gevallen vereischte overlegging
van aanslagbiljetten de geheimhouding
van de vermogens- en bedrijfsbelasting
niet waarborgt.
Bij beraadslaging over art. 45 van
het Kieswet-ontwerp in de zitting van
Donderdag werd het voorschrift om
huizenverhuurders en werkgevers te
verplichten hun huurders en werklieden
voor de Kiezerslijst aan te geven, heftig
bestreden door den heer De Savornin
Lohman, die opkwam tegen plaatsing
huns ondanks van lieden op de Kiezers
lijst, en tegen de daarin gelegen onge
lijkheid. Naast leer- militie- en vakcine-
wenscht Spreker geen Kiezerslijstaan-
gifte. De heer Mutsaers verzette zich
ook tegen den nieuwen dwang op het
Nederlandsche volk, die de verhouding
tusschen patroon en werklieden zal
verbreken. Wordt deze dwang in de wet
opgenomen, dan zou hij tegen deze moeten
stemmen. De Minister van Binnen-
landsche Zaken verdedigde den maatre
gel als een noodzakelijk uitvloeisel van het
gebrekkige kiesstelsel, en als middel om
aan kiesbevoegden werkelijk kiesrecht
te geven, te meer daar dit aangiftestelsel
reeds zonder bezwaar werkt voor de
Kamers van Arbeid, en ook de werkman
vaak den tijd mist voor de aangifte,
waaruit bovendien belastingplichtigheid
van velen kan blijken. Wat is voorgesteld
is eene techniesche verbetering, welke
repliceerde de heer De Savornin Lohman
neêrkomt op f 400 boete voor nalatige
patroons. De heer Staalman noemde het
onwaar, dat arbeiders zich uitonverschil-
ligheid niet aangeven. Neen, zij laten het
wegens den omslag en de formaliteiten.
Spreker ondersteunde den maatregel
dien de heer De Waal Malefijt waardeeit,
doch niet doeltreffend acht. Hij gaf in
bedenking alle loonkiezers, na eenmaal
aaagifte, op de lijst te laten, tot dat
hun niet kiesgerechtigheid blijkt. Het
ontwerp geeft te veel administritieven
omslag. De heer Schaper protesteerde
tegen de houding der leden, die wèl
arbeiders tot aangifte willen dwingen,
tegenover vrijlating der bezittende klas
se; dat vindt Spreker een schromelijke
ongelijkheid. Daarom zou hij tegen 's
Ministers voorstel stemmen, dat slechts
bestreden wordt uit vrees voor meer
kiezers. De Minister vreesde van het
denkbeeld van den heer De Waal Malefjjt
juist administratieven omslag. Na nadere
beantwoording van de bedenkingen door
den Minister, bestreed de heer Veegens
de afwenteling van wetgeversplicht. Op
anderen wordt door deze regeling een
kunstmiddel toegepast van de slechte
kieswet. De heer De Savornin Lohman
vroeg het woord voor een persoonlijk
feit, dat hij zag in 's Ministers kwalifi-
katie van zjjn argumenten, als sstaats-
gevaarlijk". De Voorzitter had het er
echter niet in gezien. Toen veroordeel
de heer Lohman het voorstel als over
brenging van de taak der kiesvereeni-
gingen op den wetgever. Het Regeerings
voorstel (aangifteplicht voor verhuurders
en werkgevers) werd verworpen met 55
tegen 22 stemmen. Om vrees voor be
lastingaanslag bij tal van werklieden
te overwinnen, stelde de heer Kolkman
voor, bij aangifte wegens dienstbetrek
king niet te vorderen de verklaring,
dat het inkomen het wettelijk bedrag
overtreft, maar alleen dat het dit bereikt.
Dit voorstel werd aangenomen met 46
J tegen 29 stemmen. De inzendingstermijn
voor de kiezerslijsten door de gemeente
besturen aan de armbesturen is, op
verzoek van den heer van Asch van
Wijck (Ede) met drie dagen verlengd.
Zijn voorstel om den terugzendingster
mijn door de armbesturen te verkorten,
werd verworpen. Ook werd verworpen het
voorstel V. d. Velde tot het verplicht
stellen van het drukken der kiezerslijsten
in alle gemeenten. Door de voorstellers
werd ingetrokken de bepaling omtrent
de inlevering van kandidatenlijsten van
40 2 uur, waarin de Minister bezwaar
zag voor de groote steden. Bij het am.
Troelstra om de kandidatenlijsten niet
ie publiceeren en niet ter inzage te
leggen, dat de Minster bestreed werd
de vergadering verdaagd tot den volgen
den dag. Na de pauze had de eindstem
ming plaats over de Ongevallen wet
die nog eenigzins gewijzigd ten opzichte
van de formatie bij exekutie van panden
werd atngenomen met 88 tegen 3 stem
men. Tegen stemden de heeren Veegens,
Bastert en Kerdijk. De werkzaamheden
zijn aldus geregeld, dat na de Kieswet
behandeld zullen worden verschillende
wetsontwerpen, waaronder dat betreffen
de den locaalspoorweg Amsterdam
Haarlem. Daarna zullen eenige eenvou
dige ontwerpen in de afdeelingen waren
onderzocht.
In de zitting van Vrijdag werden
met overgroote meerderheid verworpen
de amendementen om de ter vizie leg
ging en aanplakking van de kandidaten
lijsten bij verkiezingen af te schaffen.
