HAARLEMSCH Eerste Blad. No: 10 144 van WOENSDAG 6 Februari 1901. Nieuwsberichten. Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Drieëntwintigste Jaargang. TELE PHOONNÜM MER TELEPHONISCHE VERBINDING met AMSTERDAM. ABONNEMENTSPRIJS Per drie maanden—,25. franco p. poet —,40. Afzonderlijke nommers 8 centen per stnk. Pr|i per Advertentie van 1-5 regels 10.25, elke regel meer 5 cents, groete letters naar plaatsruimte. VERSCHIJNT: Dinsdag- en Vrijdagavond. Advertenticn worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG de» middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst. WETEN EN WERKEN. De voordracht van Maandag had plaats door Dr. Bleekrode uit den Haag, het onderwerp was Vuurmiken. Het vuurmaken is eigenaardig men- scheljjk, zelfs het meest ontwikkelde dier weet zich wel aan vuur te warmen, maar het onderhouden gaat boven zijne bevatting. De fabel leert, dat Promotheus het vuur van Jupiter uit den hemel stalen aan de menschen bracht. Zijn strat ont ging hij niet; Jupiter klonk hem aan een rots en daar werd zijn dagelijks aangroeiende lever door een gier uitge pikt. Zoo hoog stelden zelfs de goden het vuur; het vuur maakte den mensch onoverwinnelijk. De ouderdom van het vuur is niet te bepalen. Reeds de holbewoners ken den het. Bij de Romeinen stond nog achthon derd voor Chr. de doodstraf op het doen uitgaan van het vuur in den tempel van Vesta, wat wel wijst op de moeielijkheid van nieuw vuur te maken. Men verkrijgt het vuur langs natuur kundigen of langs scheikundigen weg. Op de eerste manier gaat men uit van de waarheid, dat vernietiging van beweging warmte veroorzaakt. Men vertelt van warmte door wrijving van twee stukken hout. Spreker is het nimmer gelukt zóó vuur te maken. Op eene gemakkelijk te begrijpen manier toonde Spreker echter aan, dat vuur werkelijk door wrijving kan ontstaan. Dan kan men nog vuur verkrijgen door vuurslag en tonder en ook met de in 1830 uitge vonden vuurpomp, waarbij phosphor in brand wordt gestoken. Toen kwamen in behandeling de ma nieren om vuur te maken langs schei kundigen weg, na eerst nog te hebben aangetoond de wijze van werking bjj de zelfontbranders tot het aansteken van gas, door middel van een bolletje van platina, welke metaal de eigenschap bezit heel veel gas op te slurpen, dan tot gloeihitte komt en zoo het toestroo- mende gas ontsteekt. Volgens den scheikundige is vuur de warmte, de vrijkomt als twee stoffen door een daartoe geschikte met elkaar in verbinding gebracht worden. Zoo ontstaat vuur als zwavel en ijzer op ontstekingstemperatuur gebracht zijn. Suiker en chloorzure potasch met zwavelzuur in aanraking verbrandt met een heftigen, blauwen vlam. Door middel van mooi geslaagde proe ven werd een en ander duidelijk aan getoond. De eerste lucifers bevatten dan ook suiker en potasch, een houtje met dit deeg werd gedompeld in een buisje met zwavelzuur, dus door indompeling. Haar opvolger was de Promotheus; papier met suiker en potasch, later de Congréves. Daarna kwam de phosphor lucifer in gebruik. De phosphorus, in 1699 ontdekt, komt alleen voor in beenderen. Van de wijze der vervaardiging gaf Spreker een kort overzicht. Bij verbin ding met zuurstof geeft zjj lichtver schijnsels, bij 45° smelt, bij 63° ontbrandt deze hoogst vergiftige stof, men bewaart haar in gesloten buizen onder water. Voor zeventig jaar kostte 1 Kilo f 370, thans 1.50. Hier volgden weereenige fraaie phosphorusproeven. Genaderd tot de lucifers fabrikatie, besprak Dr. Bleekrode het stokje en zijne vervaardiging en het deeg voor het kopje, bestaande uit zeer Bjn ver deeld glas, lijm en gele phosphor. Deze industrie heeft aan duizenden arbeiders leven en gezondheid gekostde fijn ver deelde phosphor tast het gebeente aan in de eerste plaats de kaak, wat ten ge volge heeft gehad het verbod van gebruik van gele phosphor. Toch heeft men die bjj de fabrikatie noodig, doch men heeft haar door inwer king van licht beroofd van haar doodel jjke werking. De hierdoor ontstane roode phosphor is niet vergiftig. Op het hout wordt vervolgens gebracht potasch met zand en lijm, op het doosje de roode phosphor en dan ontstaat