PREDIKBEURTEN enz.
Eerste Blad.
No." 102
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Tweeëntwintigste Jaargang
144 XX JCjl jol XX XJ JJ 1Y1 O v_y XX met Amsterdam.
abonnementsprijsyan ZATERDAG 22 December 1900. verschijnt.
TE HAARLEM
Zondag 23 Dec. en le en 2e
Kerstdag 25 en 26 Dec.
BUITENGEMEENTEN.
TELEPHOO NIN.U M M E R I—J A TZ) T L1 Tl/I CJ f* TT TELEPHONISCHE VERBINDIN8
iDmtTDmui
Per drie maanden-,25. VERSCHIJNT.
franco p. poet ,40. Prja per Advertentie vu 1—5 regela f 0.23, elke regel Dlnedag-en Vrijdagavond.
Jubenderlljke nommerg 8 eenten per stok. meer 5 cent», greete lettere naar plMteradmte.
Advertentiën worden aangenomen lot DINSDAG en VRIJDAG de» middag» ten 12 we, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
Eglise WaUonne.
Dix heures, Mr. Muller.
le Kerstdag.
Dix heures, Mr. Muller.
Gereformeerde Kerk:
Oed Oudegracht.)
Veorm. 10 ure, Ds. Mulder.
Avonds 5 ure, Ds. Mulder.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Mulder.
's Avonds 5 ure, Ds. Mulder.
2e Kerstdag.
Voorm. 10 ure, de Heer J. Mulder,
Theolog. Student aan de Vrije Univer
siteit te Amsterdam.
Eben-Haëzer Kerk.
(Klein Heiligland)
Voorm. 10 ure, Ds. Tibben.
'■Avonds öVj ure, Ds. Tibben.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Tibben.
'■Avonds 5Vs uur, Ds. D. Tibben.
2e Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Tibben.
Christelijk Geref, Gemeente.
Zuiderstraat
Voorm. 10 ure, Ds. Schotel.
Avonds 5Vj ure, Ds. Schotel.
le Kerstdag.
'•Avonds BV» ure, Ds. Schotel,
2e Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Schotel.
S ure, Kerstfeestviering met kinderen
der Zondagsschool.
Iiuthersohe Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Voorduin.
Ned. Herv. Pred. te Naarden.
Nam. 1 ure, Zondagsschool.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Poolman.
's Avonds 6V» ure, Ds. Poolman.
Engelenzang.
2e Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Wempe.
Collecte voor het Weeshuis.
Kerk der Veroenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 ure, Dr. Elhorst,
's Avonds 6 ure, Ds. de Vries.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Hesta.
's Avonds 6 ure, Dr. Elhorst.
2e Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. de Vries.
De opbrengst der gewone collecten in
de bussen na de Godsdienstoefeningen
op de beide Kerstdagen, is bestemd
voor de Doopsgezinde Ziekenverple
ging alhier.
Bemonstrantsoh Geref. Kerk.
Voorm. 10 ure, Dr. P. H. Bitter,
van Amsterdam.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Prof. Cannegieter
van Utrecht.
Kerk der Broedergemeente.
Veormiddag 10 ure, Ds. de Blocq van
Scheltinga.
1 e Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. de Blocq van
Scheltinga.
Z. D. Baptisten.
(Parklaan 17.)
Sabbat (Vrijdag) 's avonds 8 ure,
Bespreking van de Profetiën.
Sabbat (Zaterd.) vm. 10 ure, Prediking.
Sabbat (Zaterdag) Nam. 3 ure, Sabbat-
school. Onderl. Bijbelbespreking.
Baptiste Gemeente.
Lokaal Klein Heiligland 8.
Voorm. 91/» ure, Bidstond.
Voorm. 10 ure, Onderlinge vergadering.
Nam. 12% ure, Zondagschool.
Avonds 6 ure, Onderl. vergadering,
's Avonds 8 ure, Jongedochters Ver-
eeniging.
Dinsdagavond 8y» ure, Bidstond.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Onderl. vergadering.
5 ure. Kerstfeest voor de kinderen.
Afdeeling Haarlem van het
Nederlandsch Luth. Genootschap
voor In- en Uitwendige Zending.
Zondagsschool ten 1 nre in de Open
bare school C, Leidsche Vaart.
Waai aiata andara vermald wordt, wardt da
Had. Hervormde Hork bedoeld.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, Ds. Gerth v. Wijk.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Gerth van Wijk.
'e Avonds 7 ure, Ds. Gerth van Wijk.
Engelenzang, met medewerking van de
Christel. Zangvereen.
2e Kerstdag.
Voorm. 10 nre, Ds. Gerth v. Wijk.
Op de beide Kerstdagen Collecte voor
Meer en Bosch.
Beverwijk.
Voorm. 10 nre, Ds. Boon.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Boon.
2e Kerstdag.
Nam. 61/» ure, Ds. Boon,
Voor de kinderen.
ISvang. Liuthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Gonlag.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Veorm. 10 ure, Ds. Sepp.
le Kerstdag.
Voorm. 10 nre, Ds. Sepp,
Ymuiden.
le Kerstdag.
Godsdienstoefening Tan wege den Ned.
Protestantenbond in Hotel No. 1.
Nam. 6'A ure, Ds. Gonlag.
Pred. te Beverwijk.
Bloemendaal.
Voorm. 10 nre, Ds. van Leeuwen.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. van Leeuwen.
'■Avonds 6nre, Ds. van Leeuwen.
2e Kerstdag.
Yoorm.
10
ure, Ds. Hulsman.
Pred. te Zandvoort.
Heemstede.
Yoorm.
10
ure, Ds. Kuylman.
le Kerstdag.
