De staking.
STAKING.
wetsontwerp werd aangenomen met 81
tegen 14 stemmen. Aan de orde was
toen de ve'-fiooging van Hoofdst. VIII
(Oorlog). Nadat de heer Terlaan ver
schillende bezwaren daartegen had geuit,
verdedigde de Min. van Oorlog de voor
genomen maatregelen. De heer Van der
Zwaag protesteerde tegen het wetsont
werp, dat werd goedgekeurd met 8G tegen
6 stemmen. Zonder beraadslaging en
stemming werd het wetsontwerp tot
het instellen eener enquête naar de
rechtsverhouding van het spoorweg
personeel goedgekeurd. De interpellatie
van den heer Troelstra kon nog niet
in behandeling worden genomen. De
vergadering ging tot nadere bijeen
roeping uiteen.
Eerete Kamer. Nadat de Kamer in
een Vrijdagmiddag gehouden Openbare
zitting de leden waren daartoe, na
de aanneming der Stakingswetten door
de Tweede Kamer, per telegraaf opont
boden de afdeeiingen getrokken had,
hebben die afdeeiingen voorzitters en
ondervoorzitters benoemd. De Centrale
afdeeling heelt besloten de wetsontwer
pen betreffende de Spoorwegstaking on
middellijk in de sfdeelingen te doen on
derzoeken, en daarna is dat onderzoek
dadelijk aangevangen. Tot rapporteurs
over die wettin zijn benoemd de heeren
van Velzen, van Nierop, Kist, Djjckmees-
ter en H avelaar.
Zaterdag kwamen de stakingswetten
in behandeling. De heer van der Does
de Villebois sprak met waardeering over
het optreden der Reg. Hij verwachtte
van de voorgestelde maatregelen vooral
herstel van de Christelijke beginselen.
De heer Havelaar bracht oprechte hulde
aan de Reg waaraan hij toevoegde een
woord van hulde aar. de Spoorweg-
directieën. De heer Vlielander Hein sloot
zich daarbjj aan, en voegde er aan toe
een woord van hulde aan de jongeling
schap, die onder de wapenen zijn ge
roepen. De Min. van Just, trad in eene
weerlegging van eenige in het eindver
slag gemaakte opmerkingen. Vooral ver-1
dedigde hij de ontzetting uit het kiesrecht
als bijkomende straf. De Min. van Bin-
nenl. Zaken dankte voor de spoedige
behandeling der wetten en voor de ge
sproken woorden van waardeering. De
Min. sloot zich aan bij de woorden van
hulde aan de Spoorwegdirekt.ieën door
wier groote energie en organizatoriesch
talent het behaalde succes is verkregen.
Vooral ook bracht de Min. een woord
van hulde aan het getrouw gebleven
personeel. Hij huldigde voorts de opge
komen miliciens, die door hun trouwe,
kloeke plichtsbetrachting den dank van
het geheele volk verdienen. De Reg. is
van oordeel, dat het gevaar nog niet is
gewekende strijd is slechts van karak
ter veranderd. De Min. hoopt, dat in de
arbeiderskringen niet geluisterd zal wor
den naar inblazingen tot verder verzet.
Met algemeene stemmen werden daarna
de wetten aangenomen. De Kamer is tot
20 April uiteengegaan.
H. M. de Koningin heeft nog den
zelfden dag de Stakingswetten bekrach
tigd, die ook nog konden worden afge
kondigd in een buitengewoon nummer
der «Staatscourant.»
Omtrent de opgeheven werkstaking
verneemt men nog:
Het Comité van Verweer, gevraagd
naar de overwegingen die tot de ophef
fing van de Algemeene staking hebben
geleid, heeft het volgende geantwoord:
Het feit dat de Tweede Kamer de
wetten aannam, dat de Eerste Kamer
spoedeischend is bijeengeroepen en mis
schien heden de wetten eenvoudig zal
aannemen, zoodat de wet mogelijk Zater
dag reeds in het Staatsblad zou komen,
noopte tot het opheffen der staking.
