HAARLEMS CH
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN enz.
No. 13
144
van ZATERDAG 14 Februari 1903
Ned. Vereen, tot bevordering
van Zondagsrust.
Doet Uwe inkoopen liefst niet
op Zondag. Waarom zoudt gij
geheel onnoodig de Zondagsrust
van anderen storen?
TE HAARLEM
Zondag 15 Februari 1905.
BUITENGEMEENTEN.
Nieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Vijfentwintigste Jaargang.
TELÏPHOONNTJMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden —.25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 8 centen per etnk.
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Adverteniien worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
Het Bestuur der Afdeeling.
Sabbat (Zaterd.) tb. 10 are, Prediking.
Sabbat (Zaterdag) Mam. 3 ure, Sabbat-
school. Onderl. Bijbelbespreking.
Eglise Walloime.
101/, heures, Mr. Pouget.
Pasteur a Amsterdam.
Gereformeerde Kerk.
Ged Oudegracht.)
Yoorm. 10 ure, Da. Mulder.
's Avonds 51/1 ure, Da. Mulder.
Eben-Haëzer Kerk.
(Klein Heiligland)
Yoorm. 10 ure, Da. Tibben.
's Avonds 5i/s nre, Da. Tibben.
Woensdag.
's Avonds 8 ure, Da. Tibben.
Christelijk Geref, Gemeente.
Zuiderstraat
Yoorm. 10 ure, Godsdienstoefening,
's Avonds 5Vi ure, Godsdienstoefening.
Woensdag.
's Avonds 8 nre, Godsdienstoefening.
Luthersche Kerk.
Yoorm. 10 ure, Ds. Kutsch Lojenga.
Pred. te Santpoort
Nam. 1 ure, Zondagsschool.
(Nassaulaan),
Kerk der Veroenigde Doopsgezinden
Yoorm. 10 ure, Ds. Plantenga.
's Avonds 6 ure, Dr. Elhorst.
Remonstrantsoh Geref. Kerk.
Voorm. 10 ure, Da. Hugenholtz.
Voorganger Vrije Gemeente Amsterdam.
Repetitie van het Zangkoor te li1/,
ure in de Kerk.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Da. Hekker.
Ilerst. Ev. Luth. Pred. te Amsterdam.
Baptiste Gemeente.
Lokaal Schachelstraat 6.
Voorm. 10 ure, Onderl. vergadering.
Nam. 12% ure, Zondagsschool,
's Avonds 6 ure, Onderl. Vergadering.
Z. D. Baptisten.
Parklaan 17.)
Sabbat (Vrijdag) 's avonds 8 ure,
Bespreking van de Profetiën.
Afdeeling Haarlem van het
Nederlandsch Luth. Genootschap
voor In- en Uitwendige Zending.
Zondagsschool ten 1 ure in de Open
bare school C, Leidsehe Vaart.
Waai niet» ander» varmeid wordt, wordt ds
Ned. Hervormde kerk bedoeld.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, Ds. Gerth van Wijk.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, Ds. v. Leeuwen Boom
kamp.
Emer. Pred. te Haarlem.
Evans. Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Temoog Apèl.
Pred. te Alkmaar.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 nre, de Heer Koekebakker.
Candidaat te Amsterdam.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, Ds. van Leeuwen.
'sAvonds 6V, ure, Ds. van Leeuwen.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, Dr. Jonker.
's Avonds 7 ure, Ds Zeegers.
van Meer en Bosch.
Zendingsrede.
Hillegom.
Voorm. 10 ure, Ds. van Veen.
's Avonds 5 ure, Ds. van Veen.
DoopBbediening.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 nre, Ds Claassen.
Pred. te Uitgeest.
Santpoort.
Voorm. 10 ure, Ds. Poolman.
Pred. te Haarlem.
Velsen.
Voorm. 10 ure, Ds. de Sopper.
Nam. 61/, ure, Ds. de Sopper.
Heide.
Voorm 10 ure, de Heer Gutteling.
sAvonds 5 ure, de Heer Gutteling.
Zandvoort.
Voorm. 10 ure, Ds. Hulsman.
Nam. 3 nre, Ds. Hulsman.
Doopsbediening.
Voordrachten in Teylers Stichting.
Woensdag trad in Teylers gehoorzaal
als Spreker op Mr. J. Baron d'Aulnis
de Bourouill, met een zeer actueel on
derwerp De verhouding van de Nederl.
Bank tot den Nederlandschen Staat.
In 1814 ontving de N. B. haar eerste
concessie voor vijf en twintig jaar, welk
contract telkens werd voortgezet en nu
den 31 Maart 1904 zal eindigen.
Veel notitie heeft het publiek van dit
laatste teit niet genomen. Alleen de
Vereen, voor Staatshuishoudkunde en
Statistiek heeft zich met de kwestie be
moeid. Het resultaat der besprekingen
was, dat de wenschelijkheid werjjj uit
gesproken het voorloopig contract dat
de Staat zal aanbieden, zal goedgekeurd
worden.
Zich vervolgens bepalende tot den
werkkring der N. B. bracht spreker in
herinnering dat het woord bank afgeleid
is van het woord banco, wisselaar, die
op een bank aan de markt zijn bedrijf
uitoefentbankier, iemand die geldhan
del drijft.
De N. B. schiet geld voor tegen waar
borg, zij geeft daarvoor in ruil bank
papier, waaraan het publiek steeds be
hoefte heeft, omdat geld, specie te lastig
zou zijn b(j groote betalingen en boven
dien heeft het een financieel voordeel,
uitsparing van rente, aangezien de Bank
op haar ruim twee honderd twintig
millioen, vijftien millioen specie en hon
derd zeven en tachtig millioen beschik
baar heeft voor rentebesparing.