Voorm.
10
ure, Ds. Kuylman.
2e Kerstdag.
Yoorm.
10
ure, Ds. Kuylman.
Houtrijk en Folanen.
Voorm. 10 ure, Ds. Heeringa.
le Kerstdag.
Voorm. 10 nre, Ds. Heeringa.
2e Kerstdag.
's Avonds Kerstboom d. kinderen
van de Zondagsschool.
Santpoort.
Voorm. 10 nre, Ds. Kutsch Lojenga.
le Kerstdag.
Voorm. 10 nre, Ds. Kutsch Lojenga.
Spaarndam.
Voorm. 10 nre, Ds. Baljon.
le Kerstdag.
Voorm. 10 nre, Ds. Baljon.
2e Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Baljon.
Velsen.
Voorm. 10 nre, de Heer Gutteling.
Nam. 6 ure, Dr. Klap.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ore, Dr. Klap.
's AvondB 61/» ure, Dr. Klap.
Bij deze Godsdienstoefening zal de
Zangvereen. eenige liederen uitvoeren.
Heide.
Voorm. 10 ure de Heer Gutteling.
's Avonds 5 ure, de Heer Gutteling.
1 e Kerstdag.
Nam. 4 ure, de Heer Gutteling.
2e Kerstdag.
Voorm. 10 ure, de Heer Gutteling
Zandvoort.
Voorm. 10 nre, Ds. Hulsman.
le Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Hulstrani
2e Kerstdag.
Voorm. 10 ure, Ds. Jonker.
Pred. te Haarlem.
6% nre, Kerstviering 'met de kinderen
der Zondagsschool.
Voordrachten in Teylers Stichting.
Bij de tweede voordracht in Teylers
Stichting trad ProfTessor G. Kalff van
Utrecht als Spreker op.
Spreker maakte eene vergelijking
tusschen land en stad, tusschen de
duffige stadsstraten en het schoone
buiten; het natuurgevoel kweekt wel
behagen, moeder Natuur wordt een
toevlucht voor den mensch.
Spreker deed opmerken, dat het
natuurgevoel bezielen kan den historicus,
den wetenschappelijk aangelegde, ieder
die wenscht van de schepping op te
klimmen tot den Schepper.
Hoe is het natuurgevoel bq ons volk
tot ontwikkeling gekomen?
Dien ontwikkelingsgang te schetsen
stelde Spreker zich ten doel.
Van onze voorouders, Franken en
Saksers, wist men vroeger veel te ver
halen, wij moeten echter eerlijk beken
nen, dat onze wetenschap zich niet veel
verder uitstrekt dan tot die van hun
godsdienst, geheel een natuurgodsdienst.
De oude goden hebben plaats gemaakt
voor den man der smarten. Van natuur
genot was bq hen geen sprake, hiertoe ge
raakt men pas door onafhankelijkheid van
de natuur. Veel moest er echter nog voor
dien tjjd geschieden, de zee moest be
dwongen, dijken aangelegd. Toen ont
stonden de steden, maar het onderscheid
tusschen land en stad was niet scherp
temidden toch der steden landbouw en
veeteelt. De verhouding van den mensch
uit dien tijd tot de natuur leeren wij
kennen uit een kalender. In de St. Jans
nacht werden vuren ontstoken, men
trapte dauw, men raadpleegde de
koekoek, de haas en de kraai profeteer
den, de linde was het beeld van lieflijke
lente, de bazelaarxtak wees verborgen
schatten, ook de tijdsbepaling richtte
zich soms naar de natuur.
In de kunst komt het natuurgevoel
bij den dichter enkele malen te voor
schijn gedurende de 14e eeuw. Spreker
herinnerde hier o.a. aan den Reinaert
de Vos. Soms bespreekt de dichter de
zon, nooit de maan.
Na van Maerlandt en van Hillegers-
berg kwam ons volk in aanraking met
Romeinen en Grieken, die reeds in het
genieten der natuur een hooger standpunt
hadden bereikt.
In herinnering werd gebracht Ovidius'
natuurbeschrijving, doch de Italiaan-
sche dichter Petrarcha heeft zeer stellig
het eerst geschreven over genoten natuur
gevoel, bij ons heeft Janus Secundus
het eerst, zij het ook in Latynsche
verzen, de natuur getroffen.
Toen kwamen voor ons volk donkere
tijden, doch het gisten en koken der
toestanden is het ten goede gekomen.
De Hervorming en de Renaissance
brachten vervolgens betere lijden. Door
het kennen van den Bijbel werd het
poëtisch natuurgevoel in niet geringe
mate opgewekt, van die hoog gestemde
poëzie las Spreker een paar schoone
gedeelten.
Bjj de Joden was het natuurgevoel
anders niet sterk ontwikkeld.
Toen begon meer en meer de literatuur
zich de natuur aan te trekken, doch
Coornhert bepaalde zich, als zijn tijdge
noot Spieghel nog tot vertalingen. De
laatste beschouwt de natuur meer van
praktischen knnt, hij heeft echter ook
het zonlicht gedronken van het land van
Rembrandt.
De tjjd der groote reizen bracht het
natuurgevoel van ons inmiddels mondig
geworden volk tot meerdere ontwikke
ling door vergelijking met het vreemde
werd het eigene meer gewaardeerd,
hofsteden werden gebouwd, tochtjes
ondernomen en het geschilderde land
schap versterkte nog de indrukken. Cats
en Huyghens hadden hun buitenverblijf
lief. Wel noemt de eerste het duin nog
onvruchtbaar zand en het praktisch
nut voert wel bjj hem den boventoon,
maar hjj gevoelt veel voor waterschoon.
