DEMOCRATIE.
DOOR
Dr. D. C. NIJHOFF.
17)
In zijn verbeelding zag hij zijn edel
en machtig volk als een reus uit den
slaap wakker worden en zijn Sim-
sonslokken schudden. Hij keerde naar
Engeland terug en wijdde zich bijna
een volle 25 jaren geheel aan de
publieke zaak. Eerst streed hij in
geschriften mede tegen de bisschop
pelijke macht, die zich bovenal in
Laud als zoo gevaarlijk had doen
kennen, daarna behandelde hij in bro
chures alle maatschappelijke vraag
stukken, over het huwelijk, de op
voeding van kinderen en de drukpers
vrijheid en in den grooten politieken
strijd tegen Karei I bleef hij natuur
lijk ook niet zwijgen. Onverschrokken
stond hij aan den kant der revolutie
en in Febr. 1649, onmiddellijk na
den dood des konings, schreef hij zijn
beroemd geschrift: Tenure of Kings
and magistrates, met de bedoeling,
de verschrikte gemoederen met het
doodvonnis aan Karei I voltrokken,
te verzoenen. De leer der volks-sou-
vereiniteit werd onomwonden daarin
gepredikt. Tegenover het werk Ikon
basilike, een geschrift, dat 's Konings
zaak wilde rechtvaardigee, en met
het doel, dat werk te wederleggen,
schreef Milton zijn Ikonoklastes en
in 1651 tegen Salmasius die de
zaak van de koning had trachten te
rechtvaardigen, zijn welsprekend plei
dooi „Verdediging van het Engelsche
volk", en nog eens een tweede ver
dediging: Defensio secunda. Hit die
tweede apologie, dagteekenende van
het jaar 1654 blijkt, hoe de dichter,
trots al zijn vereering voor Cromwell,
wiens Secretaris hij geruimen tijd was,
zich onbevredigd gevoelde met de
heerschappij van één persoon J) en
evenzeer met een representatieve re
geering.
Na den dood van Cromwell (1658)
trok Milton zich grootendeels uit het
politieke leven terug; doch in 1660
enkele dagen voor de restauratie van
Karei II slingerde hij zijn geweldigst
pamflet het Engelsche volk in het
aangezicht, getiteld: „The ready and
easy way to establish a free Com
monwealth." Ten diepste ergerde hij
zich aan het volk, dat na zijn over
winning geen gebruik van de vrijheid
wist te maken, maar bij vernieuwing
zich kromde onder het juk, dat ze
eerst hadden afgeschnt.
Cromwell's protectoraat gaf niet
alleen aan vrienden als Milton aan
stoot; maar zijn oude vijanden ont
waakten met alle kracht in hun op
positie. Reeds het rompparlement
was oligarchisch, was de regeering
eener minderheid, doch ook bij de ont
binding daarvan bleef de tirannie
geweldig. Wie de State papers be
studeert, bemerkt, dat er onder Crom
well's regeering overal een waakzaam
oog werd gehouden op het volk en
aan de vrijheid van godsdienst en
drukpers veel werd te kort gedaan.
Geen wonder, dat dan ook de Level
lers, thans niet onder de oproerige
soldaten, maar onder de burgers te
rugkeerden. Zij zagen zich eigenlijk
in al hun positieve verwachtingen
bedrogen. Lilburne uit zijn eerste ge
vangenis ontslagen, werd de heftigste
bestrijder van de nieuwe regeering.
Een pamflet getiteldThe hunting of
the foxes from Triploe Heath to West-
Minster bij five small beagles, maakte
een geweldigen indruk. De schrijver
Een Frsnich geleerde.
In 1653 was Cromwell protector ge
worden.
was onbekend. Doch ras nam nu Lil
burne weer het woord en schreef zijn
pamfletten, getiteld: England's New
chains, dat hem een tweede gevan
genschap kostte; daarop in zijn ge
vangenis: Impeachment of high trea
son against Cromwell and Ireton, welk
geschrift alles in heftigheid te boven
ging, wat ooit uit zijn pen was ge
vloeid. Zijn gevangenschap werd er
door verzwaard maar zijn populariteit
des te grooter. Wel werd dientenge
volge Liburne ontslagen uit zijn ge
vangenis, doch verbannen naar Jer
sey, van waar hij voortging pamfletten
te schrijven tegen de regeering, doch
waar hij als Kwaker in 1658eenige
dagen voor den dood van zijn grooten
vijand overleed. Zijn aanhangers heb
ben zich als royalistische intrigan
ten doen kennen en daardoor voor
al den naam van Levellers tot schande
gemaakt
Ook de communisten dier dagen
waren heftige vijanden en antago
nisten van de regeering. Onder dezen
zijn te noemen J. Hare, Hartlib, een
Hollander met name Peter Cornelius,
die geheel in Engelsche toestanden
te huis was en bovenal Winstanley,
op wiens persoon, als hoofd der com
munistische beweging de aandacht
voor 't eerst is gevestigd door Bera-
stein
Ook onder de godsdienstige secten
dier dagen als de Millenariers, Bap
tisten en Kwakers waren heftige vij
anden van Cromwell; doch al gaven
ze tot veel verzet den impuls, tot
ontwikkeling der democratische ge
dachten droegen ze niet veel bij. Dat
is wel het geval met Harrington,
wiens regeeringsprogram, in zijn Oce-
ane vervat, van al de plannen, die
na Cromwell's dood in de hoofden
der menschen kookten, het belang
rijkst en invloedrijkst is geweest.