Het bankpapier is echter geen wettig
betaalmiddel, men kan het weigeren;
daarom geeft de staat, om in dat geval
aan de behoefte aan papier te voldoen,
het muntpapier in billetten van tien en
vjjftig gulden.
Vóór het bestaan der N. B. was te
Amsterdam de Amsterdamsche wissel
bank. Zq ontving allerlei, doch de specie
bleef in de bank en gaf papier als
ruil. Zij stond onder toezicht van de
Amsterdamsche vroedschap, doch werd
wegens Qnancieele moeieljjkheden op
geheven.
Amerika en Engelsch Indië hebben
dergelijke banken. Het eerste heeft zijn
zilver certificaten, van het het laatste is
een deel niet door waarde aan specie
gedekt.
In alle staten van Europa bestaat een
circulatiebank, bij ons verkreeg de N.
B. in 1863 de bevoegdheid om als circu
latiebank werkzaam te zijn. De N. B.
ontvangt waarden in kas, zij kan uit-
leenen tegen waarborg, veertig procent
van haar kapitaal bestaat in specie, over
zestig kunnen Handel en Nijverheid be
schikken.
Bij het uitbreken van een geldcrisis,
als bvb bij den oorlog van 1870/71 wor
den vele wissels, althans voor'toogen-
blik, waardeloos. Het publiek moet dan
geld maken, vraagt dan aan de N.B.
voorschot, welke verleend wordt op effec
ten. De bank geeft in ruil haar bank
papier, dat na het eindigen der crisis
aan de Bank terugvloeit en als zoodanig
bezweert de N. B. bij ons een geldcrisis.
Vervolgens besprak de Spreker het
geldwezen. Geld heeft een bepaalde waar
de, onveranderlijk. Een groote rol speelt
in deze het goud, zijn waarde verloopt
zeer weinig. De goudmarkt heeft een
vast adres noodig, een punt waar zij steeds
goud kan omzetten en zij vindt dit in
de circulatiebanken, die als zoodanig de
voorraadkamers van Handel en Nijver
heid zqn, want goud kanuit-en in gevoerd
worden tegen vasten prqs en de N. B.
is altijd bereid tot uit- en invoer van
goud.
De N. B. staat onder staatstoezicht,
De Koningin benoemt President en Se
cretaris doch heeft het monopolie van pa
pier uitgift. Nu moge men hier aanvoeren
dat concurrentie in deze zou gewenscht
zijn echter Spreker zet uiteen, dat bij con
currentie misbruiken mogelijk zijn, b. v.
b. het minder nauw toezien op de waar
borgen in ruil voor papier.
Een groote circulatiebank onder toe
zicht van den Staat is noodig.
Sedert 1888 heeft de Staat aandeel
in de winst der N. B. en bij een nieuwe
concessie zal de Staat in deze wel hooger
eischen stellen.
Er wordt thans echter gevraagd niet
Staatstoezicht, rnaar Staatsbestuur, doch
Spreker acht den Staat hiertoe minder
geschikt, wat de Staat, de regeering, kan
misbruik maken van haar macht b. v. b.
uit partjj belang, dit heeft plaats gehad
in alle landen waar de Staat bestuurde
en dit heeft soms aanleiding gegeven tot
groote moeielijkheden.
Regel behoort te zijn, dat de Staat geen
invloed uitoefent op de geldmarkt.
Onze N. B. staat in Europa, en terecht,
hoog aangeschreven en zij danktdiegoede
reputatie in niet geringe mate aan het
beleid van het vroeger bestuurslid, den
Heer W. C. Mees.
Na nog in korte trekken gewezen te
hebben op het historisch mechaniame
der N. B. besloot Spreker met den wensch
dat hij niet te veel zou gevorderd hebben
van het voorstellingsvermogen der aan
wezigen en zqn voordracht mocht strek
ken tot waardeering van de instelling
der Nederlandsche bank.
De gezondheidstoestand van den Duit-
schen keizer veroorzaakt volgens ge
ruchten ernstige ongerustheid in de
regeerings- en officieele kringen.
Verzekerd wordt dat de Keizer*zich
overwerkt heeft sedert hq zelf de leiding
genomen heeft in de regeling der Vene-
zolaansche quaestie. De doktoren hebben
hem een onmiddellijke en algeheele rust
voorgeschreven. De Keizer gaf echter te
kennen dat hq zijn levenswijze niét kon
veranderen, zoolang het Venezolaansche
geschil hangende is.
Dit bericht vinden wij in de »Paris-
NouvellesDeze bron is zeker niet
onverdacht.
Turkqe wapent zich ondanks de
tegenspraak van de Porte.
Verschillende bladen ontvangen be
richten, die toonen dat Turkije op alle
gebeurlijkheden in Macedonië voorbereid
wil zqn.
De Daily Telgraph meldt, dat de hooge
krijgsraad in Konstantinopel besloten
heeft de reserves van het tweede en
derde legerkorps in Adrianopel en
Saloniki gelegerd onder de wapens
te roepen. De admiraliteit heeft bevel
ontvangen alles gereed te maken voor
het vervoer van 300,000 man uit Klein
Azië naar Europa.
De gemeenteraad van Antwerpen heeft
credieten toegestaan voor den bouw van
twee nieuwe havenbassins met kaden,
die 2572 meter lang zullen worden en
8,735,000 frs. moeten kosten: in vier
jaar zullen de nieuwe havenwerken ge
reed zqn. Ook is besloten, dat voor alle
tramlijnen het trolley systeem zal worden
toegepast, waarbq de trammaatschappq
zich tegenover de gemeente o.m. ver
plicht, de voornaamste straten electrisch
te verlichten en desverlangd aan de stad
220,000 kilowatturen per jaar te leveren
tegen den prijs van 22 centimes per
kilowatt.