Immers, de wet, in het Staatsblad op
genomen, zou dadelijk recht geven de
leden van het Comité als leiders der
staking voor den rechter te brengen, en,
waar na aanneming der wet niets over
zou blijven dan de revolutie, wat het
Comité nooit heeft gewild, meenden
vooral de „parlementairen" in het Comité
de zaak verloren te moeten geven. De
anarchistische leden in het Comité heb
ben daarin niet dadelijk mede willen
gaan, doch vooral het bezadigd woord
van Vliegen schijnt den doorslag te heb
ben gegeven. Doorzetting der actie zou
nu slechts op geweld kunnen uitloopen
en geweld heelt het Comité van den
aanvang af juist niet gewild.
Op welke wijze soms werkstakingen
worden geproclameerd, daarvan vonden
twjj een voorbeeld in een ingezonden
stuk in de N. Rolt. Ct. van het Bestuur
en vele leden van de Rotterdamsche
Schildersvereeniging „Schoonheid".
Het Comité van Verweer had voor
de schilders eeue vergadering belegd. Bij
handopsteken van het kleinste deel der
aanwezigen waaronder veel niet-schilders
besloot men tot staking, niettegen
staande protest. Deze protesteerenden
werd aangeboden de zaal uitgegooid te
worden en zij werden eenvoudig over
schreeuwd.
Bjj de H. IJ. S. M. zjjn weer enkele
treinen ingelegd.
Op een vergadering Vrijdagavond in
het Paleis voor Volksvlijt te Arasterdam
werd de opgeheven staking besproken,
en beschuldigden de leiders der beweging
elkaar van verraad. Er werd gesproken
van volhouden, maar de opmerking werd
gemaakt, dat als het niet algemeen ging,
de staking dan verloopen zou.
De dienst aan de Amsterdamsche gas
fabriek is bjjna geheel hersteld, die zich
nog Vrjjdag voor twaalven hadden aan
gemeld, werden aangenomen, wie na dat
uur kwamen, werden gesteld in afwach
ting van hetgeen B. en W. beslissen
zouden.
Gedurende de enkele dagen, dat de
straatreiniging heeft stil gelegen, heeft
zich in sommige straten het straatvuil
ontzettend opgehoopt.
Ten slotte heeft de afkondiging eener
algemeene werkstaking, behalve dat
honderden hun betrekking kwjjt zijn,
nog het nadeel dat er bjj het publiek
antipathie is ontstaan tegen vakorga
nisaties. Zoolang de Vereenigingen langs
vreedzamen weg trachtten hun toestand
te verbeteren werd dit over 't algemeen
niet verkeerd geacht, integendeel, men
vond het den weg om tot beter toe
standen te komen, al gaf dit soms
aanleiding tot storingen.
Wat is er later geschied? Een Comité
van Verweer is aangesteld om te agee-
ren tegen het invoeren van wettelijke
maatregelen, door dit Comité met groote
woorden veroordeeld als gericht tegen
den werkmansstand in 't algemeen en
dit tevens de macht verleend om, waar
door dit Comité noodig geoordeeld,
maatregelen te nemen, waaraan iedere
vak-organisatie zich had te onderwerpen.
Eerst de vraag, was de werkman
volkomen bekend met de nieuwe wets
artikelen? Neen. Hoewel van goedge-
zinde ingelicht naar waarheid, geloofde
men liever wat het Algemeen Comité
en de Plaatselijke er over in het midden j
brachten.
Nu kan het ook zjjn, dat de Comi
tés zelf niet goed of ten minste onvol
ledig waren ingelicht, maar leest men
de artikelen, dan is de bedoeling: Vrij
heid van arbeid te verzekeren aan
ieder die werken wil, met strafbepaling
voor hem, die hierin tegenwerkt. Wie
dus liefhebberij in slaken heeft, mag
dit doen, maar niet een ander er toe
dwingen, dat is strafbaar.
Voor spoorwegpersoneel is oogenblik-
keljjke staking uitgesloten in 't belang
van publiek, handel en nijverheid, want
natuurlijk, het verkeer mag niet aan
willekeur worden prjjs gegeven. Dat
ook voor dezen tak van dienst staking
niet tot de onmogelijkheden wordt ge
rekend, bewjjst de oprichting van spoor
wegbrigades.
De Spoorwegbesturen worden verder
bij de wet verplicht aan den Minister
van Waterstaat over te leggen hun
I reglementen, inhoudende de voorwaar-
I den waarop beambten in dienst zijn
genomen, daaronder begrepen loonrege
ling, doch over deze regeling heeft de
Minister te beschikken en bij verschil
is de beslissing en desnoodig de vast
stelling aan den Minister. De regle
menten worden om de vijf jaar herzien.
