HAARLEMSCH
PREDIKBEURTEN enz.
Eerste Blad.
No 23
Uitgave van DE ERVEN LOOSJE!?, Gedempte Oudegracht 88. Drieëntwintigste Jaargang.
144
TE HAARLEM
Zondag 24 Maart 1901.
T E LIE PH O O N N U M M K R
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
-,25.
franco p. post—,40.
Afiwnderlfjke nommers 8 centen per stok.
Prija per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groete letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Adverteritün worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG de» middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Xglise Wallonne.
Dix keuree, JIr. Muller.
Gereformeerde Kerk:
Oed Oudegracht.)
Wegens herstellingen aan het Kerk
gebouw zullen de diensten gehouden
worden,
Yoorm. 10 ure, Ds. Mulder,
Felix Favore.
Avonds 6 ure, Ds. Mulder,
Janskerk.
Eben-Haëzer Kerk.
(Klein Heiligland)
Yoorm. 10 ure, Ds. l'ibben.
's Avonds 5 Va ure, Ds. Tibben.
Christelijk Geref, Gemeente.
Zuiderstraat
Yoorm. 10 ure, Ds. Schotel.
's Avonds 5 V, ure, Ds. Schotel.
Luthersohe Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Wempe.
Nam. 1 ure, Zondagsschool.
Kerk der Veroenigde Doopsgezinden
Yoorm. 10 ure, Ds. de Vries,
Doopsbediening.
's Avonds 7 ure, Dr. Elhorst,
Voorbereiding.
Bemonstrantseh Geref. Kerk.
Yoorm. 10 ure, Ds. W. H. Stenfert
Kroese.
Rem. pred. te Rotterdam.
Kerk der Broedergemeente.
Voormiddag 10 ure, Ds. de Sloeg van
Scheltinga.
Z. D. Baptisten.
(Parklaan 17.)
Sabbat (Vrijdag) 's avondB 8 ure,
Bespreking van de Profetiën.
Sabbat (Zaterd.) vm. 10 ure, Prediking.
Sabbat (Zaterdag) Nam. 3 ure, Sabbat-
school. Onderl. Bijbelbespreking.
Baptiste Gemeente.
Lokaal Klein Heiligland 8.
Voorm. 10 ure, Onderlinge vergadering.
Nam. 12% ure, Zondagsschool,
's Avonds 6 ure, Onderlinge vergadering
(Dinsdag.)
Avonds 81/, ure, Bidstond.
Afdeeling Haarlem van het
Nederlandsch Luth. Genootschap
voor In- en Uitwendige Zending.
Zondagsschool ten 1 ure in de Open
bare school C, Leidsche Vaart.
BUITENGEMEENTEN.
Waai niets anders vermeld wordt, wordt de
Hed. Hervormde Kerk bedoeld.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, Ds. Gerth van Wijk.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, Ds. Boon.
Nam. 2 nre, Ds. Gonlag,
Voor de kinderen.
BJvang. Xiuthersche Kerk.
Voorm. 10 nre, Ds. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Sepp.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, Ds. van Leeuwen.
's Avonds 61/, ure, Ds. van Leeuwen.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, Ds. Kuylman.
Hillegom.
Voorm. 10 ure, Ds. Vi Veen.
's Avonds 5 ure, Ds. van Veen.
Houtrijk en Folanen.
Voorm 10 ure, Ds. Heeringa.
Santpoort.
Voorm. 10 nre, Ds. Kutsch Lojenga.
Velsen.
Voorm. 10 ure, Dr. Klap.
's Avonds 6'/s ure, Dr. Klap.
Heide.
Nam. 5 ure, de Heer Gutteling.
Zandvoort.
Voorm. 10 ure, Ds. Hulsman.
's Avonds 6'/j ure, Ds. Hulsman.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, Ds. Baljon.
Inzegening der nieuwe Lidmaten.
Voordrachten in Teylers Stichting.
Bij de laatste der voordrachten in
Teylers Stichting trad Woensdagavond
op Dr. Bleekrode van 's Gravenhage.