door wrijving het bekende verbrandings proces. Natuurlijk worden millioenen lucifers vervaardigd en hiervoor veel phosphor gebruikt. Men heeft berekend, dat het geraamte van een man genoeg phosphor bevat voor een millioen lucifers. Resumeerende wees Spreker op den langen weg door den mensch doorloopen om van bet wrijven van twee stukken hout tot den uiterst praktischen lucifer te geraken. Drie zaken trekken steeds de aan dacht bij Dr. Bleekrode'8 voordrachten Zjjn bjjzoridere gaaf van lastige vraag punten voor zijn toehoorders bevattelijk te maken, de meer dan gewoon prak tische methode gevolgd bij de proeven, die altijd gelukken, ten derde de eigen aardige, leuke manier waarop soms per sonen en omstandigheden met het be sprokene in verband worden gebracht. Den aanstaanden Maandag heeft er geen voordracht plaats, wel Dinsdag. Alsdan treedt op Dr. P. M. Keller van Hoorn, van Dordrecht. Eert te Kamer. Bij de behandeling van Hoofdst. V der Staatsbegrooting (Binnenlandsehe Zaken) drong in de zit ting van Woensdag de heer v. d. Does de Willebois aan op speciale wettelijke regeling der pensioneering van de Kom- missarissen van politie en op betere in richting van de Veeartsenijschool. De heer Zinnicq Bergman besprak eenige jachtbelangen. De heer Michiels van Kessenich klaagde over de groote kosten van het onderzoek bij de landbouwsta- tions, en wensohte gelijkstelling van zui- velkonsulenten met leeraars. De heer Vening Meinesz betoogde de wensche- lijkheid, dat ook niet-raadsleden benoemd kunnen worden tot ambtenaren van den burgerlijken stand, en drong aan op wijziging der krankzinnigen wet. De heer van Weideren Rengers betreurde den administratieven omslag, die de goede bedoeling der Leerplichtwet dreigt te verijdelen. Hij achtte een afzonder lijk landbouw-ministerie onnoodig, drong aan op aanstelling van een zuivel-kon- sulent te Londen en betreurde het besluit tot plaatsing van de landbouwvakschool te Bolsward. De heer Melvill van Lijnden wenschte uitbreiding der macht van ge committeerden bjj de eindexamens der gymnasia, en vroeg of de senaten reeds gehoord waren in zake het jue promo- venti aan de bizondere gymnasia. De heer Breebaart besprak den aankoop van fokvee in het binnenland. De heer de Jong achtte een zuivel-kousulent te Londen onnoodig. De heer Fennema ontkende, dat het dwaasheid zou zijn een Rijkszuivelschool te Bolsward te plaatsen. De heer Bultman besprak eeni ge landbouwbelangen, en achtte een afzonderlijk Landbouwministerie vol strekt noodig. De Min. van Binnenl. Zaken beantwoordde de verschillende sprekers. In de zitting van Donderdag besprak, bij voortgezette behandeling van Hoofdst. V, de heer Fransen van de Putte de kwestie tusschen Delfland en Schieland in zake de waterverontreiniging. De Min. sprak de hoop uit, dat die kwestie spoedig tot eene bevredigende oplossing zal komen. Na een paar replieken werd de begrooting van Binnenl. Zaken aan genomen. Bjj het debat over Hoofdst VII Marinebetreurde de heer van Alphen uitstel van den bouw van een pantser schip en besprak nog eenige andere zaken. De heer Fransen v. d. Putte verdedigde de slagschepen in plaats van onze krui sers, die tal van gebreken. De Min. ver dedigde het type kruiser, en antwoordde op eenige andere opgeworpen bedenkin gen. De heer Roëll, die vroeger de ver antwoordelijkheid voor de aanvrage der 3 kruisers door de vorige Regeering had aanvaard, steunde zijn broeder, den Mi nister. Na Replieken en dupliek van den Minister werd Hoofdst. VI aangenomen, evenals de suppletoire begrooting voor toevoeging van een zeeofficier als adju dant aan den Prins-Gemaal. Daarna werden aangenomen Hoofdst. Villi (Fi nanciën) en Hoofdst. XI (Onvoorziene uitgaven), nadat de Min. van Fin. tegen over de heeren Geertsema en Melvil van Ljjnden had opgemerkt, dat aan het kadaster geen absolute bewijskracht kan worden gegeven in zake grensgeschillen, maar de kaart slechts als bewijsmiddel kan dienen. Vrjjdag gaf de Vestingbegrooting aan leiding tot debat over de stelling Am sterdam tusschen de heeren Rutgers van Rozenburg en Bultman en den Mi nister van Oorlog, waarna zij werd