Ten laatste heeft de Kamer besloten
tot enquête, dat zeer zeker, in aan
merking genomen de omstandigheden,
een ernstig onderzoek zal zijn, leidende
tot het invoeren van gewenschte en
noodige verbetering.
In hoofdzaak is het bovenstaande de
hoofdbedoeling der artikelen, die men
noemt, dwangwet, koelieordonnantie.
Jammer voor de honderden die zich
hebben laten verlokken zich aan de
tyrannieke beschikkingen van hetComiié
te hebben onderworpen en daardoor
thans, voorloopig hopen wij, zonder werk,
zonder brood zjjn. Niet aan de wet is
hiervan de schuld, die had toch vroeger
of later tot stand moeten komen, doch
aan de leiders der beweging, die voor
zich zelf en hun medearbeiders te
beslissen zullen hebben of zij op den
rechten weg waren, en anderen op den
goeden weg gehouden hebben en ook
is te betreuren dat niet algemeen wordt
ingezien, dat tegenover buitengewone
toestanden buitengewone maatregelen
behooren genomen te worden, zooals
nu het geval is geweest.
Inmiddels is klaar en duidelijk ge
bleken, dat de leiders niet tegen hun
taak waren opgewassen en dit moge
tot leering strekken voor ieder, die zijn
leiders kiest, dat in de eerste plaats
dient overwogen of de mogelijkheid
bestaat, dat er aan de plannen uitvoering
kan gegeven, iets waaraan men niet
heeft gedacht of waartoe men de
krachten heeft overschat.
De patroons in het haven- en dokbe-
drjjf Amsterdam stellen zich voor
den arbeid te hervatten met handhaving
van de laatste loontarieven. In de eerste j
maanden zal een waarborgsom van ƒ50
van het loon worden afgehouden, welke
som verbeurd wordt bij contractbreuk
alle vereenigingen worden erkend, sa
menwerking van leden met nietleden
wordt geëischt. De politiek zal bij de Ver
eenigingen behooren uitgesloten te zjjn.
Domela Nieuwenhuis pleitte voor
voortzetting der staking, hoewel hij niet1
het Comité van Verweer wilde verdacht
zien. De beweging moet, zeide hij, vol
gehouden, zelfs al vallen er slachtoffers.
Alleen wil hjj zeer voorzichtig zjjn in
de keus der leiders.
Nu, van het standpunt van Domela
Nieuwenhuis als vrije socialist of anar
chist was zoo iets te wachten.
Hij raadde aan, de uitvoering der
stakingswetten onmogelijk te maken.
Nu de wet is ingevoerd zal hjj waar
schijnljjk wel minder dikke woorden
gebruiken, anders komt hjj onmiddellijk
in botsing met de wel.
Veel snorkerij, veel verkondigen van
halve waarheden zijn gedurende de
stakingsdagenvoorgekomen, die dooi
den eigenlijken toestand thans in helder
licht geplaatst zijn. Zoo b.v.b. werd in
de vergaderingen tot op het laatst nog
maar altijd geroepen «de zaken staan
er goed voor». Deze en andere mislei
dingen zullen de besturen en de aan
jagers nog wel zuur kunnen opbreken,
want de arbeiders zijn tegenover elkan
der alles behalve gemakkelijk.
Eigenaardig, dat het Comité van
Verweer Zaterdagmiddag van uit Volks
vlijt te Amsterdam per telefoon de hulp
der politie inriep tegenover de dreigende
houding die een deel der vergaderden
had aangenomen.
Van botsingen te Amsterdam geen I
sprake, alleen een opstootje in de Wil
lemstraat, wat daar evenwel ook in ge
wone omstandigheden meermalen voor
komt.
Zondag waren de lantaarnopstekers
nog onder militair geleide, en ook het
station werd door kavallerie en infanterie
j Irewaakt.
De schorsing van het stakende ma-
chinepersoneel der Staatsspoorwegen
blijft nog voortduren. Ongeveer zes
honderd man stakers zijn daar ontslagen.