Spreker had zich ten taak gesteld den
weg te bespreken, dien de wetenschap
gedurende de laatste jaren doorloopen
had ten opzichte der lichtverschijnselen.
Een serie van zes buizen, van Geisler
tot Crooke werd hiertoe vertoond. Zq
maakten duidelijk, hoe de wetenschap
trapsgewijze gekomen is lot de Röntgen
stralen.
Prof. Hiltorf kwam op het denkbeeld,
binnen de Geislersehe buis aan de elek
trode van den negatieven stroom, (de
kathode) een metalen plaatje te beves
tigen. Dit plaatje blijft geheel donker,
aan de de voorzijde der kathode, op den
binnenwand der buis neemt men een
lichtend vlak waar.
Het schjjnt alsof van de kathode in
rechte lijn stralen uitgaan, zelf onzicht
baar, maar, wanneer zq den glazen
wand treffen, daaraan een lichtverschijn
sel te weeg brengen.
Röntgen merkte np, dat in een geheel
donker vertrek, bij proeven met de
Hittorfsche of Crookesche buis, mede
totaal ondoordringbaar voor licht ge
maakt, bij fluorescentie een helder licht
ontstond. Deze stralen moesten dus uit
gaan van de buis en het zqn de ultra
violette lichtstralen, die het verschijnsel
teweeg brengen. Zq doordringen ver
schillende stoffen. De eigenschap leidde
Prof. Röntgen tot belangrijke ontdek
kingen, ook in de praktijk, als het ra-
diografeeren van verschillende lichaams-
deelen, en zou weldra de gewichtigste
diensten bewijzen o.a. in de heelkunde.
De lectuur over de Röntgenstralen,
sedert 1896 in het licht gezonden, ver
klaarde Spreker, was enorm, maar nog
niemand had de zaak in beter licht
geplaatst dan Prof. Röntgen zelf.
Door middel van een goudblad-elek-
trofoor, geprojecteerd op een witten
wand, toonde Spreker vervolgens aan
hoe de Röntgenstralen kunnen dienen
om de lucht elektrisch rein te maken.
Sedert zijn de middelen om de R.
stralen op te wekken en de verschijnsels
duidelijker te maken, zeer toegenomen.
Na de ontdekking der Röntgenstralen-
groep deden sommige geleerden op dit
gebied nieuwe nasporingen. DeFransche
geleerden Lebon en Becquerel hebben
in deze het meeste voortgebracht. De
eerste vond de door hem genoemde
zwarte lichtstralen, door den laatste
meer bijzonder bestudeerd en de ura-
niumstralen genoemd naar het zeld
zame metaal uranium, bq welk hij deze
het eerst waarnam.
Er zijn ecliter ook andere stoften die
hetzelfde doen.
Het staat, zeide Spreker, nog niet
vast, dat men hier met lichtstralen te
doen heeft, hoewel zij enkele eigen
schappen der R.-stralen vertoonen,
misschien is de oorsprong in den aard
der stoffen te zoeken.
De verschillende chemische stoffen die
op genoemde wijze fosphoriseeren deed
Spreker vervolgens de revue passeeren,
allen werden in haar verschillende eigen
schappen op het lichtscherm geprojec
teerd, en met mooi geslaagde proeven
toegelicht.
Uit een en ander blijkt, dat er stoffen
bestaan die arbeidsvermogen kunnen
uitzenden, zonder waarneembare ver
andering te toonen en zonder van buiten
af aanvulling er van te verkrijgen.
Met deze voordracht over de ver
schijnselen der radio actieve stoffen is
de reeks voordrachten in Teylers Stich
ting voor dit seizoen geëindigd.
Zeer zeker heeft men op verschillende
punten kennis kunnen opdoen of aan
vullen, waarvoor Heeren Directeuren
allen dank behoort gebracht te worden.
KRONIEK.
In zake het Elektrische Station
der Gemeente Haarlem is gedurende
de laatste dagen heel wat geschreven
en gesproken.