Hoewel Harrington zelf geen aandeel
aan de staatkunde nam en persoon
lijk Karei I zeer genegen was, ja om
zijn groote gematigdheid werd aan
gewezen, om den koning tijdens zijn
gevangenschap in 1646 gezelschap
te houden, heeft Harrington in zijn
Oceana een volmaakte republiek wil
len schetsen, uitgaande van het even
wicht van macht, zooals hij dat in
Yenetie had leeren kennen. In de
dichterlijke ontwikkeling van dat
denkbeeld komen vele doctrinaire en
te optimistische stellingen voor, doch
Harrington was de eerste onder zijn
tijdgenooten, die een oog had voor
de onderliggende sociale en economi
sche transformaties van de groote
staatkundige beweging dier dagen;
de eerste, die inzag, dat een goede
regeering een organisme is, dat na
tuurlijk nit de toestanden der maat
schappij zich moet ontwikkelen en
die getracht heeft de democratische
beginselen met de belangen van orde
en vooruitgang te vereenigen. G. P.
Gooch, wiens arbeid voor deze schets
o a. gebruikt werd noemt Har
rington grooter dan de Sièyès van
de Engelsche revolutie. Zijn Oceana
maakte in 1659 het eerste onder
werp uit van de overweging der be
kwame leden van de Rota-Club. In
1700 vereenigde Toland al zijn wer
ken waarvan in 1795 een Fransche
vertaling verscheen.
"We zagen reeds, hoe Milton na de
restauratie in 1660 nog een heftig
pamflet schreef. En onder de regee
ring van Karei II was dan dan ook
de democratische gedachte lang niet
Over de Levellers komen ook interes
sante onderzoekingen voor in de Geich. des
Soci&lismus in Einseldarstellungen II Zie ook
A. Cousin Mad. de Longueville II, 465476.
Zie Geseh. des Soc. in Einzeld&rst. I.
589 folg. Bijzonderheden te vinden in de
pamflettencollectie van Thomas"n.
G. P. Gooch. The hist, of English de
mocratie ideas in the 17e cent. Cambr. 1898.
in slaap. In Schotland vond die ge-
i dachte in James Guthrie een harts
tochtelijk aanhangerLudlow verliet
het land, omdat hij zich niet wilde
neerleggen bij het voldongen feit. Zijn
geduchten democratischen tegenstan
der vond Karei II in Algernon Sid
ney. Beschuldigd van met Monmouth
geheuld te hebben, kwam hij in 1683
op het schavot. Zijn „discourses on
governement" verscheen eerst in 1698.
Het republiekeinsch ideaal begon al
lengs te verbleeken. De Wigs ver
zoend met de monarchie van Willem
III, kwamen inplaats van de repu-
keinsche democraten. De beBte ver
tegenwoordigers van hon waren Locke
en Halifax. Eerst met de komst van
het huis Hannover op den troon kwam
het democratisch Engeland tot stil
zwijgen. Onder Willem III en Anna
heeft het zich nog krachtig geuit;
doch in een anderen en minder ruwen
vorm, in een vorm zooals bij Locke,
die bestemd was blijvend invloed te
oefenen. Dat Toland in 1700 de voor
naamste werken der democratische
schrijvers van de 17» eeuw uitgaf,
was wel een bewijs, dat trots de re
geering van Willem IH, de demo
cratische idealen niet waren uitge
storven. Eerst na 1615 hooren we
er gedurende een halve eeuw niet
van doch daarna ontwaakten ze met
nieuwe kracht in de Junius-brieven
en in Burke.
VIL
IETS OVER DE DEMOCRATIE
DER VEREENIGDE STATEN
VAN N. AMERICA.