De reislust van het publiek was
„edurende de Paaschdagen, het gure
weer in aanmerking genomen, als
gewoonlijk, blijkbaar was het publiek
gerust onder de genomen bestuurs
maatregelen. De laatste trein Amster
damRotterdam was Zondagavond in
al de klassen meer dan bezet. Het
algemeen aanzien in de stad was rustig.
Tegenover de gebeurlijkheden in werk
liedenvergaderingen, waar het waar
schijnlijk in den eersten tijd niet malsch
zal toegaan, zijn de noodige maatregelen
genomen.
In een vergadering van het Comité
te Amsterdam besloot men tot de be
noeming eener commissie, welke de
handelingen van het comité aan een
nader onderzoek zal onderwerpen. Een
nieuw comité van verweer wordt niet
benoemd.
De Amsterdamsche grondwerkers
hebben heden besloten hunne staking
voort te zetten.
Op de ljjn Haarlem Den Helder,
tusschen Anna Paulowna en Schagen,
is Maandagochtend een telegraafpaal
afgezaagd. Een deel daarvan en een
dwarsligger waren op de rails gelegd.
In verband daarmede wordt de militaire
bewaking der ljjn uitgebreid.
Om de verwarring te vergrooten gin
gen Zondag te Amsterdam allerlei ge
ruchten omtrent het niet opheffen der
staking, doch die werden later officieel
tegengesproken.
HAARLEM 14 April 1908.
In de bouwvakken werd Zaterdag nog
niet gewerkt.
Het garnizoen is versterkt met 31
man uit Den Helder.
Aan de werf Conrad is alles weder
aan den arbeid. Ook aan de Haarlemsche
machinefabriek en bjj de firma Beynes
smeeken de stakers weder te worden
toegelaten doch dat wordt in geen ge
val toegestaan.
De meubelmakerspatroons lieten den
arbeid eerst hervatten Dinsdag. Tot dien
dag wordt geen loon uitbetaald.
Aan de centrale werkplaats hebben
zich Vrijdagmiddag nog ca. 70 stakers
aangegeven om den arbeid te hervatten.
Ze zijn naar huis gestuurd; over hun
lot zal door de directie worden beslist.
De resultaten van de werkstaking zijn
voor de Maatschappij al zeer gering
geweest. De treinenloop was verzekerd,
zjj het dan ook met beperkten dienst.
Aan het bevel tot staking bjj het
watertransport is slechts voor een klein
deel gevolg gegeven.
De bakkers bakken, niemand heeft
brood tekort gehad.
Zoo ziet men, dat naarmate het op
treden der Comilé's klemmender werd
het verzet er tegen toenam en is er
ten slotte niets bereikt, dan dat een groot
aantal personen voorloopig broodeloos
is. Laten wjj hopen, dat het voor hen
nog betrekkelijk gunstig afloope.
Men heeft voorzien dat alles zóó loopen
zou en ook het Comité van Verweer,
had kunnen weten en gevoelen, dat de
regeering zich niet zou laten weer
houden haar plicht te doen en zóó draagt
dat Comité de verantwoordelijkheid van
al de geleden onrust in de maatschappij
en van al de ellende die nog het gevolg
kan zjjn van dienstweigering.
Sommige uiterste groepen beschul
digen het Comité van Verweer, thans
de zaak der werklieden verraden te
hebben en moeten doende zijn een nieuw
Comité samen te stellen. Aan het hoofd
der beweging staat Domela Nieuwenhuis.
Het stationspersoneel alhier dat staakte
en daardoor ontslagen wordt, richtte
zich Vrjjdag per brief, geteekend door
het bestuur der afdeeling van den Ne-
derlandschen Bond van spoor- en tram-
weppereoneel, tot hun respectieve chefs,
waarir. werd gezegd, niet verzocht, dat
het den arbeid wilde hervatten, omdat
de beweging tegen de wetten was mis
lukt. Spoedig antwoord werd verlangd.
De brieven zjjn opgezonden aan de
directie te Amsterdam.
De patroons alhier in de bouwvakken
hebben Vrijdag het volgende bekend ge
maakt dat door hun besloten is tot:
le. Weer-indienstneming van alle
werklieden voor zoover de verminderde
wer kzaamheden dit niet beletten, uiter
lijk Dinsdag e.k.;
2e. De organisaties leggen hun de
verplichting op zich weer bjj hun vorige
patroons te melden;