Aangaande den tijd van stemming. thans
van 8 tot 5 uur, was voorgesteld deze
te houden op 41 tot 8 uur, met één
uur pauze. Verschillende amendementen
werden nog voorgesteld;
door de heeren Troelstra c.s., om de
stemming te houden van 8 uur 's mor
gens tot 9 uur namiddags, met 3 uur
pauze;
door de heeren van Asch van Wijck
en De Waal Malefijt, om den gemeen
teraden, die dit wenschen, te vergunnen
tusschen 40 en 7 uur stemming te
houden
door den heer De Waal Malefijt, om
den Zaterdag vóór een stemming van
4 tot 8 uur gelegenheid te geven stem
men uit te brengen, ter vergemakke
lijking voor de zeevisschers
door den heer Bastert, tot herstel
van den bepaalden steentijd, doch met
verkorting voor kleino gemeenten. Ook
de Komm. van Rapp. verklaarde zich
het meest voor handhaving van den
bestaanden toestand, maar zag bij aan
neming van het Regeeringsvoorstel in
meerdere ruimte voor de stembureelen,
volgens het am. van Asch van Wijck,
eene verbeteriug. De heer Kool achtte
stemming tot 's avond 9 uur ongeriefelijk
voor het platteland. De heer Kolkman
vreesde drinkgelagen in de late avond
uren. De Minister bestreed alle amen
dementen, als indruischende tegen een
uniforme regeling voor alle gemeenten,
vooral dat ten gerieve van de zeevisschers
welk amendement een klasse privilege
wil vestigen. De heeren Troelstra c.s.
stelden nader voor de stemming te
houden van 's morgens 8 tot 's avonds
8 uur, behoudens een uur pauze, in
welken zin de Minister zjjn ontwerp
wijzigde, waardoor het amendement
verviel. Toen stelde de heer De Waal
Malefjjt voor, toch voor gemeente» mo
gelijk te maken, de stemming van 8
tot 5 uur in te korten, welk amende
ment werd verworpen met 46 tegen 24
stemmen. Eveneens werd verworpen met
48 tegen 23 stemmen, de bestaande
uren te behouden, met uitzondering
voor kleine gemeenten (am. Bastert).
Het amendement betreffende uitzonde
ring voor zeevisschersplaatsen werd
verworpen met 36 tegen 34 stemmen.
Verworpen werd met 45 tegen 26 stem
men het gewijzigd Regeeringsvoorstel
(van 8 tot 8 uur), zoodat de bestaande
tijd voor stemming gehandhaafd blijft.
Aangaande de geldigheid der stembiljetten
werd, op voorstel van de Komm. van
Rapp. bepaald, dat blijkbaar met opzet
aangebrachte teekeningen op stembil
jetten, die biljetten ongeldig maken.
Het am. De Waal Malefijt, voorschrij
vende vertoon, des verlangd, aan het
publiek van twijfelachtige stembiljetten
werd aangenomen met 34 tegen 29 stem
men. De mildere opvatting omtrent
teekenen werd goedgekeurd met 37 tegen
26 stemmen. Op voorstel van de heeren
Drucker en Kolkman, overgenomen door
den Minister, i« vaststelling van den
oflicieelen verkiezings uitslag op den
stemdag zelf mogelijk gemaakt. Tegen
het voorstel Troelstra c.s. om den ge
wonen Kamerstemtjjd te stellen op He-
melvaartdag, voerden de heer Pjjnappel
en de Minister gemoedsbezwaren aan,
op grond waarvan het amendement
werd ingetrokken. Aan den heer De
Savornin Lohman zeide de Minister
toe, b(j tweede lezing ook onware aan
gifte voor de personeele bi lasting met
ontzegging van aanspraak op kiesrecht
te straffen, nu de volle aanslag niet
meer vereischt wordt. De Kieswet is
afgehandeld. Dinsdag eindstemming te
4Vs uur, bij aanvang der vergadering.
Medegedeeld wordt, dat de troepen
macht van de Wet met den dag grooter
wordt en dat van alle zijden Boerentroe-
pen den toestand voor de Engelschen
onveilig maken. Zooveel is zeker, dat
de oorlog nog vele offers eischt, maar
Roberts, die de berichten opzamelt, om
er te gelegener tjjd eene voor de Engel-
sche toestanden geschikt epistel van
samen te stellen deelt de laatste dagen
al heel weinig mede.
De Fransche regeering heeft reeds te
kennen geven, dat te Marseille de heer
Kruger niet-officieel zal worden ontvan
gen en de kooplieden zullen zorgen, dat
de gemeenteraad hunne handelsbelangen
met Engeland niet gaat compromitteeren.
Dezer dagen is bericht, dat de Belgi
sche regeering vertrouwelijk aan de
Transvaalsche legatie te Brussel zou
hebben meegedeeld, dat een langdurig
verblijf van President Kruger te Brussel
misschien aanleiding zou geven tot anti-
Engelsche betoogingen, hetgeen de re
geering niet zou kunnen dulden.
In allen ernst heeft een blad dat
te Pretoria verschijnt, in het Engelsch
dus, de regeering aangeraden alles in
Transvaal te vuur en te zwaard te
verwoesten en dan later de bevolking
schadeloos te stellen.
Krijgsbedrijven hadden de laatste
dagen niet plaats gehad, tenminste Ro
berts vermeldt niets.
Met beslistheid spreekt de Indèpendance
Beige tegen, dat namens de Belgische
Regeering aan het Transvaalsch gezant
schap zou zijn beduid, dat een langdurig
verblijf in België van President Kruger
haar minder aangenaam zou wezen.
Men vraagt zich in Londen hoe langer
hoe meer af: ïwat zijn het toch voor
documenten, uittreksels uit de archieven
te Pretoria" die de Boeren zullen open
baar maken na de aankomst van presi
dent Kruger aldus seint de Londen-
sche correspondent van de Petit Pleu.