Eerst het protest van de Haarlemsche
Machinefabriek tegen de eventueele
onderhandsche aanbesteding aan de firma
Siemens te Berlqn waarbq eerst ge
noemde Haarlemsche Firma er op wees
bij de buitenlandsche achter gesteld te
zqn; toen de beantwoording van den
Heer Kruseman in de Raadsvergadering
van 13 Maartvervolgens de bekende
Open Brief van den Heer Dufour aan
den Raad.
Een en ander gat den Heer Van dei-
Kamp aanleiding tot het volgende ver
zoek aan den Raad.
Aan Burgemeester, Wethouders
en Leden van den Gemeente
raad te Haarlem.
Haarlem, 19 Maart 1901.
Ondergeteekende, W. A. J. o. d. Kamp,
lid van Uwen Raad
Kennis genomen hebbende van de
verklaringen van den Heer Burgemees
ter en den Wethouder, voorzitter der
Commissie voor de Lichtfabrieken, dat
heden 19 Maart 's namiddags ten 2 uur
de aanbesteding der „Electrische Cen
trale" voor deze gemeente nóg niet heeft
plaats gehad.
Stelt voor:
deze aanbesteding vooralsnog niet te
doen plaats hebben, doch den Raad te
doen hooren de Ingenieurs Doyer en
Dufour, evenals zulks indertijd is ge
schied met de gaszaak, toen de Heeren
Brender a Brandis en van der Horst zjjn
gehoord in comité.
(get.) W. v. D. KAMP.
Een adres van 8 Raadsleden als volgt:
Aan den Voorzitter der Gemeen
teraad van Haarlem.
Haarlem, 20 Maart 1901.
Ondergeteekenden, Leden van den Ge
meenteraad dezer gemeente, kennis
genomen hebbende dat Donderdag 21
Maart a.s. de aanbesteding zal plaats
van Electrische Centrale," noodigen
UEd. Achtb. beleefdelqk uit een spoed-
eischende vergadering te willen beleggen,
ten einde uitgemaakt te zien in hoe
verre het alsnog wenschelijk is de op
dracht van de te bouwen „Electrische
CeDtrale," te gunnen aan een Haarlem
sche firma, i. c. „de Haarlemsche Ma
chinefabriek," respectievelijk met ge-
noemde firma nader in onderhandeling
te treden.
Aan den Burgemeester der
gemeente Haarlem,
(get.) W. v. li. KAMP.
J. J. GROOT.
THEOD. SCHüRMANN.
J. HOFLAND.
M. DE BRAAL.
J. H. WELSENAAR.
J. LEUPEN.
J. J. F. BEIJNES.
welke vergadering bepaald werd op
Vrqdag den 22en Maart.
Inmiddels had ook nog Woensdag
eene vergadering plaats gehad van
belangstellenden in de industrieele ont
wikkeling van Haarlem, waarin werd
besloten tengevolge van een en ander
zich tot den Raad te wenden, constatee
rende dat niet van den beginne af in
deze zaak het erastig streven heeft
voorgezeten, om aan de eigen nijverheid
tenminste dezelfde kans te geven als
aan de buitenlandsche, terwijl ware
zulks geschied, de voor Haarlem aller
schadelijkste en onbillijke verklaring
van den Wethouder, in de Raadsver
gadering van 13 dezer vernomen, dat
nl. onze eigen industrie het heeft afgelegd
tegen de vreemde, gewisselijk niet zou
uitgesproken zqn;
het feit, dat de eenig geraadpleegde
adviseur gunstig gestemd is voor de
levering uit het buitenland, mag in deze
niet te veel gewicht m de schaal leggen,
immers, het recente geval met de be
rekeningen voor de Haarlemsche gasfa
briek toont weder, hoe de opvattingen
en de geldelijke appreciatie van een werk
door den eenen technicus geheel anders
is dan door anderen;
Dat het zeker niet ongepast is te
releveeren, dat waar de gemeente
Haarlem op het punt staat, het ge-
heele werk aan Duitschland te gun
nen, de gemeente Rotterdam ten
behoeve van de uitbreiding van haar
kabelnet, de daarbq voorkomende me
chanische constructies opdraagt aan de
Haarlemsche Machinefabriek