goedgekeurd. Hoofdst VIII (Oorlog) werd aangenomen met 28 tegen 3 stemmen, nadat de Min. en de heer Ralrusen de oorlogsuitgaven verdedigd hadden en de heeren Fennema en Alberda van Eken- stein, die de wenscheljjkheid betoogden van meer streven naar verwezentljjking van vreedzame beslechting van geschillen, waardoor de oorlog met al zijn ver schrikkingen onnoodig wordt. Bij het debat over Hoofdst. IX (Waterstaat enz.) werden door eenige sprekers verschil lende belangen ter sprak* gebracht. Na beantwoording door den Minister werd het Hoofdstuk aangenomen. Aangenomen werden nog na kort debat de begroo tingen van Suriname, Curasao en de Koloniifn, en de wetsontwerpen tot wij ziging van de regeerings-reglementen voor Curasao en Suriname. De lijkstoet van Koningin Victoria, was samengesteld als volgt: Muziekkorpsen van de Household Ca valry openden den stoet, daarachter volgden detachementen vrijwilligers van alle wapens, een eskadron Yeomanry en de koloniale officieren en korpsen die te Shorncliffe zijn. Dan kwamen deta chementen van vier regimenten militie en een infanierie-detacheering van de Honorable Artillery Company, verder vertegenwoordigers van het Indische leger en zes volle compagnieën linie- troepen, vier compagnieën gardes te voet, een compagnie genietroepen, een compagnie vesting-artillerie, een deta chement veld artillerie met zes kanonnen, bereden artillerie met zes stukken en detachementen van honderd man met drie officieren van de lancier*, de hu zaren, de dragonders der garde, de Royal Horse Guards, de beide regimen ten der lijfwacht benevens zes officieren met 200 marinetroepen en 300 matrozen. Onmiddeljjk achter deze troepen reed lord Roberts, de opperbevelhebber, «na geven door zijn geheelen staf, allen in groot uniform, gevolgd door de muziek korpsen van de garde te voet. De Earl Marshal, de hertog van Nor folk, met aides de camp en een escorte van de Household Cavalry gingen on middellijk aan de affuit met de kist vooraf. Aan weerszijden daarvan liepen stalmeesters en de drie lijfartsen van de Vorstin. Koning Edward VII reed vlak achter het ljjk met den Duitschen keizer aan zijn rechter-en den hertog van Connaught aan zijn linkerhand. Zjj waren aan het hoofd van de vorsten en prinsen die aan de plechtigheid deelnamen en werden gevolgd door de rijtuigen, 21 in getal. Een detachement bereden troepen sloot den stoet, die ongeveer even lang was als de weg dien hij moet langs trekken. Nadat het stoffelijk overschot per Allersta te Gosport was aangebracht, bleet het aan boord van dien bodem gedurende den nacht van Vrijdag op Zaterdag. Overvolle treinen voerden inmiddels nog maar steeds belangstellenden naar Londen, de drukte niet weinig ver meerderd, door de aankomst van troepen die dienst moeten doen. Alle winkels waren gesloten, geen courant verscheen er. Tegen negen uur vertrok de rouwtrein uit Portsmouth. Men schatte het aantal personen in en in den omtrek van Hydepark op eenige millioenen, allen langs den weg opgesteld. De weg is van Wau-Victoria station af gerekend twee en een halve mijl lang. De overledene heeft een militair begra fenis gewenscht; op het Victoria-station is de lijkkist daarom op een affuit ge plaatst, en vervolgens als over dekt met bloemkransen, waaronder ook een zeer kostbare van onze Koningin. Tegen half drie kwam de stoet te Windsor aan. Toen de stoet gereed was om van het station te vertrekken, wil den de artilleriepaarden, die voor de affuit waren gespannen en langen tijd in den kouden wind hadden gestaan, niet loopen; welke pogingen men ook deed, zij waren niet vooruit te krijgen. De Koning was zichtbaar verstoord; iedereen vreesde, dat er een ongeluk zou gebeuren. De Earl Marshall wist niet wat te doen. Op dat oogenblik traden eenige matrozen vooruit en boden hun diensten aan. De paarden werden vlug afgespannen; de strengen werden aan elkander geknoopt tot een lange lijn, de matrozen plaatsten zich op een rij en trokken zoo de afluit naar de St. George kapel. De dienst in de St. George-kapel was zeer indrukwekkend; h\j had plaats

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1901 | | pagina 1