De Vereenigde Staten van N. Ame
rica zijn in den grond der zaak, het
eenige land ter wereld met Zwitser
land, waar volksregeering werkelijk
bestaat. Hoe ook de democratische
beginselen in andere landen voort
gaan zich een weg te banen, van een
eigenlijke democratie, van een re
geering, zooals Lincoln zich uitdrukte,
„van het volk, door het volk en voor
het volk", is alleen sprake in die
beide landen. Niet dat van huis uit
de democratie in America heeft be
staan. Hoe onverwoestbaar ook in
eenige Staten enkele democratische
beginselen sedert de vestiging der
koloniën waren, bij de verklaring van
de onafhankelijkheid stonden ze vol
strekt niet op den voorgrond en de
constitutie van het jaar 1789 was
velen te weinig democratisch. Bekend
is het, dat Washington zelf meer
aristocratisch dan democratisch ge
zind was en nog minder democratisch
was Hamilton, de beroemde schrijver
van de „Federalist". Van hem is zelfs
het woord bekend: „The disease we
are suffering from, is democracy
Daarentegen was de constitutie voor
Franklin, die jaren lang in Parijs
gezant was geweest, te weinig de
mocratisch; terwijl Jefferson, die in
Parijs tijdens de revolutie resideerde,
er zeer weinig mee tevreden was,
omdat de beginselen der volksregee
ring naar zijn meening er te weinig
in waren uitgedrukt.
Wanneer men bedenkt, dat die
zelfde constitutie, nooit herzien, doch
alleen aangevuld, nog tot heden in
de Vereenigde Staten geldig is, dan
kan men niet zeggen, dat althans de
grondwet van dien Staat te demo
cratisch is ingericht. Men had dan
ook bij de vestiging van den nieuwen
onafhankelijken Staat nog wel met
Van 1787 af was de conventie bijeen,
tot vaststelling van de grondwet. Eerst in
1789 werd ze van kracht.
Woord uit zijn latere brieven.
wat anders te doen dat zich te be
moeien met de zuiverste toepassing
der volkssouvereiniteit. Allereerst
moeBten de federalistische en natio
nale denkbeelden in de grondwet hun
uitdrukking vinden en dit hebben de
opstellers met zooveel zorg verricht,
dat tot heden diezelfde wet heerschend
is kunnen blijven
Toch is het recht der volkssouve
reiniteit voldoende in die grondwet
gewaarborgd. Aan geen enkel orgaan
van den Staat is een macht verleend,
die men souverein noemen kan. Pre
sident en congres, de beide huizen
van het congres, de rechterlijke col
leges en het bestuur, de unie en de
bijzondere staten hebben zulk een be
paalden kring van werkzaamheid en
balanceeren elkander zoo juist, dat
er sedert honderd jaren bijna geen
verschuiving heeft plaats gehad 2).
De President heeft veel grooter
macht dan eenig constitioneel vorst.
De ministers, in Europa een comitee
van de parlementaire meerderheid,
zijn in de Vereenigde Staten slechts
zijne dienaars. Het veto van den
President tegenover de beide huizen
is zoo machtig, dat er in 69 jaar 77
maal van is gebruik gemaakt en dat
b.v. de democratische president Cle
veland 115 bils door zijn veto van
kracht beroofde. Volgens Bryce s)
wint de president meestal door zijn
veto in populairiteit. De presidenten
der Fransche Republiek zijn eenvou
dig creaturen van de nationale ver
gadering; in de Vereenigde Staten
worden ze, althans sedert 1832, door
het volk gekozen, ook al iB daarbij
in zwang gebleven de latere keuze
in Maart door het electoraal college,
dat niet veel meer is dan een vorm.
Wat aangaat de beide buizen van
het congres: het huis der represen
tanten is meer democratisch dan de
Senaat. Het eerste wordt door het
geheele volk onmiddellijk gekozen en
het getal leden houdt gelijken tred
met het getal inwoners der verschil
lende Staten; terwijl de duur van de
zitting dier leden op twee jaar is
vastgesteld en de wettige leeftijd der
verkiesbaarheid 25 jaar is. Daaren
tegen brengt elke afzonderlijke Staat
in den Senaat slechts twee leden,
hoe groot of hoe klein ook die Staat
moge zijn. Dat is eveneens in Zwit
serland ingericht. De duur van de
zitting der senatoren is 6 jaar, hun
leeftijd is op 30 jaar vastgesteld. De
Senaat, al is hij minder democratisch,
heeft een groot en heilzaam gewicht
in de Vereenigde Staten. Meer dan
eens heeft hij de Republiek gered
en zonder hem zou reeds lang of
de President, of het congres het over
wicht verkregen hebben. Voorinter-
nationale tractaten en de aanstelling
van diplomaten heeft de president de
toestemming van 3 van den Senaat
Vgl. Bryce, The Ame-icin Common
wealth I p. 16 ?8. The origin of,the con
stitution
Roscher politik S. 4 0.
I p. 75.
IVordt vervolgd.)
Gedrukt bjj DE ERVEN LOOSJES, te Haarlem
